Giáo án tổng hợp lịch sử 7 tuần 14

Ngày soạn: 16/11/2016

Tuần 14
Tiết 27
Bài 14: BA LẦN CUỘC KHÁNG CHIẾN
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN
(THẾ KỈ XIII) (tt)
IV/ NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ
CỦA BA LẦN KHÁNG CHIẾN
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN – MÔNG
I. Mục tiêu
1. Kiến thức:
- Hiểu được vì sao ở thế kỉ XIII, trong 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược
Mông Nguyên quân dân Đại Việt điều giành thắng lợi.
- Ý nghĩa lịch sử của 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên.
2. Tư tưởng:
- Tự hào về truyền thống đành giặc giữ nước của dân tộc.
- Bài học kinh nghiệm lịch sử về tinh thần đoàn kết dân tộc.
3. Kĩ năng:
Phân tích, so sánh sự kiện lịch sử qua 3 lần kháng chiến để rút ra nhận định chung.
II. Chuẩn bị:
GV: - Bản đồ đế quốc Mông Nguyên thế kỉ XIII.
- Tư liệu về nhân vật tiêu biểu trong 3 lần chống Mông Nguyên.
HS: Sưu tầm những tư liệu liên quan đến các nhân vật trong 3 lần chống Mông
Nguyên.
III. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
? Trình bày hoàn cảnh, diễn biến quá trình nhà Nguyên Xâm lược Đại Việt.
? Công cuộc chống quân Nguyên xâm lược của nhà Trần trên sông Bạch Đằng
diễn ra như thế nào.

3. Bài mới:
GTB : Công cuộc chống XL Mông Nguyên của nàh Trần đã diễn ra trong hoàn cảnh vô
cùng khó khăn nhưng lại giành được thắng lợi vẽ vang.? Vậy vì sao lại có được thắng lợi
này. Trong tiết học này chúng ta sẽ được tìm hiểu thông qua bài 14: IV. “Nguyên nhân
thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của 3 lấn KCCQXL Mông Nguyên”.
Hoạt động của GV
HĐ 1:

Hoạt động của HS

? Những nguyên nhân nào - Lần lượt trình bày các
-1-

Nội dung ghi bảng
IV. Nguyên nhân thắng
lợi và ý nghĩa lịch sử của
ba lần kháng chiến chống
quân xâm lược Mông –
Nguyên
1. Nguyên nhân thắng
lợi:


làm cho cả 3 lần kháng nguyên nhân trong SGK.
chiến chống quân Nguyên
dân tộc ta đều giành thắng
lợi.
? Phân tích từng nguyên
nhân.

? Hãy nêu một số dẫn chứng
về tinh thần đoàn kết dân
tộc.

? Nêu những việc làm của
nhà Trần chuẩn bị cho ba lần
kháng chiếm.
? Trình bày những đóng góp
của Trần Quốc Tuấn trong
cuộc kháng chiến chống
quân Mông –Nguyên.

? Nguyên nhân cơ bản
nhất dẫn đến thắng lợi
trong ba lần kháng chiến
chống quân Mông –
Nguyên?
? Cách đánh sáng tạo của
nhà Trần trong ba lần
kháng chiến.

- Các tầng lớp nhân dân
đều tham gia đánh giặc.
- Chuẩn bị chu đáo về
mọi mặt cho mỗi cuộc
kháng chiến.
- Nhớ lại kiến thức, phân - Thắng lợi của ba lần
tích
chống quân Mông Nguyên gắn liền với tinh
thần hi sinh của toàn dân

ta, đặc biệt là quân đội
Trần
- Trong lần thứ hai, các vị
bô lão thể hiện ý chí của
muôn dân quyết đánh (Hội
nghị Diên Hồng)
- Quân sỹ thích vào tay hai
chữ “Sát thát”.
- Vua Trần thường về các - Nhờ những chiến lược
địa phương tìm hiểu cuộc chiến thuật đúng đắn sáng
sống của dân.
tạo của những người chỉ
huy.
- Giải quyết những bất hoà
trong vương triều Trần, tạo
nên sự đoàn kết dân tộc.
- Nghĩ ra cách đánh độc
đáo, sáng tạo, phù hợp với
từng giai đoạn
- Là tác giả của bài “Hịch
tướng sỹ ”.
- Nhà Trần có đường lối
chiến lược, chiến thuật
đúng đắn, sáng tạo và có
những danh tướng tài ba.
- Kế hoạch “vườn không
nhà trống ”.
- Tránh chỗ mạnh đánh chỗ
yếu của kẻ thù .
- Biết phát huy lợi thế của

quân ta, buộc địch phải
theo.
 Buộc địch từ thế mạnh
chuyển sang thế yếu, ta từ bị
2. Ý nghĩa lịch sử
động chuyển sang chủ động.

HĐ 2
- Năm 1257, vua Mông Cổ - Lắng nghe
đưa 3 vạn quân sang xâm
lược Đại Việt, ở lần thứ hai
lực lượng của chúng lên tới
50 vạn quân và đến năm
1288, Hốt Tất Liệt phải đình
chỉ cưộc xâm lược Nhật Bản
-2-


và đưa 30 vạn quân sang
nước ta. Với lực lượng
mạnh như vậy, nhưng cả ba
lần quân Nguyên đều thất
bại.
? Những thắng lợi đó của
quân ta trong hoàn cảnh như
vậy có ý nghĩa gì.
GV: Mông Cổ bấy giờ là
một đất nước hùng mạnh,
lần đầu xâm lợưc Đại Việt,
chúng chỉ nhằm mục đích để

đánh lên phía Nam Tống.
Nhưng đến lần 3, Vua
Nguyên đã phải nói rằng:
"Không được coi Giao Chỉ
là một nước nhỏ mà khinh
thường ". Sức mạnh của Đại
Việt được khẳng định rõ
ràng.
? Bài học lịch sử từ 3 lần
chiến thắng quân xâm lược
Mông Nguyên.

- Dựa vào SGK để trình bày
- Lắng nghe

- Đập tan tham vọng và ý
chí xâm lược Đại Việt của
đế chế Nguyên, bảo vệ
độc lập dân tộc và toàn
vẹn lãnh thổ.
- Góp phần xây đắp
truyền thống quân sự Việt
Nam.
- Để lại bài học lịch sử vô
cùng quý giá.
- Ngăn chặn những cuộc
xâm lược của quân
Nguyên đối với các nước
khác.

- Dùng mưu trí mà đánh
giặc.
- Lấy đoàn kết toàn dân
làm sức mạnh.

4. Củng cố:
? Nêu những nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của 3 lần kháng chiến chống quân
xâm lược Mông – Nguyên.
? Ý nghĩa lịch sử của 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên.
5. Hướng dẫn
- HS học thuộc bài, trả lời các câu hỏi trong SGK.
- HS xem trước bài 15: “ I. Sự phát triển kinh tế”.
.IV Rút kinh nghiệm:
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
___________________________

Tiết 28
Bài 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HOÁ THỜI TRẦN
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Giúp HS nắm được: sau kháng chiến, Đại Việt trải qua nhiều khó khăn về kinh tếxã hội.
- Nhờ những chính sách, biện pháp tích cực của vương triều Trần và tinh thần lao
động cần cù củanhân dân, nền kinh tế Đại Việt được phục hồi và phát triển nhanh chóng;
văn hóa, khoa học, giáo dục đều đạt thành tựu. Đại Việt ngày càng cường thịnh.
2. Tư tưởng
-3-


Bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên.

3. Kĩ năng
Làm quen phương pháp so sánh, đối chiếu các sự kiện.
II. Chuẩn bị
GV: Tranh ảnh các thành tựu văn hoá thời Trần, Bảng đồ làng nghề dưới thời Trần.
HS: Sưu tầm tranh ảnh liên quan đến thành tựu kinh tế thời Trần.
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
? Nêu nguyên nhân thắng lợi của 3 lần kháng chiến chống Mông - Nguyên.
? Thắng lợi của 3 lần KC chống Mông - Nguyên đã đem lại ý nghĩa gì.
3. Bài mới
GTB : Vào thời Lý nền kinh tế văn hóa đạt rất nhiều thành tựu rực rỡ. Đến thời Trần mặc
dù bị chiến tranh tàn phá, nhưng những thành tựu đó luôn được giữ gìn và phát triển hơn
trước. Đó chính là nội dung của bài học hôm nay.? Cụ thể như thế nào trong tiết học này
chúng ta sẽ được tìm hiểu thông qua bài 15: I. “Sự phát triển về kinh tế”.
Hoạt động của GV
HĐ 1: Tình hình kinh tế
sau chiến tranh

Hoạt động của HS

Nội dung
I. Sự phát triển kinh tế
1. Tình hình kinh tế sau
chiến tranh
? Nói tới sự phát triển kinh - Nông nghiệp, thủ công
a. Nông nghiệp
tế là nói tới những mặt sản nghiệp và thương nghiệp.
xuất nào.
? Sau chiến tranh, nhà Trần - Chính sách khuyến khích

đã thực hiện những chính sản xuất, mở rộng diện tích
sách gì để phát triển nông trồng trọt.
nghiệp.
- Vì vậy, nền nông nghiệp
+ Được phục hồi và phát
thời Trần được phục hồi và
triển.
phát triển nhanh chóng.
? So với thời Lý ruộng đất - Thời Trần ruộng tư của + Ruộng đất công làng xã
dưới thời Trần có gì khác.
địa chủ ngày càng nhiều.
chiếm phần lớn diện tích
? Tại sao ruộng tư dưới thời - Các vương hầu, quí tộc ruộng đất trong nước.
Trần lại phát triển nhanh.
chiêu tập dân nghèo đi khai
hoang, lập điền trang.
- Nhà Trần còn ban thái ấp
cho quí tộc, vương hầu.
- Mặc dù ruộng đất tư hữu
ngày càng nhiều, nhưng
ruộng đất công làng xã vẫn
chiếm phần lớn ruộng đất
trong nước và là nguồn thu
chủ yếu của cả nước.
b. Thủ công nghiệp:
? Kể tên các nghề thủ công - kể tự do.
- Gồm nhiều ngành nghề
nghiệp dưới thời Trần?
khác nhau.
? Thủ công nghiệp do nhà - Ngày càng phát triển - Các sản phẩm làm ra

nước quản lí như thế nào.
mạnh hơn trước.
ngày càng nhiều.
-4-


- Cho học sinh quan sát
H35, H36 đối chiếu với H23
rồi nhận xét
- Thời Trần, ngoài các
ngành thủ công truyền
thống còn có 2 ngành thủ
công đặc sắc đó là đóng
thuyền, và chế tạo súng thần
công.
? Thủ công nghiệp trong
nhân dân lúc bấy giờ như
thế nào.
? Nhận xét gì về tình hình
thủ công nghiệp thời Trần.

- Quan sát, so sánh, nhận
xét: Trình độ kỹ thuật thời - Trình độ kỹ thuật càng
cao.
Trần tinh xảo hơn

- Phổ biến và phát triển.
- Nhận xét: Ngày càng phát
triển mạnh, kỹ thuật càng
nâng cao.

- Nông nghiệp và thủ công
nghiệp phát triển mạnh làm
cho thương nghiệp phát
triển.

c. Thương nghiệp
- Buôn bán tấp lập chợ mọc - Việc trao đổi buôn bán
? Điểm mới trong thương lên nhiều nơi.
trong nước với các thương
nghiệp là gì.
nhân nước ngoài được đẩy
mạnh.
- Nhiều trung tâm kinh tế
- Thăng Long, Vân Đồn.
? Nơi nào được xem là nơi
được mở ra trong cả nước,
buôn bán tấp nập nhất.
tiêu biểu là Thăng Long,
* Kết luận: Mặc dù bị chiến
Vân Đồn...
tranh tàn phá nhưng nền
kinh tế dưới thời Trần luôn
được chăm lo phát triển đạt
nhiều kết quả rực rỡ.
2. Tình hình xã hội sau
HĐ 2: Tình hình xã hội
chiến tranh
sau chiến tranh
- Vua, vương hầu quý tộc, - Các tầng lớp trong xã hội:

? Xã hội thời Lý có những địa chủ quan lại.
+ Vương hầu, quý tộc
tầng lớp nào?
+ Địa chủ
- Thợ thủ công và thương
+ Nông dân
nhân.
+ Thợ thủ công, thương
- Nông dân tá điền
nhân
- Nông nô và nô tì
+ Nông nô, nô tì

- Vương hầu, quí tộc, địa
? Sắp xếp lại thứ tự các chủ, nông dân, thợ thủ
tầng lớp xã hội thời Trần công, nô tì.
cho phù hợp với cơ cấu tổ
chức và địa vị xã hội.
(Nông dân, nô tì, thợ thủ
công, vương hầu, quí tộc,
địa chủ)
? So sánh với thời Trần?

- So sánh: Các tầng lớp xã
hội như nhau nhưng mức
độ tài sản và cách thức
-5-


bóc lột có khác; Phân hóa

sâu sắc hơn: địa chủ ngày - Xã hội ngày càng phân
càng đông, nông nô và nô hoá sâu sắc
tì ngày càng nhiều.
4. Củng cố
? Trình bày một vài nét về tình hình kinh tế sau chiến tranh.
? Phân tích tình hình xã hội thời Trần sau chiến tranh.
5. Dặn dò
- HS học thuộc bài, trả lời các câu hỏi trong SGK.
- HS xem trước bài 15: “II. Sự phát triển văn hóa”.
IV. Rút kinh nghiệm
.........................................................................................
……………………………………………………….....

Trình ký: 12/11/2016

.........................................................................................
..........................................................................................
.........................................................................................

-6-

Huỳnh Thị Thanh Tâm