Xây dựng nền quốc phòng toàn dân

XÂY DỰNG
NỀN QUỐC PHÒNG TOÀN DÂN
*****

Giảng viên
Đại tá.TS Phạm Quốc Văn


XÂY DỰNG NỀN QUỐC PHÒNG TOÀN DÂN
*****
NỘI DUNG
1.Những vấn đề chung
2.Mục đích, tính chất, mục tiêu xây dựng nền
quốc phòng toàn dân.
3.Một số quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Đảng
thực hiện nhiệm vụ quốc phòng-an ninh trong
giai đoạn mới.
4.Nội dung xây dựng nền quốc phòng toàn dân.
Trọng tâm: Mục 4
Thời gian :


NỘI DUNG
1.Những vấn đề chung
a.Khái niệm
*Quốc phòng: Là công cuộc giữ nước của một
quốc gia, gồm tổng thể các hoạt động đối nội
và đối ngoại về quân sự, chính trị, kinh tế, văn
hóa, khoa học…của Nhà nước và nhân dân để
phòng thủ đất nước, tạo nên sức mạnh toàn
diện và cân đối, trong đó sức mạnh quân sự là

đặc trưng, nhằm giữ vững hòa bình, đẩy lùi,
ngăn chặn các hoạt động gây chiến của kẻ thù
và sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược
dưới mọi hình thức và quy mô.


Khái niệm trên gồm nội dung cơ bản:
-Là hoạt động của cả nước, trên mọi lĩnh vực
-LLVT nhân dân làm nòng cốt
-QP kết hợp AN bảo vệ đất nước, bảo vệ chế độ
-Tổ chức QP mỗi nước phụ thuộc trực tiếp vào chế
độ XH của nước đó, phụ thuộc vào truyền thống
dân tộc và hoàn cảnh cụ thể mỗi nước.
*Quốc phòng toàn dân (QPTD): Là những quan điểm
cơ bản chỉ đạo việc xây dựng nền quốc phòng của
nước cộng hòa XHCN-VN, là nền QP mang tính
chất “vì dân, do dân, của dân”, phát triển theo
hướng toàn dân, toàn diện, độc lâp, tự chủ, tự lực,
tự cường và ngày càng hiện đại, dưới sự lãnh đạo
của Đảng, sự quản lý điều hành của Nhà nước,
nhằm giữ gìn hòa bình, ổn định của đất nước, sẵn
sàng đánh bại mọi loại hình xâm lược và BLLĐ
của các lực lượng thù địch, bảo vệ TQ-VN-XHCN


b.Nhận thức về quốc phòng.
-Giữ nước phải bằng sức mạnh quân sự, chính
trị, tinh thần, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ
thuật, ngoại giao…QP thượng sách là đánh bại
âm mưu, thủ đoạn “DBHB”, không để xảy ra

BLLĐ, đẩy lùi nguy cơ CT, đồng thời chuẩn bị
mọi mặt của đất nước, xây dựng thế trận và lực
lượng, nhằm nhanh chóng dập tắt bạo loạn,
giành thắng lợi nếu xung đột vũ trang hoặc CT.
-QP là chống giặc ngoài, thù trong, vì chúng
thường cấu kết với nhau, vậy QP, AN phải gắn
chặt chẽ với nhau. Sự nghiệp củng cố QP-AN
là của toàn dân, cả nước, cả hệ thống CT dưới
sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước.


Vậy, QP là tổng hòa mọi hoạt động về các mặt của
quốc gia, nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, bao gồm
cả an ninh sinh tồn và an ninh phát triển.
c.Những đặc điểm liên quan:
*Bối cảnh quốc tế và trong nước:
-Tình hình thế giới và trong nước có nhiều thuân lợi,
đồng thời có nhiều khó khăn, thử thách.
-Nhà nước có chính sách phù hợp tạo điều kiện
thuận lợi cho tiếp cận khoa học công nghệ hiện đại
để phát triển KT làm cơ sở củng cố quốc phòng.
-Những biến động trên thế giới, nhất là sau khi các
nước XHCN Đông Âu và LX sụp đổ nhưng quy
luật phát triển của XH loài người không thể đảo
ngược, CM nhất định tiến lên.


-Những thành tựu ta đã đạt được trong công cuộc
đổi mới, tạo ra thế và lực mới làm tiền đề cho
bước phát triển tiếp theo.

-Những khó khăn trong KT hiện nay cùng với những
thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch là
những trở ngại cho xây dựng nền QPTD
-Nền QPTD được xây dựng trên cơ sở CNH-HĐH,
nền kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà
nước theo định hướng XHCN.
2.Mục đích, tính chất, mục tiêu xây dựng nền quốc
phòng toàn dân.
a.Mục đích:
-Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất
và toàn vẹn lãnh thổ, ANQG, trật tự an toàn XH,
bảo vệ dân, bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ
XHCN, sự nghiệp đổi mới, lợi ích quốc gia dân tộc


-Đánh bại mọi âm mưu, hành động “DBHB”, BLLĐ
của CNĐQ và các thế lực thù địch chống phá cách
mạng Việt Nam.
-Chủ động ngăn chặn, đẩy lùi các hoạt động gây
chiến của kẻ thù, giữ vững hòa bình, tạo môi
trường thuận lợi để xây dựng đất nước, phát triển
KT-XH, cải thiện đời sống nhân dân, góp phần bảo
vệ hòa bình, ổn định khu vực và TG
b.Tính chất:
Nền QP của ta gồm 3 tính chất:
-Tính chất toàn dân: Kế thừa truyền thống của dân
tộc, từ mục đích của nền QPTD, ta đã xác định
nền QP của dân, do dân, vì dân “toàn dân xây
dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc” “toàn dân bảo
vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước”

Đại hội IX của Đảng khẳng định “Tăng cường QP,
giữ vững ANQG và toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ
trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước và
của toàn dân”
-Tính chất toàn diện:
Xuất phát từ âm mưu, thủ đoạn chống phá của địch,
Đảng ta xác định: Xây dựng quốc phòng trên cơ
sở xây dựng mọi mặt của đất nước; đấu tranh QP
diễn ra trên mọi lĩnh vực của đời sống XH. Các
cấp các ngành từ Trung ương đến địa phương,
mỗi tổ chức và từng cá nhân phải ý thức đầy đủ
nhiệm vụ BVTQ, chủ động, tich cực triển khai
chiến lược quốc phòng trong từng lĩnh vực hoạt
động cụ thể theo chức năng , nhiệm vụ.


-Tính chất hiện đại:
Hiện đại là xu hướng phát triển của nền QPTD
nước ta. Tính hiện đại thể hiện ở sự kết hợp
giữa con người có giác ngộ chính trị, có trình
độ tác chiến và trình độ chuyên môn cao với
trình độ hiện đại hóa vũ khí, trang bị và phương
tiện chiến tranh.
Cần liên kết phối hợp các tổ chức và các lực
lượng nghiên cứu khoa học quân sự, khoa học
tự nhiên, khoa học XHNV, cùng với sự tham gia
của các cơ quan nghiên cứu khoa học và các
cơ sở công nghiệp của Nhà nước, từng bước

hiện đại hóa vũ khí trang bị kỹ thuật quân sự,
hiện đại hóa quốc phòng.


c.Mục tiêu:
-Phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân, của hệ
thống chính trị, từng bước xây dựng nền QPTD
thực sự vững mạnh.
-Có tiềm lực, thế trận QP gắn với tiềm lực, thế trận
ANND vững mạnh.
-Có LLVTND với chất lượng ngày càng cao, QĐND,
CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng
bước hiện đại, đủ sức hoàn thành mọi nhiệm vụ.
-Xây dựng nền CNQP từng bước hiện đại làm nòng
cốt, cùng với các ngành CN của Nhà nước từng
bước đáp ứng yêu cầu ngày càng hiện đại về vũ
khí, trang bị của LLVT.
Góp phần ổn định CT đất nước, chủ quyền, toàn vẹn
lãnh thổ và định hướng XHCN trong đổi mới.
-Thực hiện thắng lợi nhiệm vụ QP-AN.


3.Một số quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Đảng
thực hiện nhiệm vụ QP-AN giai đoạn mới.
a.Kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ CL của CM-VN là
xây dựng CNXH và BV Tổ quốc VN-XHCN
Đây là tư tưởng chỉ đạo bao trùm, quan trọng nhất,
qui định các mối quan hệ khác trong quá trình thực
hiện nhiệm vụ quốc phòng.
Đại hội VIII của Đảng chỉ rõ “Trong khi đặt trọng tâm

vào nhiệm vụ XD-CNXH, chúng ta không một chút
lơi lỏng nhiệm vụ BVTQ, luôn coi trọng QP-AN, coi
đó là hai nhiệm vụ gắn bó chặt chẽ”
Ngày nay XD và BVTQ gắn bó hơn bao giờ hết, XD
và BV đan xen vào nhau, trong XD phải có bảo vệ
vì: bảo vệ không chỉ chống sự xâm nhập từ bên
ngoài vào, mà còn trở thành sự tự bảo vệ trên mọi
lĩnh vực của đời sống XH, ngăn chặn được các
nguy cơ nảy sinh từ bên trong.


b.Kết hợp chặt chẽ kinh tế với QP và AN.
-Phải kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ CL, trước
hết là trong quy hoạch, kế hoạch tổng thể xây
dựng và phát triển KT-XH của cả nước và trong
từng khu vực, từng địa phương, đảm bảo mỗi
bước phát triển KT-XH là một bước củng cố
tiềm lực quốc phòng và an ninh.
Nhà nước phải thể chế hóa nội dung kết hợp
thành luật pháp, chính sách để mọi thành phần,
mọi đơn vị có trách nhiệm, nghĩa vụ đóng góp
vào công cuộc củng cố quốc phòng, giữ vững
an ninh, hoạt động của QP-AN phải sử dụng
phần tài sản quốc gia được trang bị có hiệu quả


c.Phối hợp hoạt động QP với AN và đối ngoại
-Gắn chặt nhiệm vụ QP với nhiệm vụ AN , hai mặt có
quan hệ khăng khít với nhau trong nhiệm vụ
BVTQ-XHCN trong tình hình mới.

Hoạt động QP và hoạt động AN có đối tượng đấu
tranh cụ thể bằng phương pháp và phương tiện
đặc thù với tổ chức LL riêng. Nhưng có thể và cần
phối hợp liên kết các hoạt động đó trong thực hiện
các mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược BVTQ-XHCN.
-Xây dựng nền QPTD, nền ANND phải phối hợp chặt
chẽ hoạt động QP và AN với hoạt động đối ngoại.
Gắn hoạt động QP với hoạt động đối ngoại tạo nên
sức mạnh tổng hợp và môi trường thuận lợi giữ
vững ổn định CT và phát triển KT, bảo vệ Tổ quốc
với bảo vệ chế độ.


Đường lối đối ngoại đúng, ta có thể lợi dụng những
mâu thuẫn về lợi ích và những ý đồ khác nhau của
các trung tâm, các thế lực thù địch để tạo ra
những chế ước trung hòa, thậm chí triệt tiêu ý chí
xâm lược của kẻ thù.
Hoạt động đối ngoại tốt buộc các đối tượng thực
hiện nguyên tắc “Tôn trọng độc lập, chủ quyền,
toàn vẹn lãnh thổ các quốc gia, không can thiệp
vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng cùng có
lợi, giải quyết các vấn đề tồn tại và tranh chấp
giữa các quốc gia bằng thương lượng, để giữ
vững hòa bình, ổn định phát triển đất nước”
Hoạt động đối ngoại phải tranh thủ nguồn lực bên
ngoài, tăng cường thế và lực để CNH,HĐH, củng
cố QP-AN.

d.Tăng cường QP giữ vững ANQG là nhiệm vụ
trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước
và của toàn dân trong đó QĐND và CAND là
nòng cốt.
-Phát huy sức mạnh của toàn dân, của hệ thống
CT dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của
Nhà nước để tăng cường tiềm lực QP và AN,
xây dựng vững chắc thế trận QPTD, kết hợp
chặt chẽ thế trận ANND.
-Đảng và Nhà nước phải có chính sách và kế
hoạch cụ thể để vận động nhân dân tham gia
tự giác, tích cực vào sự nghiệp BVTQ, xây
dựng tiềm lực và thế trận QPTD, thế trận
ANND vững mạnh


e.Tăng cường củng cố quốc phòng, giữ vững AN
gắn chặt với đẩy mạnh CNH, HĐH, thể chế hóa
các chủ trương, chính sách của Đảng về xây
dựng nền QPTD, tăng cường quản lý Nhà
nước về quốc phòng.
Củng cố QP, giữ vững AN là tạo môi trường ổn
định, thuận lợi cho đầu tư phát triển KT, CNH,
HĐH. Ngược lại CNH, HĐH phát triển tạo cơ
sở vật chất, tinh thần cho củng cố, phát triển
QP, AN.
Nội dung chính về quản lý Nhà nước về QP-AN
-Hoàn thiện hệ thống pháp luật về BVTQ, về
ANQG, luật về biên giới, luật biển, luật sĩ quan,
pháp lệnh về bộ đội Biên phòng…

-Thể chế hóa các chủ trương chính sách của Đảng
về xây dựng nền QPTD và ANND. Trước hết về
xây dựng LLVTND, QĐND, CAND. Có chính sách
ưu tiên cho quốc phòng, có cơ chế chuẩn bị và
tiến hành động viên. Cơ chế kết hợp KT với QPAN
-Bộ QP, Bộ CA làm tốt chức năng quản lý Nhà nước
về QP-AN, theo chức năng, nhiệm vụ và quyền
hạn được giao. Các bộ, các ngành, các địa
phương chấp hành tốt chính sách QP-AN, kết hợp
chặt chẽ giữa xây dựng, phát triển KT-XH với củng
cố QP-AN
Tổ chức củng cố, nâng cao chất lượng các cơ quan
và cán bộ chuyên trách các cấp, các ngành, triển
khai nhiêm vụ QP-AN theo chức năng, nhiệm vụ.
Mở rộng, nâng cao chất lượng GDQP cho toàn
dân, trước hết là cán bộ Đảng, Nhà nước, HS,SV


g.Thường xuyên chăm lo xây dựng Đảng, tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với QP-AN
-Thường xuyên chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh
về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
-Nắm chắc nguyên tắc Đảng lãnh đạo QĐND và
CAND tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt để xây dựng
QĐ và CA,trong sạch, vững mạnh, tuyệt đối trung
thành với Tổ quốc, Đảng và nhân dân
4.Nội dung xây dựng nền quốc phòng toàn dân.
a.Xây dựng tiềm lực quốc phòng.

Tiềm lực QP là khả năng về vật chất và tinh thần ở
trong và ngoài nước mà mỗi quốc gia, dân tộc có
thể huy động nhằm mục tiêu bảo vệ đất nước,
giữ vững hòa bình, ngăn ngừa mọi âm mưu và
hành động gây chiến của các thế lực thù địch,
sẵn sàng đánh thắng CTXL trên mọi quy mô có
thể xảy ra.


Tiềm lực quốc phòng gồm: tiềm lực chính trị-tinh
thần (CT-TT), tiềm lực quân sự (TLQS), tiềm
lực kinh tế (TLKT), tiềm lực khoa học (TLKH).
*Tiềm lực chính trị-tinh thần:- là khả năng về CTTT có thể huy động nhằm tạo thành sức mạnh
để thực hiện nhiệm vụ. Tiềm lực CT-TT phản
ánh thái độ CT của nhân dân đối với quốc gia
và chế độ XH, là nhân tố cơ bản tạo nên TLQS
-Trong sự nghiệp CM của nhân dân ta hiện nay ,
xây dựng tiềm lực CT-TT là củng cố sự đoàn
kết, nhất trí, lòng tin của nhân dân cả nước vào
công cuộc đổi mới theo định hướng XHCN, vào
sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước đối với nhiệm
vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.


-Tiềm lực CT-TT biểu hiện ở ý chí quyết tâm của
nhân dân và LLVT vượt qua mọi khó khăn nhất là
trong CT, mọi thử thách, nguy cơ trong xây dựng
đất nước, kiên trì ĐT-BVTQ, chế độ XHCN
-Tiềm lực CT-TT tác động quyết định đến hiệu quả
sử dụng các tiềm lực khác, là nhân tố có ý nghĩa

quyết định đầu tiên trong cuộc đọ sức trên chiến
trường.
-Nội dung xây dựng tiềm lực CT-TT:
Một là, xây dựng tình cảm yêu nước, yêu chế độ,
lòng tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước, vào
thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, vào con đường
phát triển của dân tộc.
Hai là, nâng cao giác ngộ CT, xây dựng ý chí quyết
tâm, vững vàng kiên định trước mọi khó khăn thử
thách, cảnh giác trước mọi âm mưu hành động
phá hoaị của kẻ thù.


Ba là, thực hiện thắng lợi mục tiêu KT-XH, giữ
vững ổn định CT, trật tự an toàn XH, Xây dựng
nền dân chủ XHCN, tăng cường pháp chế
XHCN.
Bốn là, xây dựng và củng cố các tổ chức CT,
hành chính, đoàn thể…vững mạnh về mọi mặt.
Năm là, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân,
chống mọi thủ đoạn chia rẽ của kẻ thù.
Sáu là, Kiên quyết chống tham nhũng, quan liêu
và các tệ nạn xã hội.
Bảy là, coi trọng công tác giáo dục QP cho toàn
dân


*Xây dựng tiềm lực kinh tế: Là khả năng KT có
thể khai thác, huy động nhằm phục vụ cho phát
triển KT, phát triển XH và củng cố QP; là cơ sở

vật chất của các tiềm lực khác.
-Biểu hiện của tiềm lực KT:
+Biểu hiện ở trình độ và khối lượng sản xuất XH.
+Khả năng phát triển và nhịp độ tăng trưởng của
nền KT.
+Biểu hiện ở nguồn dự trữ tài nguyên và lao
động…
-Biểu hiện tiềm lực KT trong lĩnh vực quân sự,
CT
+Khối lượng nhân lực, tài lực và vật lực có thể
động viên phục vụ cho chiến tranh


+Tính cơ động của nền KT, khi chuyển từ thời bình
sang thời chiến nhanh nhất, kịp thời phục vụ
nhiệm vụ QP
+Sức sống của nền KT, có khả năng hạn chế tối đa
sự phá hoại của kẻ thù, duy trì sản xuất phục vụ
CT.
-Nội dung xây dựng tiềm lực KT:
+Một là, đẩy mạnh CNH, HĐH, xây dựng nền KT độc
lập tự chủ, đưa đất nước trở thành một nước công
nghiệp
+Hai là, kết hợp chặt chẽ phát triển KT-XH với tăng
cường QP-AN từ lập kế hoạch tổng thể của cả
nước, từng vùng, từng địa phương của các cấp,
các ngành. Bảo đảm mỗi bước phát triển KT là
một bước tăng cường, củng cố QP và ngược lại.
QP vững sẽ tạo môi trường thuận lợi cho KT-XH
phát triển.

+Ba là, CNH-HĐH gắn với xây dựng cơ sở vật
chất kỹ thuật, phát triển khoa học quân sự,
CNQP hiện đại để đảm bảo vũ khí trang bị cho
LLVT huấn luyện và chiến đấu.
+Bốn là, gắn xây dựng cơ sở KT với xây dựng cơ
sở hạ tầng quốc phòng.
+Năm là, có kế hoạch chủ động chuyển sản xuất
thời bình sang thời chiến và động viên nền KT
phục vụ quốc phòng.
*Tiềm lực khoa học công nghệ: Là khả năng về
khoa học, công nghệ (khoa học tự nhiên và
khoa học XH nhân văn) có thể huy động nhằm
xây dựng nền QPTD.