Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X-XV

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TỈNH PHÚ YÊN

TRƯỜNG THPT NGÔ GIA

TỰ

Chào mừng quý thầy cô

Đến tham dự tiết học hôm nay

Lớp 10 A6


Tiết 26 – Bài 20
XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

1. Giáo dục
2.Văn học:
3. Nghệ thuật
4. Khoa học – kĩ thuật


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO

Ở thời kì độc lập Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo có điều kiện phát triển mạnh.

+ Nho giáo: dần dần trở thành hệ tư tưởng chính của giai cấp

thống trị, chi phối giáo dục, thi cử nhưng lại ít phổ biến trong
nhân dân.

Tại sao Nho giáo sớm trở thành hệ tư tưởng chính của
giai cấp thống trị?

Khổng Tử
(551 - 479 TCN)


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO

+ Phật giáo:
- Thời Lí–Trần Phật giáo được phổ biến rộng rãi, chùa chiền
xây dựng khắp nơi, sư sãi đông.

- Thời Lê sơ Phật giáo bị hạn chế, thu hẹp, đi vào trong nhân
dân.
+ Đạo giáo: tồn tại song song với Nho giáo và Phật giáo.

Vì sao Phật giáo rất phát triển dưới thời Lí, Trần nhưng
Một số đạo quán được xây dựng.
đến thời Lê lại không phát triển?

Thích-ca
Mâu-ni
Lão Tử (TK
VI TCN)
(563 - 483  TCN)


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

1. Giáo dục
+ Năm 1070, vua Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu.

+ Năm 1075, khoa thi đầu tiên được tổ chức ở kinh thành.

=> Từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV, giáo dục Đại Việt từng bước
được hoàn thiện và phát triển. (thời Lê sơ)

Lê Văn Thịnh (Bắc Ninh)

Văn Miếu Quốc Tử Giám

XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

1. Giáo dục
+ Năm 1070, vua Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu.
+ Năm 1075, khoa thi đầu tiên được tổ chức ở kinh thành.
=> Từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV, giáo dục Đại Việt từng bước được hoàn thiện và phát triển. (thời Lê sơ)

+ Thời Lê, cứ 3 năm tổ chức một kì thi Hội, chọn Tiến sĩ.
+ Năm 1484, vua Lê Thánh Tông dựng bia, ghi tên tiến sĩ ở Văn Miếu


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

Bia tiến sĩ ở Văn Miếu Quốc Tử Giám

XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

1. Giáo dục
+ Thời Lê, cứ 3 năm tổ chức một kì thi Hội để chọn tiến sĩ.
+ Năm 1484, vua Lê Thánh Tông dựng bia, ghi tên tiến sĩ ở Văn Miếu

+Từ đó giáo dục được tôn vinh, quan tâm phát triển
+ Tác dụng của giáo dục: đào tạo nhiều trí thức tài giỏi cho đất nước, nâng cao dân trí, nhưng không tạo
Qua
phát
triển
của
điều kiện cho
sựsự
phát
triển
kinh
tế.giáo dục thế kỉ X- XV, em thấy giáo dục thời kì này có tác dụng
gì?


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

2.Văn học
- Văn học phát triển mạnh dưới thời Trần, nhất là văn học chữ Hán. Tác phẩm tiêu biểu: Bạch Đằng giang
phú, Hịch tướng sĩ, Bình Ngô Đại cáo…

- Thế kỉ XV, văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển với các tập thơ như: “Hồng Đức quốc âm thi
tập” của Lê Thánh Tông và “Quốc âm thi tập” của Nguyễn Trãi.


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

Ch÷ H¸n: Thiªn

Ch÷ N«m: Trêi


Nguyễn Trãi được UNESCO tôn
vinh là danh nhân văn hóa thế giới


Lê Thánh Tông là vị vua thứ năm của nhà Hậu
Lê trị vì từ năm 1460 đến 1497. Ông tên thật là
Lê Tư Thành, còn có tên khác là Lê Hạo. Ông

nổi tiếng là vị minh quân, là người đã đưa Đại
Việt lên tới thời hoàng kim của chế độ phong
kiến. Ông cũng được xem là một nhà văn hoá
và một người coi trọng hiền tài.


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

2.Văn học
- Văn học phát triển mạnh dưới thời Trần, nhất là văn học chữ Hán. Tác phẩm tiêu biểu: Bạch Đằng giang
phú, Hịch tướng sĩ, Bình Ngô Đại cáo…

- Thế kỉ XV, văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển với các tập thơ như: “Hồng Đức quốc âm thi
tập” của Lê Thánh Tông và “Quốc âm thi tập” của Nguyễn Trãi.

- Đặc điểm: Thể hiện tinh thần yêu nước, yêu dân tộc, ca ngợi những chiến công oai hùng, cảnh đẹp của
quê hương đất nước.


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

3. Nghệ thuật
Nhóm 1: Tìm hiểu nghệ thuật kiến trúc, phân biệt đâu là kiến trúc Phật giáo và Nho giáo?

Nhóm 2: Tìm hiểu nghệ thuật điêu khắc, kể tên những công trình kiến trúc- điêu khắc nổi tiếng được mệnh
danh là An Nam tứ đại khí?

Nhóm 3: Tìm hiểu nghệ thuật sân khấu, kể tên các loại hình nghệ thuật tiêu biểu?

Nhóm 4: Tìm hiểu nghệ thuật ca, múa nhạc, kể tên một số lễ hội, ca, múa nhạc ở Phú Yên?


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

3. Nghệ thuật
- Nghệ thuật kiến trúc
+ Nghệ thuật kiến trúc phát triển, chủ yếu ở giai đoạn Lý, Trần, Hồ theo hướng Phật giáo như: Chùa, tháp,
đền.


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

Chùa Một Cột hay Chùa Mật (gọi theo Hán-Việt
là Nhất Trụ tháp), còn có tên khác là Diên Hựu tự
hoặc Liên Hoa Đài ("đài hoa sen"), là một ngôi
chùa nằm giữa lòng thủ đô Hà Nội. Đây là ngôi
chùa có kiến trúc độc đáo nhất Việt Nam.


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

Chùa Dâu được xây dựng vào buổi đầu Công Nguyên. Các
nhà sư Ấn Độ đầu tiên đã từng đến đây. Vào cuối thế kỷ 6,
nhà sư Tì-ni-đa-lưu-chi từ Trung Quốc đến chùa này, lập nên
một phái Thiền ở Việt Nam. Chùa được khởi công xây dựng
năm 187 và hoàn thành năm 226, là ngôi chùa lâu đời nhất và
gắn liền với lịch sử văn hóa, Phật giáo Việt Nam,

Chùa Dâu (Bắc Ninh)

Tháp Báo Thiên được xây năm 1057 mé đông hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội. Tháp này cao đến 10 trượng, có tất cả 12
tầng. Tầng trên cùng bằng đồng, những tầng dưới bằng đá và gạch.


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

3. Nghệ thuật
- Nghệ thuật kiến trúc
+ Nghệ thuật kiến trúc phát triển, chủ yếu ở giai đoạn Lý, Trần, Hồ theo hướng Phật giáo như: Chùa, tháp,
đền.
+ Bên cạnh đó có những công trình kiến trúc ảnh hưởng Nho giáo: Thành nhà Hồ, Kinh thành Thăng
Long.


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

Thành Nhà Hồ thuộc huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, cách Hà Nội khoảng 150km. Thành do Hồ Quý Ly
xây dựng vào năm 1397 bằng những khối đá xanh rất lớn và kiên cố.

Kinh thành Thăng Long


XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN
Tiết 26

TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X - XV

I . TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC – KĨ THUẬT

3. Nghệ thuật
- Nghệ thuật kiến trúc
- Nghệ thuật điêu khắc: Xuất hiện nhiều tác phẩm với những hoa văn độc đáo.


Điêu khắc hình hoa dây

Bệ chân cột hình hoa sen nở

Rồng mình trơn cuộn trong lá đề

Bệ chân cột hình rồng


Rồng thời Lê

Rồng mình trơn

Bệ chân cột hình rồng

Chuông Quy Điền (Hà Nội)

Tháp Báo Thiên(Hà Nội)

Tượng chùa Quỳnh Lâm 
(Quảng Ninh)

Vạc Phổ Minh(Nam Định)