LVTS 2014 phòng, chống tham nhũng từ phương diện giáo dục pháp luật đối với cán bộ công chức bộ máy hành chính

ĐạI HọC QUốC GIA Hà NộI
KHOA LUậT
*************

NGUYễN THị KIM NHUNG

PHòNG, CHốNG THAM NHũNG Từ ph-ơng DIệN
GIáO DụC PHáP LUậT ĐốI VớI CáN Bộ, CÔNG CHứC
Bộ MáY HàNH CHíNH NHà NƯớC
Chuyờn ngnh: Lý lun v lch s NN & PL
Mó s: 60.38.01

LUN VN THC S LUT HC

Ngi hng dn khoa hc: PGS. TS. V Hng Anh

H NI, 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình
nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính
chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và
đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật
Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có
thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

Nguyễn Thị Kim Nhung

1


DANH MỤC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
GDPL:

Giáo dục pháp luật

PCTN:

Phòng chống tham nhũng

QLNN:

Quản lý nhà nước

TTCP:

Thanh tra Chính phủ

XHCN:

Xã hội chủ nghĩa

VKSNDTC: Viện kiểm sát Nhân dân tối cao

2

PHẦN MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài.
Trong những năm qua, công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng
và lãnh đạo đã thu được những thành tựu quan trọng, song đất nước ta
cũng còn gặp nhiều khó khăn, trong đó có sự hoành hành của tệ tham
nhũng. Tham nhũng đã trở thành "quốc nạn". Tham nhũng cản trở quá
trình phát triển kinh tế. Tham nhũng làm đảo lộn các giá t rị đạo đức.
Tham nhũng làm vẩn đục các quan hệ xã hội. Do vậy, công tác phòng
ngừa, đấu tranh chống tham nhũng luôn được coi là nhiệm vụ chiến
lược của Đảng và Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện
nay mà Thanh tra Nhà nước giữ một vai trò quan trọng trong công tác
phòng, chống tham nhũng.
Tham nhũng là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất của các
chế độ xã hội và đặc biệt nguy hiểm đối với chế độ xã hội chủ nghĩa
Việt Nam. Trước hết, nó làm tha hoá bộ máy Nhà nước, làm hư hỏng
đội ngũ cán bộ, nhất là những viên chức ở cấp cao, có quyền lớn.
Những cán bộ, viên chức có hành vi tham nhũng mất đi khả năng điều
hành, xử lý công việc một cách đúng đắn. Một khi chính họ đã trở
thành những kẻ phạm pháp thì nói gì đến chức năng "Cầm cân nẩy
mực" trong đời sống xã hội. Tham nhũng làm cho nhân dân mất tin
tưởng, thậm chí bất bình, oán thán bộ máy Nhà nước, do đó làm cho
Nhà nước tách rời, thậm chí đối lập với nhân dân. Điều này đặc biệt
nguy hiểm đối với Nhà nước ta, bởi nó như một sự làm trái, thậm chí
phản bội lại những lý tưởng cao cả mà quần chúng vẫn tin tưởng hết

3

lòng hy sinh phấn đấu. Trong cơ chế thị trường hiện nay, ngoài những
thế mạnh cần được phát huy để phát triển kinh tế, xã hội, cơ chế thị
trường còn có những tồn tại nhất định, trong đó nạn tham nhũng đang
có xu hướng nẩy nở lan rộng, trở thành một trong bốn nguy cơ của sự
nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta và đã thật sự trở
thành quốc nạn.
Công tác PCTN đã trở thành một yêu cầu bức xúc của toàn xã hội,
đòi hỏi phải phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, tư
tưởng, tổ chức của từng thành viên trong xã hội. Một trong những giải
pháp quan trọng nhằm PCTN có hiệu quả đó là công tác giáo dục pháp
luật về PCTN cho mọi chủ thể nhằm góp phần nâng cao ý thức tuân thủ
pháp luật của các tầng lớp nhân dân, không những thế còn góp phần
nâng cao hiệu lực thi hành pháp luật và hiệu quả quản lý nhà nước.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác GDPL, trong những năm qua,
các cơ quan nhà nước, các cơ sở, các tổ chức đã rất quan tâm đến công
tác giáo dục, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về PCTN đăc biệt cho
đối tượng là đội ngũ cán bộ, công chức, vì vậy công tác này đã đạt được
những kết quả nhất định. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đó, hiệu
quả công tác giáo dục pháp luật về PCTN cho đội ngũ cán bộ, công
chức trong cơ quan hành chính còn bộc lộ những hạn chế sau đây:
Thứ nhất, hoạt động thông tin, tuyên truyền pháp luật của các cơ quan, tổ
chức nhiều khi chưa gắn kết chặt chẽ với việc thực hiện các nhiệm vụ chính
trị. Việc xây dựng chương trình, kế hoạch tuyên truyền, phổ biến pháp luật
hàng năm chưa đều, chất lượng chưa cao. Các văn bản pháp luật về phòng,
chống tham nhũng thời gian qua được sửa đổi, bổ sung nhiều lần, song một số

4


văn bản không được tổ chức tuyên truyền, phổ biến, quán triệt thường xuyên,

nên quá trình triển khai thực hiện còn thiếu thống nhất, công dân, cơ quan, tổ
chức gặp khó khăn khi thực hiện các quy định pháp luật.
Thứ hai, nội dung giáo dục, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng,
chống tham nhũng chưa phong phú, đa dạng, chưa được chuẩn hoá. Đối tượng
được tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tham nhũng còn hẹp, thời gian
qua mới tập trung vào thực hiện Đề án 137 đưa nội dung phòng, chống tham
nhũng vào chương trình giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng. Bên cạnh đó hình thức,
phương pháp tuyên truyền còn đơn điệu, tự phát, thiếu sự gắn kết giữa các
hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật; chưa thu hút được sự tham gia
sâu của báo chí và các phương tiện thông tin chúng.
Thứ ba, các cơ quan, tổ chức làm công tác giáo dục, tuyên truyền, phổ
biến pháp luật về PCTN chưa có đội ngũ báo cáo viên được trang bị đầy đủ
kiến thức, kỹ năng tuyên truyền, phổ biến pháp luật; nghiệp vụ về công tác
tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa được nghiên cứu, hướng dẫn đầy đủ, do
vậy, khi triển khai tuyên truyền, phổ biến pháp luật đã gặp nhiều khó khăn,
nhất là khâu tổ chức và mời báo cáo viên.
Thứ tư, điều kiện về trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ hoạt động
tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng, chống tham nhũng cũng còn
khiêm tốn; kinh phí phục vụ công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật nhiều
khi chưa được ưu tiên, đảm bảo.
Trước những hạn chế, bất cập nêu trên thì cần phải triển khai nghiên cứu
thấu đáo về công tác giáo dục, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng,
chống tham nhũng, tạo cơ sở nâng cao hiệu quả việc tuyên truyền, phổ biến
trong thực tế, qua đó góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các
cơ quan nhà nước. Do vậy, vấn đề đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục pháp luật nói
chung và pháp luật về PCTN nói riêng cho đội ngũ cán bộ, công chức trong

5

hệ thống cơ quan là vô cùng quan trọng và cần thiết. Với lý do đó, tôi
chọn đề tài “Phòng, chống tham nhũng từ phương diện giáo dục pháp
luật đối với cán bộ, công chức bộ máy hành chính nhà nước” làm luận
văn tốt nghiệp Thạc sỹ luật học chuyên ngành lý luận và lịch sử nhà
nước và pháp luật của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Có thể nói rằng GDPL là một vấn đề mang tính cấp thiết của nước ta
trong giai đoạn hiện nay. Đây cũng là vấn đề được các nhà khoa học, nhà
nghiên cứu quan tâm. Trong thực tế đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về
lĩnh vực này đã được công bố như:
- Luận án Phó tiến sĩ của Lê Đình Khiêm (1993), Nâng cao ý thức pháp
luật của đội ngũ cán bộ quản lý hành chính ở nước ta hiện nay, Hà Nội.
- Xây dựng ý thức pháp luật và lối sống theo pháp luật(1995), do
TSKH Đào Trí Úc chủ biên, Hà Nội.
- Một số vấn đề giáo dục pháp luật ở miền núi và vùng dân tộc thiểu
số(1996), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
- Luận án tiến sĩ của Dương Thanh Mai (1996), Công tác tuyên truyền
giáo dục pháp luật ở nước ta – thực trạng và giải pháp;
- Một số vấn đề về giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay(1997),
của Vụ Phổ biến giáo dục pháp luật Bộ Tư pháp, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
- Đề tài khoa học cấp Bộ của Viện nhà nước và Pháp luật, Học viện
chính trị Quốc gia (2000), Đổi mới giáo dục pháp luật trong hệ thống các
Trường chính trị ở nước ta hiện nay, Hà Nội.
- Luận văn thạc sĩ luật học của Trần Văn Trầm(2002), Giáo dục pháp
luật cho cán bộ, công chức trên địa bàn tỉnh Bình Định, Hà Nội .

6


- Luận văn tốt nghiệp cử nhân chính trị của Quách Văn Trang (2002),

Tăng cường công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, chính quyền cơ sở tỉnh
Ninh Bình trong giai đoạn hiện nay, Hà Nội.
- Công chức và vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hiện
nay(2003), của tác giả Tô Tử Hạ, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, …
- Luận văn tốt nghiệp cao cấp lý luận chính trị của Lê Thị Xuân Hương
(2009), Giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức cấp xã ở các huyện miền
núi tỉnh Thanh Hóa hiện nay, Hà Nội.
- Luận văn thạc sĩ luật học của Đinh Thị Loan(2010), “Giáo dục pháp
luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Hà Giang, Hà Nội.
Những công trình nghiên cứu, tài liệu nêu trên là nguồn tư liệu tham
khảo có giá trị, mang tính lý luận và thực tiễn cao. Nhưng các công trình nay
chỉ mới dừng lại nghiên cứu ở góc độ lý luận chung về các vấn đề giáo dục
pháp luật nói chung cho đội ngũ cán bộ, công chức trong tỉnh hoặc trong cơ
quan nhà nước mà chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ, có hệ
thống về giáo dục pháp luật về phòng chống tham nhũng cho đội ngũ cán bộ,
công chức trong hệ thống cơ quan nhà nước. Vì vậy, đây là đề tài mới, đầu
tiên nghiên cứu một cách toàn diện vấn đề này.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
* Mục đích:
- Nghiên cứu làm sáng tỏ một số vấn đề có tính lý luận về phòng,
chống tham nhũng; giáo dục pháp luật về phòng chống tham nhũng cho
cán bộ, công chức trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước, từ đó
đánh giá đúng thực trạng và nhằm xác định những phương hướng, giải
pháp để đổi mới công tác giáo dục pháp luật về phòng chống tham nhũng
cho đối tượng nêu trên.

7


* Nhiệm vụ: Để thực hiện được mục đích trên, luận văn có các nhiệm

vụ sau:
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về tham nhũng; phòng, chống
tham nhũng từ phương diện giáo dục pháp luật đối với cán bộ, công chức
trong bộ máy cơ quan hành chính nhà nước.
- Đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ công chức và công tác giáo dục
pháp luật về phòng, chống tham nhũng cho cán bộ, công chức trong hệ thống
cơ quan hành chính nhà nước ở Việt Nam
- Từ thực trạng đó, đưa ra những yêu cầu, quan điểm và đề xuất
những giải pháp cơ bản nhằm đổi mới công tác giáo dục pháp luật về
phòng, chống tham nhũng cho cán bộ, công chức trong các cơ quan nhà
nước giai đoạn hiện nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu:
Hoạt động giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức trong bộ
máy hành chính nhà nước
* Phạm vi nghiên cứu của luận văn:
- Những vấn đề lý luận về phòng, chống tham nhũng; giáo dục pháp
luật về phòng, chống tham nhũng.
- Thực trạng công tác giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng
cho cán bộ, công chức trong cơ quan hành chính nhà nước ở nước ta hiện nay.
- Yêu cầu, quan điểm, giải pháp đổi mới công tác giáo dục pháp luật về
phòng, chống tham nhũng cho cán bộ, công chức trong cơ quan hành chính
nhà nước.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật
biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước

8

và pháp luật. Cùng với các quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về nhà nước
kiểu mới, về việc tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam,
xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hành chính nhà nước trong sạch, vững
mạnh, nâng cao chất lượng hoạt động công vụ phục vụ nhân dân.
Phương pháp nghiên cứu cụ thể: đề tài sẽ sử dụng một cách linh hoạt và
hợp lý các phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp nghiên cứu tài liệu;
Phương pháp khảo sát thực tế; Phương pháp phân tích tổng hợp; Phương pháp
phân tích, đối chiếu; Phương pháp so sánh; Phương pháp tọa đàm trao đổi.
6. Tính mới và những đóng góp của luận văn
- Nhìn nhận thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức của chúng ta
hiện nay
- Nhận thức được vai trò, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ, công chức
trong cơ quan hành chính nhà nước.
- Cho thấy rõ tác hại của tê nạn tham nhũng đối với sự phát triển
của xã hội.
- Đổi mới công tác giáo dục pháp luật để góp phần phòng, chống
tham nhũng có hiệu quả
- Góp phần đưa ra những giải pháp nhằm giáo dục pháp luật về
phòng chống tham nhũng cho cán bộ, công chức trong thời gian tới đem
lại hiệu quả cao.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, phần nội dung của luận văn
được cấu trúc thành 03 chương:
Chương I: Cơ sở lý luâ ̣n về phòng , chống tham nhũng , giáo dục pháp
luâ ̣t về phòng , chố ng tham nhũng cho cán bô ̣ , công chức trong bô ̣ máy hành
chính nhà nước

9

Chương II: Thực tra ̣ng phòng , chống tham nhũng , giáo dục pháp luật
về phòng, chố ng tham nhũng cho cán bô ,̣ công chức trong bô ̣ máy hành chiń h
nhà nước ở nước ta
Chương III: Yêu cầ u , quan điểm, giải pháp đổi mới giáo dục pháp luật
về phòng, chố ng tham nhũng cho cán bô ,̣ công chức trong bô ̣ máy hành chiń h
nhà nước ở nước ta

10


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG,
GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨ NG
CHO CÁN BỘ, CÔNG CHƢ́C TRONG BỘ MÁ Y
HÀNH CHÍNH NHÀ NƢỚC

1.1. Quan niệm về tham nhũng, phòng, chống tham nhũng
1.1.1. Quan niê ̣m về tham nhũng
Tham nhũng là mô ̣t p hạm trù xã hội mang tính lịch sử

, tham nhũng

luôn gắ n bó chă ̣t chẽ với sự tồ n ta ̣i và phát triể n của bô ̣ máy nhà nước . Về mă ̣t
lý luận, không thể có tê ̣ tham nhũng ngoài nhà nước , tách khỏi bộ máy quản
lý, cai tri.̣ Tham nhũng là căn bệnh đồng hành, đă ̣c trưng của mo ̣i nhà nước, là
khuyế t tâ ̣t bẩ m sinh của quyề n lực , là biểu hiện của sự “tha hóa quyền lực nhà
nước”, là căn bệnh không thể tránh khỏi của các chế đô . L.Montesquieue nhà
tư tưở ng lớn người Pháp ở thế kỷ thứ XVI đã chỉ rõ : “ mo ̣i người có quyề n
lực đề u có xu hướng la ̣m du ̣ng quyề n lực đó”.
Giữa các quố c gia khác nhau , biể u hiê ̣n của hành vi tham nhũng và

quan niê ̣m về tham nhũng cũng khác nhau . Trong mô ̣t quố c gia thì ở các giai
đoa ̣n lich
̣ sử khác nhau điề u kiê ̣n xã hô ̣i và các chủ thể mang quyề n lực khác
nhau thì hành vi tham nhũng cũng có những biể u hiê ̣n khác nhau. Vì vậy, viê ̣c
đưa ra mô ̣t khái niê ̣m hay đinh
̣ nghiã hoàn chỉnh phản ánh đúng bản chất hành
vi tham nhũng và đươ ̣c chấ p nhâ ̣n rô ̣ng raĩ là điề u không đơn giản.
Tuy nhìn nhâ ̣n dưới nhiề u góc đô ̣ khác nhau

, nhưng nhìn chung các

quố c gia, các học giả đều nhận định: Tham nhũng là mô ̣t hiê ̣n tươ ̣ng xã hô ̣i có
tính lịch sử , xuấ t hiê ̣n trong xã hô ̣i có phân chia giai cấ p và hiǹ h thành nhà
nước. Tham nhũng là mô ̣t biể u hiê ̣n của sự lơ ̣i du ̣ng hay la ̣m du ̣ng quyề n lực
nhà nước và được thực hiện bởi chủ thể

11

đươ ̣c nhà nước trao quyề n . Tham


nhũng ngày nay không còn là vấn đề riêng của mỗi quốc gia mà đã trở thành
vấ n đề toàn cầ u . Các quốc gia trên thế giới đang cùng nhau thực hiện các biện
pháp mạnh mẽ để phòng ngừa và đấu t ranh chố ng tham nhũng. Đó cũng là lý
do khiế n 136 quố c gia trên thế giới phê chuẩ n , tham gia và áp du ̣ng các biê ̣n
pháp thực thi công ước của Liên hợp quốc về chống tham nhũng

(United

nations Convention Against Corruption, viế t tắ t là: UNCAC, đươ ̣c thông qua

ngày 31/10/2003. Viê ̣t Nam phê chuẩ n UNCAC ngày 1/7/2009).
UNCAC không đưa ra đinh
̣ nghiã về tham nhũng mà chỉ có mô ̣t số điề u
khoản mô tả các loại hành vi tham nhũng

, đồ ng thời yêu cầ u các quố c gia

trong điề u kiê ̣n thực tế của miǹ h có trách nhiê ̣m nô ̣i luâ ̣t hóa để xử lý nghiêm
minh những hành vi tham nhũng như : hố i lô ̣, tham ô, biể n thủ công quỹ hoă ̣c
hành vi của công chức lợi dụng chức vụ , quyề n ha ̣n chiế m đoa ̣t tài sản , lơ ̣i
dụng ảnh hưởng để trục lợi...
Ở Việt Nam khái niệm “tham nhũng” được nhiều nhà khoa học

, nhà

làm luật và người áp dụng luật quan tâm nghiên cứu . Cho đế n nay trước khi
có Luật PCTN được ban hành đã có nhiều khái niệm khá

c nhau về tham

nhũng được đưa ra như:
“Tham nhũng là hiê ̣n tươ ̣ng những người có chức vu ,̣ quyề n ha ̣n cố tình
làm trái với những qui định chung nhằm vơ vét tài sản của công cho bản thân
mình hoặc cho người khác” hoặc
“Tham nhũng là hành vi lợi dụng quyền lực để nhũng nhiễu

, lấ y tiề n

của của nhà nước và nhân dân phục vụ cho lợi ích cá nhân” hay
“Tham nhũng là viê ̣c những người trong bô ̣ máy Đảng

, Nhà nước ,

trong đơn vi ̣kinh tế và tổ chức xã h ội lợi dụng địa vị công tác của mình để vụ
lơ ̣i cho cá nhân , gây thiê ̣t ha ̣i đế n lơ ̣i ích nhà
[57,tr.21-22]

12

nước và của nhân dân” ...


Thuâ ̣t ngữ “tham nhũng” đươ ̣c sử du ̣ng sớm nhấ t trong các văn bản
pháp luật của nhà nước Việt

Nam ta ̣i Quyế t đinh
̣ số

240- HĐBT (ngày

26/6/1990) về đấ u tranh chố ng tham nhũng của Hô ̣i đồ ng Bô ̣ trưởng

(nay là

Chính phủ) và nghị quyết của Quốc hội (ngày 30/12/1993) về thực hành tiế t
kiê ̣m chố ng lañ g phi,́
Theo từ điể n Ti ếng Việt, “tham nhũng” đươ ̣c hiể u là hành vi “lơ ̣i du ̣ng
quyề n hành để nhũng nhiễu nhân dân và lấ y của”[18, tr. 910]
Theo Từ điể n giải thić h thuâ ̣t ngữ Luâ ̣t ho ̣c , “tham nhũng” đươ ̣c hiể u là
(hành vi) lơ ̣i du ̣ng chức vu ̣ , quyề n ha ṇ hưởng lơ ̣i ić h vâ ̣t chấ t trái pháp luâ ̣t ,

gây thiê ̣t ha ̣i cho tài sản của Nhà nước , tâ ̣p thể , cá nhân, xâm pha ̣m hoa ̣t đô ̣ng
đúng đắ n của cơ quan, tổ chức”. [56, tr. 109]
Theo quy đinh
̣ của pháp lê ̣nh chố ng tham nhũng của Viê ̣t Nam

năm

1998 thì tham nhũng “là hành vi của người có chức vụ, quyề n ha ̣n đã lơ ̣i du ̣ng
chức vu ,̣ quyề n ha ̣n đó để tham ô , hố i lô ̣ hoă ̣c cố ý làm trái pháp luâ ̣t vì đô ̣ng
cơ vu ̣ lơ ̣i , gây thiê ̣t ha ̣i cho tài sản của nhà nước

, tâ ̣p thể và cá nhân , xâm

phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức”.
Theo quy đinh
̣ ta ̣i Khoản 2 Điề u 1 Luâ ̣t PCTN năm 2006, khái niệm
tham nhũng đươ ̣c hiể u : “là hành vi của người có chức vu ̣ , quyề n ha ̣n đã lơ ̣i
dụng chức vụ , quyề n hạn đó vì vụ lợi” . Đinh
̣ nghiã này đươ ̣c giữ nguyên
trong Luâ ̣t sửa đổ i , bổ sung mô ̣t số điề u của Luâ ̣t PCTN đã đươ ̣c Quố c hô ̣i
xem xét thông qua ta ̣i kỳ ho ̣p thứ 4 (tháng 10-11/2012)
Qua khái niê ̣m “tham nhũng” trong pháp lê ̣nh chố
ng tham nhũng
(1998) và Luật PCTN (2006) đã cho thấ y sự khác nhau ở nhâ ̣n thức và quan
niê ̣m của nhà lâ ̣p pháp về tham nhũng . Nế u như trong pháp lê ̣nh đinh
̣ nghiã
“tham nhũng” dưới da ̣ng liê ̣t kê các hành vi thì luâ ̣t PCTN đã đinh
nghĩa
̣
“tham nhũng” có tính khái quát cao hơn thông qua viê ̣c nêu ra các đă ̣c điể m

của “tham nhũng” . Căn cứ vào đó , các cơ quan chức năng sẽ xem xét , đánh
giá hành vi để xác định hành vi tham nhũng.

13


Khái niệm tham nhũng trong Luậ t PCTN (2006) phản ánh được đầy đủ
hơn về tham nhũng hiê ̣n nay vì cũng giố ng như các nước khác trên thế giới

,

tham nhũng ở Viê ̣t nam có biể u hiê ̣n rấ t đa da ̣ng dưới nhiề u hiǹ h thức khác
nhau, trong nhiề u liñ h vực khác nhau . Vì vâ ̣y, viê ̣c mô tả , liê ̣t kê những hành
vi tham nhũng cùng với những đă ̣c điể m cu ̣ thể của nó là điề u không thể và
không cầ n thiế t và sẽ dẫn đế n tiǹ h tra ̣ng “bỏ lo ̣t”.
1.1.2. Quan niệm về phòng, chống tham nhũng
Ở Việt Nam, sau cách mạng tháng Tám, ngay từ những ngày đầu Cách
mạng mới thành công, trong nhiều bài nói, bài viết và trong các bức thư gửi
các cơ quan dân chính của Nhà nước, Hồ Chí Minh đã luôn nhắc nhở cán bộ,
đảng viên phải sống cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư. Trên cơ sở nhận
thức sâu sắc sự nguy hiểm, tìm ra bản chất, nguyên nhân của tham ô, lãng phí,
quan liêu, Hồ Chủ Tịch đã nêu ra hàng luật biện pháp nhằm đấu tranh PCTN.
Người nói: “làm cho quần chúng khinh ghét tệ tham ô, lãng phí, quan liêu;
biến hàng ức, hàng triệu con mắt, lỗ tai cảnh giác của quần chúng thành
những ngọn đèn pha soi sáng khắp mọi nơi, không để cho tệ tham ô, lãng phí,
quan liêu còn chỗ ẩn nấp” [21, tr.576]. Theo Hồ Chủ Tịch, đấu tranh chống
chủ nghĩa cá nhân, bệnh quan liêu chính là biện pháp phòng ngừa tham ô,
lãng phí hữu hiệu nhất. Để đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân hiệu quả,
Người chỉ thị, “Đảng ta phải ra sức tăng cường giáo dục toàn Đảng về lý
tưởng cộng sản chủ nghĩa, về đường lối, chính sách của Đảng, về nhiệm vụ và

đạo đức của người đảng viên” [20, tr.439].
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta tiếp tục xây dựng, hoàn
thiện quan điểm, chủ trương, giải pháp, quy định về PCTN, theo đó Nghị
quyết Hội nghị lần thứ ba Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X về “tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, lãng phí” đã đề ra 5
quan điểm chỉ đạo đối với công tác PCTN như sau:

14


Thứ nhất, Đảng lãnh đạo chặt chẽ công tác PCTN, lãng phí, phát huy
sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và của toàn dân, thực hiện đồng bộ
các biện pháp chính trị, tư tưởng, tổ chức, hành chính, kinh tế, hình sự.
PCTN liên quan đến ổn định chính trị, đến sự tồn vong của chế độ, do
vậy Đảng phải lãnh đạo sát sao lĩnh vực công tác này, từ việc đề ra chủ
trương, giải pháp, chỉ đạo tổ chức thực hiện cho đến thường xuyên kiểm tra
việc thực thi trên thực tế. Đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn
Đảng, của tất cả tổ chức Đảng và đảng viên.
Thứ hai, PCTN phải phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an
ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, củng cố hệ thống chính trị và khối đại
đoàn kết toàn dân, xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh.
Thứ ba, vừa tích cực, chủ động phòng ngừa; vừa kiên quyết đấu tranh
chống tham nhũng, trong đó phòng ngừa là chính, gắn PCTN, lãng phí với
xây dựng, chỉnh đốn Đảng, phát huy dân chủ, thực hành tiết kiệm, chống chủ
nghĩa cá nhân, quan liêu.
Thứ tư, PCTN, lãng phí là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài; phải
tiến hành kiên quyết, kiên trì, liên tục nhưng bước đi vững chắc, tích cực, có
trọng tâm, trọng điểm.
Thứ năm, kế thừa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, chú trọng tổng kết
thực tiễn và tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của nước ngoài.

Về cơ bản tham nhũng là hành vi vi phạm pháp luật hướng tới mục đích
vụ lợi của những người có quyền lực. Chính vì vậy mà cuộc đấu tranh chống
tham nhũng là hết sức cam go, phức tạp, cần có một sức mạnh tổng hợp của
cả hệ thống chính trị và sự tham gia của toàn xã hội. Ở đây chính là sự thể
hiện vai trò lãnh đạo của Đảng, hoạt động của các cơ quan nhà nước và sự
tham gia của quần chúng nhân dân. Mặt khác PCTN là cuộc đấu tranh lâu dài
và toàn diện, bao gồm các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn và phát hiện, xử
lý các hành vi tham nhũng, chính vì vậy mà khi bàn đến cơ chế đấu tranh
chống tham nhũng sẽ là đề cập đến một vấn đề hết sức rộng lớn.

15


Vậy PCTN được hiểu là tổng thể các biện pháp của các cơ quan có
thẩm quyền nhằm phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh của các chủ thể được
trao quyền lực công lợi dụng quyền lực công đó để thực hiện hành vi tư lợi.
Các biện pháp PCTN là cách thức tác động mà các cơ quan có thẩm
quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức nghề nghiệp và mọi cá nhân
trong xã hội sử dụng nhằm phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh chống mầm
mống phát sinh tham nhũng, các hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã
lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao nhằm chiếm đoạt bất hợp pháp lợi ích
vật chất hoặc lợi ích khác cho mình hoặc cho người khác.
Xuất phát từ đặc trưng của “tham nhũng” là: Chủ thể có chức vụ, quyền
hạn, lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao và hành động vì mục đích vụ lợi,
có thể thấy, PCTN có những đặc điểm như sau:
- Tham nhũng là căn bệnh của quyền lực, đấu tranh PCTN chủ yếu và
trước hết là chống tham nhũng trong bộ máy quyền lực. Đối tượng của nó
chính là bản thân những con người và khuyết tật của hệ thống các cơ quan
trong bộ máy Đảng và Nhà nước. Trong số các đối tượng tham nhũng, có
những người có chức vụ cao, là đảng viên đảm nhiệm những vị trí lãnh đạo

quan trọng trong hệ thống các cơ quan của bộ máy Đảng và Nhà nước. Lực
lượng đấu tranh luôn phải chịu những sức ép, lực cản vô hình và đối đầu với
những cám dỗ không dễ vượt qua. Vì thế, cần có quyết tâm và nỗ lực tập
trung cao độ; thiếu quyết tâm, nỗ lực sẽ không thể PCTN.
- Chống tham nhũng nhằm tìm ra những kẻ thoái hóa, biến chất trong
hàng ngũ cán bộ, công chức, vạch ra những hành vi vi phạm để trừng trị và
quan trọng hơn là chúng ta tìm ra được những khiếm khuyết của bộ máy nhà
nước, để từ đó đưa ra những giải pháp khắc phục nhằm hoàn thiện bộ máy
bảo đảm hiệu lực, hiệu quả trong QLNN ở các cấp các ngành. Do vậy, rất cần
sự chung tay của toàn hệ thống chính trị.

16


- Tính chất của công tác đấu tranh PCTN là rất nghiêm trọng, phức tạp,
nó liên quan đến sự ổn định chính trị, an ninh kinh tế và sự tồn vong của dân
tộc, các đối tượng tham nhũng liên quan đến nhiều cấp nhiều ngành, nhiều địa
phương, có sự thông đồng, móc nối, che chắn từ nhiều phía. Do đó các cơ
quan chức năng gặp rất nhiều khó khăn trong công tác thanh tra, kiểm tra,
kiểm toán và xác minh, điều tra các vụ việc liên quan đến tham nhũng.
- Lực lượng chủ yếu và trực tiếp tham gia vào cuộc đấu tranh PCTN là
các cơ quan QLNN và cơ quan bảo vệ pháp luật. Những cơ quan này có trọng
trách rất lớn trong việc phát hiện, điều tra, truy tố và xét xử các tội phạm về
tham nhũng.
1.2. Khái niệm giáo dục pháp luật, giáo dục pháp luật về
phòng chống tham nhũng cho cán bộ, công chức trong bộ máy hành
chính nhà nƣớc
1.2.1. Khái niệm giáo dục pháp luật
Cho đến nay, ở Việt Nam chúng ta vẫn còn tồn tại nhiều quan điểm
khác nhau về GDPL, nhìn chung khái niệm GDPL chưa được thật sự có hệ

thống. Và về cơ bản có các quan niệm như sau:
- Trước hết, quan niệm cho rằng, pháp luật là những quy tắc xử sự có
tính chất bắt buộc chung. Vì vậy mọi công dân đều phải có nghĩa vụ tuân thủ
thủ theo pháp luật, theo đó không cần đặt vấn đề giáo dục pháp luật nữa. Pháp
luật không thể là cái thuộc tính tuyên truyền, vận động, ngược lại, bản thân
pháp luật sẽ tự thực hiện chức năng của mình bằng chính các quy định về
quyền và nghĩa vụ thông qua các chế tài đối với những người tham gia vào
các quan hệ xã hội do pháp luật điều chỉnh.
- Quan điểm thứ hai, đồng nhất hoặc coi GDPL là một bộ phận của giáo
dục chính trị, tư tưởng, giáo dục đạo đức. Vì thế chỉ cần thực hiện tốt công tác
giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục đạo đức thì mọi công dân sẽ có ý thức

17


pháp luật cao, từ đó có sự tôn trọng và tuân thủ pháp luật. Với quan niệm này
đã từng tồn tại trong một thời gian khá dài ở nước ta. Do đó, việc đào tạo các
chuyên ngành liên quan đến lĩnh vực pháp luật chưa được nhà nước chú trọng
đào tạo đúng mức, mãi đến năm 1979 mới có cơ sở chuyên ngành đào tạo các
luật gia ở bậc đại học và đến những năm 1987- 1988, việc GDPL mới bắt đầu
đưa vào chương trình giáo dục ở bậc phổ thông.
- Quan niệm thứ ba, cho rằng GDPL đồng nhất với việc tuyên truyền,
giới thiệu, phổ biến các văn bản pháp luật. Và với quan niệm này, việc GDPL
thực chất chỉ là các đợt tuyên truyền, vận động khi có văn bản pháp luật quan
trọng của nhà nước mới được ban hành như: Hiến pháp, Bộ luật Dân Sự, Bộ
luật đất đai, Bộ luật Hình sự hoặc trước các kỳ bầu cử Quốc hội và Hội đồng
nhân dân các cấp….Một khi thực hiện tốt công tác này là đã thực hiện tốt
công tác GDPL. Chính vì vậy mà coi công tác này là của các phương tiện
thông tin đại chúng, của các cơ quan có chức năng tuyên truyền, vận động.
Qua tất cả các quan niệm trên đây về GDPL có thể thấy rằng ở chúng

đều có chung các đặc điểm là còn mang tính phiến diện, một chiều chưa thấy
hết sự đặc trưng, sự tác động to lớn của công tác GDPL, do dó đã vô tình hoặc
có thể là cố ý hạ thấp vai trò, giá trị xã hội của giáo dục pháp luật, nhiều quan
hệ xã hội chủ yếu điều chỉnh bằng đạo lý chứ chưa được điều chinh bằng
pháp luật theo kiểu “ phép vua thua lệ làng”.
- Vì vậy để có khái niệm hoàn chỉnh đúng đắn nhất về GDPL chúng ta
cần phải nhận thức khái niệm giáo dục theo hai nghĩa như sau:
+ Thứ nhất, GDPL là quá trình truyền đạt tinh thần, nội dung pháp luật
giúp cho đối tượng được tác động hiểu và hình thành ở họ những tri thức pháp
luật, tình cảm, niềm tin, hành vi phù hợp với các đòi hỏi của các quy định
pháp luật hiện hành.

18


+ Thứ hai, GDPL là công tác, lĩnh vực hoạt động, bao gồm tất cả các
công đoạn phục vụ cho việc thực hiện phổ biến, giáo dục pháp luật (xây dựng
chương trình, kế hoạch GDPL; triển khai chương trình, kế hoạch GDPL thông
qua việc áp dụng các hình thức, biện pháp GDPL; hướng dẫn, kiểm tra, đôn
đốc, sơ kết, tổng kết việc thực hiện chương trình, kế hoạch GDPL).
Theo đó, luận văn xin được tiếp cận theo nghĩa thứ hai vì những nội
dung sau đây:
- Một là, Có thể nói quá trình hình thành và phát triển ý thức của con
người là sản phẩm của cả một quá trình ảnh hưởng, tác động đồng thời của
các điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan. Qua đó các điều kiện khách
quan có ảnh hưởng mạnh mẽ đến ý thức của con người, đến việc hình thành
nhân cách con người. Đó là những hoạt động chủ động, có mục đích, có tính
định hướng, do con người thực hiện, khi con người được cung cấp những tri
thức khoa học, tri thức về cuộc sống thì trong lòng họ sẽ dần hình thành lòng
tin, tình cảm. Có như vậy, họ mới có được những nhận thức đúng đắn và điều

chỉnh hành vi của con người một cách phù hợp với đòi hỏi của xã hội. Vì vậy,
quá trình GDPL phải được tiến hành một cách thường xuyên, liên tục, có định
hướng, có tổ chức. Điều này, càng thấy rõ hơn trong điều kiện hiện nay, khi
mà nền kinh tế - xã hội đã có những biến đổi to lớn thu được nhiều thành tựu
to lớn trên các lĩnh vực văn hóa, kinh tế, xã hội…
Hai là, khái niệm GDPL còn có ý nghĩa trong việc phân biệt phạm trù
giáo dục với phạm trù ý thức pháp luật, hai phạm trù này có quan hệ mật thiết
với nhau nhưng không phải là đồng nhất với nhau. Hoạt động GDPL là sự tác
động của nhân tố chủ quan, là hoạt động có tính định hướng, có chủ định, có
tính tổ chức, trong khi sự hình thành ý thức pháp luật là hình ảnh, sản phẩm
của điều kiện khách quan.

19


Từ những sự phân tích trên đây chúng ta có thể thấy được rằng, những
quan niệm về giáo dục theo nghĩa rộng và nghĩa hẹp là cơ sở để đưa ra được
khái niệm hoàn chỉnh về GDPL: GDPL là hoạt động định hướng có tổ chức,
có chủ định của chủ thể giáo dục, tác động lên đối tượng giáo dục nhằm mục
đích hình thành ở họ những tri thức pháp lý, tình cảm và hành vi phù hợp với
các đòi hỏi của hệ thống pháp luật hiện hành.
1.2.2. Khái niệm giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng
cho cán bộ, công chức trong cơ quan hành chính nhà nước
Khái niệm GDPL về PCTN được hiểu trong quan niệm chung về hoạt
động GDPL được nhiều người thừa nhận, song có những đặc thù của hoạt
động tuyên truyền pháp luật trong lĩnh vực này. Căn cứ vào các quy định
pháp luật hiện hành chúng ta thấy rằng, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có chức
năng cơ bản trong đấ u tranh phòng , chố ng tham nhũng có trách nhiệm chủ
động phát hiện các hành vi tham nhũng, xử lý vi phạm theo thẩm quyền hoặc
kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý. Để thực hiện hiệu quả

nhiệm vụ chính trị đó, thì nhiệm vụ GDPL về PCTN đối với đội ngũ cán bộ ,
công chức trong bô ̣ máy hành chiń h nhà nước được coi là một nhiệm vụ quan
trọng, góp phần để cơ quan, tổ chức, cá nhân đó hoàn thành chức năng, nhiệm
vụ chính trị của mình. Trên thực tế, nhiều văn bản pháp luật hiện hành về
phòng, chống tham nhũng đã ghi nhận GDPL là nội dung của quản lý nhà
nước. Xuất phát từ các quy định pháp luật hiện hành, vai trò của các cơ quan
trong quản lý nhà nước về phòng, chống tham nhũng và quan niệm tuyên
truyền pháp luật, phổ biến pháp luật được nhiều người thừa nhận, có thể nói
rằng, GDPL về PCTN là hoạt động định hướng có tổ chức , có chủ định của
các cơ quan nhà nước, các chủ thể khác thông qua các hình thức , phương
tiện và phương pháp , giáo dục , tuyên truyền, phổ biến pháp luật phù hợp,
nhằm tác động tới các đối tượng được tuyên truyền, phổ biến pháp luật để
hình thành tri thức, tình cảm và hành vi phù hợp với yêu cầu của pháp luật
phòng, chống tham nhũng ở các đối tượng đó.

20


Trên cơ sở khái niệm GDPL về PCTN có thể nhận thấy , công tác giáo
dục, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng , chống tham nhũng của chủ
thể giáo du ̣c là toàn bộ những hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật của
chủ thể từ việc xác định nội dung, hình thức, đối tượng tuyên truyền, phổ
biến, cho đến bố trí, phân công trách nhiệm cho các cơ quan, đơn vị tổ chức
thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
Với cách hiểu này và trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội hiện nay
ở nước ta, việc trang bị kiến thức pháp luật về phòng, chống tham nhũng, xây
dựng tình cảm và thói quen pháp luật về phòng , chống tham nhũng cho đô ̣i
ngũ cán bộ, công chức trong cơ quan hành chính nhà nước là trách nhiệm của
cơ quan nhà nước có thẩ m quyề n , đồng thời là của các cơ quan nhà nước
khác, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội. Vì thế, tăng cường công tác,

GDPL về PCTN là nhiệm vụ rất quan trọng , vì hiệu quả công tác GDPL về
PCTN không chỉ góp phần nâng cao hiệu lực pháp luật về phòng, chống tham
nhũng mà còn góp phần vào việc hình thành văn hoá pháp lý nói chung cho
mọi công dân, cơ quan, tổ chức trong xã hội đă ̣c biê ̣t là với đô ̣i ngũ cán bô ̣ ,
công chức trong bô ̣ máy hành chính nhà nước.
1.3. Vai trò của giáo dục pháp luật về đấu tranh phòng, chống
tham nhũng cho đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thông cơ quan hành
chính nhà nƣớc
1.3.1. Nâng cao nhận thức, ý thức kỷ luật về phòng, chống tham
nhũng cho đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống cơ quan hành chính
nhà nước
GDPL về PCTN giúp cho đội ngũ cán bộ, công chức trong cơ quan nhà
nước nói chung và trong bộ máy hành chính nhà nước nói riêng ý thức được
một cách đúng đắn cũng như thực thi một cách có hiệu quả quyền hạn, trách
nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người cán bộ, công chức trong sự nghiệp xây

21


dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân, góp phần thiết thực vào việc phát
triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy quá trình hội nhập của đất nước về chính trị,
kinh tế, văn hóa… ngày càng sâu rộng trong phạm vi khu vực và trên toàn thế
giới; GDPL về PCTN là một trong những khâu quan trọng tạo ra tiền đề ý
thức kỷ luật và nâng cao nhận thức của người cán bộ, công chức trong quá
trình thực thi nhiệm vụ công vụ của mình. Thông qua hoa ̣t đô ̣ng GDPL về
PCTN cho cán bô ̣ , công chức , mỗi người cán bô ̣ , công chức đươ ̣c trang bi ̣
những tri thức cơ bản về trách nhiê ̣m cũng như nghiã vu ̣ của ho ̣ trong quá
trình thực thi công vụ , mỗi người trong số ho ̣ cầ n thấ y rõ rằ ng viê ̣c miǹ h làm
là để phục vụ Nhà nước , xã hội và nhân dân . Từ nhâ ̣n thức đó người cán bô ̣ ,
công chức phải luôn gương mẫu trong lời nói viê ̣c làm để xứng đáng là công

bô ̣c của dân
1.3.2. Xây dựng niềm tin cho nhân dân vào đội ngũ cán bộ, công
chức nhà nước
Cán bộ, công chức là những người trưởng thành , môi trường công tác
của họ là các cơ quan Nhà nước , tổ chức chính tri ̣, tổ chức chính tri ̣ - xã hội.
Trong pha ̣m vi chức năng , nhiê ̣m vu ̣ của mình , cán bộ , công chức thường
tham gia vào các quan hê ̣ pháp luâ ̣t với tư cách là người đa ̣i diê ̣n cho Đảng và
Nhà nước thực hiện các quyền và nghĩa vụ cụ thể trong quan hệ với nhân dân .
Vì vậy , thái độ và hành vi ứng xử đúng

mực , tác phong làm việc nghiêm

túc, trong sa ̣ch , liêm chính , chí công , vô tư có tác đô ̣ng rấ t lớn đế n niề m tin
của nhân dân . Có như vậy , nhân dân mới thực sự tin vào đảng
nhà nước . Viê ̣c giáo du ̣c pháp luâ ̣t về PCTN

, chế đô ̣ và

cho cán bô ̣ , công chức trong

hê ̣ thố ng cơ quan hành chính không chỉ là giáo du ̣c kiế n thức về PCTN đơn
thuầ n mà còn phải kế t hơ ̣p cả viê ̣c giáo du ̣c phong cách làm viê ̣c

, đa ̣o đức ,

lố i số ng… , không có đa ̣o đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo
đươ ̣c nhân dân .

22

Nguồn gốc xuất phát của mỗi người cán bộ, công chức đều từ nhân dân,
ở trong nhân dân mà ra, nhưng họ lại có nhiệm vụ quản lý và phục vụ nhân
dân. Người cán bộ, công chức là đầy tớ nhân dân trong thời ký đổi mới nên
cũng sẽ có nhiều vấn đề phát sinh so với người cán bộ trong thời chiến, đó là
đối tượng họ quản lý, phục vụ, đó là sự chi phối của cơ chế thi trường, bối
cảnh toàn cầu hoá…. Vì vậy phải hiểu được người cán bộ, công chức có gì,
cần gì để đánh giá đúng và sử dụng hiệu quả. Một người cán bộ, công chức
không thể tốt khi đạo đức, và năng lực họ kém hơn so với nhân dân - đối
tượng mà họ phục vụ. Công việc họ đảm nhiệm là công vụ nên tất yếu không
cho phép nãy sinh tư lợi trong quá trình họ làm việc. Xuất phát từ những vấn
đề đó, công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức, giúp họ có đủ trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ phải được coi trọng hơn, phải từng bước được nâng
lên theo yêu cầu của xã hội. Đặc biệt, cần quan tâm đến công tác giáo dục các
kỹ năng mềm như: kỹ năng sắp xếp thời gian, kỹ năng bố trí và quản lý công
việc, kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống …
Học tập đạo đức Hồ Chí Minh tất cả vì nhân dân, mỗi cán bộ, đảng
viên, dù ở bất cứ cương vị nào phải gần dân, học dân, có trách nhiệm với
dân. Phải trăn trở và thấy trách nhiệm của mình khi dân còn nghèo đói.
Không chỉ sẻ chia và đồng cam, cộng khổ với nhân dân, mà còn phải biết tập
hợp nhân dân, phát huy sức mạnh của dân, tổ chức, động viên, lãnh đạo nhân
dân phấn đấu thoát khỏi đói nghèo. Nhân dân là người thầy nghiêm khắc và
nhân ái, luôn luôn đòi hỏi cao ở cán bộ, đảng viên, đồng thời cũng sẵn lòng
giúp đỡ cán bộ, đảng viên hoàn thành nhiệm vụ, phát huy ưu điểm, sửa chữa
sai lầm, khuyết điểm.
Chúng ta đang xây dựng một nhà nước pháp quyền của dân, do dân và
vì dân . Để đa ̣t đươ ̣c mu ̣c đić h đó trước hế t đô ̣i ngũ cán bô ̣

, công chức phải

hiể u biế t về pháp luâ ̣t đă ̣c biê ̣t những văn bản pháp luâ ̣t liên quan đế n cán bô ̣ ,

23


công chức như luâ ̣t cán bô ̣ , công chức ; luâ ̣t phòn g chố ng tham nhũng ; luâ ̣t
thực hành tiế t kiê ̣m , chố ng lañ g phi…
́ Bên ca ̣nh sự hiể u biế t về pháp luâ ̣t

,

người cán bô ,̣ công chức phải thành tha ̣o về chuyên môn , phải chí công vô tư
như lời Bác Hồ da ̣y : “cán bô ̣ phải đoàn kế t nhấ t trí, giữ vững đa ̣o đức , cầ n,
kiê ̣m, liêm, chính; kiên quyế t chố ng quan lieu , tham ô, lãng phí; hế t lòng, hế t
dạ phục vụ nhân dân ; chấ p hành nghiêm chin̉ h chiń h sách của chiń h phủ và
pháp luật của nhà nước” [20, tr.134]
1.3.3. GDPL về PCTN cho đôị ngũ cán bô ̣ , công chức trong bô ̣ máy
hành chính nhà nước tạo ra những điều kiện và nhân tố thuận lợi cho việc
thực hiện pháp luật, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý
nhà nước
Thực hiện pháp luật là hoạt động có mục đích làm cho những quy định
của pháp luật đi vào cuộc sống, trở thành hành vi thực tế, hợp pháp. Thực
hiện pháp luật bao gồm những cấp độ khác nhau, từ việc tuân thủ đến việc
chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật, thực hiện đầy đủ các
nghĩa vụ mà pháp luật quy định. Dù ở cấp độ nào thì để thực hiện pháp luật
đòi hỏi mỗi cán bộ, công chức phải có trình độ và sự hiểu biết về pháp luật để
thực thi nhiệm vụ theo chức trách của mình.
Sự nghiệp đổi mới đất nước đã và đang đặt ra những yêu cầu ngày càng
cao đối với sự hình thành và phát triển những phẩm chất đạo đức tốt đẹp của
con người Việt Nam, đồng thời tạo ra những thuận lợi và những thử thách

mới đối với mỗi chúng ta trong lĩnh vực đạo đức. Hơn lúc nào hết, hiện nay
toàn Đảng, toàn dân ta phải quan tâm đầy đủ đến vấn đề đạo đức, tiếp tục xây
dựng, hoàn thiện những chuẩn mực đạo đức đúng đắn, tiến bộ; đẩy mạnh giáo
dục, rèn luyện và tăng cường quản lý đạo đức trong Đảng và trong nhân dân.
Kế thừa truyền thống đạo đức tốt đẹp của ông cha, học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh là một trong những biện pháp quan trọng để

24