SKKN một vài kinh nghiệm trong công tác triển khai thực hiện chương trình rèn luyện đội viên

PHẦN MỞ ĐẦU
I. Bối cảnh chọn đề tài:
Trong thời gian 15 năm (từ năm học 1998-1999 đến năm học 20132014) bản thân tôi phụ trách công tác Đội và phong trào thiếu nhi ở trường
Trung học cơ sở, xuất phát từ thực tiễn trong những năm công tác. Từ năm
học 2011-2012 Hội đồng Đội tỉnh Bến Tre triển khai thực hiện sổ theo dõi
Chương trình rèn luyện Đội viên, mỗi Đội viên có một quyển sổ vì vậy các
Liên Đội trong huyện cần thiết phải có một qui trình, mô hình để thực hiện.
Trong các năm học năm học 2011-2014, Bản thân tôi đã thực hiện tốt
việc triển khai Chương trình rèn luyện Đội viên và kiểm tra công nhận các
chuyên hiệu nên trong bài sáng kiến kinh nghiệm này tôi sẽ đề cập đến
những biện pháp thực hiện và kết quả đạt được của Liên Đội trong công tác
triển khai thực hiện chương trình rèn luyện Đội viên.
II. Lý do chọn đề tài:
Để giúp các em đội viên thực hiện tốt Chương trình Rèn luyện đội
viên sửa đổi, bổ sung theo hướng dẫn của Hội đồng Đội Trung ương; sự
hướng dẫn của Hội đồng Đội tỉnh, huyện.
Triển khai thực hiện Chương trình Rèn luyện đội viên là một trong
các giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng đội viên, chất lượng hoạt động
Đội, phong trào thiếu nhi, chất lượng giáo dục, góp phần thực hiện có hiệu
qủa công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em trong thời kỳ mới.
Nhằm tạo ra phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp trong đội viên,
thiếu nhi trên các lĩnh vực học tập, rèn luyện và sinh hoạt. Huy động sự tham
gia đông đảo của các cấp, các ngành, các lực lượng xã hội trong công tác
giáo dục đội viên.
Để việc triển khai và công nhận Chương trình Rèn luyện đội viên
được tiến hành đồng bộ, khoa học, đảm bảo tính thiết thực, hiệu quả, phù
hợp với điều kiện thực tế tại đơn vị.
Để đáp ứng với những yêu cầu, nội dung của hoạt động Đội, nhiệm vụ
giáo dục của nhà trường, đồng thời đóng góp mô hình giúp cho các Liên Đội
trong huyện thực hiện tốt công tác này. Trong điều kiện hoàn cảnh cụ thể tại
trường trung học cơ sở, thực hiện nhiệm vụ của người giáo viên Tổng phụ

trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh tôi thực hiện đề tài sáng kiến


kinh nghiệm “Một vài kinh nghiệm trong công tác triển khai thực hiện
chương trình rèn luyện Đội viên”.
III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một vài kinh nghiệm trong công tác
triển khai thực hiện chương trình rèn luyện Đội viên” tập trung tổng hợp các
biện pháp và hiệu quả tổ chức giáo dục theo mô hình bản thân tôi đã thực
hiện.
Đề tài này có thể áp dụng cho các Liên Đội trường tiểu học và trung
học cơ sở.
VI. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài này được viết trên cơ sở đúc kết kinh nghiệm thực tiễn giúp
cho Liên Đội tổ chức tốt các hoạt động giáo dục, phát huy tính tích cực chủ
động của các em qua đó thực hiện tốt chương trình công tác Đội và Giao ước
thi đua của Hội Đồng Đội các cấp và mục tiêu giáo dục.
Qua đề tài sẽ trao đổi kinh nghiệm với các anh chị giáo viên Tổng
phụ trách Đội trong câu lạc bộ Phụ trách Đội. Tạo môi trường an toàn lành
mạnh giúp cho Đội viên học sinh phát huy tài năng và sự sáng tạo.
V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu:
- Giáo viên Tổng phụ trách có được kinh nghiệm, ứng dụng và phát
huy kinh nghiệm vào hoạt động của những năm kế tiếp.
- Đề tài này khi được phổ biến giúp cho các giáo viên Tổng phụ
trách có được qui trình, phương pháp tổ chức triển khai, công nhận và theo
dõi Chương trình rèn luyện Đội viên.
- Đội viên có điều kiện để trao dồi kỹ năng, phát triển năng lực bản
thân phù với lứa tuổi, giúp các em tham gia và điều hành tốt các hoạt động
vui chơi, giải trí, học tập mở mang kiến thức theo định hướng của chương
trình.

PHẦN NỘI DUNG
I.
Cơ sở lý luận:
Đội TNTP Hồ Chí Minh hoạt động có tính chất đặc trưng đáp ứng
nhu cầu của lứa tuổi và đảm bảo các nguyên tắc giáo dục trẻ em. Trong điều


5 chương II điều lệ Đội ghi rõ "Đội TNTP Hồ Chí Minh tổ chức theo thực
hiện các mục tiêu giáo dục Đội viên trở thành con ngoan, trò giỏi, cháu
ngoan Bác Hồ và mục tiêu trước mắt là trở thành Đoàn viên thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh. Đội TNTP là tổ chức của các em, do các em điều
hành. Đội TNTP Hồ Chí Minh hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự
quản có sự hướng dẫn của phụ trách Đội". Với mục đích đó Chương trình
Rèn luyện đội viên TNTP Hồ Chí Minh là chương trình giáo dục tổng hợp,
mang tính định hướng, gồm những kiến thức về truyền thống lịch sử, dân tộc;
truyền thống về Đoàn, Đội về nghiệp vụ công tác Đội; kiến thức về môi
trường, sức khỏe, thể dục, thể thao, quân sự, giao thông, chăn nuôi, trồng trọt
và về vấn đề quốc tế… giúp cho đội viên rèn luyện, phát triển toàn diện, trở
thành người Đoàn viên TNCS Hồ Chí Minh.
Điều 4 Điều lệ Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh qui
định: “Đội viên Đội TNTP Hồ Chí Minh có nhiệm vụ: Thực hiện Điều lệ,
nghi thức Đội Thiếu Niên Tiền Phong Hồ Chí Minh và chương trình rèn
luyện đội viên.” Các tập thể Đội và đội viên đều phải phấn đấu, rèn luyện
thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng để trở thành con ngoan,
trò giỏi, bạn tốt, công dân tốt, đoàn viên TNCS Hồ Chí Minh. Nhiệm vụ này
được cụ thể hóa bằng việc mỗi đội viên phải nghiêm chỉnh thực hiện Điều lệ
và Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh, Chương trình rèn luyện đội viên.
Chương trình RLĐV không những cung cấp những nội dung cơ bản
để thiếu nhi học tập rèn luyện mà còn trở thành một bộ cẩm nang lý luận tạo
cơ sở giúp người cán bộ phụ trách Đội định hướng triển khai các nội dung

chương trình công tác Đội góp phần đào tạo nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ phụ trách, giúp cho đội viên phấn đấu toàn diện, sớm trở thành những
người công dân tốt và đứng vào hàng ngũ của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
Theo bà Nguyễn Thị Hà – Chủ tịch Hội Đồng Đội trung ương
thìChương trình rèn luyện đội viên sửa đổi là sự kết hợp giữa lý thuyết và
thực hành, chú trọng công tác triển khai, vận dụng tại từng địa phương, đơn
vị, thông qua các mô hình cụ thể, mới mẻ kết hợp chặt chẽ với các hoạt động
ngoại khóa trong nhà trường, gắn với triển khai thực hiện cuốn Sổ theo dõi
rèn luyện nhi đồng và đội viên sẽ tạo ra những sân chơi học tập, rèn luyện bổ
ích, nghiêm túc và có tính kỷ luật cao cho các em đội viên ngay từ lứa tuổi
nhi đồng.
Thực hiện lời dạy của Bác Hồ kính yêu “Vì lợi ích mười năm thì
phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”, hy vọng đề tài sẽ


góp phần giúp các Liên Đội thực hiện tốt hơn công việc mang nhiều ý nghĩa
đó.
II Thực trạng của vấn đề:
Qua nhiều năm thực hiện công tác Đội, bản thân tôi nhận thấy công
tác triển khai và công nhận Chương trình rèn luyện Đội viên chưa thực sự
bài bản, nhiều Tổng phụ trách Đội chưa nắm được phương pháp triển khai
và công nhận các chuyên hiệu của chương trình, chưa có một mô hình mẫu
để tất cả các Liên Đội dựa vào thực hiện.
Do áp lực của việc học tập, và khối lượng kiến thức lớn nên các em
thiếu nhi không có nhiều thời gian tham gia học tập và thực hiện đầy đủ các
nội dung của chương trình.
Việc tổ chức kiểm tra công nhận các chuyên hiệu ở một số Liên Đội
còn lúng túng. Công tác kiểm tra công nhận đội viên đạt chuyên hiệu còn
gặp không ít khó khăn. Việc thực hiện các loại chuyên hiệu theo lứa tuổi và
những yêu cầu bắt buộc trong rèn luyện, học tập cho từng thiếu nhi phải liên

tục nhưng lại chưa có sự phân cấp cụ thể rõ ràng theo khối tiểu học và THCS
nên gặp nhiều hạn chế trong việc theo dõi quá trình thực hiện chuyên hiệu
của từng đội viên.
III. Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề:
1. Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn thực hiện Chương trình
Rèn luyện đội viên:
- Thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến cho
đội viên, thiếu niên hiểu, nắm chắc nội dung của Chương trình rèn luyện Đội
viên thông qua các hoạt động: sinh hoạt Liên - Chi đội, phát thanh măng
non, bảng tin măng non, in phát tài liệu, tổ chức tọa đàm, giao lưu, thi tìm
hiểu; tổ chức tập huấn, trang bị kiến thức, kỹ năng về chương trình cho đội
ngũ cán bộ Ban chỉ huy Liên - Chi đội, các anh chị phụ trách, giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên bộ môn…
- Chú trọng các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức cho đội
ngũ giáo viên, Hội cha mẹ học sinh, các lực lượng xã hội về ý nghĩa và tầm
quan trọng của chương trình Rèn luyện đội viên, nhằm tạo sự thống nhất
trong việc triển khai thực hiện.
2. Đội viên đăng ký rèn luyện theo chương trình Rèn luyện đội
viên:


- Căn cứ theo các nội dung chủ đề, chủ điểm của năm học, tổ chức
các hoạt động: lễ đăng ký; lễ ký kết giao ước thi đua đăng ký thực hiện
chương trình Rèn luyện đội viên giữa đội viên, các Chi đội theo đúng độ tuổi
qui định thống nhất của Hội đồng Đội Huyện.
- Coi trọng các hình thức gây ấn tượng, tạo khí thế thi đua, niềm tự
hào trong đội viên, thiếu nhi khi được đăng ký thực hiện Chương trình.
3. Hướng đẫn Đội viên tự rèn luyện theo Chương trình Rèn
luyện đội viên:
- Căn cứ nội dung hướng dẫn của chương trình Rèn luyện đội viên

sửa đổi (trong cuốn Chương trình rèn luyện đội viên), Tổng phụ trách, các
thầy cô giáo chủ nhiệm cần có sự hướng dẫn cho đội viên tự nghiên cứu, tìm
hiểu thông qua các lớp tập huấn, các giờ học ngoại khóa, thông qua các môn
học…
- Coi trọng yếu tố đội viên chủ động tự giác rèn luyện theo từng nội
dung của chương trình, rèn luyện trong học tập, trong sinh hoạt hàng ngày ở
trong gia đình và ngoài xã hội.
Sau đây là một số hình ảnh minh họa cho việc triển khai và thực
hiện nội dung Chương trình rèn luyện Đội viên.
Đăng ký thực hiện CT RLĐV
Học tập lịch sử qua tại khu di tích Rạch Gầm-Xoài Mút

Tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể như sau:
Nhảy múa tập thể (dân vũ)
Hội thao-Trò chơi dân gian

Tổ chức các hội thi
Hội thi cắm hoa
Viết câu đối Tết


Hội thi Kính Vạn Hoa
Cổ động hưởng ứng An toàn giao thông

Ngày thứ bảy tình nguyện vì môi trường
4. Các bước triển khai, công nhận hoàn thành Chương trình
Rèn luyện đội viên:
*. Nội dung triển khai: Theo tinh thần chỉ đạo của Hội đồng Đội
Trung ương, từ 13 chuyên hiệu rút gọn thành 10 chuyên hiệu do Hội đồng
Đội Trung ương ban hành tháng 11 năm 2011: Gồm các chuyên hiệu ( Phụ

lục 1)
1. Nghi thức Đội viên.
2. Nhà sử học nhỏ tuổi.
3. Nghệ sĩ nhỏ tuổi.
4. An toàn giao thông.
5. Chăm học.
6. Kỹ năng đội viên.
7. Nhà sinh học nhỏ tuổi.
8. Khéo tay hay làm.
9. Vận động viên nhỏ tuổi.
10. Hữu nghị Quốc tế.
- Việc triển khai các chuyên hiệu phải được tiến hành khoa học,
đồng bộ. Trong quá trình triển khai, căn cứ vào đặc điểm, tình hình của Liên
Đội, Chi Đội mà triển khai 10 chuyên hiệu sao cho phù hợp. Các đơn vị có
thể triển khai theo các chặng, giai đoạn, chủ đề, chủ điểm, các trọng tâm
công tác trong năm học.
- Trên cơ sở chỉ đạo của Hội đồng Đội Trung ương, các chuyên hiệu
được chia làm 3 hạng: hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba trên cơ sở hạng Nhất,
hạng Nhì, hạng Ba của chương trình rèn luyện đội viên.
Cụ thể:
*. Chương trình RLĐV hạng Ba (Măng non):
Đội viên tham gia rèn luyện theo chương trình Đội viên hạng Ba
dành cho độ tuổi 9, 10 (đội viên khối 4 và 5) trên cơ sở rèn luyện 10 chuyên
hiệu (hạng Ba) và được chia làm 02 kỳ: Kỳ 1 là độ tuổi đội viên khối 4 các
em đăng ký rèn luyện 05 / tổng số 10 chuyên hiệu qui định; 05 chuyên hiệu
còn lại đội viên tiếp tục rèn luyện ở độ tuổi đội viên khối 5.


*. Chương trình RLĐV hạng Nhì (Sẵn sàng):
Đội viên tham gia rèn luyện theo chương trình Đội viên sẵn sàng

hạng Nhì dành cho độ tuổi 11, 12 (đội viên khối 6 và 7) trên cơ sở rèn luyện
10 chuyên hiệu (hạng Nhì) và được chia làm 02 kỳ: Kỳ 1 là độ tuổi đội viên
khối 6 các em đăng ký rèn luyện 05 / tổng số 10 chuyên hiệu qui định; 05
chuyên hiệu còn lại đội viên tiếp tục rèn luyện ở độ tuổi đội viên khối 7.
*. Chương trình RLĐV hạng Nhất (Trưởng thành):
Đội viên tham gia rèn luyện theo chương trình Đội viên trưởng
thành hạng Nhất dành cho độ tuổi 13, 14 và 15 (đội viên khối 8 và 9) trên cơ
sở rèn luyện 10 chuyên hiệu (hạng Nhất) và được chia làm 02 kỳ: Kỳ 1 là độ
tuổi đội viên khối 8 các em đăng ký rèn luyện 05 / tổng số 10 chuyên hiệu
qui định; 05 chuyên hiệu còn lại đội viên tiếp tục rèn luyện ở độ tuổi đội
viên khối 9.
- Việc phân bố 5 chuyên hiệu rèn luyện trước và 5 chuyên hiệu rèn
luyện sau là do Đội viên đăng kí trên hướng dẫn của Hội Đồng Đội và của
Tổng Phụ Trách
- Đối với Khối 9 nên tập trung rèn luyện kết thúc 5 chuyên hiệu còn
lại ở học kỳ I.
Việc tham mưu và chỉ đạo thực hiện chuyên hiệu chương trình
RLĐV:
- Trên cơ sở chỉ đạo của Hội đồng Đội Huyện Ban phụ trách Đội,
Tổng Phụ Trách tham mưu với Chi bộ, Ban giám hiệu để triển khai thực hiện
có hiệu quả các chuyên hiệu do Hội đồng Đội qui định cho từng lứa tuổi
theo từng cấp học, đảm bảo đúng qui định.
* Công tác kiểm tra công nhận đạt các chuyên hiệu:
- Hình thức kiểm tra, công nhận: Căn cứ tình hình cụ thể của đơn vị
mà tổ chức các hình thức kiểm tra cho phù hợp, đa đạng, phong phú, tạo
không khí thi đua, vui tươi, phấn khởi và tự hào của đội viên khi tham dự;
đảm bảo phương châm “Học mà vui – vui mà học”, thông qua các hoạt động
thi trắc nghiệm, thi viết, thi vấn đáp; thi theo tập thể, hoặc đại diện; thông
qua điểm thi, kết qủa học tập các bộ môn học; thông qua sinh hoạt, hoạt
động Đội.

- Công tác kiểm tra và trao giấy chứng nhận công nhận đội viên đạt
các chuyên hiệu và hoàn thành chương trình được tiến hành thường xuyên,
liên tục theo chủ đề, chủ điểm trong năm học với các hình thức phong phú,
tạo khí thế vui tươi, ấn tượng, tự hào trong đội viên.


- Quy mô kiểm tra, công nhận: Việc tổ chức kiểm tra tiến hành với
quy mô ở cấp Liên Đội, Chi Đội tạo không khí thi đua trong đội viên và tổ
chức Đội.
- Việc thực hiện Chương trình Rèn luyện đội viên, nhất là việc kiểm
tra công nhận các chuyên hiệu và hoàn thành Chương trình Rèn luyện đội
viên nhất thiết phải gắn với công nhận các danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ,
chi đội mạnh, liên đội mạnh.
Cụ thể là:
+Kiểm tra qua viết dưới hình thức bài trắc nghiệm kiến thức, tự luận
như hình 1

Hình 1
+Kiểm tra kết qua thực tế: Sau khi kiểm tra thực tế CĐ trưởng ghi kết
quả vào sổ rèn luyện như hình 2


Hình 2
+ Kiểm tra thông qua kết quả các môn học: như hình 3
+ Kiểm tra thông qua kết quả tự tìm hiểu: như hình 3

Hình 3
+Kiểm tra qua các hội thi, hội thao, hội trại
• Công nhận hoàn thành chuyên hiệu và chương trình RLĐV:
Việc công nhận hoàn thành chuyên hiệu của đội viên dựa trên số

lượng chuyên hiệu do Hội đồng Đội huyện dựa trên giao ước thi đua qui
định cho mỗi độ tuổi của mỗi cấp học.
Công nhận hoàn thành chương trình RLĐV:
*. Chương trình RLĐV hạng Ba (M