Biển Đông
SATURDAY, 23. FEBRUARY 2008, 06:52:17
ĐỊA LÝ VIỆT NAM
Biển Đông (tên quốc tế thông dụng: Biển Nam Trung Hoa) là một biển rìa lục địa
(marginal sea), một phần của Thái Bình Dương, bao phủ một diện tích từ Singapore tới
eo biển Đài Loan với diện tích áng chừng khoảng 3,500,000 km². Đây là một hình thể
biển lớn nhất sau năm đại dương. Các đảo ở Biển Đông có số lượng nhiều, tập hợp
thành một số quần đảo. Vùng biển này và phần lớn các đảo không có người ở của nó là
mục tiêu tranh chấp chủ quyền của nhiều quốc gia xung quanh. Những tranh chấp đó
cũng thể hiện ở số lượng tên gọi được sử dụng để chỉ vùng biển này.
Biển Đông, thể hiện các nước xung quanh và các biển và đại dương lân cận
Các tên của vùng biển
Biển Đông nhìn từ Mũi Né
South China Sea là thuật ngữ phổ biến nhất trong tiếng Anh để chỉ vùng biển này, và
tên trong đa số các ngôn ngữ Châu Âu khác cũng như vậy, nhưng các nước xung
quanh thì gọi nó bằng nhiều tên khác nhau, thường phản ánh chủ quyền lịch sử của họ
đối với quyền bá chủ vùng biển.
Trung Quốc thường hay gọi tắt biển này là Nam Hải (南海). Trong ngành xuất bản hiện
nay của Trung Quốc, nó thường được gọi là Nam Trung Quốc Hải (南中國海), và cái tên
này cũng thường được dùng trong các bản đồ bằng tiếng Anh do Trung Quốc ấn hành.
Philippines gọi là biển Luzón theo tên hòn đảo lớn Luzon của Philippine.
Tại Việt Nam, hầu hết lãnh thổ hướng chính ra biển là hướng đông, do đó tên tiếng Việt
của biển này hàm nghĩa là vùng biển Đông Việt Nam. Ở đồng bằng sông Cửu Long có
thể ra biển về hướng tây (vịnh Thái Lan) về phía các nước Campuchia và Thái Lan.
Biển Đông Việt Nam còn ghi dấu ấn của mình vào văn hóa và lịch sử Việt Nam, thể hiện
qua câu tục ngữ "thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn; Thuận bè, thuận bạn
tát cạn biển Đông", hay thành ngữ "dã tràng xe cát biển Đông". Người Trung Quốc ở
đảo Hải Nam thì có câu "phúc như Đông hải, thọ tỉ Nam sơn"[1]. Trong các tài liệu cổ về
hàng hải của Bồ Đào Nha vào thế kỉ 15-16 còn có tên là Biển Chăm Pa.
Ngoài ra còn có East China Sea (tên quốc tế của biển này) ở phía bắc so với biển Đông
Việt Nam, Trung Quốc gọi tắt là Đông Hải, khi tra cứu những tài liệu của Trung Quốc
hoặc của nước khác tham khảo tài liệu Trung Quốc, chú ý không nhầm lẫn hai biển
Đông này.
Tên gọi quốc tế của biển Đông ra đời từ nhiều thế kỷ trước, là biển Nam Trung Hoa vì
thời bấy giờ Trung Quốc là nước rộng lớn nhất, phát triển nhất, nổi tiếng nhất trong khu
vực và đã có giao thương với phương Tây qua con đường tơ lụa. Tên gọi nhiều biển,
đại dương vốn căn cứ vào vị trí của chúng so với các vùng đất gần đó cho dễ tra cứu,
không có ý nói về chủ quyền. Có thể kể ra các thí dụ là Ấn Độ Dương, là đại dương ở
phía nam Ấn Độ, giáp nhiều nước ở châu Á và châu Phi, không phải là của riêng nước
Ấn Độ; hay biển Nhật Bản, được bao quanh bởi Nga, Bắc Triều Tiên, Hàn Quốc và Nhật
Bản.
Địa danh trong biển Đông
Vịnh Hạ Long thuộc vịnh Bắc Bộ
Vịnh Bắc Bộ là phần biển Đông giữa miền Bắc Việt Nam với Đảo Hải Nam miền Nam
Trung Quốc. Bờ phía Tây là bờ biển Việt Nam từ Thanh Hóa đến Móng Cái. Phía bắc từ
Móng Cái trở sang phía Tây là 2 tỉnh Quảng Tây, Quảng Đông của Trung Quốc với bán
đảo Lôi Châu. Bờ Đông là đảo Hải Nam của Trung Quốc. Trong vịnh có hàng nghìn đảo
nhỏ, nổi tiếng nhất là các đảo trong vịnh Hạ Long được UNESCO xếp loại là di sản thiên
nhiên thế giới. Đảo Bạch Long Vĩ thuộc Việt Nam ở giữa vịnh, có diện tích khoảng 2,5
km².
Hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ở giữa biển Đông đã được nhiều chính quyền
Việt Nam liên tục thực hiện chủ quyền từ nhiều thế kỷ qua. Quần đảo Hoàng Sa do
Trung Quốc dùng bạo lực chiếm giữ một phần từ những năm 1950 và hoàn toàn từ năm
1974. Tranh chấp chủ quyền, một phần hay toàn bộ, cũng đã diễn ra tại quần đảo
Trường Sa giữa Việt Nam, Trung Quốc, Philippines, Malaysia, Indonesia, Brunei và Đài
Loan.
Những lý do chính để các nước tranh chấp chủ quyền hai quần đảo trên là:
Diện tích lãnh hải với đặc quyền kinh tế và việc triển khai quốc phòng.
Biển Đông nằm trên một trong những đường giao thông hàng hải lớn trên thế giới, có
nguồn thủy sản và tiềm năng dầu khí.
Hiện nay sự tranh chấp đang được các bên thương lượng đàm phán vì sự hòa bình và
ổn định trong khu vực để phát triển kinh tế.
Địa lý
Bản đồ địa hình biển Đông.
Tổ chức thuỷ văn học quốc tế xác định vùng biển trải dài theo hướng từ tây nam đến
đông bắc, biên giới phía nam là 3 độ vĩ độ Nam giữa Nam Sumatra và Kalimantan (eo
biển Karimata), và biên giới phía bắc của nó là eo biển Đài Loan từ mũi phía bắc Đài
Loan tới bờ biển Phúc Kiến thuộc đại lục Trung Quốc. Vịnh Thái Lan chiếm phần phía
tây của biển Đông.
Biển nằm trên một thềm lục địa ngầm; trong những kỷ băng hà gần đây nước biển đã
hạ thấp xuống hàng trăm mét, và Borneo từng là một phần của lục địa Châu Á.
Các nước và lãnh thổ có biên giới với vùng biển này (theo chiều kim đồng hồ từ phía
bắc) gồm: đại lục Trung Quốc, Macao, Hồng Kông, Đài Loan, Philippines, Malaysia,
Brunei, Indonesia, Singapore, Thái Lan, Campuchia, và Việt Nam.
Nhiều con sông lớn chảy vào Biển Đông gồm các sông Châu Giang, Mân Giang, sông
Cửu Long (Phúc Kiến), sông Hồng, sông Mê Kông, sông Rajang, sông Pahang, và sông
Pasig.
Các đảo và đá ngầm
Bài chi tiết: Các đảo ở Biển Đông và Danh sách các đảo ở Biển Đông
Phía đông bắc Biển Đông có quần đảo Đông Sa, thuộc Trung Quốc (Pratas Islands), mà
Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền.
Bên trong vùng biển, có hơn 200 đảo và bãi đá ngầm đã được đặt tên, đa số chúng
thuộc Quần đảo Trường Sa. Quần đảo Trường Sa trải dài trên một vùng rộng 810, dài
900 km với khoảng 175 đảo đã được xác định, hòn đảo lớn nhất là đảo Ba Bình (Itu
Aba) với chỉ hơn 1,3 km chiều dài và điểm cao nhất là 3,8 mét.
Có một núi ngầm rộng 100 km được gọi là Reed Tablemount ở đông bắc quần đảo
Trường Sa, cách biệt khỏi đảo Palawan của Philippine bởi Rãnh Palawan. Hiện nay
nằm sâu 20m dưới mực nước biển nhưng trước kia nó từng là một hòn đảo trước khi bị
mực nước biển dâng lên ở thời băng hà cuối cùng làm chìm ngập.
Phía đông quần đảo Hoàng Sa có các bãi ngầm như Macclesfield Bank (quần đảo
Trung Sa), Stewart Bank, Truro Shoal và Scarborough Shoal.
Bãi Scarborough Shoal
Vị trí: nằm về phía Đông của bãi Macclesfield, gần bờ biển Philippines
Hình thể: là một bãi khá lớn bên dưới là đá ngầm. Bãi này nằm dưới mặt biển chừng 92
fathoms.
Bãi Truro Shoal: nằm bên cạnh Scarborough Shoal, sâu 10 fathoms
Bãi Stewart Bank: (578 fathoms) gần đảo Luzon của Philippines.
Các nguồn tài nguyên
Biển Đông, các khu vực và tài nguyên tranh chấp giữa các nước.