Đổi mới PPDH

Hiểu thật đúng bản chất để thực hiện
có hiệu quả việc đổi mới phương pháp dạy học.
Việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học (ĐMPPDH) đã tiến hành
được nhiều năm rồi. Tuy nhiên, năm nào các cấp quản lý giáo dục cũng vẫn đặt
ra nhiệm vụ ĐMPPDH, và xem nó như là một vấn đề cốt yếu để nâng cao chất
lượng giáo dục.
Ai cũng thừa nhận rằng, ĐMPPDH sẽ có tác dụng to lớn đến quá trình dạy
học. Có điều, hiểu được bản chất sâu xa của việc ĐMPPDH thì có lẽ vẫn còn có
người nhận thức chưa đầy đủ. Không ít giáo viên khi thực hiện ĐMPPDH còn
nặng nề tính nguyên tắc và vận dụng máy móc: Rằng là, phải đặt câu hỏi để học
sinh trả lời (Có học sinh phát biểu thì xem như đã thực hiện được việc
ĐMPPDH, không cần tính đến chất lượng câu hỏi và câu trả lời!); Rồi thì tổ
chức hoạt động nhóm (Rất mất thời gian mà không thực sự hiệu quả); và nữa, sử
dụng nhiều bảng, biểu, bản trong … (tốn kém, phiền hà mà giá trị thực tiễn
thấp); lại còn thực hiện giáo án điện tử (Powerpoint) sử dụng máy chiếu
Projecter (Công phu mà chắc gì học sinh lĩnh hội được bài) v.v và v.v.
Tất cả công việc mà tôi chỉ ra trên đây, hẵn là nhiều thầy cô giáo đang thực
hiện. Thực hiện thì tốt chứ sao! Nhưng, có điều đừng quá ràng buộc việc
ĐMPPDH mà ràng buộc tâm lý, ràng buộc quan điểm, tư tưởng người dạy học!
Thiết nghĩ, mục đích cuối cùng của dạy học là học sinh chiếm lĩnh trí thức
(Chiếm lĩnh một cách vững chắc, biến quá trình nhận thức thành tri thức cá
nhân). Thế thì, mục tiêu của việc ĐMPPDH là làm cho học sinh chủ động chiếm
lĩnh tri thức. Phương pháp dạy học không tách rời nghệ thuật sư phạm của người
thầy. Và không có một phương pháp nào là ưu thế tuyệt đối cả. Lại thêm một
yếu tố vô cùng quan trọng, chi phối nhiều đến phương pháp, đó là đặc điểm đối
tượng học sinh. Máy móc, rập khuôn trong việc áp dụng ĐMPPDH sẽ là người
tự đốt cháy giáo án mình!!
Ở bài này, tôi không dám có lời kết, mà chỉ đưa ra một số biểu hiện thường
gặp ở trong khi được tiếp cận với nhiều thầy cô thực hiện ĐMPPDH. Hy vọng
quý thầy cô lưu tâm, tham khảo, chia sẻ, nếu được có thể vận dụng để đạt hiệu
quả cao hơn trong quá trình ĐMPPDH. Nhân đây, tôi xin gửi thêm một số bài

viết liên quan về vấn đề này để quý thầy cô tham khảo. Chúc quý thầy cô có
nhiều thành công và thực sự hạnh phúc của người dạy học.
Thị xã Quảng Trị, ngày 6 tháng 11 năm 2008
Th.S Ngô Viết Đức