Kinh nghiệm sử dụng kĩ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ thực hành ngoại khóa môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS

Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
MỤC LỤC
Trang
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu:
3. Đối tượng nghiên cứu:
4. Phương pháp nghiên cứu:
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN:
1. Cơ sở lí luận:
2. Thực trạng:
3. Giải pháp:
4. Hiệu quả:
III. KÊT LUẬN:
1. Bài học kinh nghiệm:
2. Đề xuất:
PHỤ LỤC

2
3
3
4
4
5
6
11
12
13
14

1


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Thế kỷ XXI, là kỷ nguyên của Công nghệ thông tin và hội nhầp Quốc tế.
Trong thời đại tri thức này là sự cạnh tranh giữa các nền giáo dục và đào tạo. Để
đưa đất nước ta hội nhập thành công và cạnh tranh thắng lợi, sánh vai được với
các cường quốc trên thế giới thì giáo dục nhất thiết phải đào tạo ra những con
người có tư duy sáng tạo, có thói quen tìm tòi và phát huy cái mới, có khả năng
hợp tác, chia sẽ…. Nói tóm lại giáo dục đóng vai trò là đào tạo nguồn nhân lực
phục vụ phát triển kinh tế - xã hội để xây dựng xã hội Việt Nam văn minh, giàu
mạnh, an toàn.
Đứng trước xu thế đó, cấp học trung học sơ sở là một mắt xích trung gian
cực kì quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Ở cấp học trung học cơ sở,
học sinh được học nhiều các môn học khác nhau, các môn học này đều góp phần
giáo dục tư tưởng, giáo dục đạo đức cho học sinh. Nhưng môn giáo dục công
dân là môn học trực tiếp giáo dục đạo đức, tư tưởng cho học sinh, trong đó có
việc giáo dục ý thức pháp luật. Giáo dục pháp luật cho công dân nói chung và
cho học sinh phổ thông nói riêng đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Vì nó
là một phương thức để xây dựng, phát triển nền văn hoá pháp lí, đảm bảo sự ổn
định và bến vững của đất nước. Điều 2 Luật Giáo dục khẳng định: “Mục tiêu
giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri
thức, sức khoẻ, thẫm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và
năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc”.
Thực trạng trong các nhà trường trung học cơ sở hiện nay hiện nay, việc

giảng dạy các tiết ngoại khoá của môn giáo dục công dân đang là vấn đề bất cập.
Vì sách giáo khoa không có hướng dẫn thống nhất ở các khối lớp mà chỉ dừng
lại chương trình chỉ đạo. Trước thực trạng việc giảng dạy môn giáo dục công
dân ở cấp trung học cơ sở đang gặp nhiều khó khăn trong các giờ thực hành
ngoại khoá ở các khối lớp.
Qua một quá trình giảng dạy môn giáo dục công dân ở trường trung học cơ
sở, tôi đã nghiêm túc tìm tòi, đổi mới các phương pháp, sử dụng các kĩ năng dạy
học trong các giờ thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân ở các khối lớp.
Một trong những kĩ năng dạy học mà tôi rất quan tâm và bản thân dạy thử
nghiệm đã có hiệu quả trong các giờ thực hành ngoại khoá đó là kỹ năng tuyên
truyền miệng về pháp luật. Đây là một kỹ năng dạy học nếu người dạy biết khai
thác tối đa các chức năng của nó sẽ gây được sự chú ý, tạo hứng thú học tập của
học sinh trong giờ thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân. Tôi đã mạnh
dạn chọn đề tài: “Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp
luật trong một tiết thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc
THCS” nhằm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh, với
mong muốn được góp phần tháo gỡ bớt những khó khăn, thắc mắc cho đội ngũ
2


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
giáo viên dạy môn giáo dục công dân, nhất là các giáo viên dạy kiêm nhiệm
môn học này.
2. Mục đích nghiên cứu
Việc bản thân chọn đề tài “Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng
về pháp luật trong một tiết thực hành ngoại khoá môn giáo duc công dân lớp 9
ở bậc học THCS” nhằm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, gây hứng
thú học tập, mở rộng sự hiểu biết pháp luật cho học sinh. Cung cấp cho các em
những hiểu biết cơ bản nhất về một số lĩnh vực pháp luật có liên quan trực tiếp,

gần gũi với đời sống xã hội ở lứa tuổi các em cần biết đó là trách nhiệm của
công dân trong gia đình, phòng chống các tệ nạn xã hội ở địa phương, lao động
xã hội, thực hiện trật tự an giao thông, kinh doanh sản xuất, bảo vệ Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo vệ Tổ quốc… Qua đó hình thành được tình
cảm, niềm tin đạo đức và pháp luật. Vì chỉ hình thành được tình cảm, niềm tin,
thẩm mĩ đạo đức mới tìm ra động lực hình thành ý chí, nghị lực ở các em, điều
chỉnh hành vi, hoạt động trong cuộc sống, trong học tập và lao động.
Qua nội dung đề tài nghiên cứu, học sinh nắm vững được các quy định của
pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội của xã hội nói chung và ở địa phương
nói riêng; phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại… Các em biết
tham gia các hoạt động phòng chống tệ nạn xã hội, phòng ngừa tai nạn vũ khí
cháy nổ và các hoạt động khác do nhà trường, địa phương tổ chức.
Bước đầu tìm ra các giải pháp của cá nhân để cùng các đồng nghiệp góp ý,
chia sẽ, áp dụng vào việc các tiết giảng dạy ngoại khoá không chỉ ở lớp 9 mà tất
cả các khối lớp có hiệu quả.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về việc sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật
trong một tiết thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS như
thế nào để đạt được hiệu quả cao.
Để xây dựng nội dung giờ học có hiệu quả, tôi chọn các em học sinh lớp 9
thuộc xã Xuân Vinh - vùng nông thôn cuối huyện Thọ Xuân làm đối tượng
nghiên cứu của đề tài. Là một xã xa trung tâm hành chính của huyện, phần lớn
người dân sống bằng nghề nông nghiệp thuần tuý, họ chưa có điều kiện quan
tâm nhiều đến pháp luật. Một số gia đình bố mẹ đi làm ăn ở xa gửi con cái cho
ông bà hoặc người thân chăm sóc. Nhưng địa bàn xã lại giáp danh với các huyện
Yên Định, Thiệu Hoá, xã có khu chợ hoạt động lâu năm, các quán xá dịch vụ
Internet, nhà nghỉ, cửa hàng karaokê xuất hiện đã có tác động không nhỏ đến
một bộ phận học sinh của nhà trường chúng tôi. Học sinh ở bậc trung học cơ sở
là lứa tuổi chưa trưởng thành, có đặc điểm tâm sinh lí riêng, nhất là các em học
sinh lớp 9 đang tuổi dậy thì, các em thích thể hiện bản thân mình, thích làm

người lớn, thích ăn chơi đua đòi, thích tò mò, mà thiếu đi sự quan tâm của gia
đình. Đây là nguyên nhân khiến các em dễ xa vào các tệ nạn xã hội.

3


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
Bản thân tôi là một giáo viên dạy môn giáo dục công dân của nhà trường,
đứng trước những vấn đề phức tạp nói trên, tôi thấy cần phải tăng cường giáo
dục pháp luật cho học sinh giúp các em trở thành người công dân hoàn thiện,
tránh xa các tệ nạn xã hội, góp phần vào mục tiêu giáo dục chung của nhà
trường, của ngành giáo dục.
4. Phương pháp nghiên cứu
Căn cứ vào các tiết thực hành ngoại khoá theo các chủ đề pháp luật khi sử
dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật, tôi đã sử dụng các phương pháp
nghiên cứu sau đây:
- Phương pháp nghiên cứu xây cơ sở lý thuyết: Khi lựa chọn đề tài nói trên
tôi đã đọc các tài liệu tham khảo nói về kĩ năng tuyên truyền miệng pháp luật để
rút ra các ưu điểm của kỹ năng này.
Tìm, đọc và nghiên cứu các chủ đề pháp luật liên quan tới lứa tuổi học sinh
trng học sơ sở nhất là các em học sinh lớp 9 để sử dụng kỹ năng tuyên truyền
miệng pháp luật nhằm tuyền truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các em.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Với phương
pháp này tôi quan sát các em ở trên lớp học hằng ngày về thái độ, cử chỉ hành vi,
theo dõi những học sinh thường xuyên bỏ học, những học sinh thường hay thay
đổi các kiểu quần áo, các kiểu tóc, nắm bắt thông tin ở các quán dịch vụ
Internet, quán karaoke, nhà nghỉ trên địa bàn xã là nguồn tài liệu phục vụ cho đề
tài nghiên cứu của tôi.
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Tôi sử dụng phương pháp tính tỉ lệ %

trong toán học để xử lý số liệu học sinh trước khi chưa áp dụng sáng kiến trong
giảng dạy giờ ngoại khoá và sau khi áp dụng sáng kiến vào giảng dạy giờ ngoại
khoá để thấy được tác dụng của việc biết sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng
về pháp luật trong các giờ thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân.

4


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Cơ sở lí luận
Bước vào thế kỉ XXI, đất nước đang phát triển và hội nhập không riêng vì
nhà trường mà ngành giáo dục đang tiến đến mục tiêu đổi mới phương pháp
giáo dục phổ thông, nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh.
Thực hiện sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 768/TTg –
KGVX ngày 16/5/2011 về tổ chức “Tháng hành động phòng, chống ma tuý”;
thực hiện chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại văn bản số 3368/BGDĐT –
CTHSSV ngày 20/5/2011 về việc tổ chức đợt cao điểm về phòng chống ma tuý
trong trường học năm học 2012; căn cứ công văn số 2592/SGDĐT –
PC&CTHSSV về việc triển khai Công điện số 2313/CĐ0TTg ngày 17/12/2015
của Thủ tướng Chính phủ về đảm bảo trật tự an toàn giao thông trong dịp tết
dương lịch, tết Bính Thân và lễ hội Xuân 2016; thực hiện kế hoạch chỉ đạo của
Phòng giáo dục Thọ Xuân trong năm học về việc thực hiện các tháng cao điểm
như “Tháng An toàn giao thông”, “Tháng phòng, chống ma tuý – HIV/AIDS”;
kế hoạch phòng chống dịch bệnh và An toàn vệ sinh thực phẩm…
Kết hợp với việc thực hiện hoạt động Ngoài giờ lên lớp hàng tháng của nhà
trường theo chủ điểm, phối kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm, Tổng phụ trách
đội, Bí thư đoàn, giáo viên dạy môn giáo dục công dân để xây dựng nội dung

phong phú, đa dạng của tiết thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân.
Căn cứ vào đặc điểm của từng khối lớp học, trình độ tiếp thu của các em,
chúng ta sử dụng các phương pháp và các kỹ năng dạy học sao cho phù hợp với
lứa tuổi các em. Qua môn giáo dục công dân, học sinh hiểu được các quyền và
nghĩa vụ cơ bản của công dân, có niềm tin vào tính đúng đắn của các chuẩn
mực, có ý thức tuân thủ pháp luật và có khả năng thực hiện các quy định của
pháp luật. Đây cũng là một trong năm nội dung cơ bản của phong trào “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, đó là rèn luyện kĩ năng sống cho
học sinh.
Để thực hiện được điều nói trên, nhiệm vụ của người dạy học môn giáo dục
công dân không chỉ cung cấp kiến thức bộ môn theo quy định chung, còn phải
gắn liền bài học với với thực tế cuộc sống để các em biết xử lí, vận dụng vào
thực tế cuộc sống ở địa phương, điều đó người dạy phải tổ chức tốt các tiết
ngoại khoá về các vấn đề địa phương. Giúp các em nhìn nhận, đánh giá đúng
những vấn đề đang xảy ra, biết lên án các hành vi vi phạm đạo đức, tố cáo các
hành vi vi phạm pháp luật làm mất trật tự an ninh ở địa phương, ảnh hưởng lợi
ích nhà nước, truyền thống lịch sử, danh lam thắng cảnh, di sản văn hoá của quê
hương, đất nước. Người dạy phải căn cứ vào tài liệu, mục đích truyền thụ, tình
hình thực tế ở địa phương để lựa chọn cách thức tổ chức tiết dạy ngoại khoá phù
hợp với đối tượng học sinh, tạo hứng thú trong quá trình lĩnh hội kiến thức. Để
từ đó các em tự điều chỉnh hành vi của bản thân, sống và làm việc theo đúng
Hiến pháp và Pháp luật, truyền thống đạo đức của dân tộc. Vì vậy, việc vận dụng
5


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
các kỹ năng vào giảng dạy giờ thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân về
các vấn đề địa phương là rất quan trọng.
2. Thực trạng

2.1. Đối với giáo viên
Bản thân là một giáo viên dạy môn giáo dục công dân được đào tạo đúng
chuyên ngành và giảng dạy đã 10 năm ở cấp trung học cơ sở, tôi thấy đa phần
các em học sinh chưa thực sự yêu thích môn học. Do trong quá trình giảng dạy
các giờ học môn giáo dục công dân giáo viên chưa biết vận dụng các phương
pháp và các kỹ năng dạy học phù hợp để tạo nên hứng thú cho học sinh. Nhất là
các bài thuộc phần pháp luật ở học kì II của tất cả các khối lớp và các giờ thực
hành ngoại khoá. Bên cạnh đó vẫn còn nhiều giáo viên dạy kiêm nhiệm môn
giáo dục công dân nên còn lúng túng, gặp khó khăn trong việc truyền thụ kiến
thức cho học sinh, ngại đổi mới phương pháp và sử dụng thích hợp các kỹ năng
dạy học.
Các tiết dạy học ngoại khoá môn giáo dục công dân đa số các giáo viên còn
lúng túng trong việc lựa chọn chủ đề bài học, thiết kế bài dạy, tài liệu hướng dẫn
của Bộ giáo dục chưa có, giáo viên dựa vào phân phối chương trình do Sở giáo
dục chỉ đạo còn mang tính chỉ đạo, sơ sài chưa đáp ứng được yêu cầu của người
học và tình hình thực tế ở địa phương trên các vùng, miền.
Những vấn đề bất cập mà tôi trình bày trên đã khiến cho một số tiết thực
hành ngoại khoá môn giáo dục công dân ở các khối lớp trở thành tiết kiểm tra,
dạy bù hoặc giáo viên cho học sinh ra ngoài sân trường chơi nên tính giáo dục
chưa cao, học sinh không có điều kiện tiếp nhận kiến thức, lãng phí thời gian.
Hoặc có thể giáo viên muốn cho học sinh đi tham quan các danh lam thắng cảnh,
khu di tích lịch sử, các khu công nghiệp phát triển, các làng nghề truyền thống
thì không có kinh phí nên không thể thực hiện được.
2.2. Đối với học sinh
Môn giáo dục công dân là môn khoa học – xã hội nhân văn, mang tính đặc
thù Việt Nam rất cao. Vì nó phản ảnh những yêu cầu của xã hội Việt Nam và
hình thành ở học sinh những chuẩn mực giá trị của xã hội, góp phần quan trọng
vào việc bảo tồn và phát triển bản sắc văn hoá dân tộc. Thế nhưng tâm lí chung
của các bậc phụ huynh cho rằng đây là môn học “phụ” nên kết quả như thế nào
là không quan trọng lắm. Do đó không quan tâm nhiều và động viên con em

mình tích cực học tập. Ngoài ra môi trường xã hội cũng có nhiều tiêu cực ảnh
hưởng không tốt đến quá trình học tập của các em. Vì thiếu sự hổ trợ phối hợp
đồng bộ, toàn diện của xã hội ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình dạy và học
môn giáo dục công dân.
Như ở phần mục đích nghiên cứu tôi đã nêu trên, một số học sinh lớp 9 ở
trường tôi không được sự chăm sóc, quan tâm của gia đình các em bị một số
thanh niên bên ngoài lôi cuốn vào các hiện tượng chơi điện tử, thường xuyên bỏ
học, thay đổi quần áo, kiểu tóc không phù hợp với tư cách người học sinh, hiện
6


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
tượng đánh nhau bên ngoài trường học để công an xã phải vào cuộc, học sinh đi
xe máy khi chưa đủ tuổi quy định… những hiện tượng này ảnh hưởng tới việc
giáo dục đạo đức học sinh của nhà trường.
Đứng trước thực trạng nói trên, bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp dạy
môn giáo dục công dân. Tôi xác định rõ mình phải có trách nhiệm giáo dục các
em trở thành người công dân hoàn thiện, tránh xa những cám dỗ do tệ nạn xã hội
đem lại. Để làm được điều đó, các em học sinh phải có hiểu biết nhất định về
kiến thức pháp luật phòng, chống tệ nan xã hội; Luật An toàn giao thông….
Nhưng do thời lượng có hạn, tiết học chính khoá môn giáo dục công dân ít
( 1tiết/tuần/lớp) nên chỉ có thể tổ chức một số hoạt động cho các em thông qua
tiết thực hành ngoại khoá và hoạt động ngoài giờ lên lớp.
2.3. Kết quả thực trạng
Năm học 2014 – 2015, tôi được nhà trường phân công giảng dạy môn giáo
dục công dân lớp 9A và lớp 9B, đầu năm học khi tôi chưa áp dụng đề tài này, tôi
đã tiến hành khảo sát học sinh của hai lớp 9 và kết quả khảo sát như sau:
Lớp

Tổng
số hs

Nắm vững bài
ngoại khoá

Hiểu bài ngoại
khoá

Chưa hiểu bài
ngoại khoá

SL

%

SL

%

SL

%

9A

35

0

0

6

17.1

15

42.9

9B

37

1

2.7

9

24.3

12

32.5

Kết quả khảo sát trên cho thấy, học sinh nắm vững bài ngoại khoá còn ít, tỉ
lệ học sinh chưa hiểu bài ngoại khoá còn cao nên tôi đã mạnh dạn áp dụng đề tài
sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ thực hành ngoại
khoá ở lớp 9B.

3. Giải pháp
Để sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong các tiết thực
hành ngoại khoá có hiệu quả, tôi đã đọc kĩ tài liệu nói về kĩ năng này, trước hết
tôi nắm vững khái niệm, vị trí, vai trò của kĩ năng tuyên truyền miệng pháp luật.
3.1. Khái niệm, vị trí, vai trò của tuyên truyền miệng về pháp luật:
a. Khái niệm: Tuyên truyền miệng về pháp luật là một hình thức tuyên truyền
mà người nói nói trực tiếp với người nghe về lĩnh vực pháp luật trong đó chủ
yếu là các văn bản pháp luật nhằm nâng cao nhận thức về pháp luật, niềm tin
vào pháp luật và ý thức pháp luật cho người nghe, kích thích người nghe hành
động theo các chuẩn mực pháp luật.
- Người dạy cần lưu ý rằng, hình thức tuyên truyền miệng gắn bó chặt chẽ với
nhiều hình thức tuyên truyền khác, là một bộ phận không thể thiếu trong tổng
thể các hình thức tuyên truyền pháp luật.
7


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
Ví dụ: Khi chúng ta dạy học các chủ đề pháp luật như Luật An toàn giao
thông bằng tranh ảnh, băng hình thì chúng ta cũng cần phải sử dụng hình thức
tuyên truyền miệng về pháp luật để giải thích cho người học hiểu ý của các bức
tranh, ảnh, băng hình nói trên.

Trẻ em phải đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe mô tô, xe máy
GV đặt câu hỏi: ?Tại sao mọi người khi ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy phải đội
mũ bảo hiểm;
Sau khi học sinh trả lời, GV tóm tắt để HS thấy được ý nghĩa của việc đội mũ
bảo hiểm; Gv tuyên truyền cho học sinh Nghị định 171/2013/NĐ – CP của
Chính phủ ngày 13/11/2013 quy định về xử phạt hành chính giao thông đường
bộ và bắt đầu từ ngày 10/4/2015 trẻ em đủ 6 tuổi khi ngồi trên xe mô tô, xe máy

phải đội mũ bảo hiểm theo quy định của pháp luật.
- Khi sử dụng hình thức tuyên truyền miệng về pháp luật cũng không nên sử
dụng hình thức này xuyên suốt trong bài học mà nên kết hợp với các hình ảnh
minh hoạ, các hình thức sân khấu hoá văn nghệ để tăng tính thuyết phục của bài
dạy.

8


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
b. Vị trí, vai trò:
- Tuyên truyền miệng pháp luật là hình thức tuyên truyền linh hoạt, có thể
tiến hành ở bất cứ nơi nào, trong các điều kiện, hoàn cảnh nào với số lượng
người nghe bao nhiêu. Khi thực hiện tuyên truyền miệng, người nói có điều kiện
thuận lợi để giải thích, phân tích, làm sáng tỏ nội dung cần tuyên truyền. Do đó
được thông tin hai chiều nên người nói điều chỉnh được nội dung và phương
pháp truyền đạt của mình để đạt hiệu quả cao hơn, có thể hỏi đáp trực tiếp để
đáp ứng tối đa yêu cầu của đối tượng. Với vai trò này giáo viên dạy môn công
dân sử dụng vào tiết ngoại khoá là rất phù hợp.
- Người nói có thể biểu lộ thái độ, tình cảm của mình trước người nghe, kết
hợp lời nói, cử chỉ để diễn đạt nội dung nên hiệu quả tuyên truyền được nâng
cao và tính chính xác cao, những ưu việt đó các hình thức tuyên truyền khác
không thể có được. Vì những lẽ đó tuyên truyền miệng giữ một vị trí quan trọng
trong các hình thức tuyên truyền pháp luật.
c. Sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật phải đạt được các yêu cầu
sau đây:
- Giáo viên phải gây thiện cảm ban đầu cho học sinh: Thiện cảm ban đầu tạo
ra hứng thú, say mê của người nghe, củng cố được niềm tin về vấn đề đang
tuyên truyền. Dáng vẻ bề ngoài, y phục, nét mặt, cử chỉ, phong thái, lời nói ban

đầu có ý nghĩa quan trọng đối với việc gây thiện cảm cho người nghe.
- Tạo sự hấp dẫn trong khi nói: Giọng nói phải rõ ràng, mạch lạc nhưng
truyền cảm. Âm lượng phải thay đổi theo nội dung, phải nhấn mạnh vào những
điểm quan trọng. Sử dụng chính xác, đúng mức thuật ngữ pháp lý, thuật ngữ
chuyên ngành và ngôn ngữ bình dân. Nếu sử dụng chính xác ý tứ, hình ảnh trong
kinh điển, thơ văn, ca dao vào giờ thực hành ngoại khoá tuyên truyền pháp luật
cũng làm tăng tính hấp dẫn, thuyết phục đối với người nghe.
- Bảo đảm các nguyên tắc sư phạm trong tuyên truyền miệng: Giáo viên phải
tôn trọng các nguyên tắc sư phạm. Từ bố cục bài nói, cách diễn đạt phải lôgic, rõ
ràng để học sinh được dẫn dắt từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, bám sát
trọng tâm của vấn đề.
- Sử dụng phương pháp thuyết phục trong tuyên truyền miệng: Có 3 phương
pháp tuyên truyền miệng đó là thuyết phục, nêu gương và ám thị, trong đó chủ
yếu là dùng phương pháp thuyết phục với ba bộ phận cấu thành là chứng minh,
giải thích, phân tích.
+ Chứng minh: đưa ra các số liệu, sự kiện, hiện tượng, nhân chứng để làm
sáng tỏ và xác nhận tính đúng đắn của vấn đề.
Ví dụ: Khi Gv tuyên truyền cho học sinh về tác hại của ma tuý đối bản thân,
gia đình và xã hội thì phải đưa ra các tranh ảnh làm nhân chứng thuyết phục
học sinh.

9


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS

Ma tuý, mại dâm: hiểm hoạ của gia đình và xã hội
+ Giải thích: là việc dùng lí lẽ để giảng giải giúp người nghe hiểu rõ và hiểu
đúng vấn đề. Lập luận trong khi giải thích phải chặt chẽ, chính xác, mạch lạc,

khúc triết, không nguy biện.
+ Phân tích: là mổ xẻ để tìm được đặc điểm, bản chất, điểm mạnh, điểm xấu,
sự phù hợp, không phù hợp của vấn đề. Sau khi phân tích phải có kết luận, đánh
giá, hướng người nghe vào định hướng tư duy đúng đắn, không làm cho học
sinh hoài nghi, dao động, hoang mang.
3.2. Các biện pháp tiến hành:
a. Tiến hành khảo sát, điều tra ban đầu làm căn cứ để so sánh với kết quả sau
khi áp dụng sáng kiến( phần này tôi đã làm ở phần thực trạng).
b. Xác định chủ đề ngoại khoá:
- Theo phân phối chương trình môn giáo dục công dân lớp 9 thì có 2 tiết
thực hành ngoại khoá phân bố ở hai học kì, người dạy có thể dồn 2 tiết thực
hành ngoại khoá đó vào một buổi hoặc có thể giữ nguyên theo phân phối
chương trình.
- Sau đó xác định chủ đề ngoại khoá, căn cứ vào tình hình thực tế ở địa
phương có thể lựa chọn chủ đề pháp luật cho phù hợp. Trong một tiết thực hành
ngoại khoá với thời gian 45 phút là rất ít, chúng ta nên chọn một chủ điểm pháp
luật để tuyên truyền cho học sinh hiểu rõ bản chất của vấn đề mà người dạy
muốn đạt được. Như ở phần lí do chọn đề tài và đối tượng nghiên cứu của đề tài
10


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
tôi trình bày trên, người dạy lựa chọn các chủ điểm pháp luật về thực hiện trật tự
an toàn giao thông; phòng chống các tệ nạn xã hội; phòng ngừa tai nạn vũ khí,
cháy, nổ và các chất độc hại đây là các vấn đề mang tính nóng hổi ở địa phương
và được cả xã hội chú ý quan tâm giải quyết.
c. Xây dựng giáo án giờ ngoại khoá:
Một giáo án giờ thực hành ngoại khoá tuyên truyền về pháp luật gồm các
bước sau đây:

Thứ nhất: Xác định chủ đề, sau đây tôi lấy ví dụ lựa chọn chủ đề phòng,
chống tệ nạn xã hội.
Chủ đề: PHÒNG, CHỐNG CÁC TỆ NẠN XÃ HỘI Ở ĐỊA PHƯƠNG
A. Mục tiêu bài học:
1. Về kiến thức:
Hiểu rõ tác hại của các tệ nạn xã hội xảy ra ở địa phương như nạn cờ bạc,
lô đề, cá độ, gái mại dâm trong các quán karaokê, nhà nghỉ; tệ nạn câu chộm
chó; hiện tượng học sinh bỏ học chơi điện tử trong các cửa hàng dịch vụ
Internet.
2. Về kỹ năng:
Tránh xa các tệ nạn xã hội, sống làm việc và học tập theo đúng qui định của
Hiến pháp và pháp luật.
3. Về thái độ:
Phê phán các hành vi vi phạm đạo đức, vi phạm pháp luật và ủng hộ những
hành vi, việc làm đúng với đạo lí dân tộc, đúng với quy định của pháp luật.
B. Phương pháp:
- Ngoài việc sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng pháp luật, kết hợp
phương pháp đàm thoại, tổ chức trò chơi, sắm vai.
C. Phương tiện:
- Tranh ảnh, bảng phụ, máy chiếu chiếu các tệ nạn xã hội;
- Số liệu tham khảo của cục phòng, chống tệ nạn xã hội( Bộ Lao động
Thương binh và xã hội);
- Luật bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em năm 2004;
- Bộ Luật Hình sự năm 1999;
- Pháp lệnh phòng chống mại dâm;
D. Hoạt động dạy học: (Các bước tiến hành một giờ thực hành ngoại khoá về
tuyên truyền miệng pháp luật)
1. Tìm hiểu và nghiên cứu tài liệu
- Đối tượng tuyên truyền pháp luật phòng, chống các tệ nạn xã hội ở địa
phương đó là các em học sinh lớp 9, theo kết quả khảo sát, điều tra ban đầu ở

phần thực trạng thì có tới 27/72 em (chiếm 37.5%) chưa nhận thức đầy đủ về
kiến thức pháp luật phòng, chống các tệ nạn xã hội mà các em đã được học.
- Nắm vững nội dung các văn bản pháp luật về phòng, chống các tệ nạn xã
hội cờ bạc, ma tuý, mại dâm:
11


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
+ Số liệu tham khảo của cục phòng, chống tệ nạn xã hội( Bộ Lao động
Thương binh và xã hội);
+ Luật bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em năm 2004;
+ Bộ Luật Hình sự năm 1999;
+ Pháp lệnh phòng, chống mại dâm;

+ Nội dung kiến của bài 13 - Phòng, chống các tệ nạn xã hội ( sách giáo
dục công dân lớp 8)
- Sưu tầm các tài liệu, dẫn chứng, minh hoạ cho chủ đề pháp luật tuyên
truyền. ( có ảnh minh họa)
2. Chuẩn bị đề cương (Nội dung pháp luật cần truyền đạt): cần chuẩn bị các
bước sau đây:
+ Những hiểu biết cơ bản về các tệ nạn xã hội;
+ Biết được các nguyên nhân xa vào tệ nạn xã hội và biện pháp phòng
chống nó;
+ Hậu quả (tác hại) của các tệ nạn xã hội đem lại;
+ Một số quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hôi ( nội dung
này đã nêu ở phần phương tiện dạy học);
+ Trách nhiệm của học sinh trong việc phòng, chống tệ nạn xã hội ở địa
phương nói riêng và của xã hội nói chung.
3. Tiến hành tuyên truyền miệng pháp luật trong một tiết thực hành ngoại khoá:

3.1 Giới thiệu: Giáo viên giới thiệu cho học sinh chủ đề thực hành ngoại khoá
đó là phòng, chống các tệ nạn xã hội ở địa phương đang là vấn đề bức xúc của
mọi người dân. Vậy nguyên nhân nào làm cho địa phương nơi mình đang ở lại
có các tệ nạn xã hội đó, tác hại của các tệ nạn xã hội nghiêm trọng như thế nào,
đứng trước nguy cơ đó pháp luật nước ta quy định công dân phải có nghĩa vụ
phòng, chống tệ nạn xã hội như thế nào, hôm nay cô và các em cùng tìm hiểu
giờ thực hành ngoại khoá nói trên.
3.2. Nội dung:
12


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
3.2.1. Học sinh tìm hiểu các tệ nạn xã hội ở địa phương.
Ở phần này giáo viên tuyên truyền cho học sinh nắm được nội dung pháp luật
cần truyền đạt. Trong quá trình tuyên truyền kết hợp với các phương pháp đàm
thoại, nêu gương, dẫn chứng để thuyết phục học sinh.
Giáo viên chiếu máy chiếu cho học sinh xem các bức ảnh phản ánh về các tệ
nạn xã hội(dưới đây tôi chỉ lấy một số bức tranh để minh hoạ, khi dạy học
giáo viên nên sưu tầm nhiều tranh ảnh về đề tài này để làm cho bài dạy
phong phú hơn):

Nạn đánh bài

Nạn đua xe

13


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ

thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS

Nạn mại dâm

Nạn ma tuý
3.2.2 Học sinh tìm hiểu các nguyên nhân dẫn đến các tệ nạn xã hội nói trên.
Sau khi cho học sinh xem các bức ảnh trên, giáo viên cho học sinh tìm hiểu
nguyên nhân dẫn đến các tệ nạn xã hội, liên hệ ở địa phương.
Bước 3: Học sinh chỉ ra được hậu quả của các tệ nạn xã hội đối với bản thân,
gia đình và xã hội.
Sau khi học sinh chỉ ra các hậu quả của tệ nạn xã hội, Gv cũng cố và đưa ra
các bức ảnh minh hoạ khắc sâu nội dung bài học.
14


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS

Mại dâm: mối hiểm hoạ của gia đình và xã hội

Hiểm hoạ từ tệ nạn xã hội
3.2.3.Tuyên truyền các văn bản pháp luật

15


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
Giáo viên sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật để truyền đạt các
văn bản pháp luật (chuẩn bị ở phần tư liệu dạy học) truyền đạt cho học sinh hiểu

biết sâu hơn quy định pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội.
3.2.4. Học sinh rút ra bài học cho bản thân
Giáo viên cho học sinh rút ra bài học cho bản thân thông qua nội dung giờ
ngoại khoá và cho học sinh xem các bức tranh cổ động, tuyên truyền phòng
chống tệ nạn xã hội ở nhà trường, địa phương tổ chức vào các tháng cao điểm
thực hiện công văn chỉ đạo của cấp trên.

16


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
Trên đây tôi minh hoạ giáo án trong một giờ thực hành ngoại khoá môn giáo
dục công dân lớp 9 với chủ điểm pháp luật Phòng, chống tệ nạn xã hội ở địa
phương bằng kỹ năng tuyên truyền miệng pháp luật. Qua tiết học thực hành
ngoại khoá này, tôi thấy với thời lượng 45 phút, giáo viên nên tuyên truyền một
chủ điểm pháp luật như Phòng, chống tệ nạn xã hội; Thực hiện trật tự an toàn
giao thông; phòng, ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại; phòng
chống ma tuý; phòng chống mại dâm… không nên tuyên truyền nhiều chủ điểm
pháp luật sẽ dàn trải, không khắc sâu kiến thức pháp luật cho học sinh.
4. Hiệu quả
Mặc dù thời gian còn rất hạn chế nhưng tôi đã vận dụng sáng kiến vào giảng
dạy ở các khối, lớp và đạt được kết quả rất khả quan. Bản thân tôi nhận thấy
rằng, nếu biết sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng pháp luật vào các giờ thực
hành ngoại khoá phù hợp học sinh sẽ học tích cực chủ động mở rộng vốn hiểu
biết về pháp luật, biết uốn nắn hành vi để trở thành người công dân có ích. Chất
lượng của giờ thực hành ngoại khoá sau khi áp dụng sáng kiến đạt kết quả cao
hơn so với các giờ thực hành ngoại khoá trước đó khi chưa áp dụng sáng kiến.
Kết quả khảo sát đạt được như sau:
Nắm vững bài

Hiểu bài ngoại
Chưa hiểu bài
Tổng
ngoại khoá
khoá
ngoại khoá
Lớp
số hs
SL
%
SL
SL
%
SL
9A

35

2

5.7

8

2

5.7

8

9B

37

5

13.5

13

5

13.5

13

Với kết quả đối chứng giữa hai lớp 9A và 9B cho thấy rằng việc tôi áp dụng
sáng kiến ở lớp 9B đã thành công. Chất lượng học sinh nắm vững, hiểu bài khoá
ở lớp 9B cao hơn nhiều so với lớp 9A, tỉ lệ học sinh chưa hiểu bài ngoại khoá đã
giảm đi nhiều.

17


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
III. KẾT LUẬN
1. Bài học kinh nghiệm
Là một giáo viên dạy môn giáo dục công dân ở trường trung học cơ sở - nơi
địa phương đang có những vấn đề bất cập về các tệ nạn xã hội. Tôi thấy mình áp

dụng đề tài vào giảng dạy các tiết ngoại khoá môn giáo dục công dân đã thành
công, tôi rút ra được những kinh nghiệm sau đây:
- Việc dạy các giờ ngoại khoá luôn là vấn đề mới và khó vì các vấn đề địa
phương phải phản ánh khách quan, thận trọng. Vì vậy việc đổi mới phương giờ
dạy thực hành ngoại khoá là là rất cần thiết đối với giáo viên. Khi đổi mới
phương pháp, sử dụng các kỹ năng dạy học phải căn cứ vào điều kiện cụ thể, lựa
chọn phương pháp phù hợp với trình độ, hoàn cảnh thực tế ở địa phương để làm
tăng niềm tin, hình thành thói quen biết điều chỉnh hành vi phù hợp với các
chuẩn mực xã hội của học sinh.
- Đa số các em học sinh yêu thích tiết thực hành ngoại khoá, tham gia nhiệt
tình ở các hình thức dạy học do giáo viên tổ chức;
- Việc sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật vào các tiết thực
hành ngoại khoá ở địa phương tạo nên sự thoải mái cho người dạy, hiệu quả
người học được nâng cao;
- Biết sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật phối kết hợp với các
phương pháp dạy khác sẽ tạo nên hứng thú học tập của học sinh;
- Sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng pháp luật để giáo viên biết xác định
chủ đề, nội dung tiết dạy, thuận lợi trong việc chuẩn bị các bước cho tiết dạy,
phương tiện tiến hành, địa điểm tiến hành;
- Giáo viên có sự thống nhất trong việc soạn giáo án, cách ghi bảng, hình thức
tổ chức ngoại khoá.
2. Đề xuất
- Các cấp quản lí cần quan tâm đến môn học giáo dục công dân, đến các giờ
thực hành ngoại khoá của môn học này để học sinh yêu thích môn học;
- Sở Giáo dục cần ban hành cụ thể, thống nhất về nội dung, phương pháp và
các bước tiến hành một giờ thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân bậc
THCS để tạo sự thuận lợi cho người dạy;
- Nên lồng ghép giờ thực hành ngoại khoá môn học này vào hoạt động ngoài
giờ lên lớp sẽ có nhiều thời gian giúp người dạy truyền thụ kiến thức sâu hơn,
người học sẽ gắn học đi đôi với hành.

Trên đây là những kinh nghiệm thực tế của bản thân về sử dụng kỹ năng
tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ thực hành ngoại khoá môn giáo
dục lớp ở trường trung học cơ sở nhằm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp
luật cho học sinh. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi
những thiếu sót. Rất mong quý đồng nghiệp và các độc giả đóng góp ý kiến để
đề tài hoàn thiện hơn, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của nhà trường
nói chung và môn giáo dục công dân nói riêng.
18


Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
Chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA BAN GIÁM HIỆU

Hiệu trưởng

Thọ xuân, ngày 04 tháng 04 năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người viết

Lê Bá Tấn

Cao Thị Tuyết

19

Kinh nghiệm sử dụng kỹ năng tuyên truyền miệng về pháp luật trong một giờ
thực hành ngoại khoá môn giáo dục công dân lớp 9 ở bậc THCS
PHỤ LỤC
1.
2.
3.
4.
5.

Bộ sách giáo khoa GDCD lớp 6, 7, 8, 9.
Bộ sách giáo viên GDCD lớp 6, 7, 8, 9.
Bộ sách bài tập tình huống GDCD lớp 6, 7, 8, 9.
Hướng dẫn chuẩn kiến thức, kĩ năng môn GDCD trung học cơ sở.
Tài liệu phổ biến, giáo dục pháp luật trong môn GDCD trung học cơ sở
(Tài liệu lưu hành nội bộ).

20