skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 6 tuổi làm quen chữ cái ở trường mầm non minh lộc

MỤC LỤC
1.Mở đầu.
1.1. Lí do chọn đề tài.
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
1.5. Những điểm mới của SKKN
2.Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận
2.2 .Thực trạng của vấn đề
2.3 .Các giải pháp và biện pháp tổ chức thực thực hiện.
2.3.1 Các giải pháp
2.3.2 Các biện pháp tổ chức thực hiện
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
3.Kết luận, kiến nghị
3.1 Kết luận
3.2 kiến nghị

Trang
1
1
2
2
2
2
2
3
4
6
6
6

18
19
19
20

1


I. Mở đầu.
1.1 Lí do chọn đề tài.
Như chúng ta đã biết từ khi có nghị quyết TW2 khoá VIII ra đời đã làm thay đổi
sự nghiệp giáo dục ở nước ta. Phần lớn là các cấp các ngành thực sự quan tâm đến
công tác giáo dục nói chung và đặc biệt là giáo dục mầm non nói riêng. Giáo dục
mầm non có tác dụng cực kì quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, để đảm
bảo được mục tiêu giáo dục thì trong trường mầm non phải biết kết hợp trong việc
chăm sóc thể lực và phát triển trí tuệ cho trẻ, làm tốt được vấn đề đó thì các hoạt
động trong trường mầm non cũng đóng vai trò quan trọng không thể thiếu được
.Lúc sinh thời Bác Hồ đã từng nói: “Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn biết ngủ biết học hành là ngoan”
Thật vậy. Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc.
Việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội
và của mỗi gia đình. Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng
trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho
trẻ sau này. Sản phẩm của giáo dục là con người mà con người là mục tiêu, động
lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ. Hiện nay, bậc
học mầm non đang được Đảng và nhà nước ta quan tâm đặc biệt hàng đầu. Bởi đây
là giai đoạn bắt đầu hình thành và phát triển nhân cách con người. Và chính cô
giáo, gia đình là những người phải có trách nhiệm giúp trẻ phát triển một cách toàn
diện cả về thể chất lẫn tinh thần, phát triển đồng bộ về các mặt. Để thực hiện được
tốt mục tiêu đó thì người giáo viên phải linh hoạt chủ động lựa chọn các nội dung

có sự sắp xếp một cách nhẹ nhàng. Việc dạy trẻ Mầm non cũng như trồng cây cây
non, trồng cây non tốt thì sau này cây sẽ tốt do đặc điểm của tuổi Mầm non là vui
chơi, nhưng vui chơi ở đây cũng chính là hình thức cơ bản giúp trẻ phát triển khả
năng suy nghĩ, giao tiếp tích cực. Đặc biệt đối với trẻ lớp lớn ngoài nhiệm vụ phát
triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ còn có nhiệm vụ hình thành cho trẻ những kĩ năng
nhận biết 29 chữ cái tiếng Việt theo kiểu in thường, luyện phát âm đúng, biết cách
cầm bút tô được các nét cơ bản, tập sao chép các chữ cái, giúp trẻ hình thành và
phát triển tư duy. Để đáp ứng được yêu cầu nói trên thì giáo viên trực tiếp chăm sóc
và giáo dục trẻ phải có phương pháp giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức và kỹ
năng cơ bản của hoạt động, đặc biệt là hoạt động chữ cái.Từ thực tế cho thấy
trường Mầm non Minh lộc thuộc vùng ven biển, đa số trẻ là con em nông thôn nên
trẻ phát âm tiếng phổ thông còn kém, chưa chuẩn nhiều cháu còn nói ngọng, nói
lắp, nói thiếu dấu ngã, phần lớn nói tiếng địa phương nhiều. Môi trường hoạt động
của trẻ chưa có.
Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo lớn 5-6 tuổi trường mầm non Minh
Lộc. Qua những năm giảng dạy tôi nhận thấy rằng trẻ “Làm quen với chữ cái”
không phải là việc dễ làm, nó đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, chịu khó, biết
vận dụng những linh hoạt, sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ
2


kiến thức của các lĩnh vực, để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng
thú, có tính kỹ luật trong học tập.Trẻ mẫu giáo là chủ thể tích cực học, chủ động
khám phá tìm tòi và trải nghiệm các tình huống của cuộc sống trong các hình thức
hoạt động của trường Mầm non. Mà trẻ có các nhu cầu hoạt động , nhu cầu về nhận
thức thế giới xung quanh và nhu cầu về học tập. Bởi vậy việc hướng dẫn cho trẻ
mẫu giáo 5 tuổi “Làm quen với chữ cái” là cơ hội sớm để hình thành những năng
lực hoạt động ngôn ngữ thái độ, phát triển trí tuệ và kỹ năng ở trẻ. Trong quá trình
cho trẻ làm quen với chữ cái là một trong những con đường hiệu quả nhất là phải
theo hướng giáo dục Mầm non, điều đó đồng nghĩa với việc phải tổ chức nhiều

hoạt động khác nhau. Đó là các hoạt động trẻ yêu thích, hứng thú đáp ứng với sự
phát triển của trẻ. Trẻ được trải nghiệm, tìm tòi, khám phá thể hiện chính mình, cô
chỉ là người hướng lái gợi mở. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển tư duy mở
rộng vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào việc phát triển nhân cách toàn diện. Chuẩn
bị cho trẻ một hành trang “Tiếng việt” vững chắc để trẻ bước vào lớp một.
Nhận thức được tầm quan trọng đó bản thân tôi đã cố gắng thực hiện tốt chuyên
đề học hỏi kinh nghiệm ở các đồng nghiệp, nghiên cứu các biện pháp hữu hiệu nhất
nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ lĩnh hội một cách nhẹ nhàng, thoải mái hơn
tránh sự gò bó nhằm nâng cao chất lượng làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo 56 tuổi , hình thành và phát triển kỹ năng nghe, nói rất quan trọng. Đó là nền tảng để
trẻ hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận những tri thức mới một cách nhanh chóng
và dễ ràng. Vì những lý do trên mà tôi đã quyết định lựa chọn đề tài: "Một số biện
pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non
Minh Lộc", với mong muốn góp một phần nhỏ bé tri thức của mình trong việc
nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi.
1.2 Mục đích nghiên cứu: Đề ra một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen
chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non Minh lộc.
1.3 Đối tượng nghiên cứu: "Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen chữ
cái cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non Minh lộc"
1.4 Phương pháp nghiên cứu:
Để nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp đàm thoại.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.
1.5 Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm:
- Lấy trẻ làm trung tâm
- Phát huy tính tích cực của trẻ
- Dạy trẻ lồng ghép theo hướng tích hợp.
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào vào hoạt động làm quen chữ cái.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.

3


2.1. Cơ sở lý luận:
Tiếng Việt là tiếng nói của mẹ đẻ. Ngay từ khi lọt lòng mẹ trẻ bắt đầu cất tiếng
khóc chào đời, cho đến khi trẻ bắt đầu bập bẹ nói ê... a... và tập nói những câu từ
đơn giản như bà, mẹ...rồi đến khám phá thế giới xung quanh trẻ, cho tới khi đến
trường mầm non. Ở lứa tuổi này trẻ rất hiếu động, tò mò, ham hiểu biết về thế giới
tự nhiên và xã hội. Đây là lứa tuổi kỳ diệu nhất.
Trẻ em ở lứa tuổi Mầm non là tuổi bắt trước, làm quen, trải nghiệm những gì mà
người lớn dạy trẻ. Căn cứ vào nhu cầu của xã hội và yêu cầu về khả năng phát triển
của trẻ 5-6 tuổi phải được làm quen 29 chữ cái để tạo tiền đề, hành trang cho trẻ
bước vào lớp 1.Vì vậy giáo viên trực tiếp dạy trẻ cần phải cho trẻ nhận biết và phát
âm đúng các chữ cái tiếng Việt theo kiểu in thường và tập tô đúng cấu tạo chữ cái
tiếng Việt theo kiểu chữ viết thường theo quy định của Bộ giáo dục. Chính vì vậy
đòi hỏi người giáo viên cần có sự thay đổi cách tổ chức các hoạt động trong môi
trường chữ viết và ngôn ngữ nói một cách phong phú. Khác với người lớn trẻ em
học thật sự trong khi chơi, trẻ lĩnh hội tri thức tiền khoa học trong trường Mầm non
theo phương châm “chơi bằng học - học bằng chơi”, qua chơi trẻ lĩnh hội được kiến
thức mà cô cung cấp cho trẻ, qua chơi giúp trẻ nhớ lâu, nhớ sâu hơn những gì mà
cô mang đến cho trẻ. Khi dạy trẻ học cô thường dạy trẻ bằng các trò chơi động ,trò
chơi tĩnh xen kẻ để tạo cảm giác thoải mái hứng thú, tập trung chú ý, tránh sự nhàm
chán. Như vậy khi cho trẻ làm quen chữ cái không chỉ cho trẻ phát âm, tập tô mà
phải thực hiện các hoạt động khác nhau theo quan điểm tích hợp, đan cài, lồng
ghép các hoạt động khác như văn học, khám phá khoa học, âm nhạc, toán và hoạt
động tạo hình. Để dạy tốt hoạt động này thì yêu cầu giáo viên phải nắm vững nội
dung, phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái, thiết kế và tổ chức
các hoạt động làm quen chữ cái theo chủ đề để phát triển kỹ năng cần thiết chuẩn bị
cho việc đọc, viết trước khi vào lớp 1. Trẻ tiếp cận được 29 chữ cái là bước khởi
đầu cho trẻ có một nền tảng vững chắc trong quá trình học môn tiếng việt ở các lớp

sau. Bởi vì chữ cái chính là tế bào tạo nên tiếng việt, mà ngôn ngữ là chiếc cầu nối
giữa thế giới xung quanh với trẻ.
Như vậy muốn phát huy hết tác dụng của hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái thì
mỗi giáo viên phải biết phát huy và sử dụng các phương pháp dạy học một cách
linh hoạt để nâng cao chất lượng cho trẻ.
Bản thân là giáo viên của trường Mầm non Minh Lộc đã được 17 năm tuổi nghề,
tốt nghiệp đại học hệ chính quy. Tôi cũng đã vận dụng từ lí luận vào thực tiễn và
thấy rằng: Để có kết quả trong việc cho trẻ làm quen chữ cái thì trước hết cô phải
là người nắm được tâm lý của trẻ, phối kết hợp các phương pháp dạy - học linh
hoạt và phù hợp với yêu cầu của từng hoạt động. Kết hợp liên kết hoạt động khác
gây hứng thú cho trẻ mới có thể thu hút trẻ tham gia vào hoạt động cho trẻ làm
quen chữ cái. Chính vì thế mà tôi đã đi sâu tìm hiểu hoạt động cho trẻ làm quen chữ
4


cái nhằm rút ra một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen với chữ cái cho trẻ
5-6 tuổi ở trường Mầm non Minh lộc.
2.2. Thực trạng :
Trường mầm non Minh Lộc là trường được công nhận trường chuẩn quốc gia giai
đoạn một. Nhà trường đã và đang thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục mầm
non. Nhất là các chuyên đề cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết kết quả được
thể hiện rõ nét thông qua các trò chơi dân gian, câu đố, hoạt động học tập, qua các
hội thi giáo viên giỏi các cấp.
- Bản thân tôi là giáo viên trực tiếp giảng dạy và thực hiện chuyên đề cho trẻ làm
quen với văn học và chữ viết theo chương trình giáo dục Mầm non do Bộ giáo dục
đề ra.
- Trong quá trình giảng dạy nhất là cho trẻ làm quen với chữ cái tôi thấy một số
thuận lợi và khó khăn sau:
* Thuận lợi:
Được sự quan tâm của ủy ban nhân dân, các ban ngành trong toàn xã, trường đã đạt

chuẩn Quốc gia, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học đảm bảo cho việc chăm
sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ. Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm giúp đỡ,
tạo mọi điều kiện để tôi thực hiện tốt nhiệm vụ.
Bản thân tôi là một giáo viên nhiệt tình yêu nghề mến trẻ luôn khiêm tốn học hỏi
đồng nghiệp và không ngừng học tập để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Thông qua các lớp học chuyên đề do phòng giáo dục mở và của nhà trường tổ
chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên.
- Tham khảo thêm sách báo tạp chí có nội dung liên quan đến việc cho trẻ làm quen
chữ cái. Ngoài ra bản thân Tôi được tham dự các giờ dạy của đồng nghiệp, và các
giờ xây dựng dạy mẫu của tổ chuyên môn được góp ý một cách thiết thực, đúc rút
kinh nghiệm trong việc thực hiện chuyên đề như chuyên đề “Văn học chữ viết” “
bảo vệ môi trường”...
- Đồ dùng trực quan đầy đủ.
- Tận dụng những nguồn phế liệu sẵn có trong thiên nhiên để làm đồ dùng phục vụ
cho môn chữ cái.
* Khó khăn:
- Đa số trẻ là con em nông thôn, các bậc phụ huynh còn quá chú trọng đến việc làm
kinh tế, nhiều gia đình còn để con cho ông bà nuôi dưỡng để đi làm ăn bên Trung
Quốc, rất ít quan tâm đến việc học tập của con nên khả năng ngôn ngữ phát âm của
trẻ không nói chuẩn tiếng phổ thông, mà phát âm toàn tiếng địa phương, sai âm, sai
dấu.
- Chưa có nề nếp học tập cũng như kiến thức của trẻ còn hạn chế, không đồng đều
nên gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với chữ
cái.
5


- Chữ cái là hoạt động ngôn ngữ, vẫn còn một số trẻ tâm sinh lý của trẻ phát triển
chưa đầy đủ dẫn đến trẻ phát âm tiếng phổ thông còn kém, chưa chuẩn nhiều cháu
còn nói ngọng, nói lắp, nói thiếu dấu ngã .

- Đồ dùng trực quan còn ít chưa đa dạng phong phú, giá trị sử dụng chưa cao
- Có một vài phụ huynh lại nôn nóng trong việc học chữ của con em mình nên đã
dạy trước tập viết dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng đều.
Từ những thực trạng trên tôi đi vào khảo sát như sau:
* Kết quả khảo sát thực trạng.
Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cô
và khả năng tiếp thu của trẻ. Điều đó dẫn đến thực trạng khảo sát đầu năm học:
Bảng 1:
Nội dung
khảo sát

Trẻ hứng thú
tham gia hoạt
độnglàm
quen chữ cái
Trẻ nhận biết
và phát âm
đúng chữ cái.
Trẻ có kỹ
năng tô chữ

Trẻ đạt
Tổng
số trẻ

Tốt

Tỷ lệ
Khá
%

Chưa đạt

Tỷ lệ
TB
%

Tỷ lệ
Yếu
%

Tỷ lệ
%

30

6

20

9

30

12

40

3

10

30

5

17

8

27

13

43

4

13

30

6

20

9

30

12

40

3

10

*Đánh giá:
- Đối với giáo viên: Chưa tạo môi trường cho trẻ hoạt động, đồ dùng trực quan
chưa đa dạng phong phú.
+ Cô chưa ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động làm quen chữ cái.
- Đối với trẻ:
+Do trẻ phát âm tiếng phổ thông còn kém, chưa chuẩn nhiều cháu còn nói ngọng,
nói lắp, nói thiếu dấu ngã. Đa phần nói tiếng địa phương
Ví dụ: trẻ phát âm vần “v” lại ra vần “b”. Vần “n” ra vần “l”.ảnh hưởng không
nhỏ đến việc dạy của cô.
6


+ Trẻ chưa thực sự hứng thú tham gia với các hoạt động làm quen với chữ cái, nên
khi tổ chức hoạt động dẫn tới chưa có kết quả cao.
+ Sau giờ học cho trẻ trải nghiệm còn lúng túng.
+Tỷ lệ trẻ xếp loại yếu vẫn còn.
Từ thực trạng trên tôi thấy những biện pháp thông thường, chưa có biện pháp
mới tác động thì chất lượng đạt được trên trẻ về các mức độ trung bình còn ở mức
rất cao, số trẻ nhận biết và phát âm đúng còn thấp, kỹ năng tô chữ còn chưa khíp.
Vì vậy tôi đã suy nghĩ làm thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất trong việc thực
hiện nâng cao chất lượng làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi đạt kết
quả cao.

2.3. Các giải pháp và biện pháp tổ chức thực hiện:
2.3.1. Các giải pháp:
Qua những thực trạng trên và trực tiếp ở lớp tôi giảng dạy, để có hiệu quả chăm
sóc nuôi dưỡng giáo dục tốt, tôi xin đưa ra một số giải pháp sau:
- Nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ 5- 6 tuổi.
- Tăng cường làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các hoạt động.
- Tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái để nâng cao chất lượng.
- Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh.
Khảo sát thực trạng dạy và học hoạt động làm quen với chữ cái ở lớp tôi.Tìm
hiểu khả năng, nguyên nhân đưa ra các biện pháp, hình thức tổ chức linh hoạt, nâng
cao chất lượng phù hợp có hiệu quả cao.
2.3.2. Các biện pháp tổ chức thực hiện:
Chúng ta cần tìm hiểu kỹ và đặt ra vấn đề một cách sinh động cho từng biện
pháp để làm sao đó những biện pháp này giúp ích cho quá trình làm quen với chữ
cái của trẻ tốt hơn, tạo sự lôi cuốn, hấp đẫn và mới mẽ đến với trẻ.
Biện pháp 1: Tạo môi trường làm quen chữ cái trong và ngoài lớp học:
- Tạo môi trường chữ trong lớp học:
Trong lớp học tôi không chỉ trang trí lớp học theo hoạt động mở mà phải cần tạo
môi trường mới lại, hấp dẫn, đẹp, sinh động là gây được sự chú ý của trẻ. Chính vì
vậy việc tạo môi trường làm quen chữ cái trong lớp học là rất cần thiết, để làm
được điều đó thì tôi phải tận dụng tối đa về mặt thời gian, khi cho trẻ ngủ trưa tôi
thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang trí lớp học theo chủ đề.
Ở phía trên khoảng tường trong lớp tôi dán góc“bé với chữ cái”và tôi lựa chọn cắt
dán chữ cái và tranh ảnh để phù hợp với cách trang trí lớp học đồng thời tạo môi
trường chữ cái trong lớp cho trẻ hứng thú.
Ví dụ: Ở chủ đề “Bản thân” Tôi cắt dán hoặc vẽ hình ảnh bé trai cho trẻ phân
biệt các bộ phận trên cơ thể, đồng thời nói lên tác dụng của các bộ phận đó, tiếp
đến cô cho trẻ tìm các chữ cái học trong chủ đề “Bản thân” chữ a,ă,â cho trẻ tìm
chữ cái dán dưới các hình ảnh chỉ các bộ phận của cơ thể có sự hướng dẫn của cô
7

giáo như “bàn tay”thì dán chữ a, “đôi mắt” thì dán chữ ă, “ bàn chân” thì dán chữ
â...
Hoặc cô giáo vẽ các hình ảnh về một số đồ dùng để phục vụ cho bản thân trẻ như
“khăn mặt”, “đôi tất” “bao tay” .Dưới mỗi hình ảnh cô in các từ chỉ các đồ dùng
đó.Với những từ này cô giáo in chữ in thường, những chữ cái cô định cho trẻ làm
quen cô in màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận thấy.
Ví dụ: Các từ “khăn mặt”, “đôi tất” “bao tay” các chữ in màu đen,riêng chữ
chữ ă,a,â in màu đỏ.
Ví dụ: Góc phân vai. “siêu thị của bé” tôi viết tên mặt hàng, viết tên một số
đồ dùng vào gian hàng của bé như “quần áo”, “dầy dép”, “mũ nón”...Và những
hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ đề. Không những ở góc bé“bé
với chữ cái”mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng và từ tương ứng, như các hộp
đựng cờ bé ngoan, rổ dựng hình khối viết tên các đồ dùng vào nhãn và dán vào, khi
trẻ hoạt động trẻ nhìn vào các từ có chứa chữ cái buộc trẻ phát âm chữ, từ đó trẻ ghi
nhớ một cách có chủ định, giúp trẻ nhớ lâu, nhớ chính xác chữ cái. Mảng tường dán
“Bé đến trường hôm nay” mỗi trẻ đều có 1 chữ cái làm ký hiệu riêng biệt được gắn
vào bông hoa, trẻ nào đến lớp sẽ lấy bông hoa có ký hiệu của mình và gắn vào bảng
“Bé đến trường”.Cứ như vậy ngày nào bé đến lớp bé không những được gắn ký
hiệu của mình mà trẻ còn nhớ ký hiệu bằng chữ cái của bạn khác, khi trẻ khác
không đi học trẻ sẽ lấy ký hiệu đó bỏ vào hộp. Đối với biện pháp này tôi thấy có
kết quả cao.
( Phụ lục ảnh 1: Môi trường chữ cái trong lớp học.)
- Tạo môi trường chữ ngoài lớp học:
Thực tế cho thấy trẻ đến trường ngoài hoạt động có chủ đích, hoạt động ăn,
hoạt động ngủ, còn các thời gian khác trẻ hoạt động với môi trường bên ngoài như:
góc thiên nhiên, mảng tuyên truyền, khu vực để đồ dùng cá nhân của trẻ. Đây là nơi
trẻ thường xuyên hoạt động nên có tác dụng ôn tập củng cố chữ cái và từ rất tốt.
- Nơi để đồ dùng cá nhân của trẻ như: ca cốc, dép, khăn mặt,…Tôi luôn gắn ảnh

kèm theo tên của trẻ. Như vậy, hàng ngày trẻ cất đồ dùng hoặc sử dụng đồ dùng
vừa đúng qui định, vừa biết tên của mình (của bạn), biết tên của mình có chữ gì,
biết thứ tự của từng chữ từ trái sang phải của các chữ như thế nào…Và trẻ còn viết
tên của mình vào bài vẽ khi trẻ được hoạt động tạo hình. Mỗi một môi trường hoạt
động của trẻ, tôi đều chủ động tạo môi trường để trẻ có cơ hội được luyện phát âm,
ôn luyện chữ đã biết, làm quen chữ mới và làm quen từ một cách rất tự nhiên thoải
mái không gò bó áp đặt trẻ.
- Khu vực tuyên truyền ngoài lớp học của trẻ là nơi không những tạo môi trường
chữ cho trẻ mà còn mang tính tuyên truyền đến các bậc phụ huynh để phụ huynh
hiểu biết về chữ mà con em mình đang học, như cầu thang có các bậc lên xuống,
mỗi khi phụ huynh đưa con em lên lớp hay đón con em về có thời gian phụ huynh
8


thường kiểm tra con bằng cách hôm nay cô giáo dạy con chữ gì và cho trẻ đọc các
chữ cái đã học.
Ví dụ:
+ Chữ x đọc là “xờ”, chữ s đọc là “sờ” ( đọc cong lưỡi) nhưng đều đọc là “ xờ”
+Hay chữ “ l, n” thường đọc lộn do tiếng địa phương nên: l =( nờ), n =( lờ)
- Góc thiên nhiên ngoài trời:
Đây là nơi trẻ được tiếp xúc mọi lúc mọi nơi, mọi thời điểm trong ngày. Tạo
môi trường chữ có kèm hình ảnh không những cho trẻ hiểu về thế giới các loài cây,
loài hoa, biết các giai đoạn phát triển của cây, hiện tượng thử nghiệm khoa học…
mà còn có thể ghi chép hiện tượng mà trẻ theo dõi hàng ngày.
Ví dụ: Tôi làm các biển cắm có chữ ghi biển tên cây nào thì gắn vào thân cây ấy để
mỗi lần ra chơi trẻ chơi dưới bóng mát và phát âm các chữ cái đã học.Trong vườn
cổ tích ,vườn thiên nhiên của bé cũng gắn tên nhân vật trong chuyện các cũng được
gắn thành biển không chỉ trang trí hay giúp phụ huynh nhận biết các loại hoa cây
cảnh mà tạo môi trương chữ cái ngoài lớp học để trẻ được hít thở không khí trong
lành làm cho tinh thần sảng khoái, thoải mái giúp trẻ tích lũy được kinh nghiệm

sống để làm cơ sở cho trẻ lĩnh hội được các chữ cái mà trẻ đã được cô giáo cho làm
quen chữ cái trong hoạt động có chủ định.Tận dụng môi trường hoạt động mọi lúc,
mọi nơi hay những hoạt động mà trẻ thích như: chơi, dạo chơi hay các hoạt động
khác. Tôi luôn chọn thời điểm thích hợp để trẻ tiếp cận với chữ cái một cách tự
nhiên để trẻ dễ nhớ, tri giác, phát âm một cách tự nhiên, vui vẻ.
( Phụ lục ảnh 2: Môi trường chữ cái ngoài lớp học)
Biện pháp 2: Sưu tầm tranh ảnh, làm đồ dùng, đồ chơi .
Chúng ta biết rằng, trẻ em ngày nay đang được xã hội quan tâm, sản phẩm của
giáo dục là con người, lấy trẻ làm trung tâm của mọi hoạt động. Để giáo dục được
trẻ thì trước tiên tôi phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ trong lớp.
Hầu hết tất cả trẻ trong lớp tôi đều chưa có sự tập trung chú ý, trẻ thường thích
những cái đẹp, mới lạ có sức hấp dẫn cao nên tôi thường gây hứng thú cho trẻ là
một trong những việc làm cần thiết và quan trong thu hút lôi cuốn trẻ vào hoạt động
một cách nhẹ nhàng, tạo tâm thế thoải mái. Với trẻ mầm non không thể ép buộc trẻ
ngồi học một cách tuân thủ như một học sinh cấp một hay cấp hai hoặc một hoạt
động không có tính sáng tạo mang tính chất thụ động, dập khuân theo phương pháp
hình thức cũ nên trẻ chóng mệt mỏi, uể oải, nhàm chán dẫn đến trẻ lĩnh hội kiến
thức còn hạn chế. Từ những khuyết điểm đó tôi đã tìm ra giải pháp thu hút sự chú ý
cho trẻ đó là: chuẩn bị đầy đủ đồ dùng phục vụ cho các hoạt động của cô và trẻ. Vì
đồ dùng trực quan bằng các hình ảnh, mô hình, sa bàn sẽ lôi cuốn sự hứng thú của
trẻ. Hơn nữa trẻ ở lứa tuổi Mầm non trẻ suy nghĩ bằng hình thức tư duy trình tượng,
tư duy gắn liền với hình ảnh, với những gì mắt thấy, tai nghe, tay sờ. Từ đó trẻ sẽ
ghi nhớ gây ấn tượng cho trẻ lâu dài. Một mô hình hấp dẫn, một bức tranh sinh
động… Nó sẽ là yếu tố đầu tiên để quyết định đến việc tiếp thu các hoạt động khác.
9


Khi làm đồ dùng trực quan yêu cầu phải mang tính thẩm mĩ cao và điều đặc biệt là
phải đảm bảo tuyệt đối an toàn cho trẻ khi sử dụng.
Muốn dạy trẻ làm quen với nhóm chữ cái nào thì trước hết trẻ phải được làm

quen với các chữ cái qua tranh ảnh, đồ vật, mô hình mà trong đó có chứa một chữ
cái mà chúng ta nhất định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Khi cho trẻ làm quen với chữ “u, ư” ( chủ đề nghề nghiệp).
Để gây sự chú ý cho trẻ vào bài, tôi cho cả lớp chơi trò chơi “ ghép tranh”. Chia
số lượng học sinh thành hai đội bật qua 5 vòng thể dục, lên ghép các mảnh rời
thành một bức tranh hoàn chỉnh, phía sau mỗi bức tranh có gắn chữ số tương ứng
với các ô số trên bảng, đội nào gắn nhanh tranh ghép và tương ứng với các ô số sẽ
là đội thắng cuộc. Khi trẻ gắn hoàn thiện bức tranh, phía dưới tranh có từ kèm theo
đó là “chú bộ đội”, “ngư dân kéo lưới”.
Từ đó trẻ tri giác và hiểu rõ hơn đó là người làm nghề gì trong xã hội và đặc biệt
là trẻ được đọc làm quen với chữ cái “u,ư” trong chủ đề. Cô cùng trẻ trò chuyện về
nghề “ bộ đội”, chú bộ đội làm những công việc gì?( chú canh giữ bảo vệ tổ quốc,
biển đảo). Thông qua bức tranh sẽ tăng thêm tính tò mò, ham hiểu biết của trẻ và
nhất là 2 năm gần đây chúng ta cần lồng ghép chuyên đề biển đảo, bảo vệ chủ
quyền của đất nước. Sau khi đàm thoại về bức tranh (chú bộ đội) cô cho trẻ lên chỉ
những chữ cái đã được học. Trẻ lên tìm 2 chữ cái đã học (chữ ô). Sau đó cô cho trẻ
làm quen chữ “u”.
Tiếp đến làm quen chữ “ư”. Trong xã hội có rất nhiều ngành nghề khác nhau đều
phục vụ cho cuộc sống của con người. Vậy để có một cơ thể khỏe mạnh thì hằng
ngày các con được ăn những loại thức ăn gì?( trẻ trả lời là ăn cá, tôm, cua,…). Cá
tôm là thực phẩm thuộc nhóm chất đạm. Để có cá ăn phải cần đến nghề gì?( nghề
đánh cá). Cô cho trẻ lên rút 2 chữ cái giống nhau trong từ “ngư dân kéo lưới”. Trẻ
lên rút chữ “ư”.
Như vậy khi học đến nhóm chữ cái nào thì dựa theo yêu cầu của chủ đề để tôi có
thể dùng các nguyên vật liệu sẵn có như vỏ ngao, vỏ sò, bìa, giấy, bìa cát tông, kéo,
keo nến để làm một số đồ dùng trực quan bằng mô hình…
Khi cho trẻ hoạt động ngoài trời tôi cùng cả lớp trò chuyện về cánh đồng lúa là
một trong những sản phẩm của bác nông dân. Tôi huy động trẻ sưu tầm bìa cát
tông, hộp sữa, ống hút và giấy xốp, tất cả cá phế liệu đó tôi cần rửa sạch lau khô để
đảm bảo vệ sinh và độ an toàn cho trẻ. Tôi cùng trẻ cắt dán làm cánh đồng lúa bằng

cách cắt tỉa nhỏ cây lúa bằng giấy xốp màu xanh, cắt vụn xốp màu vàng sau đó
chấm keo tạo bông lúa và dính keo nến vào bìa cát tông thành ruộng lúa, sau đó cắt
các giấy màu xanh làm diềm cỏ xung quanh ruộng lúa, để cho có nước cho lúa tôi
hướng dẫn trẻ cắt 1/3 vỏ hộp sữa làm máy bơm và cắm ống hút hai đầu, để làm
máy bơm nước, dán và trang trí máy bơm hoặc dùng giấy xốp vàng cắt con cá, sau
đó dùng bút màu tô mắt, mang, vây cho con cá thêm sinh động, đó là sản phẩm của
nghề đánh cá. Như vậy từ việc tìm tòi nguyên vật liệu phù hợp với ý tưởng làm ra
10


đồ dùng, đồ chơi tôi phải suy nghĩ làm thế nào để tạo được đồ dùng, đồ chơi cho
đẹp, sinh động, giá trị sử dụng cao. Bên cạnh đó không chỉ mình tôi mà đòi hỏi trẻ
phải kết hợp thực hành làm cùng cô cắt, dán. Tôi thường hướng dẫn những gì mà
trẻ có thể làm được, từ đó sẽ tạo ra sự khéo léo của đôi tay và thuận lợi trong việc
viết chữ, dán chữ cái. Trẻ hứng thú hơn với đồ dùng do chính bàn tay mình làm ra.
Ví dụ: Khi cho trẻ làm quen với chữ cái “i,t,c”( ở chủ đề thế giới động vật).
Tôi cho trẻ sưu tầm các loại hộp sữa chua, thìa sữa chua, hộp trà xanh, lon bia
cùng với cô chuẩn bị giấy màu, giấy xốp, kéo, keo nến, băng dính 2 mặt. Tôi dùng
hộp sữa chua làm đế, dùng keo nến dính ống bìa nằm ngang, sau đó tôi dạy trẻ cắt
một hình tròn to làm mặt của lợn, tai lợn, mũi lợn. Tiếp đến tôi dùng hộp sữa chua
làm con chuồn chuồn. Dùng chai nước rửa bát cắt tạo thành con chim công. Phần
quai của can nước tôi cắt làm cổ, đầu chim, thân bằng đế can, sau đó lượn thành hai
cánh và phần đuôi cắt bằng bìa cát tông, tiếp đến cắt giấy màu để trang trí, dung
xốp cắt tạo hình con tôm, con cá. Cô cho tự chọn chữ cái dán vào “chim công” dán
chữ “i”, “con tôm” dán chữ “t”, “con cá” dán chữ “c”. Với cách làm đồ dùng, đồ
chơi như vậy tôi thấy mang lại hiệu quả đáng kể.Trước hết là giảm sự đầu tư của
nhà trường cũng như giáo viên trong điều kiện kinh tế eo hẹp và cái được lớn nhất
ở đây là trẻ có hứng thú khi tham gia làm đồ dùng cho các hoạt động, trẻ sôi nổi
hơn vì mình có phần trong đó. Một số sáng kiến của tôi trong việc làm đồ dùng, đồ
chơi cho trẻ là không bao giờ theo khuôn mẫu và tôi thường thay đổi, sáng tạo về

cả hình dạng, màu sắc, kích thước thực tế của nó.
Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập, tôi thấy trẻ hứng
thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn
( Phụ lục ảnh 3: Cô cùng trẻ làm đồ dùng, đồ chơi )
Biện pháp 3: Xây dựng góc chữ cái.
Khu vực dành riêng cho góc chữ cái phải là nơi yên tĩnh, độc lập. Riêng góc này
tôi thường in những bài thơ, câu đố có kèm hình ảnh để khi trẻ hoạt động sẽ giúp
trẻ phát âm và tri giác các hình ảnh sẽ thu hút sự chú ý của trẻ, với bức tranh sinh
động có các chữ cái in thường và viết thường in kèm để trẻ có thể học tốt chữ cái.
Hay cho trẻ dùng bút gạch chân các chữ cái đã học có trong bài thơ, trẻ gạch chân
hoặc khoanh tròn các chữ cái đến đâu sẽ phát âm đến đó tạo cho trẻ cảm giác thích
thú với hoạt động ở góc chữ cái. Hơn nữa một số trẻ chọn chơi ở góc này có thể
kiểm tra lẫn nhau.
Ví dụ: Bài thơ “ con mèo mà trèo cây cau” bạn gạch dược mấy chữ “t’, tôi gạch
chân được 4 chữ “t”.
Biện pháp 4: Linh hoạt, sáng tạo trong tổ chức hoạt động làm quen chữ cái:
Hình thức cho trẻ làm quen với chữ cái thông qua hoạt động có chủ định là hình
thức cơ bản và chủ yếu, vì nó thực hiện được mục đích yêu cầu của văn học. Kiến
thức mà trẻ thu nhận được có hệ thống lôgíc.
11


Để hoạt động làm quen chữ cái đi vào tâm hồn trẻ một cách sống động, không
khô khan, cứng nhắc thì điều đầu tiên là cô giáo thực sự phải có một tài nghệ dẫn
dắt. Hoạt động học làm quen với chữ cái đưa thế giới chữ viết đến với trẻ bằng
nhiều phương pháp, hình thức khác nhau. Các phương pháp, hình thức đó gắn liền
với nhau một cách chặt chẽ. Mỗi phương pháp, hình thức đều có ưu thế và hạn chế
nhất định. Vì vậy khi dạy trẻ làm quen với chữ cái cô giáo cần lựa chọn các phương
pháp, hình thức phù hợp với yêu cầu của từng hoạt động cụ thể, để thu hút sự tập
trung chú ý tạo hứng thú của trẻ trong hoạt động học, giúp cho giờ học đạt hiệu quả

cao.
Muốn vậy cô giáo phải: - Lấy trẻ làm trung tâm.
- Phát huy tính tích cực của trẻ.
- Dạy trẻ theo hướng lồng ghép tích hợp.
- Cho trẻ trải nghiệm bằng các hình thức trò chơi.
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ "Làm quen chữ cái" là các kiến
thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình thức, dập
khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một hoạt động "Làm quen chữ
cái" tôi phải chuẩn bị đồ dùng, soạn bài và nghiên cứu kỹ bài soạn. Nắm rõ yêu cầu
của bài dạy chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động, tĩnh phù hợp với chủ đề.
Ngoài ra, để tạo hứng thú thì cô phải có nghệ thuật lên lớp ngôn ngữ diễn đạt
ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào các hoạt động. Trước khi vào bài tôi thường kể chuyện
hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò chơi luôn cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ
nhớ, dễ hiểu tránh gò bó.
- Đối hoạt động: Cho trẻ làm quen chữ cái b,d,đ
Khi cho trẻ hoạt động làm quen chữ cái tôi tổ chức theo hình thức hội thi (tôi
đóng vai người dẫn trương trình).
Xin chào các bé đến với trương trình “bé yêu học chữ” gồm có 3 phần.
+ Phần 1: Khám phá chủ đề.
+ Phần 2: Tài năng của bé.
+ Phần 3: Ai thông minh hơn.
Phần 1: Khám phá chủ đề.
- Tôi chi lớp thành 3 đội “ lá xanh, quả ngọt, hoa tươi” cùng hát bài “ màu hoa”.
- Các đội vừa hát bài hát nói về chủ đề gì?( thế giới thực vật- tết và mùa xuân).
- Tôi mời các đội hướng lên màn hình xem có bức tranh gì?( có các loài hoa).
- Mùa xuân đến các loài hoa đua nhau khoe sắc, chúng mình đi xem hội hoa xuân,
các loài hoa hai miền về tụ hội rất đông đủ, chúng mình xem có những loại hoa gì?
( tôi nhấn chuột vào hình ảnh một số loài hoa cho trẻ quan sát và đàm thoại).
* giáo dục trẻ: Hoa rất có ý nghĩ đối với cuộc sống con người, hoa dùng để trang
trí nhà cửa, tặng nhau trong dịp sinh nhật, khai trương...Các con phải chăm sóc bảo

vệ các loài hoa nhé.
Phần 2: Tài năng của bé.
12


* Làm quen với chữ “b”.
- Mời 3 đội hướng lên màn hình xem có gì nào?( hoa bướm).
- Phía dưới hình ảnh có từ “ hoa bướm” cả 3 đội cùng đọc, cá nhân đọc.
- Trong từ “ hoa bướm” các đội đếm xem có bao nhiêu chữ cái ( 7 chữ cái).
- Cho một thành viên trong đội nhặt các thẻ chữ rồi ghép thành từ mới giống từ “
hoa bướm” trên màn hình nào?
- Cho một thành viên tìm chữ cái đã được học ( o,a,ư,ơ).
- Cất hết các chữ cái chỉ để lại chữ “b”.
-Tôi giới thiệu chữ b: Tôi phát âm mẫu “b” 2 lần. Khi phát âm “b” miệng chụm lại
sau đó mở môi đẩy hơi ra ngoài. Cho trẻ phát âm.
- Tiếp đến tôi cho trẻ nhận xét về chữ “b”. Sau đó tôi nhắc lại chữ “b” gồm một nét
thắng đứng và một nét cong tròn.
- Cho trẻ nhắc lại cấu tạo tạo chữ “b”.
* Làm quen chữ “d,đ”.
Tương tự tôi cho các đội lên màn hình xem tranh ( hoa phù dung, hoa đào) và
hướng dẫn trẻ làm quen như chữ b.
* so sánh chữ (b - d).
- Tôi cho trẻ so sánh trước.
- Sau đó tôi nhắc lại: bằng cách nhấn chuột vào từng nét của chữ cái.b,d
+ Giống nhau: Đều có nét thẳng đứng và nét cong tròn.
+ Khác nhau: Chữ “b” có nét thẳng đứng ở bên trái, chữ “d” có nét thẳng đứng ở
bên phải.
* So sánh chữ ( d - đ).
+ Giống nhau: Đều có một nét cong tròn và một nét thẳng đứng.
+ Khác nhau: Chữ “d” không có nét thẳng ngang còn chữ “đ” có nét thẳng ngang.

Phần 3: Ai thông minh hơn.
Dựa vào đặc điểm của trẻ mẫu giáo là hay bắt chước và dạy nói cho trẻ dựa trên
hình thức nói theo cô, trẻ chưa biết phân tích cách cấu tạo về âm. Do đó có nhiều
lỗi phát âm trong tiếng việt. Chính vì vậy cô giáo cần xây dựng các trò chơi luyện
phát âm đúng các âm phù hợp.
Trò chơi cũng không thể thiếu trong hoạt động làm quen chữ cái, nên tôi lựa
chọn trò chơi cho phù hợp với chủ đề.
-Trò chơi 1: Ai nhanh hơn.
Tôi nêu luật chơi: Mỗi thành viên trong đội chỉ lấy một quả gắn lên cây.
+ Cánh chơi: Tôi chuẩn bị 3 cây được gắn kí hiệu của 3 đội chơi. Yêu cầu mỗi
thành viên trong đội phải bật liên tục 3 quả vòng thể dục lên gắn quả có chứa chữ
cái “b,d,đ”, đội nào gắn đúng được nhiều quả thì đội đó thắng cuộc (trong khi trẻ
chơi tôi bao quát động viên, khuyến kích trẻ). Trò chơi được quy định bằng một bài
hát về “ quả”.
- Trò chơi thứ 2: “Ai tinh mắt”.
13


Tôi dùng các thủ thuật như câu đố và cho trẻ xem trình chiếu một số hoa, quả
có chứa chữ cái “b,d,đ” và tôi đưa ra các đáp án. Tôi yêu cầu trẻ chú ý lắng nghe và
nhìn thật tinh rồi chọn đáp án đúng.
Trong khi dạy muốn trẻ ghi nhớ các chữ cái được lâu hơn cô cần phải liên hệ
thực tế hỏi trẻ chữ cái đó có giống cái gì hay con gì hay đồ vật gì ? Để phát huy
tính tích cực và tư duy của trẻ.
Ví dụ: Chữ s giống cái móc, chữ h giống cái ghế...
Ví dụ: Các trò chơi "Bắt chước tiếng kêu của các con vật" để rèn luyện phát âm
cho trẻ như: Mèo kêu “Meo meo”, ", vịt con kêu "vít vít"... để trẻ phát âm theo cô
một cách tự nhiên và cô không cần phải giải quyết cho trẻ cách khép môi, bật hơi.
(Phụ lục ảnh 4: Cô cùng trẻ làm tiếng kêu của các con vật)
- Đối với hoạt động: Dạy trẻ tập tô

Làm quen chữ cái không chỉ cho trẻ hoạt động làm quen mà còn phải dạy trẻ tập
tô để khắc sâu trí nhớ và cấu tạo chữ viết
- Vào bài tôi ổn định tổ chức bằng cách tôi cho cả lớp hát bài “ mùa xuân”.
- Khi tết đến xuân về thường có loại bánh gì đặc trưng ngày tết?( bánh trưng).
- Trong từ bánh trưng có chữ cái gì? chữ “b”. Ngoài chữ cái “b” còn có những chữ
cái gì mà hôm trước cô vừa cho lớp mình làm quen? chữ “b,d,đ”.
Hôm nay cô lại cho lớp mình tập tô chữ cái “b,d,đ”.
Cho trẻ chơi trò chơi: Bật qua các vòng lên gạch chân chữ cái có trong tranh
- Đội lá xanh gạch chân chữ b.
- Đội quả ngọt gạch chân chữ d.
- Đội hoa tươi gạch chân chữ đ.
Tôi cho trẻ kiểm tra kết quả của các đội.Sau đó cho trẻ về chỗ ngồi
* Tập tô chữ b:
- Cho trẻ đọc từ bánh trưng.
- Tôi tô mẫu: vừa tô kết hợp phân tích.Cô dùng bút dạ cô tô chữ b trên đường kẻ
ngang, cô đặt bút từ bên trái cô tô nét khuyết trên từ trái sang phải, từ trên xuống
dưới. Tiếp đến cô đặt bút từ đường kẻ ngang phía dưới cô tô nét thắt trên.
- Cô tô chữ “b” in rỗng ( cô tô lần lượt để không bị chườm ra ngoài).
- Để tô đẹp thì chúng mình phải làm gì?( Ngồi thẳng người ,không tỳ ngực vào bàn
- Khi tô chúng mình cầm bút bằng tay nào?( Tay phải )
- Tay trái chúng ta làm gì?
- Cho trẻ thực hiện:Trong khi trẻ thực hiện cô quan sát động viên trẻ và chú ý đến
trẻ tô yếu.
* Tập tô chữ d:
- Cho trẻ đọc từ “Bé đi dạo vườn đào”
- Tôi tô mẫu: vừa tô kết hợp phân tích.Cô dùng bút dạ cô tô chữ d trên đường kẻ
ngang, cô đặt bút từ bên trái cô tô nét cong tròn bên phải sau đó nét móc bên trái
14

được kéo từ trên xuống dưới cô tô lần lượt hết dòng này đến dòng khác cho đến
hết.
- Cô tô chữ “d” in rỗng.
- Cho trẻ thực hiện ( tư thế ngồi tô: ngồi thẳng người không được tỳ ngực vào bàn).
* Tập tô chữ đ:
- Cô tô đầu tiên sẽ là nét cong tròn bên phải sau đó nét móc bên trái được kéo từ
trên xuống dưới và kết thúc là nét nằm ngang cô tô lần lượt hết dòng này đến dòng
khác cho đến hết.
- Cô tô chữ đ in rỗng.
- Cô nối chữ b,d,đ trong từ “Bé đi dạo vườn đào” với chữ cái “b,d,đ” trong vòng
tròn.
Như vậy thông qua hoạt động tập tô trẻ khắc sâu và nhớ được các chữ cái “b,d,đ”.
* Nhận xét đánh giá bài: Tôi cho trẻ trong lớp nhận xét đánh giá giữa bài của mình
và của bạn. Bài nào tô đẹp? Vì sao bạn tô đẹp? ( vì bạn tô trùng khíp nét chữ).Khi
đánh giá bài trẻ buộc phải chú ý đến từng chi tiết của nét chữ mà mình và bạn tô
không bị chườm ra ngoài và phải trùng khíp nét chữ. Giúp trẻ nhớ được cấu tạo chữ
viết thường.
Biện pháp 5: Lồng ghép hoạt động làm quen chữ cái vào các hoạt động khác:
Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp các
môn học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú khuyến khích trẻ tích cực chủ
động say mê trong các hoạt động.
Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự linh hoạt sáng tạo, ứng xử nhanh của
cô giáo trong các hoạt động mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp nhuần
nhuyễn các lĩnh vực khác vào hoạt động làm quen chữ cái và phù hợp với chủ đề.
* Tích hợp văn học.
Khi vào hoạt động làm quen chữ cái tôi thường tích hợp lĩnh vực văn học với
lĩnh vực chữ cái... Khi tích hợp một câu chuyện hay một bài thơ có các nhân vật, sự
vật, con vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Câu chuyện “Chú Dê Đen” cô kể chuyện sau đó cho trẻ xem “Dê Đen”,
“Dê Trắng”có từ dưới tranh “dê đen, dê trắng”cô gắn bằng các thẻ chữ rời

cô cho trẻ rút các chữ cái đã học và giới thiệu làm quen với chữ cái “d,đ” và các
chữ cái khác cũng vậy. Tùy vào nhóm chữ và chủ đề tôi lựa chọn bài thơ, câu
chuyện với những nhân vật trẻ ưa thích, câu đố, ca dao, đồng dao... gần gủi
với trẻ với chủ đề và có chứa nhóm chữ cái cần cho trẻ làm quen để gây sự
hứng thú ở trẻ.
Ví dụ: Câu đố với chữ “e”:
Lúc đầu tôi là chữ e
Đội thêm cái mũ tôi mang chữ gì?
Hay với chủ đề “Quê hương – Đất nước – Bác Hồ” cho trẻ làm quen với chữ “s”
cô cho trẻ đọc bài ca dao:
15


“Tháp mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”
Thơ ca, hò, vè dễ nhớ, dễ đọc rất gây hứng thú cho trẻ như bài "Gánh gánh
gồng gồng ", "Vè loài vật " hay một số bài thơ cô tự sáng tác.
* Tích hợp khám phá khoa học
Ở lĩnh vực này thường gặp ở nhiều hoạt động và nhất là hoạt động làm quen chữ
cái, muốn cho trẻ làm quen chữ cái một cách hiệu quả phải có tranh ảnh, mô hình
vật thật có chứa các chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen mà những cái đó đều xuất
phát từ khám phá khoa học.
Ví dụ: Khi cho trẻ hoạt động làm quen chữ cái “h, k”.
Tôi cho trẻ tìm hiểu chữ “h” qua từ "Hoa hồng" trẻ được quan sát bông hoa,
trẻ nói rõ cấu tạo, đặc điểm hương thơm, màu sắc của loại hoa... làm như thế tăng
thêm về các biểu tượng và sự hứng thú. Hoặc trò chơi thì gắn chữ cái, nếu trẻ cầm
một cái nào đó lên chữ cái đó. Tôi gắn các hoa quả, hoa lá, hay các con vật hoặc
phương tiện giao thông phù hợp chủ đề, tăng thêm sự tích cực hoạt động trong trò
chơi.
* Tích hợp âm nhạc:

Và cũng như trên một hoạt động có chủ định giáo viên đưa lĩnh vực âm nhạc vào
cũng không thể thiếu bởi nó có tính chất vui nhộn với lĩnh vực làm quen với chữ
cái tôi thường chọn những bài hát phù hợp với từng hoạt đông, với từng chủ đề.
Ví dụ: Nhóm chữ l,m,n cô cho trẻ hát bài “ Lá xanh”.Từ bài hát cô dẫn dắt trẻ đến
với từ “Lá non mơn mởn...”
Qua những bài hát đó tăng thêm sự chú ý ở trẻ.
* Tích hợp làm quen với Toán:
Đối vơi hoạt động làm chữ cái thường được đưa vào trò chơi như: "Thi đội nào
nhanh" trẻ thi đua nhau gắn chữ đó đếm số lượng và cùng kiểm tra kết quả. Đội
nào nhiều hơn, nhiều hơn là mấy ? Đối với trẻ Mầm non thì học phải đi đôi với
hành kết hợp với cuộc sống, không những trong hoạt động có chủ định mà tôi
thường dùng kiến thức, kỹ năng ở mọi nơi, mọi lúc rèn luyện sự khéo léo của đôi
tay. Đây là việc làm rất cần thiết trong hoạt động làm quen với chữ cái.
* Tích hợp hoạt động tạo hình:
Sau khi trẻ đã hoạt động nhiều thì lĩnh vực tạo hình rất phù hợp với trạng thái
tĩnh. Tôi cho trẻ tô màu khoảng trống có chứa các chữ cái gì đó theo yêu cầu của cô
hoặc trẻ được cắt ra dán, xé dán các chữ cái.
Ví dụ: Cô cho trẻ tô màu tranh, tô màu chữ in rỗng và chữ cái vừa làm quen, hay trẻ
được tìm, cắt chữ cái đó từ họa báo, những bức tranh vẽ hay hình ảnh mà trẻ sưu
tầm được cô giúp trẻ viết tên mình lên góc tranh rồi mang trang trí lớp...
Biện pháp 7: Cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi.

16


+ Giờ đón trả trẻ: Có thể trẻ gắn thứ ngày tháng... xem tranh ảnh, đọc đồng
giao. Trong thời gian đón trẻ: Tôi hướng dẫn trẻ cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy
định, hoặc tôi cùng trẻ giải các câu đố có chứa chữ cái.
Ví dụ: - Đồ dùng của cháu A đặt vào ngăn tủ có chứa ký hiệu là chữ cái "h" thì trẻ
nhớ và khắc sâu biểu tượng về chữ cái "h".

- Tôi có thể đố trẻ các câu đố.
+ Giờ hoạt động chung: Với tất cả các lĩnh vực khác nếu có thể tôi lồng ghép
thêm các chữ cái.
+ Giờ hoạt động góc: Các góc chơi đều có môi trường chữ cho trẻ tự tìm hiểu
như làm các bài tập gắn, đính, viết và gài chữ theo mẫu v.v…
Sau khi tham gia hoạt động học trẻ sẽ được tham gia vào hoạt động góc. Đặc biệt
thông qua góc văn học và góc chữ cái sẽ giúp trẻ thích thú và học tốt các chữ cái.
Để lôi cuốn được sự thích thú của trẻ tôi đã chuản bị rất nhiều đồ dùng, đồ chơi,
nguyên phế liệu báo lịch cũ cho trẻ hoạt động.
Ở góc chữ cái tôi chuẩn bị các đồ dùng, nguyên phế liệu như bút sáp, màu nước,
len, giấy màu vụn…để trẻ vẽ hoặc dán chữ từ những mảnh giấy vụn. Theo như
chương trình hiện nay, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động, trẻ phải được hoạt động
và trải nghiệm. Vì vậy không những cho trẻ viết và tô màu chữ bằng bút sáp, tôi đã
cho trẻ sử dụng màu nước (trẻ có thể dùng tay trực tiếp viết chữ hoặc dùng chổi vẽ)
Khi trẻ viết xong tôi đến hỏi trẻ vừa viết được chữ gì? Như vậy trẻ vừa nhớ lại
được mặt chữ vừa luyện được cả cách phát âm. Một số giáo viên cho rằng trẻ sử
dụng màu nước hay đất nặn… sẽ rất bẩn, rửa tay lại lâu sạch mất thời gian nhưng
tôi nghĩ dù có hơi nhoe nhoét hay rửa tay lâu sạch hơn bình thường nhưng trẻ thích
thú tham gia, không gò ép trẻ. Kết quả trẻ thu được lại rất cao.
Bên cạnh đó tôi còn hướng trẻ vào chữ cái đang học bằng cách cho trẻ tự tìm các
chữ cái rời xếp thành tên của mình sao cho tên của trẻ đó phải có chữ cái đang học.
Ví dụ: đang học chữ i,t,c thì trẻ nào thấy tên của mình có một trong ba chữ cái lên
gắn vào chữ cái đó .
(Phụ lục ảnh 5: Bé dùng chữ cái rời ghép thành tên mình)
Ngoài ra tôi còn cho trẻ cắt chữ cái to từ sách báo, lịch cũ. Trẻ được sử dụng kéo
cắt lượn theo đường viền của chữ và được phát âm nói về đặc điểm của chữ cái
mình vừa cắt được. Từ đó giúp trẻ củng cố thêm vốn chữ cái của mình.
Dù bằng hình thức này hay hình thức khác với việc chuẩn bị nhiều đồ dùng,
nguyên phế liệu khác nhau cùng với sự hướng dẫn gợi mở của cô giáo tôi thấy trẻ
rất hứng thú tham gia học chữ cái, phát âm rõ ràng và nhớ được chữ cái lâu hơn.

Với mong muốn nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen chữ viết, tôi luôn cố
gắng tranh thủ các hoạt động trong ngày để cho trẻ làm quen chữ viết một cách hợp
lí:
+ Giờ hoạt động ngoài trời: Cho trẻ xếp sỏi, hột, hạt thành các chữ cái đã học
(Phụ lục ảnh 6: Cô và trẻ xếp chữ cái đã học bằng hạt gấc)
17


+Thông qua lúc dạo chơi, tham quan: Khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên tôi có thể
cung cấp kiến thức về chữ cái qua việc tìm hiểu một số loại cây và rau có trong
vườn trường, đọc tên các loại cây, rau đó. Tìm các chữ cái đã học trong tên các cây,
rau đó. Ví dụ: rau bắp cải, rau ngải cứu ...
+ Giờ ăn: Giải thích các món ăn, nhận khăn thêu bằng ký hiệu chữ cái.
+ Giờ ngủ: Trước khi ngủ có thể bật nhạc – ngâm thơ, kể chuyện cho trẻ nghe.
+ Giờ hoạt động chiều: in, tô chữ rỗng, tìm cắt chữ trong báo, sách, làm bộ sưu tập.
+ Giờ cắm cờ bé ngoan: Trẻ nhận ống cờ của mình bằng các ký hiệu chữ cái.
(Phụ lục ảnh 7: Bé cắm cờ bé ngoan)
Biện pháp 8: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong tiết học
Trong một vài năm gần đây dưới sự hướng dẫn và chỉ đạo của phòng giáo dục,
các trường mầm non trong toàn huyện nói chung và trường mầm non Minh lộc nói
riêng đã bước đầu áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Nhận thấy được sự
cần thiết và ích lợi của việc ứng dụng công nghệ thông tin, tôi đã không ngừng học
hỏi bạn bè, đồng nghiệp, qua Internet…để đưa công nghệ thông tin vào trong giảng
dạy. Đặc biệt tôi thấy hoạt động làm quen với chữ cái trước kia cần phải mất nhiều
thời gian để làm đồ dùng như vẽ tranh, cắt dán chữ phía dưới tranh, bảng gài chữ,
thẻ chữ to, nam châm ,bảng… dễ gây cho giáo viên lúng túng trong việc sử dụng
đồ dùng. Chẳng hạn trong giờ làm quen với nhóm chữ có 3 chữ cái như: I,t,c hoặc
b,d,đ thì đương nhiên cô phải dùng 3 tranh và 3 bảng gài chữ có gắn các thẻ chữ rời
tương ứng với bức tranh, lại chưa kể đến các thẻ chữ to cho trẻ nhìn rõ. Nhưng khi
ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen chữ cái thì không chỉ giúp

trẻ tiếp cận với tin học mà còn giúp tôi tiết kiệm được thời gian và kinh phí cho
việc làm đồ dùng đồ chơi, hiệu quả và chất lượng giáo dục vẫn được đảm bảo.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với chữ cái đã mang lại
cho trẻ hứng thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Bởi trên máy có
các hình ảnh xuất hiện và mất đi kèm theo các hiệu ứng mới lạ, hấp dẫn theo ý
muốn của cô giáo. Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước những điều mới lạ, tiết học càng
đạt hiệu quả cao hơn.
Ví dụ: Với hoạt động làm quen với chữ cái “e,ê” ở chủ đề gia đình tôi coppi hình
ảnh “rèm cửa”, “ cái ghế” từ mạng Internet, dưới mỗi hình ảnh đó tôi đánh chữ
tương ứng. Khi dạy đến chữ nào thì hình ảnh đó xuất hiện kèm theo từ, trẻ chọn
chữ cái nào học rồi thì khi nháy chuột chữ cái đó sẽ chuyển màu. Khi tôi gới thiệu
chữ “e” thì hiệu ứng sẽ chuyển màu và xuất hiện ở phông chữ to. Hoặc khi cho trẻ
so sánh chữ “e,ê”, những nét nào giống nhau thì sẽ xuất hiện và có màu giống nhau.
Hay trong giờ làm quen với chữ h,k tôi đa sưu tầm trò chơi trong đĩa “những trò
chơi với chữ cái” . Ở trò chơi này trẻ phải tư duy để tìm chữ cái sắp xếp theo đúng
quy luật. Như vậy trẻ vừa được dùng chuột để di chuyển, vừa được củng cố lại chữ
cái đã học.
(Phụ lục ảnh 8: Ứng dụng công nghệ thông tin)
18


Biện pháp 9: Phối hợp với phụ huynh - Công tác xã hội hóa giáo dục.
- Thông qua giờ đón, trả trẻ cô luôn tuyên truyền các hình thức cho trẻ làm quen
với chữ cái. Hướng cho các bậc phụ huynh kết hợp với nhà trường để dạy trẻ học
chữ cái như: gia đình có thể gợi ý hỏi trẻ kể lại chuyện ở trường, chuyện cổ tích,
truyện tranh, chuyện sinh hoạt hàng ngày ...
- Kêu gọi phụ huynh tích cực đóng góp cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho trẻ
làm quen với chữ cái như: đóng góp báo cũ để lấy tài liệu, mua truyện tranh chữ to.
- Mời phụ huynh đến tham dự các hội thi kể chuyện, đọc thơ của bé vào các dịp
chào mừng 08/3, 20/11...

- Luôn trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ để có biện pháp tác động
phù hợp, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
- Với việc đặt ra các giải pháp phù hợp và việc sử dụng nhẹ nhàng, liên hoàn,
không máy móc, không dập khuôn các phương pháp, biện pháp. Đưa ra các nội
dung tích hợp phù hợp với từng đề tài, cùng với những biện pháp nâng cao kinh
nghiệm trong quá trình dạy trẻ học chữ cái.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua việc thực hiện các biện pháp mới sáng tạo trong hoạt động cho trẻ "Làm
quen với chữ cái" tôi đã thu được kết quả sau:
Bảng 2
Tổng
Trẻ đạt
Chưa đạt
Nội dung
số
Tốt Tỷ lệ Khá Tỷ lệ TB
Tỷ lệ Yếu Tỷ
trẻ
%
%
%
lệ
%
Trẻ hứng thú
tham gia hoạt 30
8
27
10
33
12

40
0
0
động làm quen
chữ cái
Trẻ nhận biết và
phát âm đúng chữ
cái.
Trẻ có kỹ năng tô
chữ

30

7

24

10

33

13

43

0

0

30

8

27

10

33

12

40

0

0

Từ khi áp dụng các biện pháp trên tôi đã đạt kết quả đáng nhớ đó là:
- Về phía trẻ:
+ Trẻ hứng thú, tích cực học tập.
19


+ 100% trẻ được học đầy đủ 29 chữ cái trong chương trình giáo dục Mầm non của
Bộ giáo dục mầm non.
+ Số trẻ khá giỏi tăng lên rõ rệt, số trẻ yếu không còn.
- Về phía bản thân:
+ Phát huy khả năng tìm tòi sáng tạo trong các hoạt động làm quen chữ cái
+ Bản thân trở nên năng động, linh hoạt tự tin khi tổ chức các hoạt động.
+ Nâng cao năng lực chuyên môn.

- Về phía đồng nghiệp:
+ Qua các buổi dự giờ thao giảng về hoạt động làm quen chữ cái đã luôn có ý kiến
góp ý thẳng thắn để tôi rút kinh nghiệm và học tập.
- Về phía phụ huynh:
- Đặc biệt phụ huynh rất quan tâm tới việc học chữ của con em, thường xuyên trao
đổi tình hình học tập của trẻ ở lớp để về nhà rèn luyện thêm tạo cho cô giáo một
điểm tựa tốt hơn.
- Về phía ban giám hiệu:
+ Đã nhân rộng các biện pháp trong sáng kiến kinh nghiệm này vào thực tiễn trong
giáo dục trẻ hằng ngày
+ Có kế hoạch bồi dưỡng giáo viên, động viên giáo viên tích cực làm nhiều đồ
dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động làm quen chữ cái. Đặc biệt là tạo môi trường
cho trẻ hoạt động.
3. Kết luận, kiến nghị:
3.1 Kết luận
Để có được cho mình những bài dạy làm quen với chữ cái hay, đạt kết quả tốt thì
cô giáo luôn luôn trau rồi kiến thức, luôn học hỏi, tìm tòi sáng tạo ra những điều
mới lạ, hấp dẫn để khi tổ chức hoạt động tự rút ra những kinh nghiệm cho bản thân
mình.
- Giáo viên phải tâm huyết với nghề, có trình độ, năng lực, luôn đầu tư học hỏi
kinh nghiệm, không ngừng phát huy tính sáng tạo, tính linh hoạt trong giờ dạy giúp
trẻ hứng thú và hoạt động một cách tích cực.
- Thường xuyên bổ sung và thay đổi đồ dùng dạy học trực quan hấp dẫn là yếu tố
không thể thiếu được trong quá trình dạy học.
- Biết vận dụng biện pháp lồng ghép tích cực các hoạt động khác một cách khoa
học, nhẹ nhàng, thoải mái để khai thác tối đa hoạt động nhận thức cho trẻ.
- Bản thân mỗi giáo viên không ngừng học tập, trau dồi kiến thức để nâng cao
chuyên môn nghiệp vụ và trình độ nhận thức, học hỏi kinh nghiệm từ bạn bè, đồng
nghiệp. Luôn rút kinh nghiệm từ bài dạy của mình, của đồng nghiệp qua mỗi đợt
thi giáo viên giỏi, thao giảng dự giờ để ngày một hiểu hơn và nâng cao chất lượng

về cách tổ chức các hoạt động làm quen với chữ cái.

20


- Biết kết hợp hoạt động trong tiết học và ngoài tiết học một cách phù hợp và khoa
học nhằm phát huy tối đa tính tích cực hoạt động của trẻ, cung cấp kiến thức cho
trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
- Cô giáo luôn là người tìm ra những phương pháp, biện pháp hay nhất, tốt nhất
linh hoạt nhất để tổ chức cho trẻ hoạt động được nhẹ nhàng, thoải mái hơn, giúp trẻ
mạnh dạn tự tin hơn trong hoạt động làm quen với chữ cái chuẩn bị hành trang trí
tuệ cho trẻ bước vào lớp 1.
- Kết hợp chặt chẻ với phụ huynh học sinh để có sự giúp đỡ theo yêu cầu của nhà
trường, tạo điều kiện cho việc tổ chức thực hiện...
- Giáo viên thường xuyên cập nhật thông tin trong từng ngày để bổ sung, điều
chỉnh cho trẻ một cách kịp thời.
3.2 Kiến nghị:
Mong ban giám hiệu nhà trường tham mưu với các cấp lãnh đạo để đầu tư về
cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ, phục vụ tốt cho công tác giảng dạy, để giờ học
được sinh động và tạo được môi trường học tập cho trẻ ngày càng tích cực, thân
thiện. Như ti vi kết nối mạng.
Phòng giáo dục tổ chức các lớp chuyên đề, xây dựng giờ dạy, bồi dưỡng về
phương pháp dạy học mới cho giáo viên được tham gia học tập.
Trên đây là một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng làm quen chữ cái mà tôi đã
rút ra được trong quá trình giảng dạy nhằm giúp trẻ phát triển về mọi mặt đạo đức,
nhân cách, phẩm chất, thẩm mỹ, trí tuệ và ngôn ngữ. Với khuôn khổ một bài viết
nhỏ, vấn đề chỉ dừng lại ở một phạm vi hạn chế, chưa thể bao quát hết được tất cả.
Đồng thời trong quá trình viết vẫn còn nhiều thiếu sót, tôi rất mong được sự góp ý
xây dựng của các bạn đồng nghiệp, để từ đó bản thân tôi rút ra được các kinh
nghiệm sâu sắc hơn khi tổ chức cho trẻ làm quen với chữ cái đạt kết quả tốt. Vì vậy

tôi kính mong được sự góp ý của quý thầy cô, của các bạn đồng nghiệp để giúp đỡ
tôi nâng cao tay nghề dạy dỗ trẻ ngày một tiến bộ hơn đáp ứng với nhiệm vụ giáo
dục trong thời kỳ đổi mới.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Minh Lộc, ngày 05 tháng 03 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.
Người viết

Trịnh Thị Huyền
21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nghị quyết TW2 Đại hội khóa VIII.
2. Chương trình giáo dục mầm non của Bộ giáo dục và Đào tạo phát hành
theo Thông tư số 17/2009/TT-BGD&ĐT.
3. Tài liệu hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình GDMN ở các độ tuổi
(Mục tiêu giáo dục năm, Kế hoạch chủ đề )
4. Tài liệu chuyên san, sách báo, mạng internet.


PHỤ LỤC

Ảnh 1: Môi trường chữ cái trong lớp học

Ảnh 2: Môi trường chữ cái ngoài lớp học.


Ảnh 3 : Cô cùng trẻ làm đồ dùng đồ chơi

Ảnh 4: Cô cùng trẻ làm tiếng kêu của các con vật


Ảnh 5: Bé dùng chữ cái rời ghép thành tên mình

Ảnh 6: Cô và trẻ xếp chữ cái đã học bằng hạt gấc