Giáo án tổng hợp Lịch sử 6 tuần 22

Ngày soạn:
Tuần 22
Tiết 21
Bài 19

TỪ SAU TRƯNG VƯƠNG ĐẾN TRƯỚC LÝ NAM ĐẾ
(Giữa thế kỉ I – Giữa thế kỉ VI)
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được:
- Từ sau thất bại của cuộc kháng chiến thời Trưng Vương, phong kiến TQ đã thi hành
nhiều biện pháp hiểm độc nhằm biến nước ta thành một bộ phận của TQ, từ việc tổ
chức, sắp đặt bộ máy cai trị đến việc bắt dan ta theo phong tục và luật Hán ... Chính
sách “ đồng hóa” được thực hiện triệt để ở mọi phương diện
- Chính sách cai trị, bóc lột tàn bạo của các triều đại PKTQ ko chỉ nhằm xâm chiếm
nước ta lâu dài mà còn muốn xoá bỏ sự tồn tại của DT ta.
- Nhân dân ta đã ko ngừng đấu tranh để thoát khỏi tai hoạ đó.
2. Tư tưởng: Căm thù sự áp bức bóc lột của nhà Hán, nhân dân đấu tranh chống
tai hoạ đó.
3. Kĩ năng:
- Biết phân tích, đánh giá những thủ đoạn cai trị của phong kiến phương Bắc thời Bắc
thuộc.
- Biết tìm nguyên nhân vì sao dân ta không ngừng đấu tranh chống ách áp bức của
phong kiến phương Bắc.
II. Chuẩn bị:
GV: SGK, SGV, giáo án, Bản đồ Việt Nam, Lược đồ Âu Lạc thế kỷ I - IV
. HS: Sgk, xem trước nội dung, trả lời câu hỏi sgk.
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
? Trình bày cuộc kháng chiến chống xâm lược Hán của nhân dân ta (42- 43). ý
nghĩa

1. Bài mới:
GTB: Mặc dù nhân dân ta đã chiến đấu rất dũng cảm, ngoan cường, nhưng do lực
lượng quá chênh lệch, cuộc khởi nghĩa hai bà Trưng đã thất bại, đất nước ta bị PK
phương Bắc cai trị. Chính sách cai trị của chúng ntn? Đời sống của nhân dân ta ra
sao? Chúng ta tìm hiểu bài hôm nay → vào bài.
Hoạt động của GV
- Treo lược đồ “ Âu Lạc thế kỷ I
–VI” để trình bày.
? Em hãy cho biết Châu Giao
có mấy quận? Miền đất Âu Lạc

Hoạt động của HS

Nội dung
1. Chế độ cai trị của
các triều đại PK
phương Bắc đối với
nước ta từ thế kỷ IThế kỷ VI.

1


cũ bao gồm những quận nào của
Châu Giao ?
- Nhấn mạnh thêm: Đất Âu lạc
cũ thời kỳ đó chịu sự thống trị
của nhà Ngô thời Tam Quốc và
nhà Ngô gọi vùng đó là vùng
Châu Giao. Như vậy về mặt
hành chính Châu Giao có sự

thay đổi.
- Giải thích thêm: Bởi vì thế kỉ
III nhà Đông Hán suy yếu, TQ
bị phân chia thành 3 quốc gia
nhỏ là Ngụy, Thục, Ngô.
? Về tổ chức bộ máy cai trị của
các triều đại PK phương Bắc
đối với nước ta từ thế kỉ I - VI
có gì khác trước, nhất là từ sau
cuộc khởi nghĩa HBT, nhà Hán
có sự thay đổi gì trong chính
sách cai trị.
- Giải thích thêm: Trước khởi
nghĩa Hai Bà Trưng, Lạc
tướng, người đứng đầu huyện
là người Việt, đến thế kỉ II
Huyện lệnh là người Hán.
? Em có nhận xét gì về sự thay
đổi này.

→ Gồm 9 quận, Âu
lạc cũ bao gồm: Giao
Chỉ, Cửu Chân, Nhật
Nam.
- Nghe

- Đầu thế kỉ III nhà Ngô
tách Châu Giao thành
Quảng Châu (thuộc TQ
cũ), Giao Châu (Âu Lạc

cũ).

- Nhớ lại, so sánh:
Thời Triệu Đà các lạc
tướng (người Việt),
vẫn nắm quyền trị dân
ở huyện, đến nhà Hán
các huyện lệnh là
người Hán.
- Đưa người Hán sang
làm huyện lệnh, trực
tiếp cai quản.
- Nhận xét: nhà Hán
thắt chặt hơn bộ máy
cai trị đối với dân ta,
Âm mưu thôn tính
nước ta vĩnh viễn.
- Đọc chữ in nghiêng
- Giải thích: lao dịch và cống - Nghe
nạp.
*? Em có nhận xét gì về chính - Nhận xét: Chúng
sách bóc lột của bọn đô hộ?
đánh nhiều loại thuế
nặng nề để bóc lột
nhân dân ta tàn bạo,
đẩy nhân dân lâm vào
cảnh khốn cùng.
- Nhấn mạnh: Đó chính là
nguyên nhân của các cuộc khởi
nghĩa sau này.

- Thu nhiều thứ thuế,
nặng nhất là thuế muối
? Tại sao nhà Hán đánh nhiều - Trao đổi, trả lời: và thuế sắt, (...) lao dịch
2


loại thuế, dặc biệt là thuế Đánh thuế muối chúng
muối và thuế sắt.
sẽ bóc lột được nhiều
hơn vì mọi người dân
đều phải dùng muối.
Đánh thuế sắt vì
những công cụ sản
xuất hầu hết đều làm
bằng sắt, vũ khí cũng
làm bằng sắt, những
công cụ và vũ khí này
sắc bén hơn công cụ
bằng đồng, năng suất
lao động cao hơn,
chiến đấu hiệu quả
hơn.
- Giải thích thêm: Như vậy - Nghe
chúng sẽ hạn chế được sự phát
triển kinh tế ở nước ta và hạn
chế sự chống đối của dân ta để
dễ bề thống trị.
? Ngoài nạn thuế má nặng nề, → dân ta hàng năm
nhân dân ta còn phải chịu ách phải cống nạp các sản
bóc lột nào khác của phong vật quý như: sừng tê,

kiến phương Bắc.
ngà voi, vàng bạc,
châu báu, ... Chúng
còn bắt cả thợ khéo về
nước. Thứ sử Tôn Tư
bắt hàng nghìn thợ thủ
công sang xây dựng
kinh đô Kiến Nghiệp
(Nam Kinh).
? Ngoài đàn áp, bóc lột thuế má, → Chúng đưa người
bắt dân ta cống nạp, phong kiến Hán sang giao Châu
TQ còn thực hiện những chính sinh sống
sách gì.
? Vì sao nhà Hán tiếp tục thi → vì nhà Hán muốn
hành chủ trương đưa người đồng hoá dân ta.
Hán sang ở nước ta.
? Nhà Hán đã dùng những thủ → Nhà Hán đồng hóa
đoạn gì để đồng hoá dân ta.
dân ta bằng cách: bắt
dân ta học chữ Hán,
sống theo phong tục
của người Hán.
- Trao đổi, thảo luận:
? Vì sao phong kiến phương vì chúng muốn biến

và cống nạp nặng nề.

- Tiếp tục đưa người
Hán sang ở lẫn với dân
ta, bắt dân ta theo phong

tục tập quán của họ.

3


Bắc muốn đồng hoá dân ta.

nước ta thành quận,
huyện của TQ.

- Kết luận: Từ sau thất bại của
cuộc khởi nghĩa thời Trưng
Vương, bọn PK phương Bắc đã
thi hành nhiều biện pháp hiểm
độc nhằm biến nước ta thành 1
bộ phận của TQ (tổ chức, sắp
đặt bộ máy cai trị…bắt nhân
dân ta theo phong tục tập quán
Hán…)thực hiện chính sách
“đồng hoá” dân ta…xoá bỏ sự
tồn tại của dân tộc ta.
- Đọc mục 2.
- Trao đổi, trả lời:
? Vì sao nhà Hán giữ độc quyền Công cụ sản xuất và
về sắt.
vũ khí được chế tạo
băng sắt nên nhọn,
sắc, bền hơn công cụ
và vũ khí bằng đồng.
Do vậy sản xuất đạt

năng xuất cao hơn và
chiến đấu có hiệu quả
hơn. Nhà Hán giữ độc
quyền về sắt để hạn
chế phát triển sản xuất
ở Giao Châu, hạn chế
được sự chống đối của
- Mặc dù vậy nhưng nghề rèn nhân dân…
vẫn phát triển.
- Suy nghĩ, giải thích:
? Tại sao, nghề rèn sắt bị hạn nghề sắt phát triển để
chế nhưng nghề này ở Giao rèn ra những công cụ
Châu vẫn phát triển.
sắt bén để phục vụ lao
động sản xuất, rèn đúc
vũ khí các loại để bảo
vệ an ninh tổ quốc.
? Căn cứ vào đâu em khẳng → Di chỉ, mộ cổ tìm
định nghề sắt ở Giao Châu vẫn thấy nhiều công cụ
phát triển
nhiều công cụ…rìu,
mai, cuốc. Vũ khí:
kiếm,
giáo,
kính.
lao…)Thế kỷ III nhân
dân ven biển dùng
lưỡi sắt, biết bịt cựa
gà chọi bằng sắt.
- Minh họa thêm một số ví dụ: - Nghe

2. Tình hình kinh tế
của nước ta từ thế kỷ I
đến thế kỷ VI có gì
thay đổi?

- Nhà Hán nắm độc
quyền về sắt nhưng
nghề rèn sắt ở Giao
Châu vẫn phát triển.

4


Để diệt sâu đục thân cây cam,
người ta đã nuôi kiến vàng, cho
chúng làm tổ trên cây cam để
diệt sâu, đó là kĩ thuật ”dùng
côn trùng diêt côn trùng’.
? Hãy cho biết những chi tiết → họ dùng trâu, bò
nào chứng tỏ nền nông nghiệp cày bừa, cấy 2 vụ lúa
Giao Châu vẫn phát triển
trên năm, có đê phòng
lụt, biết trồng nhiều
loại cây ăn quả, công
cụ sắt phát triển.
→ Người Giao châu
? Ngoài nghề nông, người Giao biết làm những nghề
Châu còn biết làm những nghề thủ công như rèn sắt,
gì khác.

làm gốm, tráng men
và vẽ trang trí trên
gốm rồi mới dem
nung. Sản phẩm gốm
ngày
càng
nhiều
chủng loại: nồi, vò,
bát, đĩa, ấm, chén,
gạch, ngói, ... đáp ứng
nhu cầu sinh hoạt.
Nghề dệt phát triển.
- Nghe
- Minh họa ví dụ thêm: người ta
đã dệt đươc những loại vải → đã trở thành cống
bông, gai, tơ, ... họ còn dùng tơ phẩm (những sản
tre, tơ chuối để dệt thành vải. phẩm tốt, đẹp cống
Vải tơ chuối là đặc sản của Âu nạp cho phong kiến
Lạc, các nhà sử học gọi là vải TQ).
Giao chỉ.
? Những sản phẩm nông nghiệp
và thủ công nghiệp đã đạt đến → thương nghiệp khá
trình độ như thế nào.
phát triển.
? Tình hình thương nghiệp như
thế nào?
- Minh họa thêm: Đã xuất hiện
các chợ làng, các chợ lớn như
Luy Lâu, Long Biên để trao đổi
hàng hóa. Một số thương nhân

TQ, AĐ, Gia-va đã đến buôn
bán. Chính quyền đô hộ nắm
đặc quyền ngoại thương.

- Nông nghiệp phát triển
hơn trước: biết đắp đê
phòng lụt, biết trồng lúa
hai vụ một năm.

- Sản phẩm gốm và các
loại vải ngày càng
phong phú.

- Thảo luận: mưu đồ
thôn tính vĩnh viễn,
khai thác bóc lột triệt
để.

5


? Vì sao nói: chế độ cai trị của
các triều đại phong kiến
phương Bắc trong các thế kỉ I- Chính quyền đô hộ giữ
VI rất nham hiểm, tàn bạo.
độc quyền ngoại thương
- Kết luận: Từ thế kỷ I-VI tình
hình kinh tế nước ta mặc dù bị
bọn PK phương Bắc kìm hãm
song vẫn phát triển tuy chậm

chạp. Dưới ách cai trị của nhà
Hán nhân dân ta vô cùng cực
khổ…mặc dù vậy nền kinh tế
nước ta vẫn phát triển.
4. Củng cố:
? Những biểu hiện mới trong nông nghiệp thời kỳ này là gì.
- Bài tập: Vì sao PK phương Bắc muốn đồng hoá dân ta ? (Điền dấu đúng sai vào ô
trống)
Biến nước ta thành quận, huyện của TQ.
Muốn chiếm đóng lâu dài trên đất nước ta.
Cả hai ý trên.
5. Hướng dẫn:
Học bài, chuẩn bị bài Từ sau Trưng Vương đến trước Lý Nam đế (giữa TK I
– giữa TK VI) (tt).
IV. Rút kinh nghiệm:
Trình ký:
……………………………………………………….
……………………………………………………….
……………………………………………………….
……………………………………………………….
……………………………………………………….
.....................................................................................

6