Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X-XV

BÀI 20:
XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN
VĂN HOÁ DÂN TỘC
TRONG CÁC THẾ KỶ X-XV


I. TƯ TƯỞNG, NHO GIÁO:

Nho giáo:
- Trở thành hệ tư tưởng chính của giai cấp PK thống trị,
chi phối nội dung giáo dục, thi cử.
- TK X-XIV: trong nhân dân, ảnh hưởng của Nho giáo còn
ít.


 Đạo giáo:
- Không phổ cập nhưng hóa lẫn với các
tín ngưỡng nhân gian.
- Một số đạo quán được xây dựng .

 Phật giáo:
- TK X-XIV: đạo Phật còn giữ một vị trí
quan trọng và rất phổ biến. Các nhà sư
được triều đình tôn trọng, vua quan
theo đạo Phật. Xây dựng nhiều chùa,
đúc chuông tô tượng, viết giáo lý nhà
Phật.
-Từ cuối TK XIV, Phật giáo và đạo suy
dần,Nho giáo chiếm vị trí độc tôn

II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ
THUẬT, KHOA HỌC- KĨ THUẬT
1. Giáo dục :
-Năm 1070: vua Lý Thánh Tông cho thành lập Văn Miếu
-Năm 1075: Khoa thi quốc gia đầu tiên được tổ chức.
- Từ TK XI-XV:giáo dục được từng bước hoàn thiện.
-Năm 1484: nhà nước quyết định dựng bia, ghi tên Tiến
sĩ.



 Thi Hương :
Kỳ I: Kinh nghĩa, thư nghĩa.Thi đỗ qua 3 kỳ gọi là Tú tài
Kỳ II: chiếu,chế, biểu.Thi đỗ cả 4 kỳ gọi là Cử nhân
Kỳ III: thơ, phú.Thi đỗ đậu gọi là Giải Nguyên
Kỳ IV: văn sách

 Thi Hội :
Sau năm 1442: Người đỗ thi hội gọi là Tiến sĩ
Đỗ đầu gọi là Hội Nguyên

 Thi Đình :
Người đỗ đầu gọi là Đình Nguyên
Theo số điểm, người đỗ được xếp vào 3 hạng gọi là Tam Giáp:
Bậc 3: Đỗ Tiến sĩ đệ tam giáp ( Đồng tiến sĩ xuất thân ) , nhân
dân gọi là
ông Tiến sĩ.
Bậc 2: Đỗ Tiến sĩ đệ nhị giáp ( Hoàng Giáp- ông Hoàng)
Bậc 1: Đỗ Tiến sĩ đệ nhất giáp gồm 3 thí sinh cao nhất là Trạng

Nguyên,
Bảng Nhãn và Thám hoa.





Bia Tiến sĩ



Ý nghĩa :
* Khuyến khích học tập
* Giáo dục được quan tâm
* Coi trọng nhân tài


2. Văn học :
- Thế kỉ XI-XIV: văn học chữ Hán phát triển. Các tác phẩm
tiêu biểu: Nam Quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ, Bạch Đằng
Giang phú, Bình Ngô đại cáo…
- Từ thế kỉ XV, văn học chữ Nôm cũng phá triển. Thành lập
Hội Tao Đàn. Tác phẩm tiêu biểu: Quốc Âm thi tập, Hồng
Đức Quốc Âm thi tập…



• Đặc điểm:
- Thể hiện niềm tự hào dân tộc.
- Ca ngợi quê hương đát nước.

3. Nghệ thuật: 
 Kiến trúc:
- Thế kỉ X-XIV, kiến trúc chùa phát triển: chùa
Một Cột, chùa Dâu, tháp Báo Thiên, tháp Phổ
Minh…
- Bên cạnh đó xuất hiện những công trình ảnh
hưởng của Nho giáo: thành nhà Hồ.
Sự giao thoa về tư tưởng


 Điêu khắc:
- Việc đúc chuông, tô tượng phổ biến.Nhiều tác phẩm độc đáo như hình rồng
mình trơn cuộn trong lá đề, hình bông
cúc nhiều cánh…
- Các loại hình nghệ thuật sân khấu, ca
nhạc đều phát triển như chèo, tuồng




Tháp
Phổ
Minh