skkn một số biện pháp nhằm nâng cao tính tự quản của học sinh lớp chủ nhiệm 12c ở trường THPT tống duy tân

MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài………………………………………………….............. 2
II. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................3
III. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 3
IV. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 3
B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận……………………………………………………………… 4
II. Thực trạng vấn đề ………………………………………………………. 4
1. Đặc điểm, tình hình lớp 12C …………………………………….............. 4
2. Thực trạng của lớp đầu năm học ………………………………………... 5
III. Biện pháp thực hiện…………………………………………………….. 5
1. Vai trò, nhiệm vụ của GVCN trong việc xây dựng tập thể lớp tự quản
……………………………………………………………………….……………5
2. Những hoạt động tập thể yêu cầu tính tự quản của học sinh …………… 6
3. Những biện pháp cụ thể nhằm nâng cao tính tự quản của học sinh
……………………………………………………………………………. …….. 8
3.1. Lựa chọn và phân công nhiệm vụ cụ thể cho ban cán sự lớp, ban chấp
hành chi đoàn ………………………………………………………. 8
3.1.1: Lựa chọn ban cán sự lớp, ban chấp hành chi đoàn ………….. . 8
3.1.2. Phân công nhiệm vụ cụ thể cho ban cán sự lớp, ban chấp hành chi đoàn
…………………………………………………………………… 9
3.2. Xây dựng các tổ và theo dõi chéo giữa các tổ với nhau ………... 11
3.2.1. Xây dựng các tổ ………………………………………………..11
3.2.2. Theo dõi chéo giữa các tổ ……………………………………..11
3.3. Thảo luận và xây dựng các chỉ tiêu phấn đấu, các tiêu chí xếp loại hạnh
kiểm ………………………………………………………………….13
4. Xây dựng mối quan hệ thầy - trò, trò - trò ……………………….. 13
4.1. Xây dựng mối quan hệ thầy - trò…………………………….. …13
4.2. Xây dựng mối quan hệ trò – trò ……………………………... …15
5. Phối hợp với chặt chẽ với giáo viên bộ môn, với nhà trường và với gia đình

học sinh …………………………………………………………. 16
5.1. Phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn ………………………. 16
5.2. Phối hợp với nhà trường ……………………………………...... 17
5.3. Phối hợp với gia đình học sinh ………………………………… 17
6. Kết quả đạt được …………………………………………………. 18
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận …………………………………………………………... 19
2. Kiến nghị ………………………………………………………… 20
1


A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Trường học nói chung và trường THPT nói riêng là môi trường rất quan trọng
trong việc truyền đạt tri thức cũng như hình thành nhân cách của học sinh. Trong
đó, trường THPT đóng một vai trò rất quan trọng. Ở lứa tuổi này, các em đã khôn
lớn, đã có những hiểu biết nhất định và cũng có những thay đổi lớn trong vấn đề
tâm sinh lý theo từng độ tuổi, theo từng năm học. Vì vậy, bên cạnh việc truyền thụ
tri thức cho các em thì việc quan tâm đến giáo dục đạo đức cũng rất quan trọng để
giúp các em trở thành con người toàn diện có cả đức lẫn tài trước khi bước ra ngoài
xã hội. Trong việc giáo dục toàn diện này, người giáo viên chủ nhiệm (GVCN)
đóng một vai trò hết sức quan trọng trong quá trình tổ chức, giáo dục, hình thành sự
phát triển nhân cách, hình thành đạo đức của học sinh.
Trong công tác chủ nhiệm, người giáo viên chủ nhiệm giỏi không phải là
người lúc nào cũng kè kè bên các em, vạch ra toàn bộ kế hoạch cũng như chỉ cho
các em từng công việc một, không phải là người lúc nào cũng tỏ ra nghiêm khắc
hoặc dễ dãi với các em… mà điều quan trọng là phải biết định hướng, giúp các em
có thể tự chủ động được công việc, phát huy được tính sáng tạo, ý thức tự quản,
tinh thần tập thể của mình. Bởi vậy, việc xây dựng lớp học tự quản là vấn đề hết
sức quan trọng của bất kỳ GVCN nào. Khi xây dựng lớp học tự quản, các em sẽ

thấy mình có trách nhiệm, các em học sinh sẽ có ý thức cố gắng hơn, bảo ban nhau,
giúp đỡ nhau, nhắc nhở nhau và thi đua với nhau để hoàn thành các nhiệm vụ mà
lớp đề ra trên cơ sở những yêu cầu của giáo viên cũng như của nhà trường. Ngoài
ra, sự hòa nhã, thân thiện của các bạn học sinh sẽ cho các em cảm giác “mỗi ngày
đến trường là một ngày vui”, sẽ xem lớp học như ngôi nhà thứ hai và là chỗ dựa
tinh thần cho mình.
Thực tế ở nhiều trường THPT nói chung và ở trường THPT Tống Duy Tân nơi
tôi công tác cho thấy, có rất nhiều GVCN rất nhiệt tình, rất vất vả với lớp song hiệu
quả công tác chủ nhiệm chưa cao và không tạo ra nhiều sự chuyển biến tích cực ở
các em. Trong công tác chủ nhiệm của tôi gần 10 năm qua, tôi đã trăn trở, cố gắng
tìm tòi ra những biện pháp hay và hiệu quả cho công tác chủ nhiệm lớp, nâng cao
khả năng công tác của mình. Trên thực tế tôi đã gặt hái được một số thành công và
được nhà trường cũng như các em học sinh công nhận. Vì vậy, tôi mạnh dạn trình
bày sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp nhằm nâng cao tính tự quản của
học sinh lớp chủ nhiệm 12C ở trường THPT Tống Duy Tân” để bạn bè và đồng
nghiệp tham khảo và góp ý.

2


II. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu nhằm những mục đích cơ bản như sau:
- Tìm ra phương pháp chủ nhiệm một cách hiệu quả, từ đó góp phần nâng cao
chất lượng trong công tác chủ nhiệm lớp.
- Giáo dục các em tính tự giác, tự quản và ý thức tốt trong công việc và có thể
hoàn thành tốt mọi công việc được giao.
- Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục hai mặt của học sinh ở lớp chủ nhiệm.
- Từ hiệu quả trong công tác chủ nhiệm, mong muốn có thể phổ biến những
kinh nghiệm, những phương pháp hoặc cách làm hay để nhân rộng ra nhiều lớp
hoặc nhiều đơn vị khác…

III. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu quá trình chủ nhiệm lớp và đặc biệt là vận dụng cụ thể ở lớp 12C
ở trường THPT Tống Duy Tân năm học 2015 – 2016.
IV. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: thu thập những thông tin lý luận về vai trò
của người GVCN lớp, đặc biệt là hiệu quả của việc xây dựng lớp học tự quản trên
các tập san giáo dục, trên các phương tiện thông tin đại chúng và các tài liệu tham
khảo trên mạng Internet…
- Phương pháp quan sát: quan sát hoạt động học tập và sinh hoạt tập thể của
học sinh.
- Phương pháp điều tra: trò chuyện, trao đổi với các giáo viên bộ môn, với
bản thân học sinh, với cha mẹ học sinh, bạn bè thậm chí là hàng xóm của học sinh.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: tham khảo các báo cáo của nhà trường
hằng năm; tham khảo kinh nghiệm của các trường bạn; tham khảo kinh nghiệm của
các GVCN khác trong trường.
- Phương pháp thử nghiệm: áp dụng các biện pháp nâng cao tính tự quản của
học sinh vào một số lớp đã chủ nhiệm đặc biệt là lớp 12C ở trường THPT Tống
Duy Tân năm học 2015 – 2016.

3


B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
Trong hệ thống giáo dục phổ thông hiện nay, lớp học là đơn vị cơ sở, mọi chủ
trương của nhà trường sẽ được triển khai đến các lớp học thông qua GVCN. GVCN
được Hiệu trưởng lựa chọn từ những giáo viên có kinh nghiệm giáo dục, có uy tín
với học sinh và được Hội đồng giáo dục nhà trường quyết định phân công vào các
lớp học cụ thể. GVCN là người thay mặt Ban giám hiệu, thay mặt nhà trường quản
lý và chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục toàn diện của một lớp học sinh, của

một đơn vị hành chính trong trường học. GVCN là người giảng dạy môn học ở lớp,
là người tổ chức, điều khiển và quản lý lớp học. Chính vì vậy, có thể nói GVCN
chính là nhân vật trung tâm, là linh hồn của lớp học.
Từ vai trò, vị trí của GVCN, thiết nghĩ bất kỳ người giáo viên nào khi được
giao chủ nhiệm lớp cũng mong muốn làm thế nào để học sinh của mình có thể đạt
được kết quả cao nhất về cả trí dục lẫn đức dục. Bởi vậy, khi được phân công chủ
nhiệm, bất kỳ giáo viên nào cũng ra sức tìm tòi, cố gắng tìm ra những phương pháp
giáo dục tốt nhất áp dụng vào công tác chủ nhiệm với mong muốn những học sinh
thân yêu của mình có thể trở thành những người có cả đức lẫn tài, trang bị những
hành trang để vững bước trên đường đời sau này.
Từ những mong muốn đó đã không ngừng thôi thúc các GVCN tìm tòi ra
những biện pháp, tập trung thời gian để xây dựng lớp học tự quản, có ý thức tự giác
trong mọi việc. Đối với trường THPT, tôi thiết nghĩ việc xây dựng lớp học tự quản
là hết sức quan trọng bởi như vậy sẽ phát huy hết năng lực, khả năng sáng tạo cũng
như tinh thần dân chủ ở các em. Do đó, tôi luôn tin tưởng, tôn trọng và cố gắng
phát huy tính tự giác, ý thức tự quản ở các em, kích thích tính tự giác, tinh thần
đoàn kết, gắn bó giúp đỡ nhau của tất cả các em. Để xây dựng lớp học tự quản, ban
đầu tôi đã gặp không ít những khó khăn, thử thách do lớp 12C là lớp học ghép,
song với sự kiên trì, sự phối hợp nhiệt tình đầy trách nhiệm của đội ngũ cán bộ lớp,
ban chấp hành chi đoàn, lớp tôi đã nhanh chóng đi vào nề nếp và phát huy được
tính tự quản trong các tiết học, các hoạt động tập thể, sinh hoạt 15 phút đầu giờ rất
tốt…
II. Thực trạng vấn đề
1. Đặc điểm, tình hình lớp 12C
Năm học 2015 – 2016, tôi được phân công làm công tác chủ nhiệm lớp 12C
thay cho một cô giáo nghỉ sinh. Qua tìm hiểu, tôi thấy lớp có một số đặc điểm như
sau:
- Lớp tôi chủ nhiệm có 47 học sinh (trong đó có 22 nam và 25 nữ), các em
sống rải rác ở 5 xã gồm Vĩnh Hùng, Vĩnh Thịnh, Vĩnh Tân, Vĩnh An và Vĩnh Minh
(có 3/5 xã là xã miền núi là Vĩnh Hùng, Vĩnh An, Vĩnh Thịnh). Trong đó, có một số

4


em điều kiện đi lại còn khó khăn và ở xa trường như học sinh ở Vĩnh An, Vĩnh
Thịnh.
- Hầu hết bố mẹ các em đều làm ruộng, kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, một
số gia đình bố mẹ làm ăn xa không có điều kiện quan tâm đến việc học hành của
con cái. Trong lớp có 13 học sinh thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo; 2 học sinh mẹ
bị tâm thần không làm được gì; 5 học sinh mồ côi cha hoặc mẹ… song các em luôn
có ý thức vươn lên để xây dựng lớp học tự quản tốt.
- Lớp 12C là lớp học ghép. Sau khi nhà trường cho các em đăng ký lại nguyện
vọng về các khối thi, nhà trường xếp những em có nguyên vọng khối C và D vào
lớp 12C: Trong số 47 học sinh thì có 34 học sinh của lớp 12C cũ, 1 học sinh lớp
12A, 4 học sinh lớp 12B, 5 học sinh lớp 12D, 1 học sinh lớp 12E, 2 học sinh 12G.
2. Thực trạng của lớp đầu năm học
- Trong thời gian đầu khi mới nhận lớp, để làm quen với học sinh, tôi đã tích
cực tìm hiểu các em qua nhiều kênh thông tin khác nhau như GVCN cũ, học bạ,
tìm hiểu qua bạn bè… Đặc biệt tôi tham gia các buổi lao động đầu năm với các em,
cùng lao động và làm việc với các em để quan sát và nhắc nhở các em trong công
việc cũng như trong các hoạt động giao tiếp…
- Thời gian đầu trong tháng 8, tôi thấy các em chưa thực sự quen với môi
trường mới, bạn bè mới, GVCN mới. Đa số các em còn khá tự do trong cách giao
tiếp với thầy cô, bạn bè, nhóm nào chơi với nhóm đó, tinh thần tập thể hầu như
không có; sinh hoạt 15 phút đầu giờ còn lộn xộn, trống vào lớp nhưng các em vẫn
đứng ngoài hành lang, có GVCN thì vào, không có thì thôi. Trong các giờ học, các
em hay nói tự do, không chịu học bài và làm bài tập ở nhà, đồng thời thái độ học
tập trên lớp thiếu nghiêm túc. Trong khi đó, đội ngũ cán bộ lớp, ban chấp hành chi
đoàn chưa hoàn chỉnh (do một số em cán bộ lớp cũ chuyển sang lớp khác) và làm
việc một cách lúng túng, thiếu kế hoạch… Trong hai tuần đầu lớp xếp tốp cuối
cùng trong bảng xếp loại thi đua của toàn trường. Điều này làm cho tôi rất trăn trở,

suy nghĩ và tìm giải pháp để nhanh chóng đưa lớp vào nề nếp, nhanh chóng xây
dựng một tập thể lớp gắn bó, đoàn kết và tin tưởng, giúp đỡ lẫn nhau đồng thời cho
các em thấy rõ được tập thể lớp 12C là một tập thể lớp đoàn kết, xóa bỏ suy nghĩ
lớp học ghép…
III. Biện pháp thực hiện
1. Vai trò, nhiệm vụ của GVCN trong việc xây dựng tập thể lớp tự quản
Để xây dựng tập thể lớp tự quản tốt mà ở đó tất cả các em đều có tính tự giác
là một điều không dễ dàng, đòi hỏi người GVCN phải đáp ứng được một số yêu
cầu cơ bản sau đây:
5


- Một là, người GVCN trước hết phải quản lí toàn diện lớp học và cần nắm
vững: hoàn cảnh và những thay đổi, những tác động của gia đình đến học sinh của
lớp chủ nhiệm; quản lí toàn diện đặc điểm học sinh của lớp. Nắm vững mục tiêu
đào tạo cả về mặt nhân cách và kết quả học tập của học sinh… để kết hợp giáo dục.
- Hai là, GVCN phải là người có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm
vững vàng, có năng lực tổ chức, quản lý lớp học tốt. Muốn vậy, GVCN phải là
người nắm vững về lý luận giáo dục, có phương pháp và kỹ năng tổ chức quản lý,
kỹ năng giáo dục, kỹ năng giao tiếp sư phạm…
- Ba là, GVCN phải là một người gương mẫu, một tấm gương sáng cho HS
noi theo, phải có lối sống lành mạnh, đạo đức trong sáng, tư thế chững chạc, tác
phong nhà giáo…
- Bốn là, GVCN lớp phải là những người có lòng yêu nghề tha thiết, nhiệt tình
với công việc, có tình yêu thương đối với học sinh, khoan dung, độ lượng, đối xử
với tất cả các em một cách chân thật, công bằng. Phối hợp chặt chẽ với gia đình
trong việc giáo dục học sinh.
- Năm là, GVCN phải là những người có năng lực tổ chức và tham gia tích
cực vào các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao để động viên và lôi cuốn các em
học sinh lớp mình vào các hoạt động này ở trong và ngoài trường học.

- Sáu là, GVCN phải là những người có năng lực tham gia tích cực vào các tổ
chức chính trị - xã hội, qua đó động viên các em học sinh lớp mình tích cực rèn
luyện, tu dưỡng đạo đức, tham gia tích cực vào các hoạt động của nhà trường cũng
như ở các địa phương. Từ đó, làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục.
- Bảy là, GVCN cũng cần phải giáo dục cho các em học sinh một số kỹ năng
như kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng giao tiếp, thể hiện sự tự tin, ý thức phê và tự
phê…
2. Những hoạt động tập thể yêu cầu tính tự quản của học sinh
Tính tự quản và ý thức tự giác của học sinh đóng một vai trò cực kỳ quan
trọng trong việc xây dựng một tập thể lớp đoàn kết thống nhất cũng như mang lại
hiệu quả cao trong học tập và các hoạt động đoàn thể khác. GVCN chỉ nên là người
cố vấn, định hướng và hướng dẫn cho các hoạt động học tập cũng như sinh hoạt tập
thể của các em chứ GVCN không nên là người áp đặt các em. Chính ý thức tự giác
cũng như nề nếp tự quản sẽ giúp cho các em cảm thấy thoải mái, tự tin cũng như
phát huy được tính dân chủ cho lớp học.
Có rất nhiều hoạt động tập thể đòi hỏi và yêu cầu tính tự quản cao ở tất cả các
em như:
- Tự quản trong 15 phút sinh hoạt đầu giờ: Đây là khoảng thời gian để các em
có thể phát huy tính tự quản của mình thông qua việc kiểm tra bài tập và tình hình
học tập ở nhà. Các tổ trưởng và các nhóm trưởng tập hợp các tổ viên, kiểm tra việc
chuẩn bị bài ở nhà của các tổ viên xem có đầy đủ hay không, thiếu chỗ nào, khó
6


chỗ nào? Các tổ nhanh chóng tập hợp các vấn đề khó và yêu cầu cán sự phụ trách
môn học đó giải đáp hoặc để hỏi giáo viên bộ môn nếu cả lớp không có ai giải đáp
được. Nếu tất cả các bạn trong lớp đã hoàn thành và không có bài tập khó thì lớp
phó văn thể sẽ đọc báo hoặc tổ chức các trò chơi tập thể...
- Tự quản trong các tiết học: Nhiệm vụ quan trọng của các em là học tập nhất
là đối với các em lớp 12 đang phải chuẩn bị cho các kỳ thi quan trọng phía trước.

Việc tự quản trong các tiết học là vô cùng cần thiết giúp các em có thể tiếp thu bài
một cách tốt nhất. Ý thức tự quản của các em thể hiện ở chỗ hăng hái phát biểu xây
dựng bài, giữ trật tự để không ảnh hưởng đến các bạn khác. Lớp trưởng và các tổ
trưởng sẽ nhắc nhở các thành viên nếu vi phạm...
- Tự quản trong các tiết học trống: Nếu vì một lý do nào đó mà giáo viên bộ
môn vắng mặt trong một số tiết học thì tất cả các em phải giữ trật tự, không tự ý ra
ngoài để tránh ảnh hưởng đến các lớp học khác. Trong những tiết trống này, lớp
trưởng sẽ bàn bạc với các cán sự, tổ trưởng để chữa bài tập khó hoặc lấy sách vở ra
xem bài...
- Tự quản trong các tiết sinh hoạt tập thể: Trong các tiết sinh hoạt tập thể cuối
tuần để tổng kết lại kết quả học tập cũng như hoạt động của lớp trong một tuần,
GVCN chỉ đóng vai trò là một người cố vấn, tham dự và nhắc nhở những kế hoạc
mới của nhà trường, đoàn trường; lớp trưởng sẽ là người đứng ra điều hành và cho
các tổ trưởng nhận xét đánh giá, nhận xét và xếp loại các tổ viên của mình. Sau đó
lớp trưởng sẽ tập hợp, nhận xét những mặt đạt được, những mặt tồn tại và hướng
khắc phục... Các tổ viên bàn bạc cũng tìm ra giải pháp tối ưu nhất...
- Tự quản trong các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao, lao động, vui chơi
và các hoạt động ngoài giờ lên lớp khác: Đây là cơ hội để các em có thể phát huy
được tính tập thể cũng như ý thức tự quản của mình. Đồng thời, đây cũng là lúc có
thể phát huy được những ý tưởng sáng tạo của các thành viên. Hơn nữa, thông qua
các hoạt động tập thể cũng góp phần hình thành kỹ năng sống cho các em. Lúc này
GVCN đóng vai trò là người cố vấn và hướng dẫn các em.
Để có thể đánh giá được một cách chính xác nhất về tính tự quản của các em
học sinh phải dựa vào những đánh giá của các giáo viên bộ môn, của Đoàn trường,
thông qua kết quả xếp loại của lớp qua các tuần, của sự nỗ lực phấn đấu cũng như
kết quả hoạt động của từng học sinh...
3. Những biện pháp cụ thể nhằm nâng cao tính tự quản của học sinh
3.1. Lựa chọn và phân công nhiệm vụ cụ thể cho ban cán sự lớp, ban chấp
hành chi đoàn
3.1.1. Lựa chọn ban cán sự lớp, ban chấp hành chi đoàn

Ban cán sự lớp là những người đại diện cho lớp luôn luôn đóng một vai trò rất
quan trọng trong việc xây dựng và tổ chức tập thể lớp tự quản. Ban cán sự lớp
không chỉ thay mặt GVCN làm nhiệm vụ quản lý lớp học, điều hành mọi hoạt động
7


của lớp mà còn là sợi dây liên kết giữa các thành viên trong lớp. Ban cán sự lớp do
lớp bầu ra, được GVCN quyết định công nhận. Một lớp học có thể tiến bộ được hay
không tùy thuộc rất nhiều vào ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm và năng lực
quản lý của đội ngũ cán bộ lớp. Vì vậy, điều vô cùng quan trọng và hết sức cần
thiết đối với mỗi GVCN lớp là phải xây dựng và lựa chọn được một đội ngũ cán bộ
lớp tốt nhất.
Sau khi đã lấy nguyện vọng học tập theo từng khối của các em, nhà trường
phân những em có nguyện vọng khối C, khối D và một số em không có nguyện
vọng thi Đại học vào lớp 12C. Đây là lớp ghép, một số cán bộ lớp cũ đã chuyển
sang các lớp khác, chỉ còn một số em trong đội ngũ cán bộ lớp cũ ở lại. Tôi lại mới
được phân công vào chủ nhiệm lớp này nên gặp rất nhiều khó khăn. Đây là lớp học
cuối cấp, việc tổ chức lớp học tự quản, không làm ảnh hưởng đến tâm lý cũng như
quá trình học tập của các em là điều hết sức quan trọng. Trước hết, để lựa chọn đội
ngũ cán bộ lớp tốt nhất, tôi đã tham khảo ý kiến và tìm hiểu đặc điểm từng em
thông qua những giáo viên chủ nhiệm lớp cũ của các em. Bên cạnh đó, tôi tìm hiểu
đặc điểm cũng như khả năng của từng em thông qua sổ học bạ của hai năm học
trước. Sau khi đã tìm hiểu, tôi cho các em họp lớp và bầu ra ban cán sự lớp mới
trên cơ sở ứng cử và đề cử của các em. Những em có đủ năng lực, có khả năng, tôi
động viên các em ứng cử vào ban cán sự lớp, đồng thời tôi nêu rõ tiêu chí và yêu
cầu của GVCN đối với những em trong đội ngũ cán bộ lớp để các bạn trong lớp có
định hướng và tiến hành bầu cử.
Ban cán sự lớp 12C bao gồm:
- Lớp trưởng: Nguyễn Thị Hạnh
- Lớp Phó học tập: Trịnh Văn Lực

- Lớp Phó văn thể: Đỗ Thị Huệ
- Lớp Phó lao động – đời sống: Nguyễn Văn Minh
- Tổ trưởng tổ 1: Phạm Thị Anh
- Tổ trưởng tổ 2: Phạm Thị Kim Oanh
- Tổ trưởng tổ 3: Nguyễn Văn Cường
- Tổ trưởng tổ 4: Hoàng Thị Hạnh
- Cán sự phụ trách các môn tự nhiên: Lê Thị Hồng
- Cán sự phụ trách các môn xã hội: Lê Thị Thủy
- Cán sự phụ trách môn Tiếng Anh: Đỗ Văn Quyết.
- Thư ký: Nguyễn Thị Nhung.
- Thủ quỹ: Lê Thị Oanh
Bên cạnh ban cán sự lớp, vai trò của ban chấp hành chi đoàn cũng rất quan
trọng. Việc lựa chọn ban chấp hành chi đoàn dựa vào Đại hội chi đoàn lớp nhưng
cũng phải dựa trên những hướng dẫn cũng như định hướng của GVCN. Sau khi
tiến hành Đại hội chi đoàn đã bầu ra ban chấp hành chi đoàn như sau:
- Bí thư: Phạm Thanh Hoa
8


- Phó bí thư: Nguyễn Văn Cường
- Ủy viên: Trần Thu Hoài.
3.1.2. Phân công nhiệm vụ cụ thể cho ban cán sự lớp, ban chấp hành chi
đoàn
Sau khi bầu ban cán sự (BCS) lớp và ban chấp hành chi đoàn, để hoạt động
một cách hiệu quả, tôi đã hướng dẫn và và tập huấn cho các em về kỹ năng làm
việc tự quản. Sau đó, tôi phân công cụ thể nhiệm vụ cho từng em và giao cho mỗi
em một sổ theo dõi, đồng thời ghi lại quá trình hoạt động qua mỗi buổi học và cuối
tuần tổng hợp lại.
* Ban cán sự lớp:
- Lớp trưởng: Em Nguyễn Thị Hạnh

Lớp trưởng là người phụ trách chung, theo dõi chung mọi mặt của lớp học,
chịu trách nhiệm trước GVCN điều hành, quản lý mọi hoạt động học tập, rèn luyện
của lớp và từng thành viên trong lớp thoe đúng nội quy, quy định, quy chế của nhà
trường. Đồng thời, lớp trưởng còn là người tổ chức, chủ trì các cuộc họp lớp để
đánh giá, nhận xét kết quả học tập, rèn luyện, tổng hợp và xếp hạnh kiểm theo từng
tuần, tháng cho các thành viên trong lớp và sau đó báo cáo với GVCN.
- Lớp phó học tập: Em Trịnh Văn Lực
Lớp phó học tập là người có học lực khá, có nhiệm vụ cùng với lớp trưởng
điều hành các hoạt động học tập tự quản của lớp như: trao đổi các kinh nghiệm học
tập, các hoạt động vui chơi để học tập... Ngoài ra, lớp phó học tập còn có nhiệm vụ
phối hợp với các bạn cán sự phụ trách các môn học để tiến hành chữa bài tập một
cách hiệu quả. Bên cạnh đó, còn có nhiệm vụ giúp đỡ các bạn học sinh học yếu,
kém... Đồng thời, báo cáo kết quả học tập của lớp cho lớp trưởng cũng như cho
GVCN.
- Lớp phó văn nghệ - TDTT: Em Đỗ Thị Huệ
Lớp phó văn nghệ - TDTT chịu trách nhiệm về các hoạt động văn nghệ, thể
dục – thể thao, đặc biệt là trong các đợt thi đua về văn nghệ hoặc các hoạt động thể
dục thể thao do Đoàn trường phát động.
- Lớp phó lao động - đời sống: Nguyễn Văn Minh
Lớp phó lao động phân công, theo dõi, đôn đốc các thành viên trong lớp ở các
buổi lao động. Theo dõi công tác trực nhật hàng tuần của các tổ, ý thức giữ vệ sinh
của cá nhân các thành viên trong lớp. Cuối tuần báo cáo hoạt lao động (nếu có), vệ
sinh của lớp. Bên cạnh đó, phối hợp cùng với lớp trưởng cũng như GVCN tổ chức
động viên, thăm hỏi những bạn có hoàn cảnh khó khăn, ốm đau, tai nạn...
- Các cán sự phụ trách các môn văn hóa: phối hợp cùng với lớp phó học tập,
các tổ trưởng kiểm tra việc chuẩn bị bài của các bạn trong lớp. Đồng thời tiến hành
chữa các bài tập khó trong sinh hoạt 15 phút đầu giờ.

9

- Nhiệm vụ của thủ quỹ: thu và quản lí các khoản quỹ của lớp, cuối tháng –
cuối học kì – cuối năm báo cáo công khai hoạt động thu chi quỹ lớp. Thu tiền giấy
kiểm tra nếu được giáo viên bộ môn yêu cầu, …
- Nhiệm vụ của các tổ trưởng: phân công, theo dõi, đôn đốc các thành viên
trong tổ làm trực nhật, vệ sinh. Theo dõi, báo cáo hoạt động hàng tuần của các tổ
viên. Kiểm tra bài cũ các thành viên trong tổ ở 15 phút đầu buổi…
- Thư ký: Nguyễn Thị Nhung: là người ghi chép và giữ các loại sổ sách, các
loại biên bản của lớp. Ghi cả những mặt tốt, những mặt tồn tại một cách cụ thể và
chi tiết.
* Ban chấp hành chi đoàn
- Nắm bắt và tiếp thu những thông báo, chỉ thị của Đoàn trường để kịp thời
triển khai cho các đoàn viên trong chi đoàn thực hiện đầy đủ.
- Thực hiện nhiệm vụ trong công tác đoàn cũng như các phong trào thi đua.
- Kiểm tra và đôn đốc các bạn trong việc thực hiện nội quy nề nếp.
- Quản lý các hồ sơ sổ đoàn của các đoàn viên trong lớp.
Đây là nhiệm vụ chung của ban chấp hành chi đoàn lớp. Sau đó, tôi sẽ hướng
dẫn và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bí thư, phó bí thư và ủy viên. Điều quan
trọng là giữa ban chấp hành cho đoàn lớp cũng như ban cán sự lớp phải đấu mối và
hoạt động nhịp nhàng với nhau.
Tóm lại, nếu giáo viên chủ nhiệm biết phát huy vai trò của BCS lớp, ban chấp
hành chi đoàn thì lớp sẽ hoạt động có nề nếp, GVCN dễ dàng nắm tình hình lớp
hàng ngày.
Khi để BCS lớp, ban chấp hành đoàn quản lí lớp, GVCN cần nhắc nhở các em
cách ứng xử với các thành viên trong lớp để tránh tình trạng các em có những lời
nói hoặc hành động xúc phạm bạn của mình. Nếu việc này xảy ra thì việc mất đoàn
kết trong lớp là khó tránh khỏi. Khi quy trình này được tiến hành thì lớp học sẽ trở
thành lớp tự quản (vì đa số các thành viên đã ý thức được vài trò của mình trong
lớp) trong đó vai trò của BCS lớp, ban chấp hành chi đoàn rất lớn.
3.2. Xây dựng các tổ và theo dõi chéo giữa các tổ với nhau

3.2.1. Xây dựng các tổ
Việc phân công các học sinh trong lớp thành các tổ là điều rất quan trọng để
có thể dễ dàng cho các cán bộ lớp và các tổ trưởng dễ dàng theo dõi các tổ viên.
Khi tiến hành chia tổ, GVCN cần tạo sự đồng đều trong tổ. Có nghĩa là mỗi tổ sẽ có
các đối tượng học sinh có học lực, ý thức chấp hành nội quy khác nhau. Nói cách
khác, mỗi tổ phải bảo đảm nhiều đối tượng: có học sinh yếu, học sinh giỏi, học sinh
ở địa bàn xa – gần, có học sinh ngoan, học sinh cá biệt, học sinh nữ và số học sinh
nam trong lớp… Làm được như vậy thì trong quá trình học tập các em có thể hỗ trợ
nhau, nhắc nhở nhau trong học tập, trong lao động và nâng cao được tinh thần tự
quản ở các em.
10


Lớp 12C có tổng số 47 học sinh, tôi chia thành 4 tổ. Tổ 1, tổ 2, tổ 3 mỗi tổ có
12 học sinh, riêng tổ 4 có 11 học sinh. Mỗi tổ sẽ được bố trí ngồi theo 3 bàn.
Việc phân chia tổ cũng như chỗ ngồi hợp lý cũng là cách để tạo điều kiện cho
ban cán sự lớp hoạt động dễ dàng, đồng thời cũng có thể giúp cho các thành viên
trong tổ nâng cao được ý thức tự quản, tự giác của mình.
3.2.2. Theo dõi chéo giữa các tổ
Sau khi chia ra các tổ và giao nhiệm vụ cụ thể cho các tổ trưởng, để nâng cao
chất lượng giáo dục cũng như xây dựng tập thể lớp tự quản tốt, GVCN nên cho học
sinh theo dõi chéo giữa các tổ với nhau theo hình thức mỗi tổ trong lớp là một tổ
trực tuần. Tổ trực tuần sẽ làm nhiệm vụ thống kê mọi mặt hoạt động của lớp, sau đó
đến buổi sinh hoạt lớp, lớp trưởng sẽ mời tổ trưởng tổ trực tuần sẽ thay mặt đọc
nhận xét về tình hình học tập cũng như rèn luyện đạo đức của lớp thông qua sự theo
dõi của tổ mình. Sau đó, lớp trưởng sẽ là người tổng hợp và đánh giá chung. Với
những tổ trực tuần làm tốt công việc của mình, GVCN sẽ khen ngợi kịp thời cũng
như sẽ phê bình những tổ thực hiện không nghiêm túc, làm không tốt để các tổ rút
kinh nghiệm. Những học sinh vi phạm nhưng nội quy, quy định của trường lớp sẽ
đưa danh sách cho lớp phó học tập để phân công trực nhật ở tuần tiếp theo và là cơ

sở để tổ trưởng, lớp trưởng xếp hạnh kiểm tuần trước khi đưa lên GVCN.
Với cách theo dõi này, hầu hết các học sinh lớp 12C đã có rất nhiều những tiến
bộ, có ý thức và trách nhiệm hơn trong học tập cũng như trong rèn luyện. Số học
sinh vi phạm giảm nhanh chóng. Tinh thần tự quản của các em rất cao.
Để thống nhất trong cách theo dõi, đầu năm tôi đã chuẩn bị sẵn cho từng tổ
các mẫu biên bản trực tuần như sau:
MẪU BIÊN BẢN TRỰC TUẦN
Trường THPT Tống Duy Tân
Lớp: 12C
Tổ trực tuần: ...

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BIÊN BẢN TRỰC TUẦN, TUẦN THỨ ... NĂM HỌC 2015 - 2016
(Từ ngày.... tháng... năm... đến ngày... tháng... năm...)
I. Về tình hình học tập
1. Ưu điểm:
.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.
11


2. Nhược điểm:
.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.

II. Về rèn luyện đạo đức
1. Ưu điểm:
.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.
2. Nhược điểm:
.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.
III. Nhận xét chung
.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.
Giáo viên chủ nhiệm

Lớp trưởng

Tổ trưởng

3.3. Thảo luận và xây dựng các chỉ tiêu phấn đấu, các tiêu chí xếp loại
hạnh kiểm
Một tập thể muốn hoạt động tốt, có nề nếp… không chỉ dựa vào người chỉ huy
mà còn cần có những nguyên tắc hoạt động của nó. Với một lớp học, ngoài những
quy định chung đó của nhà trường cần có những quy định riêng của lớp được xây
dựng trên cơ sở quy định chung của trường.
Ở lớp 12C, ngay từ những tuần đầu của năm học GVCN cùng BCS lớp đã xây
dựng các chỉ tiêu phấn đấu, các tiêu chí xếp loại hạnh kiểm cho từng thành viên

trong lớp cũng như các quy tắc hoạt động chung cho cả lớp. Sau khi xây dựng
xong, trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm, lớp trưởng tiến hành lấy ý kiến của các thành
viên trong lớp để điều chỉnh cho hợp lý. Sau đó GVCN đưa ra quyết định cuối
cùng. Việc lấy ý kiến của học sinh là rất quan trọng vì các em sẽ thấy mình được
tôn trọng, tránh sự áp đặt. Vì vậy, các em sẽ có ý thức tổ chức tốt hơn trong học tập
cũng như quá trình rèn luyện đạo đức của mình.
12


Sau khi thảo luận và bàn bạc, tất cả các em học sinh 12C đã thống nhất về hệ
thống chỉ tiêu học lực, hạnh kiểm cũng như về danh hiệu phấn đấu của lớp. Từ đó,
các em nhắc nhở nhau, động viên nhau trong quá trình học tập cũng như rèn luyện
để đạt được những chỉ tiêu đã đề ra. Đây cũng là biện pháp để xây dựng một tập thể
lớp có ý thức tự quản cao.
4. Xây dựng mối quan hệ thầy - trò, trò - trò
4.1. Xây dựng mối quan hệ thầy - trò
Muốn xây dựng một tập thể tự quản tốt thì người mỗi người GVCN lớp cần
chú ý xây dựng mối quan hệ thầy – trò thật tốt. Người thầy đóng một vai trò rất
quan trọng đối với sự hình thành nhân cách của học sinh, động viên cũng như giúp
đỡ các em trong quá trình học tập cũng như trong quá trình rèn luyện đạo đức. Đặc
biệt, GVCN luôn luôn là người đồng hành cũng như giúp đỡ học sinh khi các em
gặp những khó khăn nhất là đối với những “học sinh cá biệt”. Trong quan hệ với
học sinh, người giáo viên chủ nhiệm lớp cần dành cho các em những tình cảm yêu
thương, trân trọng, cần kiên trì, cố gắng động viên, giảng giải và phân tích cho các
em thấy những điều hay lẽ phải để giúp các em hiểu được phải làm gì và từ đó cố
gắng vươn lên, có ý thức trách nhiệm hơn với chính bản thân của mình cũng như
với tập thể lớp. GVCN phải là người tận tình giúp đỡ học sinh trong học tập cũng
như trong lối sống. Để các em có thể tin tưởng, tôn trọng, gần gũi giúp đỡ các em,
người GVCN cần trở thành người bạn để học sinh có thể tâm sự, sẻ chia; phải trở
thành người anh, người chị, người cha, người mẹ thứ hai mẫu mực để học sinh có

thể noi theo và nhìn vào để phấn đấu. Để làm được điều đó, người GVCN cần có
những buổi nói chuyện, gặp gỡ trực tiếp hoặc có thể gủi tin nhắn qua điện thoại…
để hiểu các em hơn và gần gũi với các em hơn.
Trong tập thể lớp, GVCN cần duy trì thật tốt nề nếp kỷ cương của lớp, của
trường để học sinh có thể tự nhận thức, tự rèn luyện và khép mình vào những quy
định chung của tập thể. Những nội quy, quy chế, quy định chặt chẽ luôn được bàn
bạc và xây dựng một cách dân chủ, công khai, trao đổi và thỏa sức góp ý kiến. Dựa
vào những quy định đó, GVCN cần nghiêm khắc, công bằng và có chế độ thưởng
phạt nghiêm minh. Đặc biệt, đối với những học sinh cá biệt, GVCN phải gần gũi,
không bỏ qua những sai lầm mà các em liên tục mắc phải nhưng tuyệt đối không
được có thái độ miệt thị và đặc biệt phải trân trọng những cố gắng của các em,
động viên các em, giúp đỡ các em để các em tiến bộ, tìm hiểu những tâm tư, tình
cảm cũng như những mong muốn và tâm sự của các em. Từ đó, các em sẽ có động
lực và cố gắng vươn lên cùng xây dựng tập thể vững mạnh.
Chẳng hạn, hồi đầu năm, lớp 12C có nhiều em cá biệt nhất là một số em được
chuyển từ các lớp khác sang. Do mới nhận chủ nhiệm và chưa quen với cách làm
việc của tôi nên một số em tỏ ra bất mãn. Trong đó, có em Hoàng Thị Hiền là tỏ ra
ương bướng và liên tục chống đối. Đây là em học sinh được chuyển từ lớp 12G
13


sang. Sự chống đối của em thể hiện trong việc ăn mặc nổi loạn, không theo quy
định, thường xuyên đi học muộn, không học bài cũ ở nhà và xúi giục một số bạn
trong lớp làm theo mình. Lúc đầu tôi cũng cảm thấy rất khó chịu khi đã có những
biện pháp cứng rắn nhưng em vẫn chứng nào tật ấy. Tôi đã tìm hiểu hoàn cảnh cũng
như tính cách của em thông quan GVCN cũ, qua bạn bè và thậm chí là hàng xóm
gần nhà em. Qua tìm hiểu tôi được biết, gia đình em có hai anh em, em là con út
nên được bố mẹ cưng chiều. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, bố mẹ em chuẩn bị
li dị nên em bất mãn và có ý định bỏ học. Lên lớp, trong các giờ sinh hoạt và thậm
chí là nhiều buổi chiều không đi học, tôi thường hẹn em ra và cô trò cùng nói

chuyện. Bên cạnh đó, tôi bàn bạc cùng với các bạn cán bộ lớp gần gũi và động
viên, tâm sự cũng như giúp đỡ em trong học tập, chuyển chỗ cho em ngồi gần lớp
phó học tập để bạn có thể giúp đỡ em hơn. Ban đầu em tỏ ra khó chịu, nhưng một
thời gian, em cảm nhận được những tình cảm chân thành mà tôi cũng như các bạn
dành cho em, em đã thay đổi. Em mở lòng hơn, hay tâm sự và nhắn tin cho tôi. Em
đã có nhiều tiến bộ hơn trong học tập và đã được tham gia vào đội tuyển học sinh
giỏi môn Lịch Sử. Kết quả em đạt giải khuyến khích môn Lịch sử. Đây là niềm vui
không chỉ với riêng em mà còn là niềm vui của tôi – GVCN của em.
4.2. Xây dựng mối quan hệ trò – trò
Để có thể nâng cao được tính tự quản cho học sinh, việc tạo ra một lớp học
thật sự thân thiện, bạn bè trong lớp đối xử với nhau như anh em là một điều rất cần
thiết. Khi tạo được một lớp học đoàn kết, biết giúp đỡ nhau cùng tiến bộ cũng như
biết chia sẻ với nhau những niềm vui nỗi buồn, sống đúng nghĩa của hai từ “tình
bạn” thì tập thể đó sẽ có ý thức tự quản rất tốt. Tuy nhiên, đây không phải là vấn đề
dễ dàng và đòi hỏi người GVCN phải hết sức khéo léo và linh hoạt trong xử lý các
tình huống. Một tập thể đoàn kết là một tập thể biết giúp đỡ nhau, yêu thương nhau,
gắn bó với nhau và quan tâm sẻ chia với nhau trong học tập cũng như trong cuộc
sống, tuyệt đối không chia bè phái, không nói xấu cũng như xích mích với nhau.
Khi xây dựng được tình đoàn kết như vậy, các em sẽ tự bảo ban nhau, tự nhìn nhau,
nể trọng nhau, tôn trọng nhau, cùng nhau phấn đấu. Trong tập thể đó đội ngũ cán
bộ lớp sẽ là những người đầu tầu gương mẫu để các bạn khác trong lớp nhìn vào đó
và học tập cũng như phấn đấu.
Vào đầu năm học mới, do đặc thù là lớp ghép nên nhiều bạn trong lớp 12C
cảm thấy rất xa lạ, nhóm nào chơi riêng với nhóm đó, không mấy thân thiết. Ngoài
ra, ở các lớp 10 và lớp 11 các năn trước, do không chủ nhiệm lớp này nên việc cô
trò hiểu nhau và đặc biệt nắm bắt từng tính cách của học sinh, hoàn cảnh của học
sinh là rất khó khăn. Làm thể nào để có thể xây dựng một tập thể lớp đoàn kết, gắn
bó với nhau là điều khiến cho tôi luôn đau đầu suy nghĩ. Sau khi nhận lớp, tôi đã
tập hợp và xem thật kỹ học bạ của từng em, qua đó nắm sơ qua về gia đình, quê
quán cũng như lực học và một phần tính cách của các em. Trong buổi đầu nhận lớp,

sau khi phân chia chỗ ngồi và phân tổ, tôi đã phát cho các em một mẩu giấy đã
14


được chuẩn bị sẵn đề nghị các em viết ra những mong muốn, ước mơ, những suy
nghĩ của các em… Qua đây tôi cũng biết được một phần về con người của các em.
Để tạo ra một tập thể đoàn kết với nhau, tôi đã phân chia tổ một cách đều nhau, có
những bạn học tốt, học khá, hình thành một số đôi bạn cùng tiến và hướng tất cả
các em vào các hoạt động ngoại khóa. Một số buổi lao động đầu năm, tôi đã bàn
bạc với cán bộ lớp, cán bộ đoàn sau khi lao động xong, tổ chức cho các em những
buổi dã ngoại ngắn như thăm khu lăng mộ và nhà thờ dòng họ cụ Tống Duy Tân ở
Bồng Trung (nay thuộc Vĩnh Tân – cách đó không xa), thăm quan phủ Trịnh…
Trong các hoạt động văn nghệ - thể dục thể thao do Đoàn trường tổ chức vào các
dịp 20 - 10, 20 - 11, 8 - 3 hay 26 – 3, tôi đều khuyến khích và tạo điều kiện để cả
tập thể tham gia. Ngoài ra, các buổi sinh hoạt thứ 7, tôi tạo điều kiện cho các tổ
giao lưu văn nghệ, trao đổi suy nghĩ về thi cử cũng như ước mơ của mình… Đặc
biệt, những bạn nào trong lớp không may ốm đau hay bệnh tật nặng, gia đình có
việc hiểu, hỉ… tôi trực tiếp cùng các em hoặc tôi chỉ đạo cho lớp phó lao động –
đời sống cùng cả lớp đến thăm, chung vui hoặc chia buồn cùng gia đình… Tất cả
những hoạt động đó các em đều nhiệt tình tham gia. Từ những hoạt động tập thể
như vậy, dần dần giữa các em không còn khoảng cách, không có sự phân biệt đối
xử và đặc biệt không hề có tình trạng chia bè, chia phái với nhau. Nhiều em từ
những hoạt động đoàn thể, những hoạt động chung của lớp, các em đã dần mạnh
dạn hơn và gắn bó với tập thể hơn. Chính vì vậy, tập thể lớp 12C luôn được các
thầy cô giáo đánh giá, các tập thể lớp công nhận là tập thể đoàn kết và gắn bó với
nhau.
5. Phối hợp với chặt chẽ với giáo viên bộ môn, với nhà trường và với gia
đình học sinh
5.1. Phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn
Việc phối hợp với các giáo viên bộ môn trong việc quản lý lớp chủ nhiệm là

một vấn đề vô cùng quan trọng và hết sức cần thiết trong việc xây dựng tập thể lớp
tự quản tốt. Tuy GVCN là người quản lý và điều hành các học sinh lớp chủ nhiệm
nhưng các giáo viên bộ môn là những người trực tiếp tiếp xúc, giảng dạy học sinh
lớp mình. Vì vậy, việc phối hợp với các giáo viên bộ môn để nắm tình hình học tập
của từng học sinh để đưa ra phương pháp giáo dục hợp lý là rất cần thiết. Để phối
hợp tốt với giáo viên bộ môn trong việc giáo dục học sinh, người giáo viên chủ
nhiệm cần phải nắm được danh sách các giáo viên bộ môn giảng dạy lớp mình,
nắm được số điện thoại, quê quán để có thể tiện liên lạc khi cần. Đồng thời, GVCN
cần thường xuyên và chủ động gặp gỡ các giáo viên bộ môn để nắm bắt tình hình
học tập của từng học sinh và tình hình học tập chung của tập thể lớp để từ đó có thể
điều chỉnh phương pháp giáo dục hợp lý. Ngoài ra, GVCN cũng phải chú ý lắng
nghe những lời nhận xét, góp ý của các giáo viên bộ môn về biện pháp giáo dục của
mình và về tình hình học tập của học sinh lớp mình.
15


Chẳng hạn, môn Toán là môn học lớp tôi còn đuối và hay có nhiều vi phạm,
tôi thường xuyên gặp gỡ giáo viên dạy môn này của lớp tôi là cô Lê Thị Tính và
nhờ cô phản ánh thường xuyên về tình hình học tập của các em. Hôm thứ 4 ngày
8/9/2015, vào tiết 2 và tiết 3 có giờ của cô, em Trịnh Thị Huệ lấy môn Văn ra học
bài, em Lê Đình Cơ chuyển chỗ ngồi lung tung, Hoàng Thị Hiền ngồi đọc truyện
khi lớp đang luyện tập làm bài tập… Khi hết hai tiết, tôi có gặp gỡ và được cô phản
ánh lại tình trạng lớp như vậy. Trong 10 phút ra chơi, tôi tranh thủ lên gặp lớp, đã
phê bình những học sinh vi phạm, kịp thời nhắc nhở các em, yêu cầu các em
nghiêm túc và tập trung học bài. Chính điều này làm cho các em có ý thức hơn vì
cảm thấy giáo viên chủ nhiệm luôn theo sát và nắm bắt rất rõ về tình hình học tập
của mình qua từng tiết học. Bởi vậy, qua theo dõi và hỏi ý kiến của các giáo viên bộ
môn cho biết học sinh lớp tôi ngày càng có ý thức hơn trong học tập và có mức độ
tập trung rất cao. Tính tự quản trong các giờ học của lớp được nhiều giáo viên bộ
môn đánh giá là rất tốt.

5.2. Phối hợp với nhà trường
Nhà trường luôn đóng một vai trò rất quan trọng trong việc hình thành nhân
cách cũng như lối sống cho các em. Đây là môi trường giáo dục toàn diện nhất, là
cơ quan nhà nước thực hiện chức năng giáo dục chuyên nghiệp nhất và là lực lượng
giáo dục có hiệu quả nhất. Việc phối hợp với nhà trường là một nhiệm vụ hết sức
quan trọng và nâng cao tính giáo dục cho học sinh lớp chủ nhiệm, nâng cao ý thức
tự giác cũng như tinh thần tự quản tập thể cho các em. Để thực hiện được điều này,
giáo viên chủ nhiệm lớp cần thường xuyên báo cáo đầy đủ, trung thực về tình hình
của lớp theo từng tuần qua mỗi buổi họp giao ban. Đồng thời, GVCN phản ánh
đúng về chủ trương cũng như kế hoạch của nhà trường, quán triệt các em thực hiện
một cách nghiêm túc những nội quy, quy định, quy chế của nhà trường đề ra.
Đặc biệt, để nâng cao tính tự quản của học sinh, GVCN cũng cần phối hợp với
tổ chức đoàn trong việc kiểm tra cũng như đôn đốc việc thực hiện những nội quy
của các em, cần có những biện pháp, hình thức xử lý nghiêm minh, công bằng với
những trường hợp học sinh vi phạm nhiều lần. Bên cạnh đó, đoàn trường cũng nên
tổ chức nhiều sân chơi bổ ích để các em có thể tham gia, từ đó các em cũng có ý
thức hơn, tự tin hơn và có tính đoàn kết hơn.
5.3. Phối hợp với gia đình học sinh
Trong việc giáo dục học sinh, nâng cao ý thức tự giác của học sinh thì GVCN
cũng cần có sự phối hợp chặt chẽ với gia đình của các em. Gia đình – nhà trường
phối hợp trong việc giáo dục, dạy dỗ sẽ đem lại kết quả tốt hơn. GVCN lớp cần
thường xuyên báo cáo đầy đủ tình hình học tập và rèn luyện đạo đức của các em
nhất là những “học sinh cá biệt”. Ngoài việc thông báo kết quả định kỳ cho phụ
huynh ở đầu kỳ, giữa kỳ và cuối kỳ, thông qua sổ liên lạc điện tử, GVCN cần cập
nhật cho gia đình các em về các con điểm cũng như về các buổi nghỉ học có phép
cũng như không phép của tất cả các em. Bên cạnh đó, GVCN cũng cần phải tìm
16


hiểu về nghề nghiệp, quê quán và hoàn cảnh gia đình của từng em để hiểu từng học

sinh. Việc thăm hỏi, động viên kịp thời khi gia đình các có chuyện sẽ làm tăng mối
quan hệ và tình cảm giữa GVCN cũng như các em học sinh, từ đó các em sẽ cảm
thấy mình được quan tâm, sẽ có ý thức cố gắng hơn trong học tập và rèn luyện. Đây
cùng là một biện pháp để nâng cao tính tự quản và ý thức trách nhiệm của các em
đối với tập thể lớp cũng như với chính bản thân của mình.
6. Kết quả đạt được
Sau khi thực hiện các biện pháp trên đây với lớp 12C, chỉ qua một năm học
nhưng lớp đã đạt được nhiều kết quả khả quan.
Việc phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng cho từng học sinh trong ban cán sự
lớp, ban chấp hành chi đoàn đã đem lại hiệu quả trong việc quản lý nề nếp, chất
lượng học tập cũng như việc xây dựng một tập thể tự quản tốt. Các em đã thực hiện
nhiệm vụ với đầy đủ tinh thần trách nhiệm cao. Có những trường hợp không cần có
mặt GVCN, các em vẫn chủ động trong kế hoạch hoạt động và quản lý lớp rất tốt.
Tất cả các em học sinh trong lớp đều coi tập thể lớp 12C như ngôi nhà thứ hai của
mình, có quan hệ gắn bó và giúp đỡ lẫn nhau, đoàn kết với nhau. Các em đều có ý
thức rất tốt về việc rèn luyện cũng như vấn đề học tập đặc biệt có quyết tâm rất cao
trong những kỳ thi trước mắt cũng như vững bước hơn trước những khó khăn trong
cuộc sống.
Trong năm học 2015 – 2016, lớp đã đạt được những thành tích như sau:
* Về kết quả 2 mặt: học tập và rèn luyện đạo đức
- Về học tập:
+ Loại giỏi: 5/47
+ Loại khá: 28/47
+ Loại trung bình: 14/47
Không có học sinh xếp loại học lực yếu, kém.
Đặc biệt, lớp có 7 em tham gia kỳ thi HSG tỉnh các môn văn hóa: Văn - Sử Địa – Tiếng Anh, trong đó có 4 em đạt giải (2 giải ba và 3 giải KK).
- Về hạnh kiểm:
+ Loại tốt: 44/47
+ Loại khá: 3/47
Không có học sinh xếp loại hạnh kiểm Trung bình, Yếu. 100% học sinh đủ

điều kiện thi THPT Quốc gia.
* Về kết quả thi đua của lớp:
- Kết quả thi đua hàng tuần: luôn xếp ở tốp dẫn đầu của trường (trừ hai tuần
đầu năm học) và xếp chung toàn trường cuối năm (theo tổng hợp của Đoàn trường)
đứng thứ hai.
- Lớp đạt danh hiệu tập thể lớp tiên tiến. (Toàn trường chỉ có 3/21 tập thể lớp
đạt danh hiệu này).
17


* Về kết quả khác:
- Tham gia đầy đủ các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao và tất cả các hoạt
động ngoại khóa do Đoàn trường tổ chức. Kết quả cụ thể như sau:
+ Đạt giải nhì cuộc thi văn nghệ chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20 – 11
(tiết mục được dàn dựng với cả tập thể lớp tham gia).
+ Giải ba cuộc thi cắm hoa kỉ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8 – 3.
+ Trong đợt thi đua chủ đề chào mừng ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh: đạt giả nhì cuộc thi mức nước đổ chai và đặc biệt đạt giải nhất toàn trường
trong đợt thi đua xếp loại tuần. (Đoàn trường tổng hợp trong 4 tuần của đợt thi
đua).
Bản thân tôi được hội đồng nhà trường bình chọn là giáo viên chủ nhiệm giỏi.

18


C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Chủ nhiệm lớp là một trong những công việc không dễ dàng nếu chúng ta
muốn xây dựng một tập thể lớp đoàn kết, gắn bó và có tinh thần tự quản cao.
GVCN là người đóng vai trò rất quan trọng trong việc gắn kết các học sinh trong

tập thể lớp, chỉ đạo và hướng dẫn các em trong quá trình học tập cũng như trong
rèn luyện, đồng thời phát huy khả năng sáng tạo cũng như năng lực của từng em.
Muốn xây dựng tập thể lớp tự quản tốt, ngoài việc lựa chọn và phát huy vai trò của
đội ngũ cán bộ lớp, ban chấp hành chi đoàn thì người giáo viên còn phải biết xây
dựng tình đoàn kết, gắn bó giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh trong lớp với
nhau. Bên cạnh đó, GVCN cũng cần phải có sự phối hợp với các giáo viên bộ môn
dạy lớp mình cũng như với nhà trường, các tổ chức đoàn thể và với gia đình học
sinh trong việc quản lý học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải có tình yêu thương các
em thực sự, làm cho các em tin tưởng, là chỗ dựa vững chắc về tinh thần và trở
thành tấm gương để các em học tập và tôn trọng.
Việc xây dựng lớp học tự quản là một việc làm hết sức cần thiết của các giáo
viên chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò là người cố vấn, hướng dẫn,
điều khiển từ xa trợ giúp học sinh nuôi dưỡng ý thức, tạo dựng môi trường tự quản.
Bởi vì chỉ có học sinh, chính các em chứ không phải ai khác mới là những người có
quyền lợi và trách nhiệm gắn bó, xây dựng và điểm tô cho lớp học – ngôi nhà thứ
hai của mình trở nên gắn bó, gần gũi, thân thiện và ngày càng tốt đẹp hơn.
Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã rút ra được một số kinh nhiệm như
sau:
Muốn cho học sinh làm một việc gì đó thì người giáo viên phải tạo cho các
em ham muốn làm việc đó, cho các em thấy được lợi ích của nó.
Luôn tôn trọng học sinh, nhất là ở nơi đông người.
Luôn đặt lợi ích của học sinh làm đầu, xem các em là trung tâm của mọi vấn
đề trong lớp học.
Từng bước rèn luyện cho các em năng lực tự quản, tự giải quyết các vấn đề.
Từ đó học sinh sẽ cảm nhận được vai trò làm chủ của mình.
Người GVCN tuy cho lớp tự quản nhưng phải luôn luôn đồng hành cùng các
em, nhanh chóng nắm bắt tình hình lớp để giải quyết những vấn đề vượt khỏi phạm
vi của các em. Việc đồng hành cùng các em cũng làm cho học sinh cảm thấy an tâm
vì thầy cô luôn ở bên – các em sẽ tự tin hơn trong mọi hoạt động…
Chúng ta không nên áp dụng rập khuôn máy móc bấc kỳ một phương pháp

giáo dục nào bởi lẽ sản phẩm đây chính là “con người”.
Để đạt được mục đích giáo dục, ta cần phải biết chọn điểm xuất phát thích hợp
với đặc điểm riêng của từng trường, từng lớp, từng HS,…
19


2. Kiến nghị
- Đối với nhà trường:
Thành lập tổ chủ nhiệm trong trường, thông qua đó các GVCN có thể trao đổi,
học hỏi kinh nghiệm của nhau để giúp nhau làm tốt hơn nữa công tác chủ nhiệm.
Tạo điều kiện để mọi giáo viên đều được làm công tác chủ nhiệm. Chỉ khi
không hoàn thành nhiệm vụ mới bãi nhiệm và giao lớp đó cho giáo viên khác. Bên
cạnh đó, nên có những biện pháp khảo sát học sinh về công tác chủ nhiệm của
GVCN ở các lớp.
- Đối với Đoàn thanh niên:
Nên tăng cường kiểm tra và đôn đốc việc thực hiện nội quy nề nếp.
Cần tạo ra nhiều sân chơi bổ ích và sáng tạo để các em học sinh có thể tham
gia vào đó, vừa để tăng cường tính đoàn kết ở các em đồng thời có thể giúp các em
giải trí sau những giờ học căng thẳng.
Trên đây là những kinh nghiệm của tôi trong quá trình xây dựng tập thể lớp tự
quản ở lớp chủ nhiệm. Chắc chắn kinh nghiệm trên còn nhiều thiếu sót. Kính mong
các bạn bè, đồng nghiệp giúp đỡ và góp ý cho tôi để tôi có
thể đạt được kết quả
tốt hơn trong công tác chủ nhiệm lớp.
Tôi xin cam đoan đây là SKKN do tôi viết,
không sao chép của bất kỳ ai.
Vĩnh Tân, ngày 14/5/2016
Người viết

Đỗ Thị Hoa

20