HOÀN THIỆN CÔNG tác QUẢN lý CHI NGÂN SÁCH NHÀ nước TRÊN địa bàn THỊ xã BA đồn, TỈNH QUẢNG BÌNH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ

tê
́H

TRẦN THỊ THÙY TRANG

uê
́

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ

ho

̣c

Ki

nh

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN
THỊ XÃ BA ĐỒN- QUẢNG BÌNH
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Đ

ại

MÃ SỐ: 64 34 04 10

ươ

̀ng

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ

Tr

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HOÀNG HỮU HÒA

HUẾ 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung
thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan mọi
sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn đã

Huế, ngày

uê
́

được chỉ rõ nguồn gốc.
tháng

năm 2017

nh

tê
́H

Tác giả luận văn

Tr

ươ

̀ng

Đ

ại

ho

̣c

Ki

Trần Thị Thùy Trang

i


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành Luận văn này tôi đã nhận được sự giúp đỡ của nhiều tổ chức
và cá nhân.

Trước hết, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS. TS.
Hoàng Hữu Hòa đã luôn tận tình hướng dẫn, dành nhiều thời gian và trí lực giúp

uê
́

đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi xin trân trọng cám ơn Ban giám hiệu, Khoa sau đại học Trường Đại học

tê
́H

Kinh tế - Đại học Huế cùng toàn thể quý Thầy, cô giáo đã giúp đỡ tôi trong quá
trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn Sở Tài chính,, Sở Kế hoạch và Đầu tư; Ủy ban

nh

nhân dân tỉnh Quảng Bình; Thị ủy, UBND thị xã, Phòng Tài chính – Kế hoạch thị

Ki

xã, Chi cục Thống kê , các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thị xã Ba Đồn, các xã,
phường đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong qua trình

̣c

thu thập số liệu, nắm tình hình thực tế tại đơn vị.

ho

Cuối cùng, tôi xin trân trong cám ơn tập thể lớp K16A Quản lý kinh tế,
Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế; Lãnh đạo cơ quan, đồng nghiệp nơi tôi

ại

đang công tác, gia đình và bạn bè đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ, động

Đ

viên tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

̀ng

Tuy đã có nhiều cố gắng, song không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong
quý thầy, cô giáo, các chuyên gia tiếp tục giúp đỡ, đóng góp ý kiến để Luận văn

ươ

được hoàn thiện hơn

Tr

Tác giả luận văn

ii


TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC KINH TẾ

Họ và tên học viên: TRẦN THỊ THÙY TRANG
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế

Niên khóa: 2015-2017

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. HOÀNG HỮU HÒA
Tên đề tài: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ BA ĐỒN – QUẢNG BÌNH

uê
́

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

tê
́H

Quản lý chi ngân sách là khâu quan trọng của chính sách tài chính quốc gia.
Thị xã Ba Đồn – tỉnh Quảng Bình là một thị xã mới thành lập, do vậy nhu cầu chi
đầu tư và chi thường xuyên phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của địa

nh

phương rất lớn. Vì vậy, làm thế nào để quản lý chi ngân sách chặt chẽ và hiệu quả
vẫn đang là câu hỏi lớn đối với chính quyền địa phương. Xuất phát từ thực tế đó,

Ki

việc nghiên cứu đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước

ho

2. Phương pháp nghiên cứu

̣c

trên địa bàn thị xã Ba Đồn – Quảng Bình” đã được lựa chọn là luận văn thạc sỹ.

- Phương pháp thu thập số liệu.

ại

- Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin.

Đ

- Phương pháp phân tích: gồm các phương pháp như: thống kê mô tả, dãy dữ
liệu thời gian, phương pháp so sánh, kiểm định Cronbach’s Alpha.

̀ng

- Phương pháp chuyên gia.

ươ

3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luận văn
Luận văn đã hệ thống hóa những lý luận và thực tiễn về Ngân sách và quản

Tr

lý chi Ngân sách nhà nước cấp huyện, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý chi
ngân sách nhà nước ở thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016 từ đó đã
đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiên công tác quản lý chi ngân sách nhà
nước thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình tới năm 2020.

iii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

Từ viết tắt

Nghĩa
Chênh lệch

DT

Dự toán

ĐT

Đầu tư

GTVT

Giao thông vận tải

HĐND

Hội đồng nhân dân

KBNN

Kho bạc nhà nước

Lao động TBXH

Lao động Thương binh xã hội

MTQG

Mục tiêu quốc gia

MTTQ

Mặt trận tổ quốc

NSNN

Ngân sách nhà nước

tê
́H

nh

Ki

̣c

Phát thanh truyền hình

ho

PTTH

Quyết toán

SN

̀ng

Đ

Tài Chính – KH

ại

QT

TX

uê
́

CL

ươ

UBND

Sự nghiệp
Tài Chính – kế hoạch
Thường xuyên
Ủy ban nhân dân
Văn hóa thông tin thể dục thể thao

XDCB

Xây dựng cơ bản

Tr

VHTT TDTT

iv


MỤC LỤC
Lời cam đoan............................................................................................................... i
Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii
Tóm lược luận văn thạc sỹ khoa học kinh tế............................................................. iii
Danh mục các chữ viết tắt và ký hiệu ....................................................................... iv

uê
́

Mục lục........................................................................................................................v
Danh mục các bảng ................................................................................................. viii

tê
́H

Danh mục các sơ đồ .................................................................................................. ix
PHẦN 1: MỞ ĐẦU....................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu .......................................................................1

nh

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................1

Ki

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..............................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................2

̣c

5. Bố cục của luận văn ................................................................................................4

ho

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ
QUẢN LÝ CHI NHÀ NƯỚC NGÂN SÁCH CẤP HUYỆN, THỊ XÃ .................5

ại

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..........................................................................5

Đ

1.1. Lý luận cơ bản về Ngân sách cấp huyện, thị xã...................................................7

̀ng

1.1.1. Ngân sách nhà nước ..........................................................................................7
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của ngân sách huyện, thị xã................................9

ươ

1.1.3. Khái niệm và nội dung chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã .................11
1.2. Quản lý chi của ngân sách huyện, thị xã............................................................13

Tr

1.2.1. Khái niệm quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã ........................13
1.2.2. Mục tiêu và tiêu chí đánh giá quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.3. Nguyên tắc quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã ......................15
1.2.4. Nội dung quản lý chi ngân sách cấp huyện, thị xã..........................................17
1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi Ngân sách cấp huyện, thị.......29
1.3. Kinh nghiệm quản lý ngân sách cấp huyện, thị ở một số huyện ở Việt Nam....31
1.3.1 Huyện Bắc Sơn – Lạng Sơn..............................................................................31

v


1.3.2 Huyện Hoa Lư – Ninh Bình..............................................................................33
1.3.3. Bài học rút ra cho Thị xã Ba Đồn ...................................................................35
Chương II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI NSNN TRÊN ĐỊA BÀN
THỊ XÃ BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH GIAI ĐOẠN 2014-2016 ........................37

2.1. Tổng quan về thị xã Ba Đồn ..............................................................................37
2.1.1. Điều kiện tự nhiên ...........................................................................................37

uê
́

2.1.2. Điều kiện kinh tế-xã hội..................................................................................39
2.2. Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước ở thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình.......42

tê
́H

2.2.1 Bộ máy quản lý ................................................................................................42
2.2.2. Công tác lập dự toán ngân sách thị xã ............................................................45
2.2.3. Công tác chấp hành dự toán chi ngân sách thị xã ...........................................47

nh

2.2.4. Công tác quyết toán chi ngân sách thị xã........................................................47

Ki

2.2.5. Công tác thanh tra, kiểm tra chi ngân sách thị xã ...........................................59
2.3. Khảo sát đánh giá của các đối tượng điều tra về quản lý chi ngân sách ở Thị xã

ho

̣c

Ba Đồn.......................................................................................................................61

2.3.1. Một số thông tin chung về đối tượng thực hiện điều tra, phỏng vấn ..............61

ại

2.3.2. Đánh giá công tác chi ngân sách dựa trên kết quả điều tra các đối tượng:.....62
2.4. Đánh giá chung công tác quản lý chi NSNN trên địa bàn thị xã Ba Đồn, Quảng

Đ

Bình ...........................................................................................................................69

̀ng

2.4.1. Kết quả đạt được .............................................................................................69
2.4.2. Tồn tại hạn chế ................................................................................................71

ươ

2.4.3. Nguyên nhân hạn chế ......................................................................................77

Tr

Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ
CHI NSNN TẠI THỊ XÃ BA ĐỒN, TỈNH QUẢNG BÌNH ................................79
3.1. Định hướng phát triển kinh tế của thị xã Ba Đồn ..............................................79
3.1.1. Định hướng chung của thị xã Ba Đồn.............................................................79
3.1.2. Định hướng công tác quản lý ngân sách thị xã Ba Đồn..................................79
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa
bàn thị xã Ba Đồn......................................................................................................80

vi


3.2.1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý ngân sách cấp huyện ..............................80
3.2.2. Nâng cao chất lượng công tác lập dự toán NSNN ..........................................82
3.2.3. Đổi mới công tác quản lý thu chi NS ..............................................................83
3.2.4. Chú trọng chất lượng công tác quyết toán NSNN ..........................................86
3.2.5. Tăng cường công tác thanh tra tài chính và kiểm soát chi NSNN..................87
Phần 3: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................89

uê
́

1. Kết luận .................................................................................................................89
2. Kiến nghị ...............................................................................................................90

tê
́H

2.1 Về phân cấp nhiệm vụ chi ...................................................................................90
2.2. Hoàn thiện định mức phân bổ ngân sách ...........................................................91

nh

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................92
PHỤ LỤC .................................................................................................................95

Ki

QUYẾT ĐỊNH VỀ VIỆC THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ

BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VẮN THẠC SĨ KINH TẾ

̣c

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 1

ho

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 2
BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN

Tr

ươ

̀ng

Đ

ại

XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN

vii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Dự toán chi ngân sách thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016..................46

Bảng 2.2.

Quyết toán chi NSNN thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016 ..................49

Bảng 2.3.

Quyết toán chi đầu tư xây dựng cơ bản ở thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016..... 52

Bảng 2.4.

Quyết toán chi thường xuyên ở thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016....53

Bảng 2.5.

Quyết toán sự nghiệp giáo dục – đào tạo ở thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-201654

Bảng 2.6.

Quyết toán chi Quản lý hành chính, Đảng, Đoàn thể ở thị xã Ba Đồn .55

uê
́

Bảng 2.1.

tê
́H

giai đoạn 2014-2016 ..............................................................................55
Quyết toán chi quốc phòng, an ninh ở thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016. 55

Bảng 2.8.

Quyết toán chi sự nghiệp y tế ở thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016 ...56

Bảng 2.9.

Quyết toán chi sự nghiệp văn hóa thông tin thể dục thể thao ở thị xã

nh

Bảng 2.7.

Ki

Ba Đồn giai đoạn 2014-2016................................................................56
Bảng 2.10. Quyết toán chi sự nghiệp phát thanh truyền hình ở thị xã Ba Đồn

̣c

giai đoạn 2014- 2016 .............................................................................57

ho

Bảng 2.11. Quyết toán chi đảm bảo xã hội ở thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016. 57
Bảng 2.12. Quyết toán chi sự nghiệp kinh tế ở thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016 ..58

ại

Bảng 2.13. Quyết toán chi sự nghiệp tài nguyên môi trường ở thị xã Ba Đồn

Đ

giai đoạn 2014-2016 .............................................................................59

̀ng

Bảng 2.14. Đánh giá về một số căn cứ lập, giao dự toán.........................................63
Bảng 2.15. Đánh giá mức độ rõ ràng, đầy đủ, phù hợp với thực tế địa phương trong

ươ

công tác lập dự toán...............................................................................64

Bảng 2.16. Đánh giá quy trình lập dự toán ngân sách ............................................64

Tr

Bảng 2.17. Đánh giá công tác chấp hành dự toán ngân sách..................................65
Bảng 2.18. Đánh giá về chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân......................67
Bảng 2.19. Kiểm định độ tin cậy đối với các biến điều tra......................................68
Bảng 2.20. Nợ XDCB trên địa bàn thị xã Ba Đồn giai đoạn 2014-2016 ................76

viii


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Hệ thống tổ chức Ngân Sách Nhà Nước Việt Nam...................................8

Tr

ươ

̀ng

Đ

ại

ho

̣c

Ki

nh

tê
́H

uê
́

Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy của phòng tài chính - kế hoạch thị xã Ba Đồn.....43

ix


PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Ngân sách huyện, thị xã, thành phố là một bộ phận cấu thành ngân sách nhà

nước, là công cụ để cấp chính quyền thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
trong quá trình quản lý kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng. Hoàn thiện công tác

uê
́

quản lý ngân sách là đòi hỏi tất yếu, nhằm nâng cao hiệu quả và hiệu lực của công
cụ này trong quản trị sự phát triển trên phạm vi quốc gia và địa phương.

tê
́H

Thị xã Ba Đồn – tỉnh Quảng Bình được thành lập theo Nghị quyết số 125/NQCP ngày 20 tháng 12 năm 2013 của Chính phủ, trên cơ sở điều chỉnh địa giới hành
chính của huyện Quảng Trạch với diện tích 16.318,28 ha và 115.196 nhân khẩu. Là

nh

một thị xã mới thành lập, nhu cầu chi đầu tư và chi thường xuyên phục vụ sự nghiệp
phát triển kinh tế - xã hội của địa phương rất lớn. Để đáp ứng nhu cầu đó đòi hỏi công

Ki

tác quản lý chi tiêu ngân sách thị xã phải hết sức chặt chẽ, hiệu quả trong khi kinh

̣c

nghiệm quản lý của đội ngũ cán bộ ở thị xã còn nhiều hạn chế. Thực tế, trong quá trình

ho

điều hành ngân sách địa phương luôn xảy ra tình trạng bội chi, chi đầu tư xây dựng cơ
bản ít, thu ngân sách chỉ đáp ứng khoảng 60% tổng chi, khối quản lý hành chính cơ sở

ại

thực hiện nhiệm vụ chưa đồng bộ, thống nhất, chi chưa hoàn thành kế hoạch…

Đ

Xuất phát từ đó, tôi chọn đề tài:“Hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà
nước trên địa bàn thị xã Ba Đồn – tỉnh Quảng Bình” làm luận văn thạc sĩ của mình.

̀ng

2. Mục tiêu nghiên cứu

ươ

2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở phân tích và đánh giá thực trạng quản lý chi ngân sách trên địa bàn

Tr

thị xã Ba Đồn, luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi ngân
sách nhà nước trên địa bàn nghiên cứu trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa những lý luận và thực tiễn về NSNN và quản lý chi NSNN
cấp huyện, thị xã;
- Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước ở thị xã Ba
Đồn, tỉnh Quảng Bình;

1


- Đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách thị
xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình tới năm 2020.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý chi
NSNN cấp huyện, thị xã;

uê
́

- Đối tượng khảo sát: Các cán bộ chuyên môn, quản lý tài chính công và các
doanh nghiệp, công ty có liên quan đến công tác quản lý chi ngân sách trên địa bàn

tê
́H

thị xã Ba Đồn.
3.2. Phạm vi nghiên cứu

+ Về không gian: Thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình.

nh

+ Về thời gian: Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý chi NSNN

Ki

trong giai đoạn 2014 – 2016; điều tra số liệu sơ cấp đầu năm 2017 và đề xuất các giải

4. Phương pháp nghiên cứu

̣c

pháp đến năm 2020.

4.1.1. Số liệu thứ cấp

ho

4.1. Phương pháp thu thập số liệu

ại

Số liệu sử dụng cho nghiên cứu được thu thập từ Phòng Tài chính -Kế hoạch

Đ

thị xã, Chi cục Thống kê; Báo cáo kế hoạch kinh tế- xã hội năm 2016-2020; Kế

̀ng

hoạch Kinh tế- xã hội hàng năm của UBND thị xã; Báo cáo quyết toán ngân sách
hàng năm của UBND thị xã Ba Đồn; Niên giám thống kê thị xã Ba Đồn các năm

ươ

2014-2016 và một số tài liệu khác có liên quan để đánh giá thực trạng chi ngân sách
nhà nước trên địa bàn và công tác quản lý chi ngân sách giai đoạn 2014-2016.

Tr

4.1.2. Số liệu sơ cấp
Được thu thập từ việc điều tra, phỏng vấn cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý tài

chính tại 16 xã, phường và các doanh nghiệp và các đơn vị có liên quan đến công
tác quản lý chi ngân sách trên địa bàn thị xã Ba Đồn. Mẫu điều tra được lựa chọn
một cách ngẫu nhiên cho cả đối tượng quản lý nguồn chi ngân sách và đối tượng
tham gia vào chu trình quản lý chi ngân sách nhằm có đánh giá khách quan giữa các

2


đối tượng khác nhau. Quy mô mẫu điều tra là 300 đối tượng. Thông tin điều tra thu
thập theo Bảng hỏi được thiết kế sẵn. (Xem phụ lục)
4.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin
Luận văn sử dụng phương pháp phân tổ thống kê để tổng hợp và hệ thống
hóa tài liệu thu thập được theo các tiêu thức phù hợp với mục đích nghiên cứu. Việc
xử lý, tính toán số liệu điều tra được tiến hành trên máy tính theo chương trình

uê
́

Excel và SPSS.
4.3. Phương pháp phân tích

tê

́H

- Phương pháp thống kê mô tả được sử dụng để xác định các đặc trưng về
mặt lượng trong mối quan hệ với mặt chất của công tác quản lý chi NSNN thông
qua các chỉ tiêu phản ánh quy mô, cơ cấu, quan hệ tỷ lệ, quan hệ so sánh…. chi

nh

ngân sách nhà nước ở thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình.

Ki

- Vận dụng phương pháp dãy dữ liệu thời gian để phân tích biến động, tăng
trưởng quy mô, cơ cấu các khoản chi ngân sách nhà nước trên địa bàn nghiên cứu

̣c

trong giai đoạn 2014-2016.

ho

- Dùng phương pháp so sánh để tiếp cận, phân tích chênh lệch, khác biệt
giữa các đối tượng quản lý chi NSNN trên địa bàn nghiên cứu.

ại

- Sử dụng kiểm định Cronbach’s Alpha để đo lường mức độ tin cậy của kết

̀ng

nghiên cứu.

Đ

quả khảo sát đối tượng điều tra về quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn

4.4. Phương pháp chuyên gia

ươ

Ngoài những phương pháp kể trên, luận văn còn thu thập ý kiến của các chuyên

gia và các nhà quản lý có liên quan đến công tác chi ngân sách như: Các cán bộ lãnh

Tr

đạo thị xã và cấp xã, phường, các cán bộ làm công tác tài chính lâu năm để có căn cứ
khoa học cho việc rút ra các kết luận một cách xác đáng và đề ra các giải pháp tăng
nguồn thu trong cân đối ngân sách trên địa bàn. (Các chuyên gia này thuộc đối tượng
khảo sát đã đề cập ở các mục trên)
Tất cả các phương pháp đều dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện
chứng, tiếp cận đối tượng nghiên cứu theo quan điểm: khách quan, toàn diện, phát triển
và hệ thống.

3


5. Bố cục của luận văn
Phần 1: Mở đầu
Phần 2: Nội dung và kết quả nghiên cứu

Phần 3: Kết luận và kiến nghị
Nội dung gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan tài liệu, cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi nhà

uê
́

nước ngân sách cấp huyện , thị xã.

tê
́H

Chương 2: Thực trạng công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn
thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016

Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà

Tr

ươ

̀ng

Đ

ại

ho

̣c

Ki

nh

nước tại thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình

4


PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ
CHI NHÀ NƯỚC NGÂN SÁCH CẤP HUYỆN, THỊ XÃ
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Việc nghiên cứu hoạt động quản lý ngân sách nhà nước nói chung và ngân

uê
́

sách các cấp nói riêng ở nước ta trong những năm qua có rất nhiều công trình

tê
́H

nghiên cứu. Các vấn đề nghiên cứu bao trùm từ rất nhiều lĩnh vực trong quá trình
quản lý ngân sách nhà nước, cũng như việc tổ chức và phân cấp quản lý ngân sách
nhà nước, có thể liệt kê một số công trình nghiên cứu sau:

nh

- Luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế tại Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN
về “Quản lý ngân sách nhà nước huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An” của tác giả

Ki

Nguyễn Thanh Minh (2015). Luận văn nghiên cứu tình hình quản lý ngân sách nhà
nước trên địa bàn huyện Con Cuông để chỉ ra một số hạn chế, tồn tại đó là: Trong

ho

̣c

công tác điều hành ngân sách ở một số lĩnh vực còn chưa bám sát dự toán được
giao, việc điều hành, triển khai nhiệm vụ tại một số đơn vị dự toán thường chậm,

ại

dồn nén vào cuối năm và còn để xảy ra tình trạng không thực hiện được dự toán

Đ

trong năm, đặc biệt là chi đầu tư xây dựng cơ bản gây ra tình trạng chi chuyển
nguồn lớn, đây là một nguyên nhân gây thất thoát, lãng phí ngân sách nhà

̀ng

nước…Những tồn tại, hạn chế do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan,

ươ

nhưng chủ yếu là do hệ thống cơ chế, chính sách và quản lý NSNN chưa hoàn
chỉnh, trình độ quản lý của cán bộ ngành tài chính còn nhiều hạn chế bất cập nhất là

Tr

cán bộ tài chính cấp cơ sở. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong quản lý
NSNN nhiều khi chưa đồng bộ. Để thực hiện các biện pháp hoàn thiện công tác
quản lý thu chi ngân sách có hiệu quả đòi hỏi phải thực hiện tổng hơp các giải pháp
ở tầm vĩ mô và vi mô.
- Luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế tại Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN
về Hoàn thiện quản lý chi NSNN tại huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh của tác giả Trần
Quang Đông (2014). Luận văn trên cơ sở đánh giá thực trạng đã đề xuất các giải

5


pháp hoàn thiện bao gồm: Để tăng cường hiệu lực trong công tác quản lý nhà nước
bằng pháp luật đối với quản lý chi NSNN cần đổi mới một cách hiệu quả và sâu sắc
công cụ quản lý, trong đó đội ngũ cán bộ quản lý là quan trọng nhất; Để xây dựng
và phát triển nền kinh tế thị trường, nhà nước phải sử dụng một hệ thống các công
cụ quản lý vĩ mô như kế hoạch, chính sách, các công cụ tài chính, pháp luật... Việc
sử dụng các công cụ này thể hiện thông qua hoạt động của các cơ quan, đơn vị trong

uê
́

bộ máy nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước; thực hiện tốt công tác
quản lý chi NSNN, đảm bảo chi ngân sách tiết kiệm, hiệu quả đáp ứng yêu cầu thực

tê
́H

hiện nhiệm vụ chính trị của từng cấp chính quyền, từng đơn vị góp phần hoàn thành
xuất sắc mọi nhiệm vụ thúc đẩy huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh phát triển ngày càng
nhanh và bền vững.

nh

- Luận án tiến sĩ của tác giả Tô Thiện Hiền (2012) tại Trường Đại học Ngân

Ki

hàng Tp.HCM về Nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước tỉnh An Giang giai
đoạn 2011-2015 và tầm nhìn đến 2020. Luận án đã tập trung phân tích hiện trạng

ho

̣c

quản lý NSNN tại tỉnh An Giang để đánh giá những mặt thành công và hạn chế để
làm cơ sở cho những giải pháp hoàn thiện quản lý NSNN tại tỉnh An Giang bao gồm:

ại

Tăng cường, chấn chỉnh quản lý thu, bồi dưỡng nguồn thu, khuyến khích tăng thu;
Quản lý nguồn thu tập trung vào NSNN; Quản lý và sử dụng có hiệu quả các khoản

Đ

chi NSNN; Hoàn thiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính đối với các cơ

̀ng

quan hành chính, đơn vị sự nghiệp; Hoàn thiện đổi mới cơ chế quản lý phân cấp điều
hành NSNN các cấp; Đổi mới quy trình lập, chấp hành và quyết toán NSNN; Tăng

ươ

cường công tác thanh tra, kiểm tra; Nâng cao trình độ cán bộ quản lý NSNN.

Tr

Có thể nói các đề tài trên đã có đóng góp rất nhiều cho việc nghiên cứu về

hoạt động quản lý ngân sách nhà nước nói chung và quản lý chi ngân sách cấp
huyện nói riêng, tuy nhiên, với đặc thù là một tỉnh huyện bán sơn địa, có đường
mòn Hồ Chí Minh chạy qua, hoạt động quản lý NSNN, cũng như việc thực thi luật
ngân sách nhà nước, đặc biệt là chi NSNN, cũng có những đặc điểm riêng, khác
biệt. Do đó, đề tài học viên lựa chọn mặc dù có tính kế thừa, nhưng nó cũng thể
hiện các quan điểm nghiên cứu độc lập của tác giả.

6


1.1. Lý luận cơ bản về Ngân sách cấp huyện, thị xã
1.1.1. Ngân sách nhà nước
1.1.1.1. Khái niệm NSNN
Ngân sách nhà nước là một phạm trù kinh tế lịch sử gắn liền với sự ra đời
của Nhà nước, gắn liền với sự xuất hiện và phát triển của kinh tế hàng hóa. Luật

Ngân sách nhà nước năm 2002 chỉ rõ: “NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của

uê
́

Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện
trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”. [16]

tê
́H

Biểu hiện bên ngoài, ngân sách nhà nước là một bảng dự toán thu chi bằng
tiền của Nhà nước trong một khoảng thời gian nhất định thường là một năm. Chính
phủ dự toán các nguồn thu vào quỹ ngân sách nhà nước, đồng thời dự toán các

nh

khoản chi cho các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh quốc phòng, từ quỹ

Ki

ngân sách nhà nước, và bảng dự toán này phải được Quốc hội phê chuẩn. Như vậy,
đặc trưng chủ yếu của ngân sách nhà nước là tính dự toán các khoản thu chi bằng

̣c

tiền của Nhà nước trong một thời gian nhất định, thường là một năm.

ho

Trong thực tiễn hoạt động, Ngân sách nhà nước là hoạt động thu (tạo thu) và
chi tiêu (sử dụng) quỹ tiền tệ của Nhà Nước, làm cho nguồn tài chính vận động giữa

ại

một bên là Nhà nước với một bên là các chủ thể kinh tế, xã hội trong quá trình phân

Đ

phối tổng sản phẩm quốc dân dưới hình thức giá trị. Đằng sau các hoạt động thu,
chi đã chứa đựng các mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nước với chủ thể khác. Nói cách

̀ng

khác, ngân sách nhà nước phản ánh mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nước với các chủ

ươ

thể kinh tế trong nền kinh tế - xã hội và trong phân phối tổng sản phẩm xã hội.
Thông qua việc tạo lập, sử dụng quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước chuyển dịch

Tr

một bộ phận thu nhập bằng tiền của các chủ thể thành thu nhập của Nhà nước và
nhà nước chuyển dịch thu nhập đó đến các chủ thể được thụ hưởng nhằm thực hiện
các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Thứ nhất, ngân sách nhà nước là kế hoạch tài chính vĩ mô trong các kế hoạch
tài chính của Nhà nước để quản lý các hoạt động Kinh tế - Xã hội.
Thứ hai, xét về mặt thực thể, ngân sách nhà nước là quỹ tiền tệ tập trung lớn
nhất của Nhà nước.

7


Thứ ba, ngân sách nhà nước là khâu chủ đạo trong hệ thống các khâu tài
chính. Các nguồn tài chính được tập trung vào ngân sách nhà nước nhờ vào việc nhà
nước tham gia vào quá trình phân phối và phân phối lại các nguồn tài chính quốc
gia dưới hình thức thuế và các hình thức thu khác. Toàn bộ các nguồn tài chính
trong ngân sách nhà nước của chính quyền nhà nước các cấp là nguồn tài chính mà
Nhà nước trực tiếp nắm giữ, chi phối. Nó là nguồn tài chính cơ bản để nhà nước

uê
́

thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình. Nguồn tài chính này giữ vị trí chủ đạo
trong tổng nguồn tài chính của xã hội và là công cụ để Nhà Nước kiểm soát vĩ mô

tê
́H

và cân đối vĩ mô.[9]
1.1.1.2. Hệ thống ngân sách nhà nước

Hệ thống các cấp ngân sách nhà nước là tổng thể các cấp ngân sách gắn bó

nh

hữu cơ với nhau, có mối quan hệ ràng buộc chặt chẽ với nhau trong quá trình thực

Ki

hiện nhiệm vụ thu, chi của từng cấp ngân sách.

ại

Ngân sách
địa phương

Tr

ươ

̀ng

Đ

Ngân sách
trung ương

ho

̣c

Ngân sách nhà nước

Ngân sách
tỉnh và thành
phố trực
thuộc trung

Ngân sách
quận, huyện,
thị xã, thành
phố thuộc
tỉnh

ương

Ngân sách
xã, phường,
thị trấn

Sơ đồ 1.1: Hệ thống tổ chức Ngân sách Nhà nước Việt Nam
(Nguồn: Luật ngân sách nhà nước năm 2002)

Tổ chức hệ thống ngân sách nhà nước luôn gắn liền với việc tổ chức bộ máy
nhà nước và vai trò, vị trí bộ máy đó trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội của
đất nước, trên cơ sở hiến pháp, mỗi cấp chính quyền có một cấp ngân sách riêng
cung cấp phương tiện vật chất cho cấp chính quyền đó thực hiện chức năng, nhiệm

8


vụ của mình trên vùng lãnh thổ. Việc hình thành hệ thống chính quyền nhà nước
các cấp là một tất yếu khách quan nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà
nước trên mọi vùng của đất nước. Sự ra đời của hệ thống chính quyền nhà nước là
tiền đề để tổ chức hệ thống ngân sách nhà nước nhiều cấp. [13]
Ngân sách nhà nước bao gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa
phương. Ngân sách địa phương bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các cấp

đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân hiện hành bao gồm:

uê
́

có Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân. Theo quy định của Luật tổ chức Hội

tê
́H

- Ngân sách tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là ngân
sách tỉnh) bao gồm ngân sách cấp tỉnh và ngân sách của các huyện, quận, thị xã,

nh

thành phố thuộc tỉnh.

- Ngân sách huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là ngân

Ki

sách huyện). Bao gồm ngân sách cấp huyện và ngân sách các xã, phường, thị trấn.

- Ngân sách các xã, phường, thị trấn (gọi chung là ngân sách xã) [6]

̣c

1.1.2. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của ngân sách huyện, thị xã

ho

1.1.2.1. Khái niệm ngân sách huyện, thị xã

ại

Ngân sách huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là ngân sách

Đ

huyện) bao gồm ngân sách cấp huyện và ngân sách các xã, phường, thị trấn.
Ngân sách huyện là một phạm trù lịch sử phản ánh các mối quan hệ kinh tế

̀ng

giữa nhà nước và nhân dân trong quá trình khai thác, huy động và sử dụng các

ươ

nguồn lực tài chính nhằm đảm bảo duy trì, thực hiện các chức năng của Nhà nước ở
chính quyền cơ sở (huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh).

Tr

Là một bộ phận của ngân sách nhà nước, ngân sách huyện là cấp ngân sách

của chính quyền cơ sở do Uỷ ban nhân dân huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh xây
dựng, quản lý và sử dụng; do Hội đồng nhân dân huyện quyết định và giám sát quá
trình tổ chức thực hiện. Ngân sách huyện được xây dựng trên cơ sở các nguồn thu
của huyện được phân cấp (kể cả nguồn trợ cấp của ngân sách cấp trên) và chỉ thực
hiện các công việc thuộc chức năng, nhiệm vụ của chính quyền theo quy định.

9


Như vậy, bản chất của ngân sách huyện là phạm trù lịch sử phản ánh hệ
thống các mối quan hệ kinh tế giữa nhà nước và nhân dân trong quá trình Nhà
nước khai thác, huy động và sử dụng các nguồn lực nhằm đảm bảo sự duy trì và
thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước ở cấp chính quyền cơ sở.
1.1.2.2. Đặc điểm ngân sách huyện, thị xã
Là một cấp ngân sách nằm trong hệ thống ngân sách nhà nước nên ngân sách

điểm riêng có của một cấp ngân sách cơ sở. Cụ thể là:

uê
́

huyện có những đặc điểm chung của ngân sách nhà nước và còn mang một số đặc

tê
́H

Ngân sách huyện, thị xã gắn liền với quá trình tạo lập, sử dụng quỹ tiền tệ
tập trung của Nhà nước ở cấp cơ sở nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước
cấp cơ sở theo luật định. Cơ sở hoạt động của quỹ tiền tệ tập trung này được thể

nh

hiện trên hai phương diện:

Ki

- Huy động nguồn thu vào quỹ hay còn gọi là nguồn thu ngân sách huyện,
thị xã.

ho

̣c

- Phân phối sử dụng quỹ tiền tệ hay còn gọi là các nhiệm vụ chi ngân sách
huyện, thị xã.

ại

Các hoạt động thu, chi của ngân sách huyện, thị xã luôn gắn với chức năng,
nhiệm vụ của chính quyền; luôn chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan quyền lực

Đ

Nhà nước ở cấp huyện.

̀ng

Hoạt động thu, chi ngân sách huyện phản ánh các mối quan hệ lợi ích giữa
một bên là lợi ích cộng đồng do Chính quyền huyện đại diện với một bên là lợi ích

ươ

của các chủ thể kinh tế xã hội khác. Hình thức biểu hiện của các mối quan hệ này

Tr

rất đa dạng; đó có thể là quan hệ kinh tế giữa ngân sách huyện với các doanh
nghiệp sản xuất kinh doanh dịch vụ hoặc với các cấp ngân sách trung gian, tổ chức
xã hội, cá nhân và các hộ gia đình...vv.[13]
1.1.2.3. Vai trò của ngân sách huyện, thị xã
- Ngân sách nhà nước cấp huyện là công cụ quan trọng của chính quyền cấp
huyện trong việc ổn định và phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn;

10


- Định hướng phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy tăng
trưởng kinh tế ổn định và phát triển bền vững;
- Ngân sách cấp huyện với vai trò kiểm tra ngân sách gắn chặt với quyền lực
Nhà nước, nhất là quyền lực của hệ thống hành chính Nhà nước;
- Thông qua ngân sách, kiểm tra quá trình phát triển kinh tế quốc dân, cũng
như các ngành, các đơn vị sản xuất kinh doanh nhằm thúc đẩy, phát hiện, khai thác

uê
́

tiềm năng kinh tế, kiểm tra bảo vệ tài sản quốc gia, tài sản Nhà nước.[13]
1.1.3. Khái niệm và nội dung chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã

tê
́H

1.1.3.1. Khái niệm

* Chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã: là việc phân phối và sử dụng

quỹ ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của nhà nước theo

nh

những nguyên tắc nhất định.

Chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã là quá trình phân phối lại các

Ki

nguồn tài chính đã được tập trung vào ngân sách nhà nước và đưa chúng đến mục

̣c

đích sử dụng. Do đó, chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã là những việc cụ

ho

thể không chỉ dừng lại trên các định hướng mà phải phân bổ cho từng mục tiêu,
từng hoạt động và từng công việc thuộc chức năng của nhà nước.

ại

Quá trình chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã:

Đ

+ Quá trình phân phối: là quá trình cấp phát kinh phí từ ngân sách nhà
nước để hình thành các loại quỹ trước khi đưa vào sử dụng;

̀ng

+ Quá trình sử dụng: là trực tiếp chi dùng khoản tiền cấp phát từ ngân sách

ươ

nhà nước mà không phải trải qua việc hình thành các loại quỹ trước khi đưa vào
sử dụng. [17]

Tr

1.1.3.2. Nội dung chi ngân sách cấp huyện, thị xã
*./ Chi đầu tư phát triển, bao gồm:
Đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội không có khả

năng thu hồi vốn do địa phương quản lý;
Phần chi đầu tư phát triển trong các chương trình mục tiêu quốc gia do các
cơ quan địa phương thực hiện;
Các khoản chi đầu tư phát triển khác theo quy định của pháp luật;

11


*/ Chi thường xuyên, bao gồm:
a. Các hoạt động sự nghiệp giáo dục, đào tạo, dạy nghề, y tế, xã hội, văn hóa
thông tin văn học nghệ thuật, thể dục thể thao, khoa học và công nghệ, môi trường, các
sự nghiệp khác do các cơ quan địa phương quản lý:
- Giáo dục phổ thông, bổ túc văn hóa, nhà trẻ, mẫu giáo, phổ thông dân tộc
nội trú và các hoạt động giáo dục khác;

hạn và các hình thức đào tạo bồi dưỡng khác;

tê
́H

- Phòng bệnh, chữa bệnh và các hoạt động y tế khác;

uê
́

- Đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, đào tạo nghề, đào tạo ngắn

- Các trại xã hội, cứu tế xã hội, cứu đói, phòng chống các tệ nạn xã hội và
các hoạt động xã hội khác;

nh

- Bảo tồn, bảo tàng, thư viện, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động văn hóa khác;

Ki

- Phát thanh, truyền hình và các hoạt động thông tin khác;
- Bồi dưỡng, huấn luyện huấn luyện viên, vận động viên các đội tuyển cấp

ho

̣c

tỉnh; các giải thi đấu cấp tỉnh; quản lý các cơ sở thi đấu thể dục, thể thao và các
hoạt động thể dục, thể thao khác;

ại

- Nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ;
- Các sự nghiệp khác do địa phương quản lý;

Đ

b. Các hoạt động sự nghiệp kinh tế do địa phương quản lý:

̀ng

- Sự nghiệp giao thông: duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa cầu đường và các
công trình giao thông khác; lập biển báo và các biện pháp đảm bảo an toàn giao

ươ

thông trên các tuyến đường;

Tr

- Sự nghiệp nông nghiệp, thủy lợi, ngư nghiệp, diêm nghiệp và lâm nghiệp:

duy tu, bảo dưỡng các tuyến đê, các công trình thủy lợi, các trạm trại nông nghiệp,
lâm nghiệp, ngư nghiệp; công tác khuyến lâm, khuyến nông, khuyến ngư; chi
khoanh nuôi, bảo vệ, phòng chống cháy rừng, bảo vệ nguồn lợi thủy sản;
- Sự nghiệp thị chính: duy tu, bảo dưỡng hệ thống đèn chiếu sáng, hệ thống cấp
thoát nước, giao thông nội thị, công viên và các sự nghiệp thị chính khác;

12

- Đo đạc, lập bản đồ và lưu trữ hồ sơ địa chính và các hoạt động sự nghiệp
địa chính khác;
- Điều tra cơ bản;
- Các hoạt động sự nghiệp về môi trường;
- Các sự nghiệp kinh tế khác;
c. Các nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội do ngân sách

uê
́

địa phương bảo đảm theo quy định của Chính phủ;

d. Hoạt động của các cơ quan nhà nước, cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam ở

tê
́H

địa phương;

đ. Hoạt động của các tổ chức Chính trị - xã hội ở địa phương: Uỷ ban Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt

nh

Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh;

Ki

e. Hỗ trợ cho các tổ chức Chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức
xã hội - nghề nghiệp ở địa phương theo quy định tại Điều 17 và Điều 18 của Nghị định

ho

̣c

số 60/2003/NĐ-CP ngày 6 tháng 6 năm 2003 của Chính phủ;
g. Thực hiện các Chính sách xã hội đối với các đối tượng do địa phương quản lý;

ại

h. Phần chi thường xuyên trong các chương trình mục tiêu quốc gia do các
cơ quan địa phương thực hiện;

Đ

i. Trợ giá theo chính sách của Nhà nước;

̀ng

k. Các khoản chi thường xuyên khác theo quy định của pháp luật;
*/ Chi bổ sung cho ngân sách cấp dưới.

ươ

*/Chi chuyển nguồn ngân sách địa phương năm trước sang ngân sách địa

Tr

phương năm sau [6]
1.2. Quản lý chi của ngân sách huyện, thị xã
1.2.1. Khái niệm quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã
Quản lý chi NSNN cấp huyện, thị xã là quá trình lập dự toán, chấp hành dự
toán và kiểm soát chi NSNN cấp huyện, thị xã theo đúng quy định của pháp luật
nhằm sử dụng NSNN đúng mục đích, có hiệu quả, góp phần thực hiện các mục tiêu
phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện, thị xã.[17]

13


1.2.2. Mục tiêu và tiêu chí đánh giá quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.2.1. Mục tiêu
Mục tiêu tổng quát trong việc điều hành NSNN nói chung hay quản lý chi
NSNN nói riêng, đó chính là thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng bền vững trong điều
kiện sử dụng nguồn lực hiệu quả, tiết kiệm, thực hiện công bằng xã hội và đảm bảo
các mục tiêu chính trị xã hội, an ninh quốc phòng, đối ngoại. Mục tiêu này được

uê
́

thiết lập phù hợp với chiến lược, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước
trong từng thời kỳ.

tê
́H

Mục tiêu chung của quản lý chi NSNN cấp huyện, thị xã là làm sao mang lại
một kết quả tốt nhất về phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời giải quyết hài hòa mối
quan hệ lợi ích kinh tế giữa một bên là nhà nước và một bên là các chủ thể khác trong

nh

xã hội, đáp ứng được các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của huyện, thị xã.

Ki

Mục tiêu cụ thể của quản lý chi ngân sách cấp huyện, thị xã:
- Phân bổ nguồn lực theo hướng ưu tiên chiến lược, chính sách phát triển của

ho

̣c

huyện, thị xã

- Bảo đảm sử dụng ngân sách đúng mục đích.

ại

- Sử dụng NSNN có hiệu quả.

- Kiểm soát chi tiêu công trên địa bàn huyện, thị xã

Đ

1.2.2.2. Tiêu chí đánh giá quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã

̀ng

* Tính hiệu lực:

- Thực hiện nghiêm túc và kịp thời các nhiệm vụ chi.

ươ

- Bảo đảm chi đúng mục đích, đúng kế hoạch, chi đủ, không bội chi ngân

Tr

sách. Tính hiệu lực của quản lý chi ngân sách cấp huyện, thị xã có thể đo lường
bằng (kết quả/mục tiêu).
Phân cấp mạnh về khai thác nguồn thu ngân sách cấp huyện, thị xã để đảm

bảo cân đối ngân sách trong việc đẩy mạnh các hoạt động chi của Đảng, chính
quyền, đoàn thể đã góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, ổn
định chính trị và an ninh quốc phòng trên toàn huyện, thị xã nói riêng và sự phát
triến kinh tế xã hội trên toàn tỉnh nói chung.

14


* Tính hiệu quả: Quản lý ngân sách cấp huyện, thị xã đảm bảo cho việc thực
hiện các nhiệm vụ trong điều kiện tiết kiệm, không gây thất thoát, lãng phí. Ngoài
ra trong quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã minh bạch, công khai, được
thể hiện cao trong khâu lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán ngân sách.
* Tính bền vững:
- Tác động tích cực từ quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã đối

- Cân bằng lợi ích giữa các đơn vị dự toán ngân sách.

uê
́

với sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng là lâu dài và ổn định.

tê
́H

- Không ảnh hưởng tiêu cực đến mội trường tự nhiên, sinh thái, xã hội.

* Tính phù hợp: Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã đối với
đường lối chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, phù hợp với thực

nh

tiễn tinh hình đặc thù của huyện, thị xã nhằm đáp ứng được nhiệm vụ chính trị phát

Ki

triển kinh tế xã hội trên địa bàn nhất là trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.[17]
1.2.3. Nguyên tắc quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện, thị xã

ho

̣c

Chi NSNN có vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội, ổn
định chính trị, an ninh quốc phòng tại huyện, thị xã. Quản lý chi ngân sách nhà

ại

nước có ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của huyện, thị xã
cũng như toàn tỉnh. Do vậy việc quản lý các khoản chi NSNN phải được tổ chức

Đ

theo những nguyên tắc sau:

̀ng

- Cân đối thu chi ngân sách cấp huyện, thị xã: chi NSNN huyện, thị xã dựa
trên cơ sở nguồn thu thực tế từ nền kinh tế. Nó đòi hỏi mức độ chi và cơ cấu các

ươ

khoản chi dựa vào khả năng tăng trưởng của huyện. Nếu vi phạm nguyên tắc này sẽ

Tr

dẫn đến tình trạng bội chi ngân sách, một nguyên nhân gây mất ổn định cho sự phát
triển KT – XH, ổn định chính trị của huyện, thị xã
- Đảm bảo yêu cầu cần tiết kiệm và hiệu quả trong việc bố trí các khoản chi

tiêu của NSNN: Tiết kiệm và hiệu quả là nguyên tắc chỉ đạo của mọi hoạt đông
kinh tế, tài chính. Nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả trong chi NSNN đặt ra như một
tất yếu của hoạt động ngân sách. Tính tất yếu đó được bắt nguồn từ thực tế nhu cầu
chi ngân sách của nhà nước ngày càng tăng, khả năng sinh lợi các khoản chi thường

15