Bài 35. Benzen và đồng đẳng. Một số hiđrocacbon thơm khác

Chương 7
HIĐROCACBON THƠM
NGUỒN HIĐROCACBON THIÊN NHIÊN
HỆ THỐNG HÓA VỀHIĐROCACBON


HIDROCACBON THƠM
Hidrocacbon thơm là những hidrocacbon trong phân tử có chứa một hay nhiều
vòng benzen.
- Các hidrocacbon thơm được chia thành 2 loại:
+ Hidrocacbon thơm có một vòng benzen trong phân tử.
+ Hidrocacbon thơm có nhiều vòng benzen trong phân tử
CH 3

Benzen

Toluen

CH

CH2

Stiren
CH2

Naphtalen

Biphenyl

Điphenylmetan

ỨNG DỤNG

CH3

Thuốc nổ

Chất dẻo

Hiđrocacbon
thơm

Phẩm nhuộm

Và rất nhiều ứng dụng khác.

Dược phẩm

Cao su tổng hợp


TRƯỜNG THPT DƯƠNG QUẢNG HÀM

Bài 35:

BENZEN VÀ ĐỒNG
ĐẲNG. MỘT SỐ
HIĐROCACBON THƠM
KHÁC (tiết 1)
GVTH:

KIỀU
GVTH:LÊ
CHẾ
THỊTRANG
PHƯƠNG THẢO


A- BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG
I-ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP, CẤU TẠO
1.Dãy đồng đẳng của benzen
- C6H6

C7H8

C8H10….... lập thành dãy đồng đẳng của benzen.

CTPT chung:

Cn H 2 n − 6 (n ≥ 6)

2. Đồng phân, danh pháp
a)Đồng phân
-Hai chất đầu trong dãy đồng đẳng chưa có đồng phân.
-Từ C8H10 mới có đồng phân:
+ Vị trí tương đối của nhóm ankyl
+ Cấu tạo mạch cacbon của mạch nhánh


b) Danh pháp
Tên thông thường: tên thông thường của đồng đẳng benzen không tuân theo một

quy tắc nhất định, người ta gọi tên thông thường dựa trên “ đặc tính, nguồn gốc….”

CH 3

CH3

CH3

toluen

benzen

p-xilen

R
(o-)

(o-)

(m-)

(m-)
(p-)

o- : ortho
p- : para
m- : meta

CH3

CH3

m-xilen


- Tên thay thế:
Quy tắc: số chỉ vị trí + tên nhánh + benzen
+ Nếu vòng liên kết với hai hay nhiều nhóm ankyl thì trong tên gọi cần chỉ rõ
vị trí của các nhóm ankyl trong vòng benzen.
- Cách đánh số:
+ tổng chỉ số trong tên gọi là nhỏ nhất
+ các nhóm thế gọi theo thứ tự chữ cái đầu tên gốc ankyl
R1
1
6

2

2

3
5
4

1+3=4

R2

R1
1

6
5

3
4

1+5=6

R2


3) Cấu tạo
- benzen có:
+ cấu trúc phẳng
+ có hình lục giác đều
+ có 6 nguyên tử cacbon và 6 nguyên tử hidro đều năm trên một mặt phẳng
+ có 3 liên kết đôi xen kẽ 3 liên kết đơn.


II – TÍNH CHẤT VẬT LÝ
- Benzen là chất lỏng, không màu, có mùi thơm đặc trưng. Nhẹ hơn nước nhưng
không tan trong nước, tan được trong dung môi hữu cơ (như xăng). Benzen độc.
- Các hiđrocacbon thơm đều là chất lỏng hoặc rắn ở điều kiện thường, chúng có nhiệt độ
sôi tăng dần theo chiều tăng của phân tử khối.

Bài tập củng cố: viết đồng phân hidrocacbon thơm của C9H12 và gọi tên các chất đó (tên thay
thế).