Bài 11. Đoàn thuyền đánh cá

Tiết 52:

Huy Cận


- Cù Huy Cận (1919–2005)
quê: Vụ Quang- Hà Tĩnh.
Ông từng làm thứ trưởng
bộ văn hoá.
- Ông nổi tiếng trong phong trào
Thơ mới, là nhà thơ tiêu biểu của
nền thơ hiện đại Việt Nam

- Huy Cận được trao tặng
giải thưởng Hồ Chí Minh
về văn học nghệ thuật năm
1996.

Huy CËn(1919-2005)


* Sự nghiệp văn học : - Sáng tác của ông chia làm
A. Trớc Cách mạng:
B. Sau Cách mạng tháng
- Ông là nhà thơ nổi tiếng
Tám:
trong
phong trào Thơ Mới với hồn
- Ông
thơlà gơng mặt tiêu
ảo não và nỗi sầu vạnbiểu

cổ.của thơ ca Việt Nam
- Tập thơ đầu tay Lửa thiêng:
hiện đại với sự khởi sắc
50 bài thơ có 49 chữ buồn
của hồn
và thơ vui tơi, khoẻ
33 chữ sầu.
khoắn, tin yêu.
- Cảm hứng về vũ trụ: con
- Huy
ngờiCận có những mùa
cô đơn, nhỏ bé, lạc lõngthơ rực rỡ với niềm vui trớc
cuộc sống mới: Trời mỗi
ngày lại sáng, đất nở hoa,
bài thơ cuộc đời, ngôi nhà
giữa nắng, ta về với
biển...
- Cảm hứng về vũ trụ: con
ngời với t thế làm chủ.




Đoàn thuyền đánh cá
là bài thơ tiêu biểu cho
phong cách thơ Huy Cận
sau Cách mạng tháng
Tám.
Bài thơ đợc viết trong
dịp Huy Cận đi thực tế

dài ngày ở vùng mỏ
Quảng Ninh năm 1958,
in trong tập Trời mỗi
ngày lại sáng.


Hoàn cảnh sáng tác:
“Bài thơ đoàn thuyền đánh cá” nằm trong cảm hứng chung của thơ tôi trong
những năm xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tôi viết bài thơ tương đối nhanh, chỉ vài
giờ của một buổi chiều trên vùng biển Hạ Long. Bài thơ được viết liền mạch, ít
phải sửa chữa. Tôi nghĩ rằng đó cũng không phải là chuyện ngẫu nhiên mà thực
sự là cảm hứng đã được tích tụ trên một đề tài quen thuộc của tôi và được viết ra
trong không khí rất vui của những năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Theo Huy Cận- trích trong “Nhà văn nói về tác phẩm”

 




Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
 Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
 Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé,
 Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.
 
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
 Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.  Biển cho ta cá như lòng mẹ,

 Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
 Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
 
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
 Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
 Lướt giữa mây cao với biển bằng,
 Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
 Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
 Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
 Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
 
Câu hát căng buồm với gió khơi,
 Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
 Mặt trời đội biển nhô màu mới,
 Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
 Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
 Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
 Câu hát căng buồm cùng gió khơi.



Từ ngữ
Cá bạc

Hình ảnh

Giải thích
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy

nhỏ, màu trắng nhạt.

Cá thu

Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt
hình thoi.

Cá chim

Loài cá mình dẹt, vẩy lớn.

Cá song

Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch
dọc thân hoặc các chấm tròn màu đen và hồng

Cá nhụ

Thân dài, hơi dẹt.

Cá đé

Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng
lớn hơn.



PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Câu hỏi:
1. Em cho biết đại ý của bài thơ?

2. Văn bản này sử dụng phương thức biểu đạt nào?
3. Nhân vật trữ tình trong bài thơ này là ai?
4. Bài thơ chia làm mấy phần, chỉ ra giới hạn và nêu
nội dung của từng phần?


- Đại ý: Bài thơ miêu tả một chuyến ra khơi đánh cá
của người dân chài vùng biển Quảng Ninh trong âm
hưởng tiếng hát lạc quan của người lao động.
- Phương thức biểu đạt: Miêu tả, biểu cảm
- Nhân vật trữ tình: Ta đồng thời là tác giả (Tác giả
hoá thân vào người lao động đánh cá để cảm nhận
cuộc sống trên biển)


- Bố cục: 3 phần:
+ Phần 1: Hai khổ đầu:
Cảnh đoàn thuyền ra khơi
và tâm trạng náo nức của
con người.
+ Phần 2: Bốn khổ tiếp:
Cảnh hoạt động của đoàn
thuyền đánh cá giữa khung
cảnh biển trời ban đêm.
+ Phần 3: Khổ cuối:
Cảnh đoàn thuyền đánh
cá trở về.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
1. Mở đầu bài thơ tác tả cảnh gì? Cảnh đó được miêu
tả như thế nào?
2. Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu
tả? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?
3. Qua 2 câu thơ, em hình dung cảnh tượng thiên
nhiên ở đây như thế nào?


* Thiên nhiên
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa”
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa”
- So sánh độc đáo->gợi cảnh
hoàng hôn trên biển đẹp kì vĩ, rực
rỡ, tráng lệ.
“Sóng đã cài then đêm sập cửa”
- Nhân hoá, liên tưởng thú vị->Vũ
trụ như một ngôi nhà lớn đang đi
vào thời khắc nghỉ ngơi.



* Cảnh đoàn thuyền ra khơi
‘‘Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi”
- Từ “lại”: Công việc đánh cá diễn
ra thường xuyên, lặp đi lặp lại, thành
nền nếp.
-> Không khí lao động khẩn trương diễn
ra cả ngày lẫn đêm.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3:
Câu hỏi:
1. Em có nhận xét gì về nghệ thuật được sử dụng
trong câu thơ 4?
2. Câu thơ thứ 4 phản ánh tâm trạng của con
người khi ra khơi như thế nào?
3. Em có nhận xét gì về hoạt động của thiên
nhiên và con người qua khổ thơ thứ nhất?


* Đoàn thuyền ra khơi
‘‘Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi”
-Từ “lại”: Công việc đánh cá diễn ra
thường xuyên, thành nền nếp.
-> Không khí lao động khẩn trương diễn
ra cả ngày lẫn đêm.
“Câu hát căng buồm với gió khơi”
-Ẩn dụ tuyệt đẹp -> Niềm vui,sự phấn
chấn, tinh thần hăng say của những con
người đi lao động chinh phục thiên nhiên.
-> Sự đối lập về hoạt động của thiên
nhiên với hoạt động của con người làm
nổi bật tư thế lao động của con người
trước biển cả.