Giáo án tổng hợp Lịch sử 9 tuần 13

Ngày soạn: 02/11/2016

Tuần 13
Tiết 13
Chương IV

QUAN HỆ QUỐC TẾ NĂM 1945 ĐẾN NAY
Bài 11

TRẬT TỰ THẾ GIỚI MỚI
SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được:
- Sự hình thành “trật tự thế giới hai cực” sau CTTG II và những hệ quả của nó
như sự ra đời của tổ chức Liên hợp quốc, tình trạng chiến tranh lạnh đối đầu giữa 2
phe.
- Tình hình thế giới từ sau “chiến tranh lạnh”: những hiện tượng mới và các xu
thế phát triển hiện nay của thế giới.
2. Tư tưởng:
Qua những kiến thức lịch sử trong bài giúp HS thấy được một cách khái quát
toàn cảnh của thế giới trong nửa sau thế kỉ XX với những diễn biến phức tạp và đấu
tranh gay gắt vì những mục tiêu: hòa bình thế giới, độc lập dân tộc và hợp tác phát
triển.
3. Kĩ năng:
Giúp HS có thói quen quan sát và sử dụng bản đồ thế giới, rèn luyện phương
pháp tư duy khái quát và phân tích.
II. Chuẩn bị:
GV: Sgk, sgv, giáo án, bản đồ thế giới.
HS: Sgk, đọc nội dung, tìm hiểu trả lời câu hỏi sgk.
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số.

2. Kiểm tra bài cũ:
? Trình bày những nét nổi bật của tình hình các nước Tây Âu từ 1945 đến nay.
? Vì sao các nước Tây Âu phải liên kết với nhau để phát triển. Em hiểu như thế
nào về Liên minh châu Âu (EU) hiện nay.
3. Bài mới:
GTB: Sau CTTG II một trật tự thế giới mới được hình thành: trật tự 2 cực I-an-ta
do 2 siêu cường LX và Mĩ đứng đầu mối cực. Trật tự 2 cực được hình thành trong
bối cảnh lịch sử nào? Hội nghị I-an-ta đã quyết định những vấn đề quan trọng gì?
Diễn biến cuộc chiến tranh lạnh và tình hình thế giới sau chiến tranh lạnh ra sao?
→ vào bài.
Hoạt động của GV

Hoạt động
của HS

Nội dung
I. Sự hình thành trật tự
thế giới mới:


? Bối cảnh lịch sử dẫn đến việc triệu - Dựa vào sgk
tập hội nghị I-an-ta.
và vốn kiến
thức trả lời.
- Giải thích: I-an-ta (hay còn gọi là - Nghe
hội nghị tam cường gồm 3 nước: LX,
Mĩ, Anh (tại LX) nhằm phân chia
thành quả thắng lợi chiến tranh giữa
các lực lượng tham chiến, có liên
quan đến hòa bình, an ninh và trật tự

thế giới.
- Bổ sung và nhấn mạnh: Cuối 1944
đầu 1945 CTTG II đã bước vào giai
đoạn cuối, sự thất bại của CNPX là
không thể tránh khỏi việc kết thúc
chiến tranh, phân chia lại khu vực ảnh
hưởng thế giới sau chiến tranh được
đặt ra và cần được giải quyết. Trước
tình hình đó 3 nguyên thủ các cường
quốc là chủ tịch hội đồng bộ trưởng
Xta-lin (LX), tổng thống Mĩ Ru-đơven, thủ tướng Anh Sóc-sin đã gặp gỡ
tại I-an-ta từ ngày 4-11.12.1945.
- Theo dõi,
- Giới thiệu cho HS quan sát H.22
quan sát.
- Đọc đoạn
? Hội nghị I-an-ta đã có những quyết chữ nhỏ / 45.
định nào và hệ quả của những quyết
định đó.
- Nghe.
- Giải thích thêm: Về việc kết thúc
chiến tranh ở châu Âu và châu Á –
TBD, hội nghị nhất trí:
+ Tiêu diệt tận gốc CNPX Đức và
Nhật, nhanh chóng kết thúc chiến
tranh ở châu Âu, LX sẽ đánh Nhật ở
châu Á.
+ Ba cường quốc thỏa thuận cho Mĩ
chiếm đóng Nhật Bản, LX và Mĩ cùng
có quyền lợi ở Trung Quốc.

+ Quân thực dân Pháp lại quay trở
lại đặt ách thống trị ở nước ta.
- Giải thích khái niệm: thế nào là trật
tự thế giới hai cực? → trật tự thế giới - Nghe
là sự sắp xếp, phân bổ và cân bàng
quyền lực giữa các cường quốc nhằm
duy trì sự ổn định của hệ thống quan
hệ quốc tế. Những quyết định của Hội
nghị i-an-ta đã trở thành những khuôn
khổ của một trật tự thế giới mới mà

- Vào giai đoạn cuối của
CTTG II, nguyên thủ 3
cường quốc là LX, Mĩ và
Anh đã có cuộc gặp gỡ
tại I-an-ta từ ngày 4 đến
11-2-1945.

- Hội nghị đã thông qua
những quyết định quan
trọng về phân chia khu
vực ảnh hưởng ở châu Âu
và châu Á giữa 2 cường
quốc LX và Mĩ.

→ trật tự thế giới hai cực.


chủ yếu là 2 cực: Mĩ và LX đứng đầu
mỗi cực nên người ta gọi là trật tự 2

cực I-an-ta.
- Giới thiệu cho HS biết: trong Hội
nghị I-an-ta còn có một quyết định
quan trọng khác là thành lập một tổ
chức quốc tế mới là Liên hợp quốc.
Từ ngày 25 đến 26-6-1945 hội nghị
đại biểu của 50 nước tại Xan Phranxi-xcô (Mĩ) để thông qua Hiến chương
và thành lập tổ chức LHQ.
- Nói thêm về Hiến chương LHQ: là
văn kiện cơ bản của LHQ được thông
qua tại Xan Phran-xi-xcô (Mĩ). 4
tháng sau, 24/10/1945 hiến chương
LHQ bắt đầu có hiệu lực, sau khi được
quốc hội các nước tham gia kí kết phê
chuẩn và chuyển giao các chứng thư
phê chuẩn đó vào lưu trữ của chính
phủ Mĩ. Hiến chương gồm 19 chương
với 111 điều khoản, xác định mục đích,
nguyên tắc và phương pháp hoạt động
của LHQ.
Theo Hiến chương LHQ thì tổ chức
này gồm 6 cơ quan chính, chủ yếu
gồm: Đại Hội đồng, Hội đồng Bảo An,
Hội đồng kinh tế và xã hội, Ban thư ký
(Tổng thư ký là Ban Ki-môn – 1-12007 đến nay), Tòa án quốc tế và công
lý, Hội đồng Quản thác. Ngoài ra ,
một số tổ chức tiến hành quản lý các
cơ quan của hệ thống LHQ, Vd như:
WHO (tổ chức y tế thế giới), UNICEF
(quỹ nhi đồng LHQ).

LHQ sử dụng 6 ngôn ngữ chính
thức: tiếng Ả Rập, tiếng TQ, tiếng
Anh, tiếng Pháp, tiếng Nga, tiếng
TBN.
- Giới thiệu H.23

II. Sự thành lập Liên
hợp quốc:
- Theo dõi.

- Nghe.

- Quan sát
hình.
- Trả lời theo + Nhằm duy trì hòa bình
? Những nhiệm vụ chính của LHQ là sgk / 45.
an ninh thế giới.
gì.
- Suy nghĩ, liên + Phát triển mối quan hệ
hệ trả lời.
hữu nghị giữa các quốc
gia dân tộc.
+ Thực hiện sự hợp tác
quốc tế về kinh tế, văn


hóa, xã hội, ...
→ Những việc
? Từ khi thành lập đến nay, LHQ đã làm của LHQ:
làm được những việc gì.

giữ gìn hòa
bình và an
ninh thế giới,
đấu tranh xóa
bỏ CNTD và
chủ
nghĩa
phân
biệt
chủng
tộc
Apacthai, giúp
đỡ các nước
phát triển kinh
tế, văn hóa
nhất là đối với
các nước Á,
Phi, Mĩ la- Bổ sung:
tinh.
- Mở rộng, nhấn mạnh: Có thể xen
LHQ là công cụ duy trì “trật tự thế
giới 2 cực” vừa được xác lập bảo đảm - Nghe
sự chung sống hòa bình giữa các nước
có chế độ chính trị khác nhau.
VN tham gia LHQ từ 20-9-1977, là
thành viên thứ 149 của tổ chức quốc tế
rộng lớn này.
Hiện nay LHQ có 193 thành viên,
bao gồm phần lớn các quốc gia có chủ
quyền trên trái đất. Thành viên mới

nhất là Nam su-dan gia nhập ngày
14.7.2011.
 ? Nêu những việc làm của LHQ - Nêu theo
hiểu biết.
giúp nhân dân VN mà em biết.
- Bổ sung: Sau khi là thành viên của
LHQ, quan hệ giữa LHQ và VN ngày - Nghe.
càng phát triển, nước ta đã nhận được
sự giúp đỡ to lớn, thiết thực và có hiệu
quả của LHQ trên nhiều mặt: chương
trình phát triển LHQ UNDP viện trợ
khoảng 270 triệu USD (VN đạt được
những tiến bộ vượt bậc về giảm đói
nghèo và phát triển con người trong
thập kỉ vừa qua), quỹ nhi đồng LHQ
UNICEF giúp khoảng 300triệu USD,
tài trợ 18 triệu USD từ chương trình
giảm khí thải do phá rừng và suy thoái


rừng, giúp VN phát triển kinh tế - xã
hội (EU cam kết hỗ trợ VN 719,9 triệu
euro), giúp VN chống hạn hán (LHQ
cam kết cứu trợ 67000 USD cho
những tỉnh bị nạn, giúp xử lý dioxin ở
VN, sát cánh cùng VN trong phòng
chống HIV/AIDS, ...
- Trình bày theo sgk / 46.
- Nghe.
III. “Chiến tranh lạnh”:

? Em hiểu như thế nào về “chiến tranh - Đọc đoạn
lạnh”.
chữ nhỏ / 46.
Là chính sách thù địch
của Mĩ và các nước đế
quốc trong quan hệ với
? Nêu những biểu hiện của tình trạng - Nêu theo sgk. LX và các nước XHCN
chiến tranh lạnh.
- Biểu hiện: (sgk / 46)
- Giải thích thêm: Ngoài việc chạy đua
vũ trang và thành lập một loạt các
khối quân sự: NATO, SEATO (khối - Nghe.
quân sự ĐNÁ), CENTO (khối quân sự
Trung cận Đông), ... Mĩ và các nước
phương Tây còn tiến hành bao vây,
cấm vận về kinh tế, cô lập về chính trị
và hoạt động phá hoại lật đổ “chiến
tranh tâm lí” chống các nước XHCN.
Cuộc chiến tranh lạnh của Mĩ với
các “chính sách thế mạnh”, “chính
sách đẩy lùi CNCS”, ... đã dẫn đến
chạy đua vũ trang và tình trạng đối
đầu giữa 2 khối quân sự NATO và
Vác-sa-va trở nên hết sức căng thẳng,
các mối quan hệ rất phức tạp.
? Trong tình hình Mĩ thực hiện “chiến - Dựa vào
tranh lạnh”, LX và các nước XHCN đoạn chữ nhỏ /
làm gì.
46 trả lời
- Hậu quả: thế giới luôn ở

? Hậu quả của tình trạng chiến tranh → thế giới trong tình trạng căng
lạnh.
luôn ở trong thẳng (nguy cơ chiến
tình
trạng tranh).
căng
thẳng,
đứng
trước
nguy cơ bùng
nổ cuộc chiến
tranh thế giới IV. Thế giới sau “chiến
mới.
tranh lạnh”: Xuất hiện
nhiều xu hướng mới:
? “Chiến tranh lạnh” kết thúc vào thời
gian nào.
→ tháng 12- Giải thích bổ sung: sau bốn thập 1989.
niên chạy đua vũ trang quá tốn kém,


cuối cung tháng 12-1989, Tổng thống
Mĩ Bu-sơ và Tổng Bí thư ĐCS LX
Gooc-ba-chóp đã cùng nhau tuyên bố
chấm dứt “chiến tranh lạnh”. Từ đó,
tình hình thế giới có nhiều biến
chuyển và diễn ra theo nhiều xu
hướng.
? Hãy nêu những xu hướng biến - Nêu theo sgk.
chuyển của thế giới thời kì sau “chiến

tranh lạnh”.
→ chuyển từ đối đầu sang đối thoại.
- Nghe.
- Giải thích thêm: Sau CTTG II và thế
giới 2 cực I-an-ta, đứng đầu 2 cực là
LX và Mĩ. Từ năm 1991, LX sụp đổ,
thế giới 2 cực chuyển thành thế giới
đơn cực, hiện nay thế giới có xu thế
chuyển thành thế giới đa cực.

→ Mĩ, Nhật, Tây Âu và một vài nước
đang vươn lên nhanh chóng như Đức,
TQ.
? Xu thế phát triển của thế giới ngày
nay là gì.
- Nhấn mạnh: Mặc dù tồn tại nhiều xu
thế phát triển trong thế giới ngày nay,
song xu thế chung của thế giới là hòa
bình, ổn định và hợp tác phát triển
kinh tế. Đây vừa là thời cơ vừa là
thách thức của các dân tộc.
? Tại sao xu thế hợp tác vừa là thời
cơ vừa là thách thức của các dân tộc.
- Bổ sung:
+ Thời cơ: có điều kiện hội nhập
vào nền kinh tế thế giới và khu vực, có
điều kiện rút ngắn khoảng cách với
các nước phát triển, áp dụng những
thành tựu khoa học – kĩ thuật vào sản
xuất.

+ Thách thức: nếu không chớp thời
cơ để phát triển thì sữ tụt hậu, hội
nhập sẽ hòa tan.

- Hòa hoãn và hòa dịu
trong quan hệ quốc tế.
- Thế giới đang tiến tới
xác lập “thế giới đa
cực”, đa trung tâm.
- Hầu hết các nước đều
điều chỉnh chiến lược
phát triển, lấy kinh tế làm
trọng điểm.
- Xuất hiện nhiều xung
đột quân sự, nội chiến
giữa các phe phái.
 Xu thế chung của thế
giới ngày nay: hòa bình,
ổn định và hợp tác phát
triển kinh tế.

→ hòa bình,
ổn định và hợp
tác phát triển
kinh tế.
- Thảo
cặp (1/).

- Nghe.

luận


4. Củng cố:
? Câu hỏi 1, 2 /47.
5. Hướng dẫn:
Học bài, trả lời câu hỏi; Tìm hiểu trước nội dung bàiNhững thành tựu chủ
yếu và ý nghĩa lịch sử của cách mạng khoa học – kĩ thuật.
6. Lưu ý: câu hỏi  dành cho HS khá, giỏi.
IV. Rút kinh nghiệm:
.......................................................................................

Trình ký: 5/11/2016

.......................................................................................
.......................................................................................
.......................................................................................
........................................................................................

Huỳnh Thị Thanh Tâm