skkn một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh THPT

PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Quan niệm giáo dục hiện nay với mục tiêu của giáo dục là: “Nâng cao
dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài ”, hướng tới công cuộc “Công
nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước” các trường THPT trong toàn quốc hiện
nay đã và đang quan tâm tới việc nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới
phương pháp dạy học nhằm định hướng cho học sinh THPT về lựa chọn nghề
nghiệp trong tương lai. Đặc biệt là các môn khoa học tự nhiên, trong đó có môn
Công nghệ đã từng bước đưa các đồ dùng dạy học hiện đại vào giảng dạy. Phát
huy tính tích cực của học sinh, lấy học sinh là trung tâm. Vì vậy việc thay đổi
phương pháp giảng dạy và nghiên cứu phương pháp giảng dạy để tiếp cận mang
tính phù hợp với đối tượng học sinh là một vấn đề quan trọng.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo cũng đã xác định rõ “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và
đồng bộ các yếu tô cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát
triển phẩm chất, năng lực của người học”; “Tập trung phát triển trí tuệ, thể
chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng
khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại
ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học suốt đời”
Công tác chủ nhiệm lớp, từ trước đến nay chưa sách vở tài liệu nào định
nghĩa rõ thế nào là công tác chủ nhiệm và qua quá trình làm công tác này chúng
ta tạm quy định với nhau: Công tác chủ nhiệm lớp là hệ thống những kế hoạch,
những biện pháp mà người giáo viên đã đưa ra nhằm tổ chức hướng dẫn học
sinh thực hiện tốt những nhiệm vụ của mình do nhà trường, Đoàn đưa ra.
Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đang tập trung đổi mới phương
pháp giáo dục nên công tác chủ nhiệm lớp càng được quan tâm hơn và có những
đòi hỏi cao hơn. Qua nhận thức về công tác chủ nhiệm, qua trao đổi thảo luận
cùng đồng nghiệp, được sự chỉ đạo sâu sát của nhà trường, bản thân mỗi giáo
viên càng ý thức sâu sắc hơn tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm và nhiệm

vụ cao cả của giáo viên chủ nhiệm.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn tồn tại một số giáo viên có
thể là thiếu kinh nghiệm hoặc sử dụng phương pháp giáo dục thiếu linh hoạt,
hoặc quá trình thực hiện thiếu liên tục và thiếu sự nhiệt tình nên chất lượng giáo
dục ở từng lớp có sự chênh lệch rõ rệt, đâu đó vần còn một số học sinh chất
lượng văn hoá và đạo đức chưa cao.
Chất lượng đầu vào của học sinh còn thấp, nhiều học sinh vào trường học
lực cấp hai đạt loại yếu.
Điều kiện kinh tế của gia đình học sinh còn nghèo vì phần đa các gia đình
học sinh đều làm nông, không có nghề phụ.
Hoàn cảnh gia đình nhiều em con éo le như bố hoặc mẹ ốm đau triền
miên, đông con.
1


Chính những lí do trên đã làm ảnh hưởng đến quá trình học tập, rèn luyện
của học sinh.
Qua nhiều năm công tác chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy rằng công tác chủ
nhiệm đóng góp một phần không nhỏ vào chất lượng giáo dục trong nhà trường.
Để có những kết quả đó người giáo viên chủ nhiệm phải là người có tổ chức, chỉ
đạo các học sinh trong lớp thực hiện bằng các việc làm cụ thể. Một trong những
công việc đó là xây dựng nề nếp cho học sinh trong lớp như nề nếp học tập, nề
nếp trật tự kỉ luật, sinh hoạt ngoài giờ lên lớp, hành vi đạo đức... Vì vậy tôi
mạnh dạn đưa ra sáng kiến kinh nghiệm của mình là: “Một số giải pháp trong
công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh THPT”
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Nhằm nâng cao nghiệp vụ công tác chủ nhiệm của bản thân và nâng cao
chất lượng học sinh THPT.
1.3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
Đề tài được nghiên cứu trên đối tượng học sinh lớp chủ nhiệm trường

THPT Quảng Xương 2.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phân tích giảng giải.
- Nghiên cứu tài liệu
Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài ngoài kinh nghiệm bản thân,
tôi còn học hỏi trao đổi các kinh nghiệm từ các đồng nghiệp.

2


PHẦN 2. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
2.1. Cơ sở lý luận
Công tác chủ nhiệm lớp là một nội dung về chuyên môn nghiệp vụ của
giáo viên tiểu học. Công tác chủ nhiệm quyết định chất lượng dạy và học của
giáo viên và học sinh. Làm tốt công tác chủ nhiệm tức là người giáo viên đã
hoàn thành tốt việc giảng dạy các bộ môn và tổ chức giáo dục, rèn luyện đạo
đức cho học sinh. Đặc biệt trong nhà trường tiểu học, vai trò của người giáo viên
chủ nhiệm hết sức quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm thay mặt nhà trường quản lý
điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức, hình thành nhân cách cho
học sinh; là cầu nối giữa ba môi trường giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội.
Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày công
của người giáo viên bởi yêu cầu ngày càng cao của xã hội đang phát triển, bởi
tình hình cuộc sống vẫn đang tồn tại những tác động xấu đến học sinh, bởi sự
mưu sinh của gia đình nên không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái
cho nhà trường.
Đất nước ta đang trên con đường đổi mới. Công cuộc đổi mới đó có thành
công hay không phụ thuộc rất lớn vào chiến lược đào tạo và phát triển con
người. Để đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hoá hiện đại, đưa Việt Nam hội nhập
với xu thế phát triển chung của thời đại, cần có những con người vừa giàu tri
thức, vừa năng động sáng tạo. Nhiệm vụ quan trọng đó đòi hỏi ngành giáo dục đào tạo phải có những cải cách đổi mới toàn diện trong tất cả các khâu của quá

trình dạy học.
Để hoàn thành nhiệm vụ dạy học, người giáo viên cần nắm vững mục tiêu,
nội dung đồng thời phải sử dụng một cách linh hoạt sáng tạo phương pháp dạy
học với phương châm lấy học sinh làm trung tâm. Trong nhiều năm qua, ngành
giáo dục - đào tạo mới chỉ tập trung đổi mới trong khâu giảng dạy, phương tiện
dạy học và bắt đầu có chiến lược đào tạo và đổi mới phương pháp chủ nhiệm
lớp.
Trong nhà trường trung học phổ thông dạy và học là 2 nhiệm vụ trọng tâm
nhằm nâng cao trí thức và phát triển con người toàn diện. Một trong những lực
lượng góp phần đáng kể vào sự nghiệp giáo dục và phát triển toàn diện con
người, hình thành nhân cách cho học sinh. Đó là công tác của người giáo viên
chủ nhiệm lớp. Một giáo viên chủ nhiệm tốt ngoài lòng nhiệt tình, yêu nghề còn
phải có nhiều biện pháp giáo dục và luôn đổi mới công tác chỉ đạo với việc kết
hợp nhuần nhuyễn các phương thức giáo dục để đào tạo con người “Trường học
thân thiện, học sinh tích cực...” như mục tiêu mà Đảng đề ra.
2.2.Thực trạng vấn đề
2.2.1 Thực trạng chung của nhà trường.
Trường THPT Quảng Xương 2 là nằm trên địa bàn 8 xã vùng đồng phía
tây nam huyện Quảng Xương, kinh tế còn khó khăn, với điều kiện dân trí thấp,
điều kiện học tập và giao lưu còn hạn chế nên chưa nhận thức được tầm quan
trọng của việc học.
3


Giáo viên chủ nhiệm lớp được thay mặt hiệu trưởng quản lí và giúp lớp tổ
chức học tập, rèn luyện đạt mục tiêu đào tạo, giáo viên chủ nhiệm vừa đóng vai
quản lí hành chính nhà nước, vừa đóng vai trò người thầy giáo, đồng thời còn
đóng vai trò người đại diện cho quyền lợi của tập thể lớp. Là người chủ chốt của
trường làm công tác giáo dục học sinh. Nắm chắc tư tưởng, tinh thần thái độ và
kết quả học tập, rèn luyện của học sinh, phối hợp với gia đình và đoàn thể để

giúp đỡ, cảm hóa học sinh trong rèn luyện để trở thành người tốt cho xã hội.
Giáo viên chủ nhiệm có vai trò rất lớn trong việc nâng cao chất lượng cũng như
hình thành nhân cách cho học sinh. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm khi tham gia
công tác giáo dục không chỉ là nắm được những chỉ số của quản lí hành chính
đơn thuần như tên, tuổi, số lượng, hoàn cảnh gia đình của học sinh, trình độ học
sinh về học lực, hạnh kiểm mà còn phải dự báo xu hướng, tổ chức giáo dục, dạy
học phù hợp điều kiện khả năng của từng học sinh.
Vai trò của giáo viên chủ nhiệm cũng như người làm vườn, trồng cây, tuy
không đúng hoàn toàn nhưng hoạt động của giáo viên chủ nhiệm gần như người
trồng cây, chăm sóc, vun trồng cây giống. Người làm việc không thể cầm ngọn
cây kéo lên mà phải chăm sóc, tạo điều kiện cho hạt giống nảy mầm. Cho nên,
bản thân là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn tâm niệm dạy dỗ giáo dục cho các
em trở thành những con người hữu ích cho xã hội để xứng đáng với những hình
ảnh đẹp mà xã hội ban tặng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy
học là nghề cao quý nhất trong tất cả các nghề cao quý vì nó sáng tạo ra
những con người sáng tạo”.
Trong thời đại mở cửa của nền kinh tế hiện nay, học sinh luôn có xu
hướng đua đòi, chưng diện luôn bị những cám bẫy trong xã hội lôi cuốn. Nó ảnh
hưởng không ít đến việc học tập của học sinh. Vì vậy không thể tách rời trong
công tác giáo dục thế hệ trẻ hiện nay.
2.2.2. Thực trạng về chất lượng học sinh.
- Đặc điểm tâm lí học sinh.
Ở lứa tuổi này trí tuệ các em rất năng động, linh hoạt và đang phát triển ở
trình độ tương đối cao, phân biệt được bản chất và hiện tượng, tư duy trở nên
sâu sắc nhờ khả năng khái quát, trừu tượng hoá được phát triển cao. Các em rất
nhạy bén trước cái mới, thích suy luận, thích triết lý, thích làm những việc có
tính thực tế, thích làm độc lập để tự khẳng định bản thân mình. Ngôn ngữ phát
triển gắn chặt với sự phát triển tư duy. Trí tuệ các em có những chất lượng mới.
Trí trưởng tượng phát triển mạnh, mang tính sáng tạo và gắn liền với hiện thực.
Đó là cơ sở cho hoạt động sáng tạo của các em.

- Chất Lượng học tập.
Qua nhiều năm giảng dạy tôi thấy có rất nhiều vấn đề không ổn trong
cách học của học sinh hiện nay. Đây cũng là những nguyên nhân quan trọng dẫn
đến tình trạng kết quả học tập của các em không cao.
+ Thứ nhất tôi nhận thấy phần lớn học sinh trước khi lên lớp không đọc
trước sách giáo khoa.

4


+ Thứ hai việc học bài cũ thì đại đa số học sinh có học nhưng không tuân
theo một quy luật nào cả, thời gian ôn bài cũ cũng rất ít, ngẫu hứng, chưa thật sự
tập trung và không có phương pháp học cụ thể. Môn học theo khối (nhiều tiết,
thi tốt nghiệp) thì học nhiều hơn, còn các môn cơ sở thì học cho qua không thi
lại là được. Việc giải bài tập thì sách bài tập có ở thư viện, hoặc mượn của các
bạn có thể có đáp số, hoặc đáp án của các anh chị khoá trước thì phô tô mỗi
người một bản không cần phải giải nữa. Khi giáo viên kiểm tra bài tập, nhiều
học sinh còn xung phong lên bảng giải (nhưng thực chất là chép lại), và cũng
không biết mình chép đúng hay sai.
+ Thứ ba học đã không có sự chuẩn bị kỹ càng thi lại càng tệ hơn. Đến tận
ngày thi, ngày kiểm tra nhiều học sinh học vội, học vàng rồi rủ nhau đến các
điểm phô tô tìm phao cứu sinh. Số lượng học sinh đến thư viện hoặc học tổ, học
nhóm thì đếm trên đầu ngón tay. Tôi cũng thường đến Thư viện, qua quan sát thì
thấy số lượng học sinh đến mượn và đọc sách ở thư viện trường không nhiều so
với tổng số học sinh toàn trường hiện nay. Hầu hết số đến thư viện thường là
những học sinh học chăm chỉ, chịu khó. Những vấn đề trên cũng là trình trạng
chung cho tất cả học sinh hiện nay, như vậy làm sao để thay đổi và cải thiện kết
qủa học tập như mong muốn của chúng ta.
- Chất lượng đạo đức.
+ Nguyên nhân xã hội

Trong thực tế hiện nay chất lượng giáo dục Đạo đức của học sinh nói
chung và của học sinh THPT nói riêng có phần giảm sút bởi ảnh huởng của
nhiều nguyên nhân: Sự cạnh tranh của cơ chế thị truờng có mặt tích cực là thúc
đẩy sự phát triển của nền kinh tế, song lại là mảnh đất tốt cho tư tưởng cá nhân
ích kỷ coi đồng tiền là trên hết dẫn đến sự xuống cấp về Đạo đức xã hội từ
người lớn đến trẻ em, đến mọi mặt của đời sống xã hội
Ngoài xã hội: Hiện tượng tiêu cực, các hành vi Đạo đức thiếu văn minh như một
số tụ điểm chiếu phim ảnh băng hình có nội dung đồi truỵ ảnh huởng lớn đến
hành vi Đạo đức của các em.
+ Nguyên nhân gia đình
Một số cha mẹ học sinh thiếu gương mẫu, ông bà cha mẹ, chửi mắng lẫn
nhau, một số gia đình còn khoán trắng bỏ mặc cho nhà trường và xã hội, thậm
chí còn nuông chiều con cái quá mức, dẫn đến một số học sinh vô lễ với người
trên, nhiều em không vâng lời ông bà, bố mẹ, lười lao động lười học, trộm cắp
… trong giao tiếp nói năng thô lỗ, cục cằn.
- Chất lượng hoạt động ngoài giờ lên lớp.
+ Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp học sinh bổ sung, củng cố
hoàn thiện những tri thức đã được học trên lớp, đồng thời giúp các em có những
hiểu biết mới, mở rộng nhãn quan với thế giới xung quanh, cộng đồng xã hội. Hoạt động GDNGLL giúp học sinh vận dụng tri thức đã học vào hoạt động hàng
ngày, biết tự điều chỉnh hành vi đạo đức, lối sống cho phù hợp các chuẩn mực xã
hội. Qua đó từng bước làm giàu thêm những kiến thức và kinh nghiệm thực tế,
xã hội cho các em.
5


+ Hoạt động GDNGLL giúp học sinh định hướng chính trị - xã hội, có
những hiểu biết nhất định về truyền thống đấu tranh Cách mạng, truyền thống
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tôc, của đất
nước, của địa phương … qua đó tăng thêm sự hiểu biết của các em về Bác Hồ,
về Đảng, về Đoàn, về Hội. - Hoạt động GDNGLL giúp học sinh có những hiểu

biết tối thiểu về các vấn đề có tính thời đại như vấn đề quốc tế, hợp tác, hoà bình
và hữu nghị, vấn đề bảo vệ môi sinh, môi trường, vấn đề dân số và kế hoạch hóa
gia đình, vấn đề phòng chống các tệ nạn xã hội, vấn đề pháp luật
+ Hoạt động GDNGLL từng bước hình thành cho học sinh niền tin, những
tình cảm đạo đức trong sáng (tình cảm thầy trò, tình cảm bạn bè, tình yêu quê
hương đất nước), qua đó giúp các em biết yêu kính và trân trọng cái tốt, cái đẹp,
biết ghét cái xấu, cái lỗi thời không phù hợp, bồi dưỡng, xây dựng cho học sinh
lối sống phù hợp với đạo đức, pháp luật, truyền thống tốt đẹp của địa phương và
đất nước, góp phần giáo dục học sinh tình đoàn kết hữu nghị với các bạn thanh
thiếu niên quốc tế, với các dân tộc khác trên thế giới.
2.3. Các giải pháp
2.3.1. Công tác tổ chức lớp học.
Sự thành công mà lớp 12B5 đạt được trong 3 năm qua là do tôi đã tiến
hành các giải pháp cơ bản sau:
- Trước hết, chúng ta hãy thương yêu học sinh, cố gắng để giúp HS vượt
qua những biến cố, những vấn đề đã xảy trong quá trình sống và nó đã trở thành
vết thương tâm lý khó phai mờ trong tâm hồn HS.
- Học sinh cá biệt thì cần được sự giúp đỡ trong học hành, lối sống.
- Giáo viên chủ nhiệm cần có nề nếp kỷ cương để HS tự nhận thức, tự
khép mình trong những nội quy, quy chế chặt chẽ nhưng luôn được dân chủ bàn
bạc, trao đổi, thỏa sức đóng góp. Tuân theo tập thể và cống hiến cho tập thể;
luôn gắn lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể, chính là một trong những chuẩn mực,
điều kiện để giáo dục học sinh. Trong trường cần có dân chủ đối với mọi vấn đề,
thầy và trò cùng nhau thảo luận, ai có ý kiến gì đều thật thà phát biểu. Điều gì
chưa thông suốt thì hỏi, bàn cho thông suốt. Dân chủ nhưng trò phải kính Thầy,
Thầy phải quí trò. Chúng ta phải hiểu dân chủ trong trường học trước hết là do
nhu cầu sống chính của nhà giáo, của học sinh và cha mẹ học sinh.
- Tổ chức vận động các gia đình, các đoàn thể xã hội cùng phối hợp,
thống nhất nội dung, mục đích, biện pháp giáo dục học sinh trong trường và cụm
dân cư.

- Giáo dục trong tập thể và bằng tập thể lớp, trường, địa phương.
- Thuyết phục bằng lời lẽ có lý, có tình, bằng tình cảm và phép tắc tác
động lên nhận thức và tình cảm của học như: trò chuyện, nêu gương tốt, thưởng
việc tốt.
- Đưa các em vào hoạt động tập thể thực tiễn như hoạt động tập thể trong
và ngoài nhà trường, vui chơi, thăm quan du lịch… qua đó hiểu thêm học sinh,
gắn bó học sinh với tập thể, xoá đi những thiếu sót.

6


- Khuyến khích khen chê đúng mục đích, đúng việc, đúng lúc, tế nhị mà
hiệu quả.
- Xây dựng nếp sống văn minh, văn hoá thanh lịch, xây dựng tình thương
yêu đoàn kết.
- Nhà trường, các đoàn thể, các ngành các gia đình cùng tổ chức giáo dục
đạo đức cho học sinh.
- Đầu tư cho con em học tập, vui chơi thoả đáng.
- Không nên chỉ mời phụ huynh học sinh khi thấy cần thiết hay xảy ra sự
cố trong trường học, lớp học mà nên xem việc gặp gỡ, trao đổi với phụ huynh
học sinh là chuyện bình thường.
- Lựa chọn ban cán sự lớp: Giáo viên chủ nhiệm cần căn cứ vào hồ sơ học
bạ của HS, căn cứ sự tín nhiệm của tập thể lớp qua việc bình bầu dân chủ đầu
mỗi năm học.
- Dựa theo chất lượng học tập của mỗi học sinh bố trí chỗ ngồi phù hợp
giúp các em hỗ trợ nhau tốt nhất. Gắn địa bàn cư trú học sinh cùng xã để hỗ trợ
thông tin, hoc nhóm, giúp đỡ nhau trong những lúc khó khăn từ nhà đến
trường...
- Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình và đặc điểm riêng của học sinh .
VD: Gia đình em : Lê Văn Phiến của lớp tôi có hoàn cảnh gia đình vô

cùng khó khăn (bố thường xuyên đau ốm không làm được việc nặng, mẹ không
có nghề nghiệp ổn định, 2 con ăn học ngoài ra con nuôi thêm bà nội ngoài 80
tuổi) với hoàn cảnh gia đình như vậy nhưng em vẫn luôn vươn lên trong học tập
và rèn luyện đạo đức.
Trái với em Phiến thì em Hoàng Xuân Quang có điều kiên thuận lơi Bố,
Mẹ đề là công chức nhà nước điều kiện gia đình khá giả thì lại ham chơi, đua
đòi , lười học.
2.3.2. Tìm hiểu sơ yếu lý lịch của học sinh.
Theo tôi muốn lớp chủ nhiệm có chất lượng giáo dục cao và đạt được kết
quả học tập tốt thì điều quan trọng là giáo viên chủ nhiệm không những hiểu mà
cần phải hiểu rõ đối tượng học sinh trong lớp do mình chủ nhiệm.
Tìm hiểu học sinh: Gồm các mục sau:
- Họ và tên HS, ngày tháng năm sinh.
- Địa chỉ gia đình hiện đang ở- ĐT bàn.
- Điểm môn Toán, Văn và hạnh kiểm từ lớp 6,7,8,9.
- Họ và tên bố – nghề nghiệp – tuổi – chỗ làm hiện nay - điện thoại DĐ.
- Họ và tên mẹ - nghề nghiệp – tuổi – chỗ làm hiện nay - điện thoại DĐ.
- Hoàn cảnh gia đình.
- Gia đình có ý kiến và đề nghị gì.
- Sở thích, sở trường của học sinh.
Sơ yếu lý lịch học sinh được đóng thành một tập dùng cho cả 3 năm.
Những thông tin cần thiết như: Tên học sinh - điện thoại bàn và một số điện
thoại di động bố (mẹ) ghi thành một tệp của lớp trong điện thoại di động của
mình. Điều gì trong sơ yếu lý lịch chưa rõ tôi sẽ trao đổi ngay với gia đình để có
7


những thông tin cần thiết cho công tác chủ nhiệm của mình. Sau một tháng đầu
theo dõi tôi tiếp tục bổ sung danh sách học sinh yếu, học sinh giỏi để trao đổi
thông tin này rất nhanh với cha mẹ học sinh đó khi cần.

2.3.3. Xây dựng kế hoạch tiêu chí phấn đấu.
Đây là một vấn đề quan trọng góp phần vào thành công của chất lượng
giáo dục. Vì vậy tôi đã đặt ra tiêu chí khi bắt đầu nhận lớp chủ nhiệm. Tôi yêu
cầu học sinh phải thực hiện tốt nội quy học sinh: đi học đúng giờ, đeo huy hiệu
đoàn, đồng phục học sinh đầy đủ... Bản nội qui này in thành hai bản cho mỗi
học sinh (học sinh một bản và phụ huynh một bản) nhiều người nghĩ đây là việc
nhỏ, đơn giản, nhưng trong thực tế lại chẳng đơn giản chút nào.
- Học sinh thường không thích thực hiện những quy định trên, và thực
hiện chưa đều ở lớp 10. Vì vậy người giáo viên chủ nhiệm phải theo dõi thường
xuyên, nhắc nhở nhẹ nhàng những học sinh vi phạm các lỗi nhỏ, những học sinh
này sẽ sửa được ngay và cũng là bài học rút kinh nghiện cho các học sinh khác ở
trong lớp. Bên cạnh đó cũng phải thể hiện sự nghiêm khắc đúng lúc để các em
hiểu và nghiêm túc thực hiện. Theo tôi vấn đề này giáo viên chủ nhiệm phải làm
thật tốt ở lớp 10, đến năm lớp 11 và 12 tập trung đẩy mạnh nâng cao kết quả học
tập của lớp chủ nhiệm.
Tiêu chí:
- Lớp phải xếp trong tốp đầu về nề nếp và chất lượng học tập.
CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
Phân công nhiệm vụ cụ thể cho ban cán sự lớp:
+ Nhiệm vụ lớp trưởng: là người điều hành, quản lý toàn bộ các hoạt động
của lớp, từng thành viên trong lớp, cụ thể là.
Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập.
Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ các qui chế, qui định về nội qui
học tập.
Tổ chức, đông viên giúp đỡ học sinh gặp khó khăn trong học tập cũng như
trong rèn luyện và đời sống.
Chủ trì các buổi họp đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét học
bổng, đề nghị thi đua khen thưởng của lớp.
+ Nhiệm vụ lớp phó:
Đôn đốc các bạn đi học đúng giờ, đầy đủ, học tập nghiêm túc.

Điểm danh, ghi sổ đầu bài đầy đủ, kịp thời.
Tổ chức và quản lý học sinh thực hiện tốt các buổi lao động, các hoạt
động tinh thần và đời sống của tập thể lớp.
Tổ chức động viên, thăm hỏi thầy cô giáo và bố mẹ cùng các bạn trong
lớp.
Xây dựng sơ đồ lớp cùng với giáo viên chủ nhiệm.
+ Nhiệm vụ Bí thư chi đoàn Thanh Niên:
Nắm bắt và tiếp thu những thông báo, chỉ thị của đoàn trường để kịp thời
triển khai cho đoàn viên trong chi đoàn thực hiện đầy đủ.
Thực hiện các phong trào ủng hộ, quyên góp... do đoàn các cấp phát động.
8


+ Các tổ trưởng trực tiếp kiểm tra việc thực hiện của tổ mình.
+ Nhiệm vụ Ban cán sự bộ môn:
Thực hiện và duy trì sinh hoạt ngoại khóa theo chủ đề của lớp đã chọn.
Cuối tuần cán bộ lớp họp tổng hợp kết quả và đưa ra biện pháp sửa chữa
đồng thời lên kế hoạch của tuần sau. ( buổi họp đó giáo viên chủ nhiệm có mặt
định kỳ hoặc tăng thêm khi cần thiết.
2.3.4. Xây dựng nề nếp học tập.
- Yêu cầu học sinh phải đi học chuyên cần, không tuỳ tiện nghỉ học. Nếu
nghỉ học phải làm một trong hai việc:
Một là: Phải viết giấy xin phép có chữ kí và số điện thoại của phụ huynh
gửi đến lớp.
Hai là: Phụ huynh trực tiếp liên lạc bằng điện thoại ngay hôm đó cho
giáo viên chủ nhiệm, các buổi học thêm gửi cho giáo viên bộ môn (việc làm này
tôi thường thông báo cho phụ huynh ở cuộc họp đầu năm.), có như vậy mới
quản lí chặt chẽ được học sinh, tránh xảy ra trường hợp học sinh này viết giấy
phép giúp học sinh khác.
2.3.5. Tổ chức thực hiện tốt các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp.

a) Hoạt động theo chủ đề trong năm của nhà trường.
* Giáo dục theo chủ điểm: “ Học sinh gia đình có hoàn cảnh gia đình đặc
biệt khó khăn”
Thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Trong đó, hoạt
động của GVCN có một vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục và nâng cao hiểu
biết cho các em. Làm tốt vai trò tập hợp giáo dục học sinh, giúp sức cho các em được
trưởng thành và trở thành một người công dân có ích là một nhiệm vụ vẽ vang của
người Thầy, trong đó, người giáo viên chủ nhiệm đóng một vai trò rất quan trọng. Thế
nhưng, trong điều kiện hiện nay, không ít học sinh chưa được học hành đến nơi đến
chốn, một số học sinh còn rất nhỏ nhưng sớm trở thành những người lao động chính
của gia đình, nhiều em sớm lao vào cuộc mưu sinh, sớm rời xa ghế nhà trường ... Xuất
phát từ nhiệm vụ giáo dục, phục vụ nhiệm vụ chính trị của Đảng. Hiện nay cả nước
đang tiến hành Công Nghiệp hoá hiện đại hoá, với mục tiêu: “Nâng cao dân trí, đào
tạo nhân lực bồi dưỡng nhân tài” cho thế kỷ XXI. Do đó việc ngăn chặn học sinh bỏ
học để duy trì tốt sĩ số, nhằm thực hiện tốt và duy trì công tác Phổ cập trung học cơ sở
làm nền tảng vững chắc tiến tới phổ cập bậc trung học là yêu cầu to lớn mà ngành giáo
dục đảm nhiệm. Hiện nay đất nước ta đã và đang hội nhập với quốc tế ngày càng rộng
trên nhiều lĩnh vực và là nước đang phát triển mạnh, việc phân hoá và khoảng cách
giữa nghèo giàu ngày càng xa, cuộc sống của một bộ phận người dân gặp không ít khó
khăn. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến một số học sinh có hoàn cảnh sống khó khăn, một
phần do mưu sinh vì cuộc sống thiếu sự quan tâm đến con em làm cho một bộ phận
học sinh la cà lêu lõng việc học dẫn đến học yếu và bỏ học. Qua việc giáo dục học
sinh theo chủ điểm lá giáo viên chủ nhiệm tối có một số giải pháp như sau.
Mỗi tuần phân công một số em học sinh đến chơi, học tập cùng học sinh
có hoàn cảnh khó khăn. Qua đó các em có thể viết bài thu hoạch về những việc
tốt đã làm để giúp đỡ bạn.
9


Trong giờ sinh hoạt lớp, hoạt động tập thể trao đổi, tìm cách giúp đỡ bạn.

Tham mưu tốt với lảnh đạo nhà trường về các địa chỉ đỏ để tuyên truyền
vận động trong Hội đồng sư phạm, Ban đại diện Cha mẹ học sinh và lực lượng
học sinh toàn trường về mục đích, ý nghĩa của cuộc vận động để được hỗ trợ
nhiệt tình.
Bản thân mình phải có lòng nhân hậu, phải biết hy sinh, chịu khó, có tinh
thần trách nhiệm, kiên nhẫn tổ chức vận động bằng nhiều hình thức trực tiếp
hoặc gián tiếp qua nhiều trung gian, nhưng phải liên tục dài hạn mới duy trì
được nhiều năm.
Phối hợp chặt chẽ với cha mẹ học sinh trong việc điều tra, thống kê và xét
chọn đối tượng công minh, công bằng, phù hợp với thực tế vì giáo viên chủ
nhiệm là người gần gũi, nắm vững cơ bản hoàn cảnh cụ thể của học sinh.
Kết hợp chặc chẽ ba môi trường giáo dục.
b) Hoạt động theo chủ đề trong năm của nhà lớp.
* Giáo dục theo chủ điểm: “ Học sinh rơi vào một số tệ nạn xã hội”
Trong thời kì mở cửa hiện nay, xã hội Việt Nam chịu ảnh hưởng cả mặt
tích cực lẫn mặt tiêu cực của cơ chế thị trường. Đời sống kinh tế ngày càng tăng
trưởng kéo theo nhiều tệ nạn như nghiện ngập, cờ bạc, lô đề, trộm cướp, gian
dối, lừa đảo, ăn bám, bỏ học đặc biệt la chơi game… Các tệ nạn này như một
bệnh dịch lan truyền cả vào chốn học đường và một số học sinh đã trở thành nạn
nhân của nó. Các tệ nạn mà học sinh thường mắc phải là nói tục chửi thề, hành
xử có tính chất bạo lực, hút thuốc lá và gian lận trong học tập, thậm chí cả cờ
bạc. Điều đáng lo ngại là hiện tượng nói tục chửi thề khá phổ biến trong học
sinh, cả nam lẫn nữ. Nhiều bạn có thói xấu khó bỏ: hễ mở miệng là phải chửi thề
rồi nói gì mới nói, coi đó là chuyện bình thường, bất chấp phản ứng của mọi
người xung quanh. Có khi còn cho đó là dấu hiệu, là đặc điểm của “dân chơi
sành điệu”. Các bạn ấy thích “sáng tạo” ra những từ mới, cách phát âm mới
không theo một chuẩn mực nào, cho dù nó chướng tai đến đâu cũng mặc.
Tệ nạn gian dối trong học tập hiện nay đã đến mức báo động. Số học sinh trung
thực và có tính tự trọng trở thành “quý hiếm” và thường phải chịu bất công vì kẻ
lười nhác, học dốt mà kết quả học tập, thi cử chẳng kém gì mình, có khi còn cao

hơn nhờ những trò gian dối như giở tài liệu hay quay cóp…Tác hại của phim
ảnh, sách truyện, băng đĩa… có nội dung xấu đối với lứa tuổi học trò cũng rất
đáng sợ. Nếu thường xuyên đọc mục Kí sự pháp đình trên báo Tuổi trẻ hay theo
dõi báo Pháp luật, chúng ta sẽ thấy có những học sinh phải đứng trước vành
móng ngựa, bị kết án tù vì đánh bạn, thậm chí giết chết bạn vì những nguyên
nhân chẳng đáng kể như hỏi mượn một cái gì đó mà bạn không cho, đòi chép bài
kiểm tra mà bạn không đưa cho chép, thậm chí có khi chỉ vì một cái nhìn. Câu
trả lời lạnh tanh của một phạm nhân là học sinh đã đánh bạn đến chết trước Tòa:
“Thích thì đánh” là dấu hiệu cảnh báo nạn bạo lực trong học đường cần phải
được ngăn chặn và loại trừ tận gốc.
Với những tệ nạn xã hội đó là một GVCN lớp tôi luôn có những giải pháp
tích cực để ngăn chặn, đẩy lùi và tiến tới chấm dứt các tệ nạn xã hội trong học
10


đường của lớp tôi. Trước hết tôi cần kết hợp chặt chẽ với gia đình và xã hội,
thường xuyên tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của học sinh trong
việc phòng chống tệ nạn. Sau đó là có các hình thức hoạt động vui chơi bổ ích,
lành mạnh như tổ chức cho các em thi đấu cầu lông giữa các tổ với nhau, thi lam
hoa cắm hoa vào các ngày lễ 20 -11, 20- 10, 8-3... để cuốn hút và đáp ứng nhu
cầu đời sống tinh thần phong phú của học sinh. Bên cạnh đó, mỗi học sinh phải
biết cách giữ mình trước sự cám dỗ ghê gớm của các tệ nạn, chọn bạn tốt để
chơi và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
Thông thường các giáo viên thường ít chú trọng đến tiết sinh hoạt lớp.
Song tôi cho rằng: đây là giờ học rất bổ ích vì vậy tôi yêu cầu các em trật tự
không làm việc riêng để nghe:
Trong giờ sinh hoạt từng tổ trưởng nhận xét về tổ mình, nghe nhận xét của
các tổ khác. Lớp lắng nghe ý kiến, nhận xét của tổ trưởng, của bí thư và các lớp
phó. Sau cùng là nhận xét của giáo viên chủ nhiệm dựa trên sổ đầu bài, sổ cờ đỏ,
các giáo viên bộ môn đối với từng tổ,từng cá nhân.Tôi luôn nhắc nhở và động

viên tinh thần các em, tạo động lực giúp các em cố gắng hơn. Ngoài ra tôi cũng
tạo điệu kiện cho các em một khoảng thời gian để lớp vui chơi bằng các tiết mục
văn nghệ… Qua đó, các giờ sinh hoạt lớp đều diễn ra hết sức vui vẻ và hiệu quả.
Đặc biệt tôi cũng rất quan tâm đến các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Đây là một hoạt động trọng tâm trong đổi mới phương pháp chủ nhiệm mà
trường tôi cập nhật đầu tiên của ngành giáo dục Thanh Hóa. Mỗi tháng trường
Tôi tổ chức một lần vào tuần thứ hai hàng tháng, để buổi hoạt động ngoài giờ
lên lớp có hiệu quả thì tuần một giáo viên chủ nhiệm cùng với ban hoạt động
ngoài giờ lên lớp của nhà trường xây dựng chương trình và giao nhiệm vụ cho
từng học sinh tham gia. Sau mỗi buổi giáo viên chủ nhiệm đều nhận xét ưu,
nhược điểm về nội dung, nghệ thuật, khâu chuẩn bị để lần sau các em làm tốt
hơn, cuối mỗi buổi có quà liên hoan động viên. Qua nhiều lần tham gia các hoạt
động ngoài giờ lên lớp các em học sinh thu được những kết quả rất tốt về mọi
mặt mà phương pháp giáo dục trước đây không có như: sự tự tin trong giao tiếp,
sự linh hoạt, kết quả học tập nâng cao hơn. Và Tôi cũng muốn tạo cho các em
nếp nghĩ “ học tốt đồng thời cũng nên tích cực tham gia các hoạt động tập thể ”
có như vậy các em mới phát triển bản thân một cách toàn diện hơn.
2.3.6. Xây dựng nề nếp hành vi đạo đức.
Thường xuyên giáo dục cho học sinh ý thức tự giác trong việc rèn luyện
và tu dưỡng đạo đức. Nó là hành trang cho các em vào đời...Giáo dục cho các
em từ việc đi đứng, nói năng...
Ví dụ:
- Việc chào hỏi giáo viên, báo cáo sĩ số lớp, kiểm tra sự chuẩn bị bài cũ
của các bạn, thăm hỏi thầy cô và bạn bè...đều phải thể hiện là một học sinh có
văn hoá.
- Học sinh khi đến lớp muộn phải đi nhẹ nhàng, chân không kéo lê dép
trên sàn lớp và có những biểu hiện nhận lỗi.

11

Tôi nghĩ rằng từ những việc quan tâm nho nhỏ ấy sẽ giúp cho tình cảm
thầy trò thêm gần gũi. Và muốn làm được như vậy, ngoài việc dạy tốt người giáo
viên chủ nhiệm phải là tâm gương sáng cho học sinh noi theo.
2.3.7 Tăng cường công tác kiểm tra thi đua và kết hợp công tác hội cha
mẹ học sinh.
- Tổ chức thi đua giữa các tổ:
- Tổng kết hàng tháng sẽ có phần thưởng cho tổ và cá nhân đạt thành tích
cao nhất về mọi mặt.
- Kết hợp cùng hội cha mẹ học sinh để cùng kiểm tra, đôn đốc việc thực
hiện nội quy, nề nếp của các em.
2.3.8. Tư vấn thi vào các trường đại học:
Theo Tôi kết quả thi đỗ tốt nghiệp THPT và vào các trương đại học sau 3
năm của học sinh mới thực sự là kết quả gặt hái chính thức trong công tác của
giáo viên chủ nhiệm. Xác định được mục tiêu này nên ngay cuộc họp cha mẹ
hoc sinh lần một lớp 10 Tôi đã thông báo kế hoạch như sau:
- Bảng phân loại nguyện vọng thi vào các trường đại học của học sinh.
- Kế hoạch học các môn thi ĐH theo nguyện vọng.
- Tổ chức thi khảo sát chất lượng lớp10: 2lần vào cuối kỳ I và kỳ II.(Tư
vấn lần1)
- Tổ chức thi khảo sát chất lượng lớp11: 3 lần ở lớp, 2 lần cấp trường.(Tv
lần 2)
- Tổ chức thi khảo sát chất lượng lớp 12: 3 lần ở lớp, 4 lần cấp trường.(Tv
lần 3)
* Kỳ I: 1 lần ở lớp, trường 2lần sau đó tư vấn thi ĐH lần 2 và làm hồ sơ ĐH.
* Kỳ II: 2 lần ở lớp, 2 lần cấp trường và tư vấn lần cuối là chọn trường thi.
2.4. Kết quả của sáng kiến
Việc áp dụng sáng kiến kinh nghiệm “ Một số giải pháp trong công tác
chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục” đã thu được kết quả đáng
khích lệ. Các lớp tôi chủ nhiệm luôn ở tốp đầu về kết quả thực hiện nề nếp, các

hoạt động giáo dục, các phong trào thi đua trong nhà trường. được nhà trường
đánh giá cao, đoàn trường khen ngợi. Đặc biệt lớp chủ nhiệm khoá 2013 - 2016
đã đạt được thành tích cụ thể như sau:
* Kết quả đối chứng:
- Chưa áp dụng phương pháp trên:
Năm Học
Lớp
2010-2011 10B5
2011-2012 11B5
2012-2013 12B5

Học Lực
5 HS Khá, 36HS
TB, 4HS yếu
6 khá, 38HS TB,
1HS yếu
8 khá, 37HS TB

Hạnh Kiểm
20 tốt, 18 khá, 7
Tb
24 tốt, 19 khá, 2
Tb
30 tốt, 15 khá

HĐNGLL

Thi Đua
Khá
Tiên tiến

Ba bóng
chuyền

Tiên Tiến

12


- Đã áp dụng phương pháp trên:
Năm Học Lớp
Học Lực
Hạnh Kiểm
2013-2014 10B5
11 HS khá, 34 HS 28 tốt, 17 khá
trung bình
2014-2015 11B5
21 HS khá, 24 HS 32 tốt, 13 khá
trung bình

2015-2016 12B5

2 HS giỏi, 29 HS 40 tốt, 5 khá
khá, 14 HS t. Bình

HĐNGLL
- Giải nhì
nhảy bao bố
- Giải nhì kéo
co

- giải nhì
cuộc thi tìm
hiểu ma túy
cấp trường do
đoàn trường
tổ chức.
- Giải nhất
bóng chuyền
do
đoàn
trường
tổ
chức

Thi Đua
lớp x.sắc
lớp x.sắc

lớp x.sắc

13


PHẦN 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Công tác xây dựng nề nếp cho học sinh trong nhà trường của giáo viên chủ
nhiệm lớp là hoàn toàn cần thiết nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Các biện pháp đưa ra dễ thực hiện, học sinh được rèn luyện tốt hơn về
nhiều phương diện và có thể áp dụng vào việc xây dựng nề nếp cho học sinh các
trường trong công tác chủ nhiệm. Mặt khác, đòi hỏi giáo viên phải có l nghệ

thuật chủ nhiệm đa hình, giàu kinh nghiệm. Có như vậy công việc chủ nhiệm
mới thực sự có hiệu quả.
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi trên đây không tránh khỏi sai sót rất mong
được các đồng nghiệp, đặc biệt là đội ngũ các giáo viên chủ nhiệm các lớp trong
trường góp ý để công tấc chủ nhiệm lớp của Tôi ngày một hoàn thiện hơn.
3.2. Kiến nghị
a. Đối với giáo viên làm công tác chủ nhiệm:
Công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường góp phần quan trọng trong quá trình
giáo dục con người toàn diện. Thực tế không có một hình mẫu sẵn nào cả đây là
công việc mỗi thầy cô giáo làm chủ nhiệm phải thể hiện sự tâm huyết, tự làm, tự
học hỏi, tự đúc kết kinh nghiệm bám sát thực tế lớp chủ nhiệm để vận dụng linh
hoạt sao cho đạt được hiệu quả cao nhất. Vì vậy, rất cần sự quan tâm, hỗ trợ từ
phía BGH. Đoàn thanh niên, các bậc cha mẹ học sinh, các tổ chức đoàn thể và
nhất là sự hợp tác nhập cuộc của học sinh để công tác chủ nhiệm đạt được kết
qủa tốt hơn.
b. Đối với nhà trường:
Hàng năm nhà trường nên tổ chức đều các buổi hội thảo về công tác chủ nhiệm
để đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, đặc biệt là đội ngũ giáo viên trẻ được trao
đổi và học hỏi kinh nghiệm nhiều hơn.
c. Đối với sở GD&ĐT
Tổ chức cho các giáo viên chủ nhiệm tiêu biểu báo cáo kinh nghiệm làm công
tác chủ nhiệm theo nhóm trường để giáo viên được trao dồi học tập kinh
nghiệm.
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VI

Thanh Hóa, ngày 15 tháng 05 năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép nội dung
của người khác

Người viết

Lê Thị Nhung

14


Tài liệu tham khảo
1. Nghị quyết Hội nghị Trung Ương 8 khóa XI
2. Thông tư 40 về quy định đánh giá xếp loại học sinh.
3. Các bài viết về tâm lý lứa tuổi THPT

15