TỰ CHỌN -TRUYỆN KIỀU-NGUYỄN DU

Chủ đề bám sát 9 GV: Lương Quyết – THCS Trần Cao Vân
CHỦ ĐỀ BÁM SÁT 9: TRUYỆN KIỀU – NGUYỄN DU
A/ Mục tiêu cần đạt: HS nắm được:
- Những nét chính về cuộc đời của Nguyễn Du, những giá trị cơ bản của Truyện Kiều.
- Giá trị nội dung, nghệ thuật các đoạn trích: Cảnh ngày Xuân, Chị em Thúy Kiều, Kiều ở
lầu Ngưng Bích, Mã Giám Sinh mua Kiều.
- Rèn kĩ năng cảm nhận thơ, sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự.
- Biết đồng cảm với cụ Nguyễn Du, thương xót thân phận con người, căm ghét những thế
lực tàn ác.
B/ Chuẩn bị:
- HS đọc thuộc các đoạn trích, xác định vị trí các đoạn trích trong truyện Kiều
- Xác định yếu tố miêu tả trong các đoạn trích
C/ Kiểm tra:
- HS bốc thăm thi đọc diễn cảm
- Sắp xếp các đoạn trích theo trình tự trước sau.
D/ Tổ chức các hoạt động dạy – học:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ KIẾN THỨC CƠ BẢN
Tiết: 1-2
HĐ1: HD HS nhớ kiến thức cơ bản:
- Cụ Nguyễn Du sinh và mất năm
nào? Quê ở đâu? Tên hiệu, tên chữ
là gì?
- Cụ sinh trưởng trong một gia đình
như thế nào? Cuộc đời của cụ có
những nét gì nổi bật?
- Vì sao nói cụ Nguyễn là một đại
thi hào của dân tộc? (Gợi ý: Sự
nghiệp sáng tác, những tác phẩm có
giá trị lớn, tấm lòng nhân đạo của
cụ)

- Dựa vào những kiến thức vừa tìm
hiểu, em hãy viết 1 đoạn văn giới
thiệu về cụ Nguyễn Du?
- Tên gọi khác của Truyện Kiều là
gì?
- ND viết truyện Kiều dựa trên cơ
sở nào?
- TK có vị trí như thế nào trong nền
văn học dân tộc?
- TK lấy bối cảnh xã hội trong giai
đoạn nào? Nội dung chính của
truyện phản ảnh vấn đề gì?
- Nêu những giá trị nổi bật của
truyện Kiều?
HS tự nhớ kiến thức và
thay nhau trả lời từng câu
hỏi:
- hđ nhóm (5 hs): Viết
đoạn văn – Đ/d nhóm
trình bày
- trả lời cá nhân
- hđ nhóm – đ/d trình bày
I/ Nguyễn Du (1765-
1820)
- Đại thi hào của dân tộc,
danh nhân văn hóa thế
giới.
- Nhà thơ có trái tim nhân
đạo cao cả.
II/ Truyện Kiều:

- Kiệt tác của nền văn học
dân tộc.
- Giá trị thể hiện ở các
mặt: hiện thực, nhân đạo,
nghệ thuật truyện thơ
Nôm.
1

Chủ đề bám sát 9 GV: Lương Quyết – THCS Trần Cao Vân
(Gợi ý: Nêu giá trị nội dung, nghệ
thuật – dẫn chứng)
- Từ những hiểu biết trên, em hãy
viết 1 đoạn văn ngắn giới thiệu về
TK?
- Em hãy kể tên các nhân vật trong
TK mà em biết?
- Các nhân vật nêu trên xuất hiện
trong các đoạn trích nào đã học?
- Hãy nêu tóm tắt nội dung các
đoạn trích đã học?
Tiết: 3-4
HĐ2: Củng cố kiến thức các đoạn
trích:
- HS đọc đoạn trích “Chị em Thúy
Kiều”
- Chủ đề của đoạn thơ là gì?
- Đoạn thơ nào tả Thúy vân? Qua
đoạn thơ em cảm nhận vẻ đẹp của
TV như thế nào?
- Đoạn thơ nào tả Thúy Kiều? Qua

đoạn thơ em cảm nhận vẻ đẹp và
tài năng của Thúy Kiều như thế
nào?
- Nguyễn Du đã dùng những biện
pháp nghệ thuật gì để miêu tả 2 chị
em Thúy Kiều?

- Gọi hs đọc đoạn “Cảnh ngày
xuân”
- Đoạn thơ gợi tả những bức tranh
gì? Tìm những câu thơ gợi tả
những bức tranh đó và nêu cảm
nhận của em?
- Cá nhân viết – đọc cho
cả lớp nghe – sửa
-Các nhóm thay phiên lên
bảng ghi – phân tuyến
- trả lời cá nhân
- trả lời cá nhân
- đọc đoạn thơ
- trả lời cá nhân – nhận
xét
- chỉ ra đoạn thơ – cảm
nhận vẻ đep.
-Dùng nghệ thuật đòn
bẫy, từ ngữ mang tính
ước lệ.
- Đọc đoạn thơ
- Trả lời từng bức tranh
và tìm những câu thơ

minh họa
1/ Chị em Thúy Kiều:
a/ Nhân vật Thúy Vân:
Là một cô gái có vẻ đẹp
sang trọng, quí phái; đoan
trang, phúc hậu.Tâm hồn
thật thà, trong sáng.
b/ Nhân Vật Thúy Kiều:
Là một cô gái có vẻ đẹp
sắc sảo, mặn mà; khiến
cho hoa phải ghen, liễu
phải hờn; sắc đẹp của
nàng có thể làm nghiêng
thành đổ nước. Ngoài ra,
Kiều còn là một cô gái rất
thông minh và đa tài: đánh
đàn, ca hát, làm thơ, họa
cảnh. Tâm hồn Kiều thật
phong phú, giàu cảm xúc.
c/ Nghệ thuật miêu tả chân
dung theo lối ước lệ =>
vừa có tác dụng gợi tả vẻ
đẹp bên ngoài vừa gợi tả
vẻ đẹp tâm hồn, tính cách,
số phận nhân vật.
2/ Cảnh ngày xuân:
a/ Bức tranh thiên nhiên
mùa xuân tươi đẹp, tràn
đầy sức sống:
“Cỏ non xanh ... một vài

bông hoa.”
2

Chủ đề bám sát 9 GV: Lương Quyết – THCS Trần Cao Vân
- Em hãy tìm những từ ghép, từ láy
trong đoạn thơ: “Gần xa ...bắc
ngang”? Chỉ ra từ thuần Việt, từ
Hán Việt?
- Em có nhận xét gì về nghệ thuật
dùng từ, miêu tả của ND trong
đoạn thơ trên?
HS đọc đoạn “Mã Giám sinh mua
Kiều”
- Đoạn thơ kể lại sự việc gì trong
cuộc đời nàng Kiều?
- Nhân vật MGS được khắc họa
qua những chi tiết nào trong đoạn
trích?
- Cách miêu tả nhân vật theo pp
nào?
- Em cảm nhận như thế nào về
nhân vật Mã Giám Sinh?
- Đoạn trích còn gợi cho em cảm
nhận được điều gì về tâm trạng của
Thúy Kiều?
- Theo em giá trị nhân đạo của
đoạn trích thể hiện ở điểm nào?
Tiết: 5-6
Gọi đọc đoạn trích “Kiều ở lầu
Ngưng Bích”

- Nội dung đoạn trích kể lại sự việc
gì?
- Đặt tiêu đề cho các đoạn của phần
trích? Đoạn nào tả cảnh để thể hiện
nội tâm, đoạn nào miêu tả nội tâm
trực tiếp?
- Cảm nhận của em về tâm trạng
của nàng Kiều được tác giả thể hiện
-Tìm từ ghép, từ láy, chỉ
ra từ thuần Việt, từ Hán
Việt.
- dùng từ thật tài tình và
điêu luyện, từ ngữ miêu
tả giàu chất tạo hình
- Đọc đoạn trích, chú ý
thay đổi giọng điệu.
- TK quyết định bán
mình, Mã Giám Sinh đến
mua Kiều.
- các nhóm thảo luận –
lên bảng ghi các chi tiết
miêu tả: ngoại hình, thái
độ-cử chỉ, lời nói
- cá nhân thuyết trình
- trả lời cá nhân
- đọc diễn cảm
- nêu sự việc
- thảo luận nhóm – trình
bày
- trả lời cá nhân

b/ Bức tranh lễ hội sinh
động, rộn ràng, đông vui:
“Gần xa ... áo quần như
nêm.”
c/ Bức tranh thiên nhiên
chiều xuân thơ mộng, êm
đềm, gợi tâm trạng con
người:
“Tà tà ...bắc ngang”
d/ Nghệ thuật miêu tả cảnh
thiên nhiên, sinh hoạt theo
lối phác họa bằng các từ
ngữ giàu chất tạo hình, và
có sức gợi cảm cao.
3/ Mã Giám Sinh mua
Kiều:
a/ Nhân vật Mã Giám
Sinh:
Là một gã buôn người rất
sành sỏi với bộ mặt thật
trơ trẽn, lố bịch; tâm địa
thật xấu xa, bỉ ổi, bất
nhân,tàn bạo.
* nghệ thuật miêu tả thực
rất sắc sảo: qua miêu tả
ngoại hình,cử chỉ, lời nói,
thái độ => bản chất của
nhân vật bị bóc trần
b/ Nhân vật Thúy Kiều:
Đau đớn, tủi nhục ê chề.

* nghệ thuật miêu tả nội
tâm
4/ Kiều ở lầu Ngưng Bích:
a/ Nỗi buồn bã, cô đơn khi
nàng đối cảnh.
b/ Nỗi nhớ thương ngập
tràn, tái tê.
c/ Nỗi buồn bã vì nhớ nhà,
nhớ quê hương, buồn cho
thân phận, buồn bã, chán
chường trước cuộc sống
3

Chủ đề bám sát 9 GV: Lương Quyết – THCS Trần Cao Vân
trong đoạn trích? thực tại, lo sợ cho tương
lai vây chặt tâm hồn nàng.
d/ miêu tả nội tâm qua
nghệ thuật tả cảnh ngụ
tình và ngôn ngữ độc thoại
nội tâm thật đặc sắc.
HĐ3: Kiểm tra, đánh giá:
I/ Trắc nghiệm:(6đ) Chọn ý trả lời đúng nhất.
1/ Tác giả nào sau đây sinh trưởng trong một gia đình đại quí tộc, nhiều đời làm quan cho nhà
Lê và có truyền thống văn học?
a. Nguyễn Trãi. b. Nguyễn Dữ. c. Nguyễn Du. d. Nguyễn Đình Chiểu.
2/ Nhà văn nào có cuộc đời lưu lạc chìm nổi suốt 10 năm trời?
a. Nguyễn Dữ. b. Nguyễn Du. c. Nguyễn Đình Chiểu. d. Phạm Đình Hổ.
3/ “Đoạn trường tân thanh” là tên gọi khác của tác phẩm nào?
a. Truyện Kiều. b. Truyện Lục Vân Tiên.
b. Chuyện người con gái Nam Xương. d. Kim Vân Kiều truyện

4/ Truyện Kiều được sáng tác theo thể loại nào?
a. Tiểu thuyết lịch sử. b. Tùy bút. c. Truyện truyền kì. d. Truyện Nôm
5/ Vấn đề chính mà Truyện Kiều phản ánh là gì?
a. Chiến tranh phong kiến. b. Số phận con người trong xã hội phong kiến.
b. Lễ giáo phong kiến. d. Nạn áp bức bóc lột của bọn thống trị.
6/ Nội dung chính của đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” là gì?
a. Miêu tả sắc đẹp, tâm hồn Thúy Vân.
b. Miêu tả sắc đẹp, tài năng, tâm hồn Thúy Kiều.
c. Miêu tả sắc đẹp, tài năng, tâm hồn và cuộc sống của 2 chị em Thúy Kiều.
d. Miêu tả sắc đẹp và dự báo tương lai của 2 chị em Thúy Kiều.
7/ Hai câu thơ: “ Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.” trích trong đoạn thơ nào?
a. Chị em Thúy kiều. b. Cảnh ngày Xuân.
b. Mã Giám Sinh mua Kiều. d. Kiều ở lầu Ngưng Bích.
8/ Thiên nhiên trong 6 câu cuối đoạn “Cảnh ngày xuân” mang một vẻ đẹp như thế nào?
a. Vẻ đẹp êm đềm, thơ mộng, thanh vắng. b.Vẻ đẹp tươi sáng, trong trẻo.
c. Vẻ hoang sơ, ảm đạm. d. vẻ lãng mạn, tràn đầy sức sống.
9/ Trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” những câu nào khắc họa tâm trạng đau đớn nhớ
thương Kim Trọng của Thúy Kiều?
a. Trước lầu Ngưng Bích ... Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
b. Tưởng người dưới ... bao giờ cho phai
c. Xót người ... đã vừa người ôm
d. Buồn trông ... quanh ghế ngồi.
10/ Nghệ thuật đặc sắc nhất trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” là gì?
a. Ngôn ngữ độc thoại nội tâm. b. Sử dụng điệp ngữ.
c. Sử dụng ẩn dụ. d. Tả cảnh ngụ tình
4

Chủ đề bám sát 9 GV: Lương Quyết – THCS Trần Cao Vân
11/ Nhân vật Mã Giám Sinh trong đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều” đại diện cho lớp người

nào?
a. Bọn buôn người. b. Những thư sinh Quốc Tử Giám
c. Những văn nhân d. Tầng lớp quí tộc.
12/ Thái độ, tình cảm của tác giả đối nhân vật Mã Giám Sinh trong đoạn trích như thế nào?
a. Trân trọng, đề cao. b. khinh bỉ, căm ghét.
b. Thương xót, thông cảm. d. Không tỏ thái độ gì.
II/ TỰ LUẬN: (7đ)
Trong các đoạn trích của Truyện Kiều, em thích nhất đoạn nào? Viết đoạn văn trình bày những
cảm nhận của em về đoạn thơ đó.(4đ)
ĐÁP ÁN- BIỂU ĐIỂM:
I/ Trắc nghiệm: Đúng mỗi câu trắc nghiệm:0,5đ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
c b a d b c b a b d a b
II/ Tự luận:
- HS viết được đoạn văn có sự liên kết mạch lạc: 1đ
- Tùy mức độ cảm nhận GV cho điểm theo gợi ý sau:
+ Cảm nhận đúng giá trị nội dung, nghệ thuật (1đ)
+ Cảm nhận sâu, thể hiện được những cảm xúc, suy nghĩ riêng độc đáo. (2đ)
HĐ4: Dặn dò
- Đọc kĩ lại các đoạn trích.
- Ôn lại các kiến thức theo chủ đề
- Luyện tập: cảm nhận các đoạn trích.
- Chuẩn bị cho chủ đề 2: Đọc- tìm hểu các bài thơ hiện đại.
5