Vai trò của hoạt động nhóm trong việc giảng dạy Tiếng Anh

Vai trò của hoạt động nhóm cặp trong giảng dạy TiếngAnh THCS

APhần I : đặt vấn đề
1.Lý do chọn đề tài.
Trên lĩnh vực giáo dục , đổi mới phơng pháp dạy học là một vấn đề đã đợc
đề cập và bàn luận rất sôi nổi từ nhiều thập kỷ qua. Các nhà nghiên cứu phơng
pháp dạy học đã không ngừng nghiên cứu và tiếp thu những thành tựu mới của lý
luận dạy học để đa nền giáo dục của nớc ta ngày càng hiện đại hơn , đáp ứng nhu
cầu học tập ngày càng cao của nhân dân.Những năm gần đây , định hớng đổi mới
phơng pháp dạy học đã đợc thống nhất theo t tởng tích cực hoá hoạt động học tập
của học sinh dới sự tổ chức hớng dẫn của giáo viên : Học sinh chủ động tự giác
tìm tòi , phát hiện ,giải quyết nhiệm vụ nhận thức và có ý thức vận dụng linh hoạt
,sáng tạo các kiến thức kỹ năng đã thu nhận đợc . Trong dạy học ngọai ngữ , quan
điểm này càng đúng vì không ai có thể thay thế ngời học trong việc nắm các kiến
thức ngôn ngữ và sử dụng chúng trong hoạt động giao tiếp bằng chính năng lực
giao tiếp của các em .
Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi thế giới đang có biến đổi mạnh mẽ và
sâu sắc , khi mọi mặt của đời sống xã hội đang trong quá trình biến đổi sâu sắc ,
đất nớc đang bớc vào thời kỳ hội nhập ,đặc biệt từ năm 2007 , nớc ta trở thành
thành viên chính thức của tổ chức thơng mại thế giới , thì vị trí của môn Tiếng
Anh ngày càng trở nên quan trọng . Đó chính là một tất yếu khách quan buộc
chúng ta phải nhận thức đúng đắn , đầy đủ vị trí đó . Vì vậy môn Tiếng Anh đang
ngày càng đợc quan tâm , coi trọng . Và mục tiêu đào tạo học sinh học môn
Tiếng Anh là nhằm vào mục đích giao tiếp , năng lực ứng xử bằng ngôn ngữ
trong các tình huống giao tiếp cụ thể .
Để đạt đợc mục đích này phơng pháp sử dụng hoạt động nhóm,cặp sẽ
giúp giáo viên rất nhiều trong việc phát huy tính tích cực ,tự giác ,chủ động của
học sinh trong việc học tập bộ môn , cũng nh tạo sự hứng thú cho học sinh trong
mỗi tiết học . Việc lựa chọn đề tài này xuất phát từ nhận thức của bản thân tôi về
việc đổi mới phơng pháp dạy học ,vai trò của ngời giáo viên trong hoạt động dạy

và vị trí trung tâm của ngời học sinh trong hoạt động học .Chọn đề tài này tôi
muốn thể hiện một phần vốn kinh nhiệm nhỏ bé của mình vào quá trình giảng
dạy môn Tiếng Anh trong nhà trờng.
Giáo viên : vũ thị đào - trờng thcs giang biên
1

Vai trò của hoạt động nhóm cặp trong giảng dạy TiếngAnh THCS

2.Mục đích , phạm vi , đối t ợng và nhiệm vụ nghiên cứu:
2.1. Mục đích nghiên cứu.
Đề xuất việc sử dụng phơng pháp thảo luận nhóm ,cặp trong dạy học môn
Tiếng Anh ở trờng THCS nhằm phát huy tính tích cực , tự giác ,sáng tạo và tạo
hứng thú cho học sinh trong những giờ học Tiếng Anh .
2.2. P hạm vi đối t ợng nghiên cứu .
- Các bài dạy Tiếng Anh ở trờng THCS.
- Học sinh lớp 6B,6C,7A,7B trờng THCS Giang Biên.
2.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Thông qua đề tài , tôi muốn chỉ ra nnhững đặc điểm của phơng pháp thảo
luận nhóm,cặp ,cách thức ,kỹ năng sử dụng ,cách chia nhóm ,cách tiến hành thảo
luận và hiệu quả của phơng pháp thảo luận nhóm ,cặp.
Giáo viên : vũ thị đào - trờng thcs giang biên
2

Vai trò của hoạt động nhóm cặp trong giảng dạy TiếngAnh THCS

Phần II : nội dung
1.Cơ sở lý luận của vấn đề .
Trong bất cứ cấp học nào , nhà trờng nào thì nhiệm vụ quan trọng số một
là hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò .Đây là hai nhiệm vụ quan
trọng , vậy làm thế nào để hoạt động dạy và học đạt hiệu quả cao nhất đang là

vấn đề đặt ra đối với các nhà quản lý , và những ngời làm công tác giáo dục.
Đặc biệt từ năm 2000, với việc thay đổi nội dung chơng trình sách giáo khoa
và phơng pháp giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực ,chủ động tự giác của ng-
ời học sinh trong học tập nhằm nâng cao chất lợng học tập thì đổi mới phơng
pháp dạy học nói chung và phơng pháp dạy học môn Tiếng Anh nói riêng đang
là vấn đề bức xúc ở các nhà trờng hiện nay. Nó ngày càng trở thành mối quan
tâm của các nhà s phạm .Mục đích của việc đổi mới phơng pháp dạy học là
phát huy vai trò chủ thể của học sinh , khả năng t duy sáng tạo, độc lập trong
hoạt động học tập của học sinh . Chính vì vậy , việc đổi mới phơng pháp dạy
học đã có nhiều phơng pháp đợc đa vào giảng dạy nh đóng vai, kích thích t duy
, giảI quyết vấn đề , trò chơi, hoạt động nhóm , cặp trong đó phơng pháp
thảo luận nhóm ,cặp là phơng pháp ngày càng chiếm u thế trong hoạt động
dạy và học các bộ môn ở trờng phổ thông hiện nay .Tuy nhiên việc sử dụng
phơng pháp này trong dạy học còn nhiều bất cập và hạn chế.
Nh chúng ta đã biết , từ lâu việc dạy học thờng là quá trình truyền thụ
kiến thức một chiều chủ yếu là thầy nói trò nghe .Đây là một thói quen cần
phải khắc phục . Chúng ta vẫn dạy học sinh học thầy không tày học bạn thì
tại sao chúng ta không áp dụng ý nghĩa này để tổ chức cho học sinh học bạn ?
Học bạn là một phơng pháp tốt là một cơ hội tốt để học sinh có thêm hiểu
biết cùng với việc học thầy. Một trong những hình thức tổ chức cho học sinh
học bạn đó là tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm ,cặp ngay trong các
giờ học Tiếng Anh.

Giáo viên : vũ thị đào - trờng thcs giang biên
3

Vai trò của hoạt động nhóm cặp trong giảng dạy TiếngAnh THCS

2.Cơ sở thực tiễn của vấn đề .
Qua thực tế giảng dạy , dự giờ đồng nghiệp trong nhà trờng , cũng nh

trong những buổi sinh hoạt chuyên môn cụm thì việc đổi mới phơng pháp còn
diễn ra chậm ,đặc biệt là việc sử dụng phơng pháp thảo luận nhóm ,cặp . Đây là
phơng pháp ít đợc sử dụng hoặc có sử dụng chỉ mang tính hình thức,một phần
là do giáo viên cha nắm chắc đợc phơng pháp , mặt khác sợ sử dụng sẽ làm cho
lớp mất thời gian , mất trật tự , gây ảnh hởng các lớp bên cạnh , nếu quản lý
không tốt thì đó sẽ là cơ hội cho một bộ phận học sinh lời học ngồi nói
chuyện .
Sau hơn bẩy năm thay đổi nội dung chơng trình sách giáo khoa và phơng
pháp dạy học đã chứng minh đợc tính tích cực , đúng đắn của phơng pháp
này . Việc đổi mới phơng pháp dạy học theo hớng tích cực , tự giác chủ động
sáng tạo của ngời học sinh có một ý nghĩa khoa học rất sâu sắc- đó chính là
nâng cao chất lợng học tập của học sinh.
Tuy nhiên việc giảng dạy và sử dụng phơng pháp mới đối với giáo viên
còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình giảng dạy , việc gặp những khó khăn
này do một số nguyên nhân :
Thứ nhất : Do đây là những phơng pháp mới cho nên việc sử dụng
trong quá trình giảng dạy đối với giáo viên còn nhiều bất cập , cha thành thạo
,thiếu phơng tiện .
Thứ hai : Trong quá trình dạy học , học sinh có thói quen là tiếp
nhận tri thức do giáo viên truyền thụ một cách thụ động , nên học sinh quen
tính dựa dẫm ,lời suy nghĩ hoặc có phát biểu thì lại lấy nội dung có sẵn trong
sách giáo khoa để trả lời , hoặc phó mặc cho giáo viên.
Thứ ba : Đặc biệt đối với bộ môn Tiếng Anh khi học sinh còn hạn
chế về vốn từ , lời chuẩn bị bài ở nhà thì việc tiếp thu bài trên lớp gặp rất nhiều
khó khăn , vì thế học sinh rất ngại giao tiếp .
Giáo viên : vũ thị đào - trờng thcs giang biên
4

Vai trò của hoạt động nhóm cặp trong giảng dạy TiếngAnh THCS

3.Cách thức tổ chức hoạt động nhóm trong giảng dạy môn Tiếng Anh .
Theo quan điểm dạy học hiện đại , phơng pháp dạy học nói chung và ph-
ơng pháp học môn Tiếng Anh nói riêng phải phát huy đợc tính tích cực , chủ
động sáng tạo của học sinh trong dạy học . Các phơng pháp và hình thức học môn
Tiếng Anh rất phong phú , đa dạng nh : diễn giảng, đàm thoại , trực quan , kể
truyện , đóng vai, thảo luận nhóm,cặp
Hoạt động nhóm là một trong những phơng pháp dạy học hiện đại có tác
dụng phát huy tính tích cực hoạt động của học sinh , cũng nh tăng cờng sự tơng
tác giữa học sinh với nhau trong quá tình học tập . Tuy nhiên việc sử dụng phơng
pháp này ở mỗi môn học có những đặc trng riêng . Vậy trong dạy học môn Tiếng
Anh , phơng pháp này có những đặc trng gì ?và sử dụng nó nh thế nào để có hiệu
quả cao nhất ?
Hoạt động nhóm,cặp là một trong những biểu hiện của tính tích cực ,
chủ động của học sinh trong hoạt động học tập bộ môn. Thực chất của phơng
pháp thảo luận nhóm,cặp là để học sinh thực hiện những nhiệm vụ nào đó theo
nhóm ,cặp : có thể là thảo luận một vấn đề do giáo viên giao, có thể là thảo luận
để trả lời câu hỏi hoặc thực hành mẫu câu nào đó theo yêu cầu của giáo viên
Vậy khi sử dụng phơng pháp thảo luận nhóm cặp có những thuận lợi và khó khăn
gì? biện pháp khắc phục nó nh thế nào?
3.1.Những thuận lợi ,khó khăn khi sử dụng ph ơng pháp thảo luận nhóm và
biện pháp khắc phục .
Phơng pháp thảo luận nhóm đợc sử dụng nhằm giúp cho mọi học sinh tham
gia một cách chủ động vào quá trình học tập , tạo cơ hội cho các em có thể chia
sẻ kiến thức , kinh nghiệm , ý kiến để giải quyết các vấn đề có liên quan đến nội
dung bài học, tạo cơ hội cho các em đợc giao lu,học hỏi lẫn nhau,cùng nhau giải
quyết những nhiệm vụ chung. Vì vậy việc sử dụng phơng pháp thảo luận nhóm
,cặp sẽ có rất nhiều lợi ích:
- Ngời học đợc hoạt động,đợc chủ động lĩnh hội kiến thức ,đợc bộc lộ
mình và đợc phát triển .
Giáo viên : vũ thị đào - trờng thcs giang biên

5

Vai trò của hoạt động nhóm cặp trong giảng dạy TiếngAnh THCS

- Rèn đợc kỹ năng nghe nói cho học sinh. Học sinh đợc nghe bạn
trình bày , đợc nhận xét ,đánh giá về ý kiến của bạn , nói điều mình
nghĩ ,tự nhận xét về chính mình .
- Rèn đợc tính tự giác ,ý thức phấn đấu vơn lên , có thói quen hợp
tác trong học tập và công việc trong cuộc trong cuộc sống.
- Đây là phơng pháp dễ thực hiện ,vận dụng đợc ở mọi nơi kể cả
những vùng khó khăn, thiếu thốn về cơ sở vật chất và phơng tiện dạy
học.
- Kiến thức của học sinh sẽ giảm bớt phần chủ quan phiến diện , làm
tăng tính khách quan khoa học ; kiến thc trở nên sâu sắc , bền
vững ,dễ nhớ và nhớ nhanh hơn do đợc giao lu, học hỏi giữa các thành
viên trong nhóm với nhau ; nhờ không khí thảo luận sôi nổi , cởi mở
nên học sinh ,đặc biệt là học sinh nhút nhát , trở nên bạo dạn hơn,các
em học đợc cách trình bày ý kiến của nhau,biết lắng nghe có phê
phán ý kiến của bạn , từ đó giúp các em dễ hoà nhập vào cộng đồng
nhóm,tạo cho các em sự tự tin,hứng thú trong học tập và sinh hoạt;
nhờ hoạt động nhóm,cặp mà vốn hiểu biết và kinh nghiệm xã hội của
học sinh thêm phong phú,kỹ năng giao tiếp,hợp tác đợc phát triển.
Bên cạnh những mặt tích cực ,thì phơng pháp này cũng gặp phải một
số khó khăn:
- Lớp đông học sinh,không gian lớp học chật , bàn ghế không
phù hợp với việc di chuyển; thiếu các trang thiết bị đồ dùng học
tập; học sinh còn nhút nhát hoặc còn dựa dẫm ,ỷ nại vào các bạn
;ý kiến còn phân tán mâu thuẫn nhau; thời gian bị kéo dài,ồn ào,
mất trật tự ảnh hởng đến các lớp khác, giáo viên khó quản lý.
Vậy làm thế nào để khắc phục đợc những khó khăn này ? Theo quan điểm

của bản thân và qua dự giờ đồng nghiệp và qua thực tế sử dụng phơng pháp ,tôi có thể
đa ra một số giải pháp sau:
Giáo viên : vũ thị đào - trờng thcs giang biên
6

Vai trò của hoạt động nhóm cặp trong giảng dạy TiếngAnh THCS

+ Việc chia nhóm ,phân chia vị trí làm việc cho các nhóm phải linh hoạt ,
tuỳ theo hoàn cảnh thực tế . Có thể tổ chức cho học sinh thảo luận theo cặp hai học
sinh ngồi cạnh nhau hoặc theo từng bàn .
+ Giáo viên cần sử dụng các đồ dùng dạy học tự làm ,đồng thời đông viên,
hớng dẫn học sinh su tầm hoặc tự làm đồ dùng học tập.
+ Trong các nhóm,cặp làm việc,giáo viên cần đi đến các nhóm , động
viên,khích lệ , giúp đỡ học sinh, đặc biệt là những em nhút nhát tham gia vào hoạt
động chung, thậm chí có thể giao cho các em nhiệm vụ cụ thể , từ đơn giản đến phức
tạp cho từng em.
+ Giáo viên phải định hớng ,giúp đỡ các nhóm tập trung vào các vấn đề cần
giải quyết . Đồng thời , cần nhắc nhở học sinh tôn trọng ,lắng nghe ý kiến của nhóm
khác . Và cuối cùng giáo viên phải đa ra ý kiến của mình để định hớng cho học
sinh.
+Ngay từ đầu phải quy định rõ thời gian làm việc,thời gian báo cáo kết quả
của các nhóm .
3.2.Cách chia nhóm khi thảo luận :
Đây là nhiệm vụ quan trọng đặc biệt trong hoạt động nhóm ,cặp, việc hoạt
động theo nhóm, cặp có hiệu quả hay không phụ thuộc hoàn toàn vào việc chia
nhóm ,cặp . Vì vậy khi chia nhóm cặp cần phải chú ý đến rất nhiều yếu tố :
không gian lớp học, số lợng học sinh, trình độ học sinh
* Có nhiều cách tổ chức làm việc theo cặp :
- Giữa thầy và một trò.
- Giữa hai học sinh gần nhau (closed pair) hặc hai học sinh không

ngồi gần nhau trong cùng một lớp (open pair)
- Nhóm nhỏ gồm các học sinh trong cùng một bàn (4 học sinh) .
- Nhóm lớn gồm học sinh ở hai bàn kế tiếp nhau (8 học sinh).
Giáo viên : vũ thị đào - trờng thcs giang biên
7

Vai trò của hoạt động nhóm cặp trong giảng dạy TiếngAnh THCS

Việc chia nhóm , cặp phải phù hợp với từng vấn đề , nội dung thảo luận, giáo
viên có thể căn cứ vào vấn đề , nội dung câu hỏi thảo luận mà chia nhóm cho phù
hợpGiáo viên nên đặt tên cho các nhóm bằng các tên tiếng Anh của con vật
đáng yêu, loài hoa ,màu sắc hoặc những tính từ thú vị mà các em thích.
3.3. Khi nào nên làm việc theo cặp hoặc nhóm.
a, Hình thức làm việc theo cặp thích hợp với các hoạt động cần có sự trao
đổi hội thọai giữa hai ngời với nhau do vậy sẽ phù hợp ví các loại bài nh :
- Luyện mẫu câu sau phần giới thiệu ngữ liệu mới và sau một vài phút
luyện tập cả lớp .
-Luyện các bài tập ngữ pháp theo mẫu câu .
- Luyện các bài hội thoại ngắn : đóng lại bài hội thoại,làm các bài hội
thoại tơng tự nh hội thoại mẫu với gợi ý cho sẵn
- Các bài luyện giao tiếp .
b, Các hình thức làm việc theo nhóm có thể áp dụng cho các hoạt động tơng
tự nhng khó khăn hơn cần số ngời tham gia nhiều hơn nh thảo luận giải quyết
vấn đề, lập kế hoạch.
3.4. Kỹ năng thiết kế câu hỏi, nhiệm vụ hoạt động nhóm:
Việc thiết kế câu hỏi trong hoạt động nhóm , cặp có vai trò hết sức quan
trọng trong phơng pháp thảo luận nhóm,cặp.Giáo viên đa ra câu hỏi thảo luận có
thể là khi kiểm tra bài cũ , trong khi học bài mới , khi củng cố bài học, khi giải
quyết tình huống , hoặc khi chuẩn bị tiểu phẩm và sắm vai Vì vậy khi việc thiết
kế các câu hỏi , nhiệm vụ hoạt động nhóm cần thoả mãn các yêu cầu sau:

- Câu hỏi, nhiệm vụ phải rõ ràng, cụ thể.
- Câu hỏi nhiệm vụ phải phù hợp với chủ đề bài học, với mục
tiêu của hoạt động.
- Câu hỏi nhiệm vụ phải phù hợp với trình độ của học sinh.
Giáo viên : vũ thị đào - trờng thcs giang biên
8