Giáo án tổng hợp Lịch sử 6 tuần 16

Ngày soạn:
Tuần 16
Tiết 16
Bài 14

NƯỚC ÂU LẠC(tt)

I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp HS:
- Thấy thấy rõ giá trị của Thành Cổ Loa là trung tâm chính trị, kinh tế quân sự của
nước Âu Lạc, là công trình quân sự độc đáo, thể hiện được tài năng quan sự của cha
ông ta..
- Do mất cảnh giác, nhà nước Âu Lạc bị rơi vào tay Triệu Đà.
2. Tư tưởng, tình cảm:
Giáo dục cho HS biết trân trọng những thành quả mà cha ông đã xây dựng trong
lịch sử, giáo dục cho HS tinh thần cảnh giác đối với kẻ thù, trong mọi tình huống phải
kiên quyết giữ gìn độc lập dân tộc.
3. Kĩ năng:
Bồi dưỡng kĩ năng nhận xét, so sánh, bước đầu tìm hiểu về bài học lịch sử.
II. Chuẩn bị:
GV: SGK, SGV, giáo án, bản đồ nước Âu Lạc(chủ yếu ở phần Bắc Bộ và Bắc
Trung Bộ), sơ đồ khu di tích thành Cổ Loa.
HS: SGK, xem bài trước, trả lời câu hỏi sgk.
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
? Cuộc kháng chiến chống quân Tần xâm lược đã diễn ra như thế nào.
? Nước Âu Lạc ra đời trong hoàn cảnh nào và thời Âu Lạc có gì thay đổi.
3. Bài mới:
GTB: Các em đã từng biết câu chuyện “chiếc nỏ thần”, cho đến nay mọi người đều
biết câu chuyện không chỉ đơn thuần là một chuyện dã sử, bởi vì ta tước bỏ đi những

yếu tố hoang đường thì một sự thực lịch sẽ hiện ra, bằng chứng là di tích thành Cổ
Loa hãy còn kia. Vậy sự thực ra sao chúng ta sẽ cùng nhau làm sáng tỏ trong tiết học
tiếp theo này.
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung
4.Thành Cổ Loa và
? Sau khi đánh tan quân → Làm vua, xưng vương, Đặt tên lực
lượng
quốc
Tần An Dương Vương nước, chọn nơi xây dựng kinh đô, phòng:
làm gì?
Xây dựng ở Phong Khê Cổ Loa
* Khẳng định: thể hiện thành.
sự sáng suốt của ADV
khi chọn đất đóng đô,
thể hiện sự lớn mạnh
của nước AL
- Cho HS xem sơ đồ mặt → vì là nơi trung tâm đất nước,
cắt ngang tường thành
địa hình bằng phẳng, đất đai phì
1


- Xem sơ đồ tổng thể
kiến trúc thành Cổ Loa.
*Trình bày đặc điểm
nổi bậc nhất trong tổng

thể kiến trúc thành cổ
loa.
- Sử dụng hình tổng thể
thành cổ loa.
- Mở rộng thêm: Tư
liệu chép: "Thành mặt
ngoài thẳng đứng như
mặt tường xây, mặt
trong thành thoai thoải
lên, xuống dễ dàng,
chân thành mé ngoài
hào rộng ba bốn thuyền
chiến hàng ngang đi lại
dễ dàng, chạy quanh ba
vòng thành ốc.. Ba vòng
thành đất trên mặt có 72
hỏa hồi cao hơn mặt
thành từ một mét đến
hai mét, khi giặc đến nơi
nào thì đốt lửa làm hiệu,
ngày trông khói, đêm
trông lửa, để quân kịp
thời ứng cứu. Vòng
trong nhất còn có mười
tàm gò hỏa hồi chìa ra
ngoài mặt thành từ hai
mươi đến ba mươi mét,
cách xa nhau đúng một
tầm tên bắn, gọi là
thành không có góc tử

giác, giặc nấp chỗ nào
cũng bị tiêu diệt.
- Giải thích thêm về
Quá trình xây dựng:
Thành Xây rồi lại đổ
nhiều lần, sau khi có
thần Kim quy (rùa
vàng) giúp sức, vua mới
xây xong.Theo truyền
thuyết Nỏ thần, thành
Cổ Loa được xây dựng
trong thời gian 18 năm.

nhiêu dân cư đông đúc.
- Nghe

-.Thành Cổ Loa: Có 3
- Xem hình
vòng khép kín, dài hơn
16km, xây theo hình
→ Thành rộng hơn nghìn trượng xoáy trôn ốc
như hình trôn ốc. Có 3 vòng khép
+ Các thành đều có
kín, chu vi 16.000m, chiều cao từ hào bao quanh.
5 -10m, chân thành rộng từ 1020m, có hào bao quanh rộng từ
10-30m, các hào thông nhau với
một đầm lớn.
+ Thành Nội : Hình chữ Nhật,
chu vi khoảng 1650 m, chỉ có một
cửa phía Nam.

+ Thành Trung: Là một vòng
khép kín bao lấy thành Nội , chu
vi khoảng 6500 m , có 5 cửa : cửa
Bắc, cửa Đông, cửa Nam, cửa
Tây Nam; cửa Tây Bắc. Cửa
Đông là cửa đường thuỷ mở lối
cho một nhánh sông Hoàng chảy
vào nội thành Nội , cư dân và
quan binh sinh sống .
+ Thành ngoại : Dài khoảng
+ Bên ngoài có hào sâu
8000 m, có 3 cửa : cửa Bắc, cửa
bao quanh và ăn thông
Đông và cửa Tây Nam. Cửa Đông với nhau.
thông ra sông Hoàng, dân cư
sống trong thành Cửa Nam.
- Nghe

- Nghe
2


? Thành Cổ Loa kiên cố
và lợi hại như thế nào ?
? Tại sao An Dương
Vương lại bố trí các
vòng hào thông nhau ở
xung quanh các vòng
thành?
? Bên trong thành nội là

khu vực gì
? Em có nhận xét gì về
việc xây dựng công
trình thành Cổ Loa vào
thế kỷ III – II TCN ở
nước Âu Lạc ?
- Giải thích thêm : Dân
số Âu Lạc lúc đó chỉ có
khoảng 1 triệu người,
đắp được 3 vòng thành
Cổ Loa, đó là một kì
công của người Việt cổ.
- Cổ Loa là công trình
kiến trúc độc đáo và đồ
sộ, thể hiện công sức và
sự sáng tạo của nhân
dân Âu Lạc.Là trung
tâm kinh tế, chính trị,
văn hóa của đất nước.
Cổ Loa còn là một quân
thành
* Vì sao người ta gọi
thành Cổ Loa là một
quân thành ?
- Giải thích quân thành :
khu thành quân sự, phục
vụ chiến đấu.

+ Bên trong thành là
khu nhà ở và làm việc

- Nhận xét: Là một công trình của vua và các quan.
sáng tạo to lớn của nhân dân Aâu
Lạc, một di vật hiếm hoi của tổ
tiên đã tồn tại hơn hai nghìn năm
còn để lại ngày nay.
- Nghe

→ vì nó còn là khu thành phòng
thủ, bảo vệ kinh đô của ADV
chống các cuộc tấn công xâm
lược của nước ngoài. Có một lực
lượng quân đội lớn, gồm bộ binh
và thuỷ binh, được trang bị vũ khí
bằng đồng.

- Cổ Loa còn là
quân thành, có
lượng quân đội
được trang bị các
vũ khí.

một
lực
lớn
loại

- Diến giảng bổ sung : - Nghe
Nói Cổ Loa là một
thành quân sự ví ở phía
Nam thành (cầu Vực)

người ta đã phát hiện
hàng loạt mũi tên đồng.
Đấm Cả là nơi tập trung
truyền chiến vừa tập
luyện sẵn sàng chiến
3


đấu khi có chiến sự.
- Cho HS xem hình mũi
tên đồng.
? Hãy nêu những điểm
giống nhau, khác nhau
của nhà nước Văn
Lang và Âu Lạc ?
Gv kết luận: Âu Lạc có
thành Cổ Loa vừa là
kinh đô, tring tâm chính
trị, kinh tế, vừa là công
trình quân sự bảo vệ an
ninh quốc gia. Vua có
quyền lực hơn. Nhà
nước Âu Lạc tiến bộ hơn
so với nhà nước VL.
- HD HS xem hình 42
kết hợp câu ca dao cuối
bài.
- Mở rộng thêm: lễ hội
Cổ Loa thường diễn ra
vào ngày 6 tháng giêng

hàng năm. (có thể co
Hs xem ảnh lễ hội cổ
loa)
- Kết hợp sử dụng lược
đồ.

- Xem hình
- So sánh: Giống nhau: tổ chức
bộ máy nhà nước (sơ đồ)
Khác nhau:
+Văn Lang: + Âu Lạc:
- Kinh đô ở - Kinh đô ở đồng
vùng trung bằng (Cổ Loa,
du
(Bạch Hà Nội);
Hạc,
Phú
Thọ);
- Có thành - Có thành vững
đơn sơ;
vàng, kiên cố
vừa là kinh đô,
trung tâm kinh tế
chính trị, vừa là
công trình quân
sự để bảo vệ an
ninh quốc gia;
-Chưa
có - Quân đội có lực
quân đội.

lương thủy binh,
bộ binh, có vũ
khí sáng tạo,
hiệu quả.
- Nghe

5. Nhà nước Aâu Lạc
- Xem hình.
sụp đổ trong hoàn
? Trong thời gian An → Năm 207 TCN, nhân lúc nhà cảnh nào ?
Dương Vương xây dựng Tần suy yếu, Triệu Đà chiếm 3 - Năm 207 TCN, Triệu
đất nước, ở Trung Quốc quận thuộc quảng đông, quảng Đà lập ra nước Nam
có gì đáng lưu ý ?
tây lập thành nước Nam Việt.
Việt.
- Dựa vào sgk trình bày
? Em biết gì về Triệu
Đà.
... Nhà hán thành lập,
triệu đà chống lại nhà
và đem quân đánh các
nước xung quanh để mở
rộng bờ cõi.
? Sau khi thành lập nước → Đem quân xâm lược nước Âu
Nam Việt, Triệu Đà đã Lạc.
có âm mưu gì đối với
nước Âu Lạc ?
? Tại sao Triệu Đà nhiều → Âu Lạc có vũ khí tốt cùng với -Triệu Đà đem quân
lần đem quân đánh Âu tinh thần dũng cảm của nhân dân. xâm lược Âu Lạc,
4

Lạc nhưng đều thất bại ?
? Sau thất bại nhiều lần,
Triệu Đà dùng mưu kế
gì ? Việc chia rẽ nội bộ
của Triệu Đà có thực
hiện được không ? Kết
quả ra sao?

nhưng thất bại.
→ Xin hoà, dùng mưu kế để chia - Triệu Đà giả vờ xin
rẽ nước ta .
hoà để dùng mưu kế
→ có, Nhiều tướng giỏi như : chia rẽ nội bộ nước ta.
Cao Lỗ, Nồi Hầu phải bỏ về quê.
Triệu Đà lại sai quân đánh Âu
Lạc.

? Theo em, truyện Trọng
Thuỷ- Mỵ Châu nói lên → Truyện Mỵ Châu – TrọngTthủy
điều gì ? (có thể kể tóm nói lên rằng do nhẹ dạ, cả tin mà
tắt lại truyện)
hai cha con ADV đã mắc mưu kẻ
thù, để chịu mất nước.
? Tại sao An Dương
Vương thất bại nhanh → Thiếu phòng thủ, do chủ quan,
chóng ?
quá tự tin vào lực lượng của
mình nên đã mắc mưu kẻ thù, nội

- Giải thích thêm : Năm bộ không còn đoàn kết chống giặc
179 TCN, sau khi chia  đây là bài học chống ngoại
rẽ dược nội bộ Âu Lạc, xâm của lịch sử dân tộc.
các tướng giỏi của ADV
như Cao Lỗ, Nồi Hầu
bỏ về quê, Triệu Đà đã - Nghe
đem quân dánh Âu
Lạc, ADV không đề
phòng (Trọng Thủy ở
trong thiết triều, biết rất
rõ về kĩ thuật quân sự
của Âu Lạc). Trọng
Thủy đã báo với vua
cha là Triệu Đà, bàn kế
đánh nước ta. Mặt
khác, mất hết tướng
giỏi ADV trở tay không
kịp.
- Giải thích thêm về âm
mưu cướp Âu Lạc của
Triệu Đà : không đánh
được thì dùng mưu kế,
tìm hiểu sức mạnh của
Âu lạc, chia rẽ nội bộ
của nhà nước ADV, sau
đó đem quân sang
đánh.
? Với những âm mưu → có.
như vậy, Triệu Đà có đạt

- Năm 179 TCN, Triệu
Đà sai quân sang đánh
nước ta, An Dương
Vương thiếu phòng thủ
nên thất bại.

5


được ý muốn của mình
không.
? Thất bại này dẫn đến
hậu quả gì?
→ Âu Lạc rơi vào tay nhà Triệu
(năm 179 TCN) mở đầu thời kì
hơn một ngàn năm Bắc thuộc của
dân tộc ta.
? Theo em, sự thất bại
của ADV để lại cho đời - Suy nghĩ trả lời : do chủ quan,
sau bài học gì.
quá tự tin vào lực lượng của mình
- Diễn giảng bổ sung : nên đã mắc mưu kẻ thù, nội bộ
Sự thất bại của ADV đã không còn thống nhất để cùng
dể lại cho chúng ta bài nhau chống giặc
học kinh nghiệm xương
máu là đối với kẻ thù
phải tuyệt đối cảnh giác,
vua phải tin tưởng ở - Nghe
trung thần, vua phải
dựa vào dân để đánh

giặc, bảo vệ đất nước.
- Nhấn mạnh : đó là bài
học lớn về chống ngoại
xâm của lịch sử dân
tộc.
-GV: đánh giá ADV :
ADV vừa có công vừa
có tội với lịch sử. Ông
có công dựng nước,
nhưng ông có tội là mất
cảnh giác để nước ta rơi
vào tay Triệu Đà (năm
179 TCN) mở đầu hơn
1000 năm Bắc thuộc.
4. Củng cố:? Thành Cổ Loa được xây dựng thế nào ? Lực lượng quốc phòng được
tổ chức ra sao?
? Nhà nước âu Lạc sụp đổ trong hoàn cảnh nào ?
? Nêu nguyên nhân thất bại của An Dương Vương trong cuộc kháng chiến chống
quân xâm lược Triệu Đà?
GV sơ kết lại: Với cuộc kháng chiến anh dũng, lâu dài, người VN đã đánh bại quân
xâm lược Tần, tạo điều kiện cho sự hình thành của nước âu Lạc. Đất nước tiến thêm
một bước với thành Cổ Loa đồ sộ. Do chủ quan, An Dương Vương đã mắc mưu địch
nên để “cơ đồ đắm biển sâu”, đất nước rơi vào thời kỳ đen tối kéo dài hơn 1000
năm.
5. Dặn dò:
- Học bài kỹ, làm bài tập trong sách thực hành.
6


- Xem trước và chuẩn bị bài ôn tập chương I và chương II.

IV. Rút kinh nghiệm :
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
.................................................................................
Trình ký:

Trình ký:

7