Giáo án tổng hợp Lịch sử 6 tuần 5

Giáo án Ngữ Văn 6

Ngày soạn:
Tuần 5
Tiết 5
Bài 5

CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp cho HS nắm được:
- Tên và vị trí các quốc gia cổ đại phương Tây.
- Điều kiện tự nhiên của vùng Địa Trung Hải không thuận lợi cho sự phát triển sản
xuất nông nghiệp.
- Những đặc điểm về nền tảng kinh tế, cơ cấu xã hội và thể chế nhà nước ở Hi Lạp
và Rô-ma cổ đại.
- Những thành tựu tiêu biểu của các quốc gia cổ đại phương Tây.
2. Tư tưởng:
Giúp HS có ý thức đầy đủ hơn về sự bất bình đẳng trong xã hội.
3. Kĩ năng:
Bước đầu tập liên hệ điều kiện tự nhiên với sự phát triển kinh tế.
II. Chuẩn bị:
-GV: SGK, SGV, giáo án, bản đồ các quốc gia phương Đông cổ đại, tranh ảnh
(nếu có).
-HS: SGK, xem bài trước, trả lời câu hỏi sgk.
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
? Các quốc gia cổ đại phương Đông hình thành ở đâu và từ bao giờ. Kể tên
các quốc gia cổ đại phương Đông.
? Xã hội cổ đại phương Đông bao gồm những tầng lớp nào..
3. Bài mới:

GTB: Sự xuất iện của nhà nước không chỉ xảy ra ở phương Đông, nơi có điều
kiện tự nhiên thuận lợi, mà còn xuất hiện ở cả vùng khó khăn của phương Tây  vào
bài.
Hoạt động của GV

Hoạt động của
HS

- Sử dụng bản đồ thế giới và xác định: ở - Theo dõi
phía Nam Âu có 2 bán đảo nhỏ vươn ra
Địa Trung Hải. Đó là bán đảo Ban
Căng và I-ta-li-a. Nơi đây, vào khoảng
đầu thiên niên kỉ I TCN, đã hình thành
hai quốc gia Hi Lạp và Rô-ma.

Nội dung
1. Sự hình thành các
quốc gia cổ đại
phương Tây
- Đầu thiên niên kỉ I
TCN, trên các bán đảo
Ban Căng và I-ta-li-a
đã hình thành hai quốc
gia Hi Lạp và Rô-ma.

1


Giáo án Ngữ Văn 6

- Yêu cầu HS nhớ lại các quốc gia cổ đại - Nhớ lại và
phương Đông ra đời từ bao giờ
nêu: Cuối thiên
niên kỉ IV đầu
thiên niên kỉ III
TCN.
- Kết luận: các quốc gia cổ đại phương - Nghe
Tây ra đời muộn hơn các quốc gia cổ
đại phương Đông.
- Dùng bản đồ và yêu cầu HS so sánh:
? Địa hình của các quốc gia cổ đại Trao
đổi
phương Đông và phương Tây có gì khác nhóm, quan sát
nhau.
và so sánh:
+ Địa hình
không
giống
nhau.
+ Các quốc
gia
cổ
đại
phương
Tây
không
hình
thành ở 2 lưu
vực các con
sông lớn, nông

nghiệp không
phát triển.
- Bổ sung thêm:
+ Các quốc gia này hình thành ở - Nghe
những vùng đồi, núi đá vôi xen kẽ là các
thung lũng đi lại khó khăn, ít đất trồng
trọt (đất khô, cứng) chỉ thích hợp cho
việc trồng các cây lâu năm (nho, ô liu),
lương thực phải nhập ở nước ngoài.
+ Hi Lạp, Rô-ma được biển bao
quanh, bờ biển khúc khuỷu, nhiều vịnh,
hải cảng tự nhiên, ngoại thương phát
triển.
- Giải thích thêm:
+ Các quốc gia này bán những sản
phẩm luyện kim, đồ gốm, rượu nho, dầu
ô liu cho Lưỡng Hà, Ai Cập.
+ Mua lương thực.
+ Kinh tế chủ yếu của các quốc gia
này là công thương nghiệp và ngoại
thương.
+ Họ giàu lên nhanh chóng nhờ buôn
bán.

- Điều kiện tự nhiên
không thuận lợi cho
việc trồng lúa.

- Thủ công nghiệp,
thương nghiệp phát

triển.

2


Giáo án Ngữ Văn 6

? (GV hỏi mở rộng thêm) Tại sao ở
phương Tây, các quốc gia cổ đại lại hình
thành muộn hơn nhiều so với phương
Đông

- Tổng hợp kiến
thức giải thích:
vì ở đây đất đai
xấu,
không
thuận lợi cho sự
phát triển của
việc trồng lúa,
do đó không có
được nền kinh
tế sớm ổn định,
cần cho sự hình
thành một quốc
gia.
2. Xã hội cổ đại Hi
Lạp, Rô-ma gồm
những giai cấp nào?

? Kinh tế chính của các quốc gia này là → Công thương
gì.
nghiệp và ngoại
thương
? Với nền kinh tế đó , xã hội đã hình → chủ xưởng,
thành những tầng lớp nào.
chủ lò, …
- Diễn giảng bổ sung: Sự phát triển - Nghe
mạnh mẽ của các ngành kinh tế công
thương nghiệp đã dẫn tới việc hình
thành một bộ phận nhỏ dân cư là những
chủ xưởng, chủ các thuyền buôn hay
trang trại rất giàu có. Họ sống rất sung
sướng trong những dinh thự lộng lẫy
nhưng lại không phải lao động chân tay.
- Nói thêm:
+ Ở Hi Lạp , lao động chân tay được - Nghe
coi là lao động bẩn thỉu, chỉ xứng đáng
với nô lệ, còn chủ nô chỉ làm việc trong
lĩnh vực nghệ thuật, khoa học hoặc
chính trị. Họ sử dụng và bóc lột sức lao
động của đông đảo những người nô lệ.
Có những chủ nô trong nhà nuôi hàng
nghìn nô lệ để hàng ngày cho thuê lấy
tiền, lại có những chủ nô nuôi nhiều nữ
nô lệ để sinh con, như một hình thức
kinh doanh.
+ Ở thành Rô-ma dưới thời Ô-gu-xút
(TK I TCN) có hàng trăm gia đình thế
phiệt, của cải như nước, kẻ hầu người

hạ ra vào tấp nập.

Xã hội cổ đại Hi
Lạp, Rô-ma Có hai
giai cấp cơ bản:

- Chủ nô: gồm dân tự
do và quý tộc, có mọi
quyền hành, sống sung
sướng.

3


Giáo án Ngữ Văn 6

? Ngoài chủ nô còn có tầng lớp nào.
→ Nô lệ
- Giải thích thêm: nô lệ làm việc cực
nhọc trong các trang trại, xưởng thủ - Nghe
công, khuân vác hàng hóa, chèo thuyền.
thân phận và lao động của họ hoàn toàn
phụ thuộc vào chủ nô. Nô lệ bị đối xử
rất tàn nhẫn. Số lượng nô lệ ở Hi Lạp
và Rô-ma rất đông đảo, số lượng nô lệ
đông hơn gấp nhiều lần so với dân tự
do, số nô lệ được sử dụng trong mọi
lĩnh vực. Nô lệ là lực lượng chủ yếu
nuôi sống xã hội, họ bị bóc lột tàn nhẫn,
bị coi là hàng hóa, họ bị mang ra chợ

bán, không được quyền lập gia đình, bị
các chủ nô xem là những công cụ biết
nói, chủ nô có quyền giết nô lệ. Cho nên
người ta gọi xã hội này là xã hội chiếm
nô (chiếm hữu nô lệ)

- Nô lệ: chủ yếu là tù
binh, là lực lượng sản
xuất chính, lao động
nặng nhọc.

→ là xã hội chiếm hữu
nô lệ

? Em hiểu thế nào là xã hội chiếm hữu - Tổng hợp kiến
nô lệ.
thức giải thích:
Là một xã hội
có hai giai cấp
cơ bản là chủ
nô và nô lệ, một
xã hội chủ yếu
dựa trên lao
động của nô lệ
và bóc lột nô lệ.
? Nhà nước Hi Lạp, rô-ma cổ đại thuộc → thuộc giai
về ai và được tổ chức như thế nào?
cấp chủ nô
- Giải thích thêm: Khác với các quốc - Nghe
gia cổ đại phương Đông, ở Hi Lạp và

Rô-ma người dân tự do và quý tộc có
quyền bầu ra những người cai quản đất
nước theo hạn định. Tất nhiên là chính
quyền ở Hi Lạp và Rô-ma khác nhau.
+ Ở Hi Lạp: nhà nước gồm một bộ
phận viên chức làm việc theo quyết định
chung của Hội nghị nhân dân:“hội
đồng công xã” hay còn gọi là “hội đồng - Nghe
500” là cơ quan quyền lực tối cao của
quốc gia (như Quốc hội ngày nay) có 50
phường, mỗi phường cử ra 10 người
điều hành công việc trong một năm (chế
4


Giáo án Ngữ Văn 6

độ này có từ TK I TCN đến TK V). Ở Hi
Lạp, nền dân chủ được tồn tại theo thể
chế quân chủ, đứng đầu là Hoàng đế.
+ Ở Rô-ma có 2 thời kì : thời kì đầu,
nhà nước chia thành nhiều bộ phận
cùng làm việc, thời kì sau, Hoàng đế là
người đứng đầu nhà nước và quyết định
mọi việc.
4. Củng cố:
? Nêu sự khác nhau về tổ chức nhà nước, cơ cấu xã hội của hai khu vực
phương Đông và phương Tây.
Lập bảng cho HS điền vào chỗ trống (có thể gọi 2 HS thi nhau điền)
Nội dung

Các quốc gia
Các quốc gia
Cổ đại Phương Đông
Cổ đại Hy Lạp và Rô-ma
Vị trí ra đời
Ven các sông lớn trên thế giới
Ven bờ biển Địa Trung Hải
Đồng bằng rộng, đất đai màu
Điều kiện tự nhiên mỡ, mềm
Kinh tế chính

Thời gian ra đời

Cơ cấu xã hội
Hình thức nhà
nước

Nông nghiệp trồng lúa nước

Núi đồi và cao nguyên, đất trồng
lúa ít, khô cứng
Thủ công và thương nghiệp

Cuối TN kỷ IV đầu TN kỷ III Đầu TN kỷ I TCN
TCN
Sử dụng, chế tạo công cụ sắt
Sử dụng,chế tạo công cụ đồng
2 tầng lớp chính: Nông dân
công xã và quý tộc

2 giai cấp chính: chủ nô và nô lệ

Nhà nước chuyên chế cổ đại

Nhà nước dân chủ chủ nô

- GV khái quát lại, nhấn mạnh mô hình mới – xã hội chiếm hữu nô lệ.nhà nước
cổ đại phương Tây theo thể chế dân chủ chủ nô hoặc cộng hòa.
5. Hướng dẫn:
Học bài và tìm hiểu trước nội dung bài Văn hóa
cổ đại.
6. Lưu ý:
Nêu thêm câu hỏi đối với lớp khá giỏi:Vì sao gọi xã hội cổ đại Hi Lạp và Rôma là xã hội chiếm hữu nô lệ?
Trình ký:
IV. Rút kinh nghiệm:
…………………………………………………………….
…………………………………………………………….
5


Giáo án Ngữ Văn 6

…………………………………………………………….
……………………………………………………………………

6