Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng các trường tiểu học thị xã phú thọ, tỉnh phú thọ theo tiếp cận năng lực

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ ÁNH TUYẾT

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HIỆU TRƢỞNG
CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH PHÚ THỌ
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ ÁNH TUYẾT

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG HIỆU TRƢỞNG
CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH PHÚ THỌ
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.01.14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS PHẠM VĂN THUẦN

HÀ NỘI - 2017

LỜI CẢM ƠN
Với tin
̀ h cảm chân thành nh

ất, tôi xin bày tỏ lòng biế t ơn sâu sắ c

PGS.TS Phạm Văn Thuần - người thầy, người trực tiế p hướng dẫn khoa ho ̣c ,
đã nhiê ̣t tin
̀ h chỉ bảo, giúp đỡ, hướng dẫn để tôi có thể hoàn thành luâ ̣n văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo Khoa Quản lý Giáo du ̣c ,
Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, đã tâ ̣n tiǹ h giảng da ̣y, tư
vấn, giúp đỡ cho tôi trong quá triǹ h ho ̣c tâ ̣p và nghiên cứu.
Xin trân trọng cảm ơn lãnh đ ạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào
tạo; lãnh đạo, chuyên viên phòng Văn hóa và Thông tin thị xã Phú Thọ; Các
đồng chí Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo viên các trường tiểu học trên địa
bàn thị xã cùng với những người thân và các ba ̣n đồ ng nghiê ̣p đã giúp đỡ , tạo
điề u kiê ̣n và cung cấ p tài liê ̣u , số liê ̣u, tham gia đóng góp nhiề u ý kiế n cho tôi
trong quá trin
̀ h ho ̣c tâ ̣p, nghiên cứu và hoàn thành luâ ̣n văn.
Tuy luâ ̣n văn đã đươ ̣c nghiên cứu kỹ và bản thân tôi đã có nhiề u cố
gắ ng, song không tránh khỏi những thiế u sót và ha ̣n chế . Tôi rấ t mong nhâ ̣n
đươ ̣c ý kiế n đóng góp chân thành từ các th

ầy giáo , cô giáo , bạn bè đồ ng

nghiê ̣p và b ạn đo ̣c.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 6 năm 2017
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Ánh Tuyết

i


DANH MỤC CHƢ̃ VIẾT TẮT

Viết đầy đủ

Viết tắt
BCHTW

:

Ban chấp hành Trung ương

BD

:

Bồi dưỡng

CBQL

:

Cán bộ quản lý

CNH - HĐH

:

Công nghiê ̣p hóa - Hiê ̣n đa ̣i hóa

GD

:

Giáo dục

GD&ĐT

:

Giáo dục và đào tạo

GV

:

Giáo viên

HS

:

Học sinh

QLGD

:

Quản lý giáo dục

THCS

:

Trung học cơ sở

THPT

:

Trung học phổ thông

UBND

:

Ủy ban nhân dân

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................... ii
Danh mục các bảng ......................................................................................... vii

Danh mục các sơ đồ, biểu đồ ........................................................................... ix
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG HIỆU TRƢỞNG TIỂU HỌC THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC ..........7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 7
1.1.1. Các công trình nghiên cứu ngoài nước .......................................... 7
1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ........................................... 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ...................................................... 10
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ............................ 10
1.2.2. Bồi dưỡng, hoạt động bồi dưỡng .................................................. 16
1.2.3. Hiệu trưởng trường tiểu học ......................................................... 17
1.2.4. Năng lực, năng lực hiệu trưởng .................................................... 17
1.2.5. Quản lý hoạt động bồi dưỡng Hiệu trưởng Tiểu học theo tiếp
cận năng lực ............................................................................................ 19
1.3. Trƣờng tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân............................ 19
1.3.1. Vị trí trường Tiểu học ................................................................... 19
1.3.2. Mục tiêu của giáo dục tiểu học ..................................................... 19
1.3.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường tiểu học ................................ 20
1.3.4. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trưởng trường tiểu học....... 20
1.4. Hoạt động bồi dƣỡng năng lực Hiệu trƣởng trƣờng tiểu học ............ 23
1.4.1. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực Hiệu trưởng ................................... 23
1.4.2. Nội dung chương trình bồi dưỡng ................................................ 23
1.4.3. Phương pháp bồi dưỡng ............................................................... 25
1.4.4. Lực lượng bồi dưỡng..................................................................... 26
1.4.5. Các điều kiện đảm bảo hoạt động bồi dưỡng ............................... 26
1.5. Nội dung quản lý hoạt động bồi dƣỡng hiệu trƣởng trƣờng Tiểu
học theo tiếp cận năng lực ............................................................................ 27
iii

1.5.1. Kế hoạch bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu học theo tiếp cận năng lực ...... 27
1.5.2. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu học theo tiếp
cận năng lực............................................................................................ 29
1.5.3. Lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng Hiệu trưởng tiểu học
theo tiếp cận năng lực ............................................................................. 30
1.5.4. Đánh giá hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu học theo tiếp
cận năng lực ............................................................................................ 31
1.5.5. Chính sách đãi ngộ sau bồi dưỡng ............................................... 32
1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động bồi dƣỡng hiệu
trƣởng theo tiếp cận năng lực ...................................................................... 33
1.6.1. Yếu tố chủ quan ............................................................................. 33
1.6.2. Yếu tố khách quan ......................................................................... 35
Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 36
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG HIỆU TRƢỞNG TIỂU HỌC THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH
PHÚ THỌ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC ............................................... 37
2.1. Khái quát về giáo dục tiểu học thị xã Phú Thọ ................................... 37
2.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế......................... 37
2.1.2. Tình hình giáo dục và đào tạo ...................................................... 38
2.2. Giới thiệu về tổ chức khảo sát ............................................................... 46
2.2.1. Mục tiêu khảo sát .......................................................................... 46
2.2.2. Đối tượng và địa bàn khảo sát ...................................................... 46
2.2.3. Nội dung khảo sát ......................................................................... 47
2.2.4. Phương pháp khảo sát .................................................................. 47
2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát ................................................................... 47
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dƣỡng Hiệu trƣởng tiểu học thị xã
Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận năng lực......................................... 477
2.3.1. Thực trạng mục tiêu bồi dưỡng năng lực Hiệu trưởng tiểu
học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ ........................................................... 48
2.3.2. Thực trạng nội dung chương trình bồi dưỡng năng lực Hiệu

trưởng tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ ........................................ 49
iv


2.3.3. Thực trạng phương pháp bồi dưỡng năng lực Hiệu trưởng
tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ .................................................... 52
2.3.4. Thực trạng lực lượng bồi dưỡng năng lực Hiệu trưởng tiểu
học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ ........................................................... 54
2.3.5. Thực trạng các điều kiện đảm bảo hoạt động bồi dưỡng năng
lực Hiệu trưởng tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ ......................... 55
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dƣỡng hiệu trƣởng các
trƣờng tiểu học thị xã Phú Thọ theo tiếp cận năng lực ............................. 56
2.4.1. Thực trạng về kế hoạch bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu học theo
tiếp cận năng lực ..................................................................................... 56
2.4.2. Thực trạng về tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu
học theo tiếp cận năng lực ...................................................................... 57
2.4.3. Thực trạng về lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng hiệu
trưởng tiểu học theo tiếp cận năng lực ................................................... 58
2.4.4. Thực trạng về đánh giá hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
tiểu học theo tiếp cận năng lực ............................................................... 59
2.4.5. Thực trạng về chính sách đãi ngộ sau bồi dưỡng hiệu trưởng
tiểu học theo tiếp cận năng lực ............................................................... 60
2.5. Đánh giá chung về quản lý hoạt động bồi dƣỡng hiệu trƣởng
các trƣờng tiểu học thị xã Phú Thọ theo tiếp cận năng lực....................... 61
2.5.1. Điểm mạnh .................................................................................... 61
2.5.2. Điểm yếu........................................................................................ 61
2.5.3. Thuận lợi ....................................................................................... 62
2.5.4. khó khăn ........................................................................................ 62
Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 63
CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG

HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH
PHÚ THỌ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC .........................................................64
3.1. Định hƣớng phát triển giáo dục tiểu học ở thị xã Phú Thọ, tỉnh
Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay .............................................................. 64
3.2. Các nguyên tắc lựa chọn biện pháp...................................................... 66
3.2.1. Đảm bảo tính khoa học ................................................................. 66
v


3.2.2. Đảm bảo tính đồng bộ................................................................... 67
3.2.3. Đảm bảo tính thực tiễn.................................................................. 67
3.2.4. Đảm bảo tính khả thi..................................................................... 67
3.2.5. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển .............................................. 67
3.3. Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng hiệu trƣởng tiểu
học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận năng lực ....................... 68
3.3.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho các cấp chính quyền, lãnh
đạo Phòng GD&ĐT và cán bộ quản lý các nhà trường về tầm quan
trọng của quản lý BD năng lực Hiệu trưởng tiểu học ............................ 68
3.3.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực Hiệu trưởng tiểu học
theo quy hoạch hiệu trưởng .................................................................... 72
3.3.3. Phối hợp với các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn để
triển khai bồi dưỡng Hiệu trưởng tiểu học ............................................. 76
3.3.4. Định kỳ kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực
Hiệu trưởng tiểu học ............................................................................... 80
3.3.5. Đa dạng hóa các nguồn lực phục vụ bồi dưỡng năng lực
hiệu trưởng tiểu học ............................................................................... 85
3.3.6. Ban hành chính sách đãi ngộ sau bồi dưỡng Hiệu trưởng tiểu học .... 90
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng hiệu
trƣởng tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận năng lực ........ 92
3.5. Khảo sát mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp

quản lý hoạt động bồi dƣỡng hiệu trƣởng tiểu học thị xã Phú Thọ,
tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận năng lực .......................................................... 93
3.5.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................. 94
3.5.2. Các bước khảo nghiệm ................................................................. 94
3.5.3. Kết quả khảo nghiệm..................................................................... 94
Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................ 101
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 102
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 105
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 108

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1:
Bảng 2.2:
Bảng 2.3:
Bảng 2.4:
Bảng 2.5:
Bảng 2.6:
Bảng 2.7:
Bảng 2.8:
Bảng 2.9:
Bảng 2.10:
Bảng 2.11:

Bảng 2.12:
Bảng 2.13:
Bảng 2.14:
Bảng 2.15:

Bảng 2.16:
Bảng 2.17:
Bảng 2.18:

Qui mô giáo dục phổ thông thị xã Phú Thọ.............................. 40
Đội ngũ giáo viên của hệ thống các trường học thị xã Phú
Thọ trong 5 năm qua (2011- 2016) ........................................... 40
Tổng hợp số liệu thống kê giáo dục Tiểu học. ......................... 41
Tổng hợp số liệu đánh giá chất lượng giáo dục tiểu học
“Hoàn thành chương trình về kiến thức, kỹ năng lớp học” ...... 42
Tổng hợp số liệu đánh giá chất lượng giáo dục tiểu học
“Hoàn thành chương trình về năng lực phẩm chất lớp học ...... 43
Trình độ đội ngũ giáo viên Tiểu học ........................................ 44
Thống kê độ tuổi CBQL Tiểu học Thị xã Phú Thọ năm 2016 .... 45
Mục tiêu bồi dưỡng năng lực hiệu trưởng tiểu học .................. 48
Khung chương trình bồi dưỡng năng lực hiệu trưởng tiểu học ... 51
Thực trạng về mức độ phù hợp của nội dung bồi dưỡng
hiệu trưởng tiểu học thị xã Phú Thọ ......................................... 51
Bảng tổng hợp ý kiến học viên đánh giá về phương pháp
bồi dưỡng năng lực Hiệu trưởng tiểu học thị xã Phú Thọ,
tỉnh Phú Thọ.............................................................................. 53
Đánh giá thực trạng lực lượng tham gia bồi dưỡng năng
lực hiệu trưởng tiểu học ............................................................ 54
Thực trạng các điều kiện đảm bảo hoạt động bồi dưỡng
năng lực hiệu trưởng tiểu học ................................................... 55
Mức độ thực hiện việc lập kế hoạch bồi dưỡng hiệu trưởng
tiểu học theo tiếp cận năng lực ................................................. 56
Mức độ tổ chức hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu học
theo tiếp cận năng lực ............................................................... 57
Thực trạng lãnh đạo, chỉ đạo bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu

học theo tiếp cận năng lực ........................................................ 58
Kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu
học theo tiếp cận năng lực ........................................................ 59
Chính sách đãi ngộ sau bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu học
theo tiếp cận năng lực ............................................................... 60

vii


Bảng 3.1.

Bảng 3.2:

Bảng 3.3:

Tính cấp thiết của các biện pháp quản lý bồi dưỡng hiệu
trưởng tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận
năng lực ..................................................................................... 94
Tính khả thi của các biện pháp quản lý bồi dưỡng hiệu
trưởng tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận
năng lực ..................................................................................... 97
Mối quan hệ giữa mức độ cấp thiết và mức độ khả thi của
các biện pháp quản lý bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu học thị xã
Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ ............................................................... 99

viii


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1:

Mô hình quản lý ...................................................................... 12

Sơ đồ 1.2:

Mô hình quản lý nhà trường.................................................... 16

Biểu đồ 2.1:

Ngân sách chi cho GD&ĐT thị xã Phú Thọ ........................... 43

Biểu đồ 2.2:

Trình độ đội ngũ giáo viên Tiểu học thị xã Phú Thọ .............. 45

Biểu đồ 2.3:

Độ tuổi đội ngũ CBQL Tiểu học thị xã Phú Thọ .................... 46

Biểu đồ 2.4:

Mục tiêu bồi dưỡng năng lực hiệu trưởng tiểu học thị xã
Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ ........................................................... 49

Sơ đồ 3.1:

Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý BD năng lực hiệu
trưởng tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ ........................ 93

ix

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sinh thời, dù bận trăm công ngàn việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh vị lãnh
tụ kính yêu của dân tộc ta vẫn thường xuyên chăm lo tới công tác cán bộ.
Bác thường căn dặn và nhắc nhở cán bộ:“Có cán bộ tốt việc gì cũng xong”,
“Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ II của Ban Chấp hành Trung ương
(BCHTW) Đảng khoá VIII đã chỉ rõ, một trong các giải pháp thực hiện nhiệm
vụ và mục tiêu phát triển giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) là đổi mới công tác
quản lý giáo dục (QLGD), cụ thể là: “Đổi mới cơ chế quản lý, bồi dưỡng cán bộ,
sắp xếp, chấn chỉnh và nâng cao năng lực của bộ máy quản lý giáo dục và đào
tạo”[2]. Đồng thời, khâu then chốt để phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo
đào tạo bồi dưỡng và tiêu chuẩn hoá đội ngũ giáo viên cũng như cán bộ QLGD
cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và năng lực chuyên môn.
Trong việc bồi dưỡng (BD) đội ngũ giáo viên và CBQL giáo dục,
quan điểm của Đảng và Nhà nước ta là khẳng định vai trò quyết định của
nhà giáo trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và tầm quan trọng của đội
ngũ CBQL giáo dục trong việc điều hành hệ thống giáo dục đang mở rộng
quy mô phát triển. Hội nghị lần thứ VI của BCHTW Đảng khoá IX kết luận,
tiếp tục thực hiện Nghị quyết TW II khoá VIII, phương hướng phát triển
GD&ĐT, khoa học và công nghệ đồng thời cũng chỉ rõ xây dựng và triển
khai chương trình: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
một cách toàn diện”, đồng thời “Các cấp uỷ Đảng từ trung ương tới địa
phương quan tâm chỉ đạo thường xuyên công tác đào tạo, bồi dưỡng nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục về mọi mặt, coi đây là một phần của công
tác cán bộ, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất lối
sống của nhà giáo. Xây dựng kế hoạch đào tạo, đào tạo lại đội ngũ giáo
viên và cán bộ quản lý giáo dục, đảm bảo số lượng, cơ cấu cân đối, đạt

chuẩn đáp ứng thời kỳ mới” [3].
1


Hiện nay, đất nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa
(CNH-HĐH) đất nước và hội nhập quốc tế. Tình hình mới và nhiệm vụ mới
theo tinh thần nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đòi hỏi ngành
GD&ĐT phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa như yêu cầu của Đảng “Phát triển
giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục
Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và
hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội
ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt” [4].
Theo mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2020 của Đảng
và Nhà nước, ngành GD&ĐT đã đề ra ba mục tiêu lớn: Nâng cao dân trí, đào
tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Để đạt được các mục tiêu trên, vấn đề BD
đội ngũ giáo viên, đặc biệt là BD đội ngũ CBQL giáo dục là hết sức quan
trọng và rất cần thiết, có ý nghĩa chiến lược, vì đây là lực lượng đóng vai trò
quyết định cho sự phát triển của nền giáo dục quốc dân trong tương lai.
Để Giáo dục - Đào tạo thực hiện tốt vai trò của mình trong bối cảnh
mới thì chất lượng và hiệu quả giáo dục phải được nâng cao. Một trong
những nhân tố quan trọng tạo nên chất lượng giáo dục đó là công tác QLGD.
Đặc biệt là công tác bồi dưỡng CBQL giáo dục. Trong nhiều năm, công tác
này chưa được quan tâm đúng mức, đây cũng là một trong những nguyên
nhân cơ bản làm cho thực trạng giáo dục Việt Nam còn nhiều yếu kém.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục tiểu học là cấp học cơ sở
của mỗi học sinh, Hiệu trưởng trường tiểu học là người tổ chức bộ máy của
nhà trường, xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện nhiệm vụ năm học, đại
diện cho nhà trường về mặt pháp lý, có trách nhiệm và có thẩm quyền cao
nhất về hành chính và chuyên môn trong nhà trường, có vai trò và ảnh
hưởng lớn tới kết quả giáo dục toàn diện của nhà trường. Chất lượng giáo

dục các mặt trong nhà trường phần lớn phụ thuộc vào năng lực quản lý của
người hiệu trưởng. Trong công tác quản lý của người hiệu trưởng thì năng
lực quản lý luôn được đặc biệt coi trọng và giữ vị trí hàng đầu. Trên thực tế,

2


phần lớn các hiệu trưởng tiểu học đều được bổ nhiệm lên từ những giáo viên
dạy giỏi, có năng lực chuyên môn tốt nhưng không được trang bị đầy đủ và
đồng bộ các lý luận về quản lý. Họ thường điều hành nhà trường theo kinh
nghiệm đúc rút từ bản thân, đôi khi còn phiến diện và chủ quan. Do đó, việc
nghiên cứu để BD nâng cao năng lực cho các hiệu trưởng tiểu học là một
việc làm cần thiết, giúp cho họ điều hành nhà trường tốt hơn, có tính bền
vững hơn nhằm đạt được mục tiêu giáo dục của cấp học trong điều kiện mới.
Phú Thọ là một tỉnh trung du miền núi phía Bắc của Việt Nam, có
phong trào giáo dục mạnh, sự phát triển giáo dục bền vững. Thị xã Phú Thọ
có mật độ dân số lớn của tỉnh Phú Thọ. Trong những năm vừa qua, giáo dục
của Thị xã có nhiều bước đi vững chắc, trở thành một trong những đơn vị
dẫn đầu về phong trào giáo dục của tỉnh. Tuy nhiên, thực trạng QLGD và
chất lượng giáo dục trên địa bàn, nhất là ở cấp Tiểu học vẫn còn nhiều bất
cập. Bên cạnh đó, chất lượng và phong trào giáo dục của các trường Tiểu học
còn thiếu sự đồng đều mà một trong những nguyên nhân cơ bản là do năng
lực của Hiệu trưởng. Để khắc phục những tồn tại đồng thời nâng cao chất
lượng giáo dục cấp tiểu học cần có một nghiên cứu khoa học nghiêm túc để
có những biện pháp phù hợp nhằm giúp cho Hiệu trưởng các trường Tiểu học
có thể nâng cao kết quả, hiệu quả quản lý, điều hành của mình, đồng thời qua
đó nâng cao chất lượng giáo dục tại thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
Nhận thức được vấn đề này, nhằm đáp ứng những đòi hỏi cấp thiết
của địa phương, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng
hiệu trưởng các trường tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp

cận năng lực” làm luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục của mình với mong
muốn góp một phần vào công cuộc nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo ở
thị xã Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận và thực trạng hoạt động bồi dưỡng Hiệu trưởng
trường tiểu học của thị xã Phú Thọ, đề xuất các biện pháp bồi dưỡng Hiệu
trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực góp phần nâng cao chất lượng
3


quản lý nhà trường, từ đó nâng cao chất lượng GD&ĐT, thúc đẩy sự phát
triển bậc học tiểu học của thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng Hiệu trưởng trường tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng Hiệu trưởng các trường tiểu học thị xã
Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận năng lực.
4. Câu hỏi nghiên cứu
Làm thế nào để Hiệu trưởng có đủ năng lực quản lý và điều hành các
trường tiểu học trên địa bàn thị xã Phú Thọ trong bối cảnh hiện nay?
5. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu nghiên cứu được những năng lực cơ bản, cốt lõi của Hiệu trưởng
trường tiểu học, nhận diện được thực trạng năng lực của Hiệu trưởng các trường
tiểu học ở thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ hiện nay và có những biện pháp quản lý
hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ này một cách cấp thiết và khả thi thì sẽ nâng cao
hiệu quả hoạt động quản lý và điều hành của Hiệu trưởng các trường tiểu học.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau đây:
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và đề xuất được khung lý luận về quản lý

hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực.
- Điều tra, khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi
dưỡng hiệu trưởng các trường tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng Hiệu trưởng
các trường tiểu học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận năng lực.
7. Phạm vi nghiên cứu
7.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Đề tài triển khai nghiên cứu về các nội dung quản lý hoạt động Bồi
dưỡng Hiệu trưởng bao gồm: Năng lực sư phạm, năng lực quản lý, năng
lực ứng xử.
4


7.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Đề tài được triển khai tại 12 trường tiểu học trên địa bàn thị xã Phú
Thọ, tỉnh Phú Thọ.
Đối tượng khảo sát là:
+ 3 lãnh đạo và 7 chuyên viên phòng GD&ĐT thị xã Phú Thọ.
+ 12 Hiệu trưởng các trường Tiểu học trên địa bàn thị xã Phú Thọ.
+ 13 Phó hiệu trưởng và 45 cán bộ quy hoạch nguồn Hiệu trưởng, Phó
hiệu trưởng của các trường Tiểu học trên địa bàn thị xã Phú Thọ.
7.3. Giới hạn về thời gian khảo sát
Đề tài thực hiện khảo sát trong khoảng thời gian 3 năm (Từ năm 2014
đến năm 2017)
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu cơ bản sau:
8.1. Phương pháp luận
- Nghiên cứu các văn kiện, chính sách của Đảng và nhà nước về công
tác cán bộ, về những nhiệm vụ phát triển GD&ĐT trong giai đoạn tới.
Nghiên cứu các tài liệu khoa học có liên quan đến vấn đề bồi dưỡng và phát

triển nguồn nhân lực nói chung, phân tích chọn lọc các quan điểm lý thuyết,
quan điểm khoa học có liên quan đến việc bồi dưỡng năng lực quản lý cho
Hiệu trưởng trường tiểu học.
- Phương pháp so sánh, tổng hợp, khái quát hóa lí luận để xây dựng hệ
thống lí luận và căn cứ lí luận làm cơ sở cho việc nghiên cứu thực tiễn.
8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
8.2.1. Phương pháp quan sát
Quan sát cách thức quản lý của Hiệu trưởng tại các trường tiểu học
nơi đề tài được triển khai nghiên cứu.
8.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Sử dụng phiếu hỏi để khảo sát điều tra xã hội học dành cho đối
tượng chính của luận văn là Hiệu trưởng các trường tiểu học các trường
triển khai đề tài.
5


9. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
+ Xác định thực trạng năng lực của Hiệu trưởng các trường tiểu học
trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ.
+ Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực Hiệu
trưởng các trường tiểu học thị xã Phú Thọ phù hợp với yêu cầu nâng cao chất
lượng giáo dục và đặc điểm tình hình phát triển giáo dục của địa phương.
10. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn được kết cấu thành 3 chương như sau:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
tiểu học theo tiếp cận năng lực.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu
học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận năng lực.
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng tiểu

học thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ theo tiếp cận năng lực.

6


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
HIỆU TRƢỞNG TIỂU HỌC THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các công trình nghiên cứu ngoài nước
Trong nền giáo dục mỗi quốc gia, đội ngũ hiệu trưởng là nhân vật quan
trọng nhất trong nhà trường, vì vậy cần phải liên tục bồi dưỡng để đáp ứng
với yêu cầu nhà trường hiện tại và có khả năng thích ứng với những đổi mới
của hệ thống giáo dục. Đội ngũ hiệu trưởng là lực lượng chuyển các mục tiêu
giáo dục thành hiện thực, họ là người quyết định chất lượng và hiệu quả công
tác giáo dục. Xu thế đổi mới giáo dục hiện nay, để xây dựng con người cho
thế kỷ XXI, chúng ta đặt ra những yêu cầu về phẩm chất, năng lực cho đội
ngũ hiệu trưởng. Chính vì vậy, mối quan tâm của các nhà lãnh đạo giáo dục là
tổ chức các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng và điều đó đang
trở thành những vấn đề lớn, được chú trọng trong các hệ thống giáo dục tại
các nước trên thế giới.
Ở một số nước, các nhà quản lý giáo dục, các viện đào tạo được thành
lập nhằm nghiên cứu chương trình, cách thức cùng các hoạt động nhằm đào
tạo ra đội ngũ lãnh đạo các nhà trường. Các phương thức xây dựng đã xác
định những tiêu chuẩn, những yêu cầu về trình độ và đánh giá người Hiệu
trưởng trường học đã được xem xét, cân nhắc.
Trong nghiên cứu về lãnh đạo và trẻ em của trường Đại học Anh đăng
trên “School Learship Today'” chỉ rõ việc quản lý bồi dưỡng hiệu trưởng là
cần ưu tiên tăng cường kỹ năng tổ chức hoạt động học tập, lãnh đạo việc dạy
học và quản lý sự thay đổi trong nhà trường. Mỗi quốc gia đều có phương

thức khác nhau trong việc quản lý bồi dưỡng cho hiệu trường nhưng hầu hết
đều tập trung vào tăng cường bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý và kỹ năng phục
vụ giao tiếp trong quản lý như: Cộng hòa liên bang Đức chú trọng vào các kỹ
7


năng lãnh đạo, kiểm soát, sư phạm, tổ chức và tư vấn. Ở Thụy Sĩ việc bồi
dưỡng hiệu trưởng được xây dựng theo hướng chú trọng vào kỹ năng: Giáo
dục, lãnh đạo, phát triển trường học, tổ chức quản lý.
Tóm lại, ngày nay hầu hết các nước trên thế giới đều rất quan tâm đến
công tác quản lý BD đội ngũ hiệu trưởng. Để đảm bảo được chất lượng cho
các Hiệu trưởng họ trú trọng chỉ đạo xây dựng và phát triển các nội dung BD,
quan tâm đến đổi mới hình thức và phương pháp bồi dưỡng. Gần đây, Bộ
GD&ĐT Singapore đã hình thành xây dựng mô hình trường học ưu việt
(SEM). Từ năm 2000, tất cả các trường sẽ thực hiện tự đánh giá và sử dụng
mô hình trường học ưu việt và coi đó là phương thức dạy học mới. Các
trường sẽ xem xét một cách hệ thống, đều đặn và toàn diện các qui trình, kết
quả của mình đối chiếu với mô hình trường học ưu việt.
Trong khuôn khổ phạm vi tìm hiểu, tác giả chưa đề cập được hết các
khía cạnh nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng hiệu trưởng trường học ở tất cả các
quốc gia, song từ những phân tích trên cho thấy việc bồi dưỡng cho đội ngũ
hiệu trưởng trên thế giới là việc đã và đang rất được các nước quan tâm.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước
Trong tiến trình đổi mới đất nước, khi xem xét các vấn đề giáo dục,
Đảng và Nhà nước đã khẳng định vai trò của đội ngũ CBQL giáo dục trong hệ
thống giáo dục đang ngày càng phát triển về mọi mặt. Với định hướng tiếp tục
đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH
đất nước trong đó có đổi mới bồi dưỡng và nâng cao năng lực CBQL giáo
dục, rất nhiều các công trình nghiên cứu khoa học đã đề cập đến vấn đề bồi
dưỡng CBQL giáo dục nói chung, Hiệu trưởng các nhà trường nói riêng cụ

thể như: Nghiên cứu về "Một số xu hướng đào tạo, BD đội ngũ cán bộ lãnh
đạo nhà trường trong bối cảnh hội nhập quốc tế" của Tác giả Vương Thanh
Hương. Tác giả Đặng Huỳnh Mai có nghiên cứu về những nhiệm vụ chính
cần phải thực hiện để xây dựng được đội ngũ nghề nghiệp, trình độ lý luận
chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ ngoại ngữ tin học cho đội
8


ngũ CBQL trường THPT. Nghiên cứu về "Đào tạo cán bộ QLGD trong phát
triển giáo dục Việt Nam hiện đại và hội nhập quốc tế" của tác giả Vũ Ngọc
Hải. Theo tác giả, công tác đào tạo CBQL giáo dục hiện nay phải gắn với với
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tác giả Hà Tuyết Vân
viết về những nghiên cứu và thực trạng phong cách quản lý của đội ngũ
CBQL trường MN, tiểu học, trung học cơ sở tham gia các khóa bồi dưỡng
CBQL tại trường Cao đẳng Sơn La. Tác giả Hoàng Văn Dương có nghiên cứu
về những yêu cầu đối với phẩm chất, trình độ, năng lực của đội ngũ CBQL
giáo dục trước yêu cầu đổi mới giáo dục. Tác giả Trần Minh Hằng nghiên cứu
đến vai trò của năng lực tự đánh giá, sự bất cập năng lực tự đánh giá của
CBQL giáo dục hiện nay, tác giả cũng đề ra các biện pháp nâng cao năng lực
tự đánh giá cho CBQL giáo dục. Tác giả Dương Thị Hoàng Yến nghiên cứu
những kĩ năng quản lý con người của CBQL giáo dục cùng mô hình học tập để
phát triển hệ thống kĩ năng này. Theo tác giả một CBQL giáo dục giỏi ngoài
việc biết tổ chức công việc mà còn phải tự biết phát triển chính mình vì sự phát
triển của nhà trường. Luận án của Trịnh Thị Hồng Hà (2009), "Đánh giá Hiệu
trưởng trường tiểu học Việt Nam theo hướng chuẩn hóa” của trường ĐHGDĐHQG Hà Nội. Luận án đã đề ra mô hình đánh giá hiệu trưởng trường tiểu học
dựa vào Chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học đã xây dựng. Viết về "Quản lý chất
lượng bồi dưỡng CBQL giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay"
có luận án của Nguyễn Duy Hưng (2014) trường ĐHGD - ĐHQG Hà Nội, tác
giả cũng đã để xuất một số giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL giáo
dục phù hợp với bối cảnh của giáo dục Việt Nam. Đó là những công trình

nghiên cứu khoa học có giá trị đã và đang được phát huy thực hiện.
Trong phạm vi nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng CBQL trường tiểu học
trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, đã có một số đề tài nghiên cứu về đối tượng với
những góc độ khác nhau như tác giả Mai Thị Minh Hòa với đề tài: “Một số
biện pháp bồi dưỡng nhằm phát triển năng lực quản lý giáo dục cho Hiệu
trưởng các trường Tiểu học tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay”; Tác giả
9


Hà Xuân Hùng với đề tài: “Đổi mới công tác bồi dưỡng năng lực quản lý
trường học cho Hiệu trưởng các trường Trung học cơ sở ở trường Bồi dưỡng
Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục tỉnh Phú Thọ”; Tác giả Ngô Thị Thanh
Tâm với đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng Hiệu trưởng các trường Tiểu
học tỉnh Phú Thọ”... Cùng với công tác đào tạo, đào tạo lại thì công tác bồi
dưỡng trong giai đoạn hiện nay là một hoạt động rất phong phú và đa dạng
đòi hỏi yêu cầu cao, nhằm bổ sung kịp thời những kiến thức, kỹ năng, thái độ
để không ngừng nâng cao về năng lực, trình độ, phẩm chất của đội ngũ
CBQL, giáo viên, nhân viên ở các cơ sở giáo dục.
Trong thời kỳ hiện nay, trước những yêu cầu phát triển về số lượng,
chất lượng giáo dục nói chung đặc biệt là giáo dục của thị xã Phú Thọ nói
riêng, vai trò của công tác quản lý GD&ĐT ngày càng được coi trọng. Trong
đó, công tác quản lý chuyên môn, quản lý hoạt động dạy và học đã có nhiều
nghiên cứu của các tác giả tại các cơ sở giáo dục nhưng ít có đề tài nghiên
cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng cho Hiệu trưởng trường Tiểu học theo
tiếp cận năng lực. Với tư cách là cán bộ đang công tác tại phòng Giáo dục và
Đào tạo thị xã Phú Thọ, hàng năm trực tiếp tham gia thực hiện các chương
trình bồi dưỡng CBQL trường học, trong đó có Hiệu trưởng các trường Tiểu
học, chúng tôi muốn đi sâu hơn, cụ thể hơn vào vấn đề nghiên cứu, đề xuất
một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng Hiệu trưởng Tiểu học theo tiếp
cận năng lực nên chúng tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu.

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
1.2.1.1. Quản lý
Khi con người bắt đầu hình thành các nhóm để thực hiện những mục
tiêu mà họ không thể đạt được với tư cách là những cá nhân riêng lẻ, thì quản
lý xuất hiện như một yếu tố cần thiết để phối hợp những nỗ lực cá nhân,
hướng tới những mục tiêu chung.
Các Mác đã nói: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động
10


chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần phải có
một sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân nhằm thực hiện những
chức năng chung phát sinh từ vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với
sự vận động của những chủ quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự
mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng”.
Có rất nhiều quan niệm khác nhau về “quản lý”, dựa theo những cách
tiếp cận khác nhau, do đó dẫn đến sự phong phú trong các quan niệm về
“quản lý”. Sau đây là một số quan niệm về “quản lý” thường gặp của một số
tác giả trong và ngoài nước.
- “Quản lý” theo quan niệm của các tác giả nước ngoài:
+ Theo F.W Tay lor (Mỹ): “Quản lý là nghệ thuật biết rõ ràng, chính
xác cái gì cần làm và làm cái đó thế nào bằng phương pháp tốt nhất, rẻ tiền
nhất” (Dẫn theo[29]).
+ Theo H. Koontz: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo
những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được mục đích của nhóm với thời gian, tiền
bạc, vật chất và sự bất mãn ít nhất. Với tư cách thực hành thì quản lý là một
nghệ thuật, còn với kiến thức thì quản lý là một khoa học” [26, tr.33].
- “Quản lý” theo quan niệm của các tác giả trong nước:
+ Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Quốc Chí: “Quản lý là quá

trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức
năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra” [31, tr.227].
+ Theo Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý giáo dục là tác động có mục đích,
có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (nói chung là
khách thể quản lý) nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến” [34, tr.31]
Với các quan niệm đa dạng, phong phú về quản lý, các nhà khoa học
nước ngoài và trong nước đều thống nhất bản chất của quản lý được thể hiện
bởi hai bộ phận quan hệ mật thiết:
- Bộ phận quản lý: Là chủ thể quản lý có chức năng điều khiển hệ quản
lý nhằm thực hiện mục tiêu đề ra.
11


- Bộ phận bị quản lý: Là khách thể quản lý bao gồm những người trực
tiếp lao động sản xuất và bản thân quá trình sản xuất. Hoạt động dưới sự điều
hành, giám sát của chủ thể quản lý.
Qua một số các khái niệm về quản lý mà các tác giả trong và ngoài
nước đề cập đến ở trên, đề tài đã xác định khái niệm quản lý: Quản lý là hệ
thống tác động có mục đích, có tổ chức, phù hợp quy luật khách quan của
chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra trong
điều kiện luôn biến động của môi trường.
Mô hình quản lý được thể hiện qua sơ đồ như sau:

Nội dung
quản lý

Chủ thể
quản lý

Khách thể

quản lý

Mục tiêu

Công cụ, PP
quản lý
MÔI TRƢỜNG Q.LÝ

Sơ đồ 1.1. Mô hình quản lý
1.2.1.2. Quản lý giáo dục
Giáo dục là một dạng hoạt động đặc biệt có nguồn gốc từ xã hội. Bản
chất của hoạt động giáo dục là quá trình truyền đạt và lĩnh hội kinh nghiệm
lịch sử - xã hội của các thế hệ loài người, nhờ đó giáo dục mà các thế hệ nối
tiếp nhau phát triển, tinh hoa văn hóa dân tộc, nhân loại được kế thừa, bổ
sung, hoàn thiện và trên cơ sở đó không ngừng phát.

12


Quản lý giáo dục là quá trình tác động có ý thức, có định hướng của
chủ thể quản lý trên các thành tố của hoạt động giáo dục nhằm thực hiện mục
tiêu giáo dục một cách hiệu quả.
Về khái niệm quản lý giáo dục các nhà nghiên cứu đã có nhiều cách diễn
đạt khác nhau:
- Theo M.Mechiti Zade cho rằng: Quản lý giáo dục là tập hợp những
biện pháp nhằm đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan trong hệ
thống giáo dục, đảm bảo sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về mặt
số lượng cũng như chất lượng.
Ở Việt Nam, quản lý giáo dục cũng là lĩnh vực được quan tâm, nghiên cứu:
- Theo Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý giáo dục là hệ thống những tác

động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục)
nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực
hiện được các tính chất của nhà trường XHCN Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là
quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục đạt tới mục tiêu dự kiến,
tiến lên trạng thái mới về chất” [34, tr.31].
- Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Quản lý nhà trường hay nói rộng ra là
quản lý giáo dục là quản lý hoạt động dạy và học nhằm đưa nhà trường từ
trạng thái này sang trạng thái khác và dần đạt được mục tiêu giáo dục đã xác
định” [22, tr.61].
- Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc “Quản lý giáo dục là quá trình tác
động có kế hoạch, có tổ chức của các cơ quan QLGD các cấp tới các thành tố
của quá trình dạy học - giáo dục nhằm làm cho hệ giáo dục vận hành có hiệu
quả và đạt tới mục tiêu giáo dục nhà nước đề ra” [32, tr.16].
Như vậy, quan niệm về quản lý giáo dục có thể có nhiều cách diễn đạt
khác nhau, song các khái niệm về “quản lý giáo dục” đều nhấn mạnh sự tác
động có tổ chức, có định hướng phù hợp với quy luật khách quan của chủ thể
quản lý giáo dục ở các cấp lên đối tượng quản lý nhằm đưa hoạt động giáo
dục của từng cơ sở và của toàn bộ hệ thống giáo dục đạt tới mục tiêu đã định.
13


Trong quản lý giáo dục chủ thể quản lý ở các cấp chính là bộ máy quản
lý giáo dục từ Trung ương đến địa phương, còn đối tượng quản lý chính là
nguồn nhân lực, cơ sở vật chất kỹ thuật và các hoạt động thực hiện chức năng
của giáo dục đào tạo.
Về tính chất của quản lý giáo dục ta nhận thấy: Quản lý giáo dục mang
tính xã hội sâu sắc. Sự phát triển của giáo dục gắn liền với sự phát triển của
nền kinh tế - xã hội. Quản lý giáo dục có tính hiệu lực, hiệu quả và tính
chuyên môn- nghiệp vụ. Mức độ đạt được của mục tiêu giáo dục là thước đo
năng lực, hiệu quả quản lý. Quản lý giáo dục coi trọng tính pháp quyền và

pháp chế. Do vậy, cán bộ quản lý giáo dục phải được trang bị kiến thức cần
thiết nhất định và mang tính đặc thù riêng biệt.
1.2.1.3. Quản lý nhà trường
Quản lý trường học là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong
phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý
giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo
dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh.
Nhà trường là hệ thống xã hội sư phạm chuyên biệt, hệ thống này đòi
hỏi những tác động có ý thức, có kế hoạch và hướng đích của chủ thể quản lý
lên tất cả các mặt của đời sống nhà trường để đảm bảo sự vận hành tối ưu xã
hội – kinh tế và tổ chức sư phạm của quá trình dạy học.
“Quản lí nhà trường là hệ thống những tác động có hướng đích của
hiệu trưởng đến con người (giáo viên, cán bộ nhân viên và học sinh), đến các
nguồn lực (cơ sở vật chất, tài chính, thông tin…), hợp quy luật (quy luật quản
lí, quy luật giáo dục, quy luật tâm lí, quy luật kinh tế, quy luật xã hội…) nhằm
đạt mục tiêu giáo dục” [34, tr.39]
Theo Từ điển giáo dục học: Quản lí nhà trường là thực hiện hoạt động
quản lí giáo dục trong tổ chức nhà trường. Hoạt động quản lí nhà trường do
chủ thể quản lí nhà trường thực hiện, bao gồm các hoạt động quản lí bên trong
nhà trường như:
14