Một người Hà Nội

Trường THPT Tam quan
Ngày soạn:27-8-2008 Đọc thêm :
Tiết :
I. MỤCTIÊU Giúp học sinh (Nguyễn Khải)
1. Về kiến thức
Hiểu được nét đẹp của văn hoá “kinh kì” qua cách sống của bà Hiền,
một phụ nữ tiêu biểu cho “người Hà Nội”.
2. Về kó năng:
Nhận ra một số đặc điểm nổi bật của phong cách văn xuôi Nguyễn
Khải: giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật.
3. Về thái độ:
Giáo dục giữ gìn bản sắc dân tộc.
II. CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bò của giáo viên
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế
bài giảng Ngữ văn 12, Ôn tập Ngữ văn 12. Soạn giáo án
- Phương án tổ chức lớp học : Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
C©u hái: Em hãy trình bày suy nghó của mình về nhân vật chò Hoài trong tiểu thuyết “Mùa
là rụng trong vườn” của Ma Văn Kháng?
3. Giảng bài mới:
- Vào bài : (2 phút)
Chúng ta đã rất ấn tượng với vẻ đẹp của nhân vật chò Hoài trong “Mùa lá rụng trong
vườn” của Ma Văn Kháng. Một phụ nữ khác tiêu biểu cho vẻ đẹp của người Tràng An,
có cốt cách, người Hà Nội được gọi là “hạt bụi vàng của Hà Nội” là cô Hiền- nhân vật
trung tâm trong truyện ngắn “Một người Hà Nội” của nhà văn nguyễn Khải.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI

GIAN
HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA
HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
15’
Hoạt động 1
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiểu chung
về tác giả, tác phẩm


- Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vỊ
t¸c gi¶ Ngun Kh¶i ?

Hoạt động 1
Học sinh tìm hiểu chung
về tác giả, tác phẩm
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
I.TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả:
- Ngun Kh¶i tªn thËt lµ: Ngun
M¹nh Kh¶i(1930-2008).
- Sinh t¹i Hµ Néi trong mét gia
®×nh viªn chøc nhưng l¹i sèng ë
nhiỊu n¬i. Sau 1975 chun vµo
sinh sèng vµ lµm viƯc t¹i Thµnh
phè Hå ChÝ Minh.

-Ngun Kh¶i b¾t ®Çu viÕt v¨n tõ
1950. ¤ng tù chia s¸ng t¸c cđa
m×nh thµnh hai giai ®o¹n:
+ Giai ®o¹n ®Çu, «ng chđ u quan
t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ị mang tÝnh thêi
Ngữ văn 12 Cơ bản - 1 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan

Nªu xt xø t¸c phÈm?
Hoạt động 2
HD HS đọc
T¹i sao Ngun Kh¶i
®Ỉt tªn cho t¸c phÈm lµ
Mét ngưêi Hµ Néi?
Em h·y t×m nh÷ng chi
tiÕt chøng minh c« HiỊn
lµ ngưêi con g¸i ®Êt Hµ
Thµnh?
C« HiỊn cã ph¶i lµ ngưêi
lu«n nhanh nh¹y thøc
thêi? Chøng minh?
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Hoạt động 2
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời

sù chÝnh trÞ, con ngưêi ®ưỵc ®¸nh
gi¸ chđ u qua tiªu chÝ ®¹o ®øc vµ
tiªu chÝ chÝnh trÞ.V¨n «ng lóc nµy
dåi dµo nhiƯt høng chÝnh ln.
+ Giai ®o¹n sau, «ng dµnh sù quan
t©m nhiỊu h¬n cho “c¸i ®êi
thưêng” . Tiªu chÝ ®¸nh gi¸ con
ngưêi ®ưỵc më réng thªm víi c¸c
gãc ®é v¨n ho¸, lÞch sư vµ triÕt
häc. Høng thó chÝnh ln chun
dÇn thµnh triÕt ln.
- N¨m 2000, «ng ®ưỵc tỈng gi¶i
thưëng Hå ChÝ Minh vỊ v¨n häc
nghƯ tht.
- C¸c t¸c phÈm chÝnh: SGK.
2.T¸c phÈm: Mét ngưêi Hµ Néi
- T¸c phÈm ®ưỵc in lÇn ®Çu trong
tËp Mét ngưêi Hµ néi(NXB Hµ néi
1990).
-In lÇn hai trong tËp trun Hµ Néi
trong m¾t t«i(NXB Hµ néi 1995).
II.§äc-hiĨu v¨n b¶n.
1. §äc v¨n b¶n.
- §äc.
- §äc chó thÝch: Sgk.
- Tãm t¾t.
2. T×m hiĨu v¨n b¶n.
* Nhan ®Ị: Mét ngưêi Hµ Néi
- Nhan ®Ị cđa trun thĨ hiƯn tư
tưëng chđ ®Ị cđa t¸c phÈm. Mét

ngưêi Hµ Néi lµ sù tr×nh bµy c¶m
nhËn c¸ch nh×n quan niƯm vỊ
ngưêi Hµ Néi cđa nhµ v¨n. Nã gỵi
cho ngưêi ®äc b¾t ngay vµo ®Þnh
hưíng tư tưëng cđa t¸c phÈm, hiĨu
®ưỵc ý ®å nghƯ tht cđa nhµ v¨n.
2.1 H×nh t ư ỵng nh©n vËt c« HiỊn
- C« HiỊn ngưêi con g¸i ®Êt Hµ
Thµnh:
+ C« lu«n g¾n bã víi Hµ Néi.
+ NÕp sèng sinh ho¹t cđa c« HiỊn.
+ C« ®¶m ®ang, th¸o v¸t, g¸nh v¸c
mäi viƯc trong gia ®×nh.
+ Gi÷ g×n v¨n ho¸ Hµ Thµnh…
- C« HiỊn ngưêi lu«n nhanh nh¹y
thøc thêi:
+ Chän b¹n tr¨m n¨m.
+ Sinh con.
+ C¸ch chän nghỊ.
+ Cho con ®i bé ®éi.
Ngữ văn 12 Cơ bản - 2 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
5’
Nguyªn t¾c sèng cđa c«
HiỊn lµ g× ?
Em cã nhËn xÐt g× vỊ
nh©n vËt c« HiỊn?
Theo em, ngưêi Hµ Néi
ph¶i cã phong th¸i vµ cèt
c¸ch như thÕ nµo?

Qu¸ tr×nh nhËn thøc vỊ
ngưêi Hµ Néi cđa nh©n
vËt t«i?
Nhận xét về q trình
nhận thức của nhân vât
tơi?
Em h·y nªu nh÷ng ®Ỉc
s¾c nghƯ tht cđa v¨n
b¶n: Mét ngưêi Hµ Néi ?
Hoạt động 3
- HS dựa vào bài học và
phần ghi nhớ trong SGK
để tổng kết theo hai khía
cạnh:
+ Nội dung .
+ Nghệ thuật
Hoạt động 4
Lun tËp
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Học sinh làm việc cá
nhân suy nghó trả lời
Hoạt động 3
Học sinh dựa vào bài học
và phần ghi nhớ trong SGK
để tổng kết
Hoạt động 4
HS: th¶o ln nhãm.

H×nh thøc: Líp chia lµm 4
- Nguyªn t¾c sèng cđa c« HiỊn.
C« lu«n gi¸o dơc con c¸i sèng
ph¶i cã lßng tù träng > Tù träng lµ
tư c¸ch, lµ thÕ ®øng gi¸ trÞ con
ngưêi.
=> C« HiỊn lµ mét ngưêi lu«n cã ý
thøc gi÷ g×n nỊn nÕp gia phong,
trun thèng cđa ®Êt kinh k× vµ lµ
mét nh©n c¸ch sèng biÕt tù träng.
* Ngưêi Hµ Néi ph¶i cã phong th¸i
cèt c¸ch: Tõ lèi sèng, c¸ch nghÜ,
c¸ch nh×n nhËn, c¸ch øng xư ®Ịu
ph¶i cã chn vµ c¸i quan träng
ph¶i lu«n gi÷ g×n v¨n ho¸ ®Êt Kinh
K×.
2.2 NhËn thøc vỊ ng ư êi Hµ Néi
cđa nh©n vËt t«i.
- Lóc ®Çu th× nghi ng¹i, tr¸nh nÐ,
gi÷ kho¶ng c¸ch --> dÇn dÇn thĨ
hiƯn sù ®ång ý, ®ång t×nh --> Ci
cïng (kh¼ng ®Þnh: “ … ®· giµ h¼n
ngoµi 70 råi cßn g× nhưng c« vÉn lµ
ngêi cđa h«m nay, thn t Hµ
néi kh«ng pha trén”).
=> Nh×n nh©n vËt bằng con mắt
ph¸t hiện t©m trạng kh¸m ph¸
nắm bắt vẻ đẹp từ thế giới tinh
thần ẩn chứa bên trong
2.3 NghƯ tht.

- NghƯ tht x©y dùng nh©n
vËt:kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt
qua lêi kĨ vµ ®èi tho¹i.
- C¸ch tỉ chøc cèt trun, kÕt cÊu:
+X©y dùng cèt trun theo høng
níi láng.
+ X©y dùng kÕt cÊu ®èi tho¹i.
-Chi tiÕt nghƯ tht ®Ỉc s¾c thĨ
hiƯn tư tưëng cđa t¸c phÈm:
+H×nh ¶nh c©y si cỉ thơ ë ®Ịn
Ngäc S¬n.
+H×nh ¶nh b¸t cỉ thủ tiªn.
+H×nh ¶nh h¹t bơi vµng.
III. Tỉng kÕt:
1. Néi dung.
2. NghƯ tht.
IV.luyện tập
C©u1: C©y si cỉ thơ ë ®Ịn Ngäc
S¬n lµ biĨu hiƯn cđa v¨n ho¸ Hµ
Thµnh vµ còng lµ biĨu tưỵng cđa
trun. C©y si nghiªng ®ỉ lµ sù di
dêi ra ®i cđa mét thêi nhưng khi
Ngữ văn 12 Cơ bản - 3 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
NhiƯm vơ.
+ Nhãm 1 vµ 2: H×nh
¶nh c©y si ë ci trun
gỵi cho em suy nghÜ g×?
+ Nhãm 3 vµ 4: Suy nghÜ
cđa em vỊ lêi b×nh ln

ngo¹i ®Ị: “ Nh÷ng h¹t
bơi vµng lÊp l¸nh ®©u ®ã
ë mçi gãc phè Hµ Néi
h·y mưỵn giã mµ bay lªn
cho ®Êt kinh K× chãi
s¸ng nh÷ng ¸nh vµng”?.
nhãm.
Thêi gian: 5 phút
c©y si sèng l¹i lµ niỊm tin cđa con
ngưêi l¹i ®ưỵc th¾p s¸ng trªn m¶nh
®Êt Kinh K×.
C©u 2: Ngỵi ca kh¼ng ®Þnh vỴ ®Đp
cđa ngưêi Hµ Néi, nÐt ®Đp trong bỊ
s©u nh©n c¸ch cđa con ngưêi. §ã
lµ nh÷ng “h¹t bơi vµng” ®ang lÊp
l¸nh ®©u ®ã, to¶ s¸ng trªn ®Êt Kinh
K×. V¨n ho¸ vµ nh©n c¸ch lµ ®Ých
hưíng tíi cđa mçi ngưêi ®ã lµ
nh÷ng gi¸ trÞ m·i m·i trưêng tån.
4. Củng cố :
- Ra bài tập về nhà: Học sinh về nhàhọc bài, đọc lại tác phẩm . Làm bài tập ở sách giáo
khoa.
- Chuẩn bò bài : - Xem trước bài mới
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................


Ngữ văn 12 Cơ bản - 4 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan









Ngữ văn 12 Cơ bản - 5 - GV: Nguyễn Văn Mạnh