Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X-XV

Bài 20: Xây dựng và phát triển
văn hóa dân tộc trong các thế kỷ
X- XV.
-Thời lượng: 1 tiết -


Quan sát hình ảnh và trả
lời câu hỏi sau: Hãy nói
ngắn gọn những hiểu biết
cuả em về những hình ảnh
đó?



I. Tư tưởng, tôn giáo


Câu hỏi nội dung:
1. Hãy trình bày sự phát triển của Phật
giáo qua các thời kỳ Lý- Trần- Lê sơ?
2. Hãy giải thích nguyên nhân Nho
giáo chiếm ưu thế ở nước ta thế kỷ
XV?



Phật giáo
Phật
như
thời
sơ?

giáo phát triển
thế nào qua các
kỳ Lý- Trần, Lê


* Thời Lý-Trần: Phát triển mạnh, nhà nước
thời Lý coi Phật giáo là quốc giáo.
“ Đời Lý, nhân dân quá một nửa làm sãi,
trong nước chỗ nào cũng có chùa (Lê
văn Hưu)”
(Trích: Trần Quốc Vượng chủ biên, Cơ sở văn hóa Việt Nam,
NXB GD, 2006, tr.168)

* Thời Lê sơ: Phật giáo bị thu hẹp, đi vào
nhân dân.


Vì sao đến cuối thế kỷ
XIV Phật giáo suy dần?


Nho giáo
Em biết gì về Nho
giáo?(Nho giáo có
nguồn gốc từ đâu?
Do ai sáng lập?
Giáo lý cơ bản của
Nho giáo là gì?)

Tư tưởng, quan điểm của
Nho giáo đề cao những nguyên
tắc xã hội theo đạo lý “tam
cương”, “ngũ thường”.


Tại sao Nho giáo và chữ
Hán sớm trở thành hệ tư
tưởng chính thống của
giai cấp thống trị nhưng
lại không phổ biến trong
nhân dân?


Thời Lý- Trần: Nho giáo được sử
dụng trong GD, thi cử; ảnh hưởng của nó
trong xã hội hạn chế.
Thế kỷ XV: chế độ PK phát triển đến
giai đoạn đỉnh cao, hoàn chỉnh, Nho giáo
độc tôn.


II. Giáo dục, văn học,
nghệ thuật, khoa học kỹ
thuật


Câu hỏi nội dung:
1. Hãy nêu tác dụng của việc dựng bia

sĩ, nội
của
dục,thuật
thơ nước
văn
2. tiến
Hãy phân
tíchdung
nét độc
đáogiáo
của nghệ
thờikỳkỳnày.
này.
ta thời
3. Hãy đánh giá những giá trị của văn hóa Thăng
Long đối với lịch sử dân tộc. Liên hệ rút ra bài
học cho bản thân trong việc giữ gìn, bảo vệ các di
sản văn hoá.2


1. Giáo dục


Nhóm 1:
Hãy xây dựng bài trình bày về chủ đề giáo dục
(dung lượng từ 1-2 trang A4) với một số câu hỏi
gợi ý sau:
- Hãy tìm hiểu về quần thể kiến trúc Văn Miếu
Quốc Tử Giám: sưu tầm tranh ảnh về Văn Miếu,
thời gian lập Văn Miếu, dựng bia Tiến sĩ và việc

dựng bia tiến sĩ có tác dụng như thế nào?
- Em biết gì về Thi Hương, thi Hội, thi Đình?
- Vì sao giáo dục Nho học không tạo điều kiện cho
kinh tế phát triển?


- Năm 1070 lập Văn

Miếu.
- Năm 1075, tổ chức
khoa thi quốc gia đầu
tiên
- Năm 1484, dựng
bia Tiến sĩ
Văn miếu Quốc Tử Giám


Bia tiến sĩ trong Văn Miếu (Hà Nội)


Vì sao giáo dục
Nho học không
tạo điều kiện
cho kinh tế phát
triển?


Nội dung giáo dục thiên về
triết học, thiên văn học, đạo
đức, chính trị, không có nội

dung KHKT.


2. Văn học


Nhóm 2
Hãy xây dựng bài trình bày về chủ đề về văn học (dung
lượng từ 1-2 trang A4) với câu hỏi gợi ý sau:
- Văn học chữ Hán và chữ Nôm phát triển như thế nào
thời kỳ này?
- Em biết gì về chữ Nôm?
- Hãy sưu tầm một số tác phẩm văn thơ được viết trong
thời kỳ này?
- Nội dung của thơ văn phản ánh thời kỳ Lịch sử này như
thế nào?
- Tại sao văn học thời kỳ này lại phát triển?


- VH phát triển mạnh từ thời nhà
Trần, nhất là văn học chữ Hán
- Thế kỷ XV văn học chữ Hán
và chữ Nôm đều phát triển.


“Nam quốc sơn hà nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”
(Trích: SGK Lịch sử 10, tr.97)