Đề cương môn lí thuyết làm văn (mới)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
KHOA SƯ PHẠM

BỘ MÔN KHOA HỌC XÃ HỘI

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN

LÍ THUYẾT LÀM VĂN
TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG

Hà Nội, 2014


ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
TÊN HỌC PHẦN: LÍ THUYẾT LÀM VĂN TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG

1. Thông tin về đơn vị đào tạo
Khoa: Sư phạm
Bộ môn: Khoa học xã hội.
2. Thông tin về học phần
Mã số học phần:
Môn học tự chọn/ bắt buộc: Bắt buộc
Số tín chỉ: 3
Các môn tiên quyết: Văn học Việt Nam, Lí luận văn học, Tiếng Việt
3. Mục tiêu và chuẩn năng lực (góp phần vào chuẩn đầu ra) cần hình thành
3.1. Mục tiêu chung
Giúp SV hình thành, củng cố một số kiến thức, kĩ năng và năng lực, nhấn
mạnh năng lực tạo lập các loại văn bản trong nhà trường.
Bồi dưỡng các phẩm chất: kiên trì, thận trọng, linh hoạt… trong tạo lập
văn bản.
3.2. Chuẩn năng lực

• Kiến thức
- Khái niệm, đặc điểm các kiểu văn bản trong nhà trường.
- Các vấn đề lý luận của phân môn Tập làm văn: mục đích, nội dung, cơ sở
khoa học của môn Làm văn.
• Kĩ năng

- Củng cố và nâng cao các kĩ năng viết các loại văn bản đã được học trong
nhà trường phổ thông.
- Phát triển các kĩ năng quan sát, tưởng tượng, lập ý, bố cục, hành văn …,
hoàn thiện kĩ năng nói và viết các dạng bài văn thường gặp.
• Thái độ

- Ham thích hoạt động tạo lập văn bản, sáng tạo bằng ngôn từ.
- Tình yêu tiếng Việt, văn hóa, văn học Việt Nam.
• Mục tiêu khác
Rèn luyện tư duy và bồi dưỡng óc tưởng tượng, sáng tạo.
4. Nội dung chi tiết môn học
4.1. Tóm tắt


Học phần Lý thuyết Làm văn trong nhà trường phổ thông là môn học giúp
SV nghiên cứu các vấn đề lý thuyết của Tập làm văn, trong đó chủ yếu là kiến
thức về văn bản và các loại văn bản được sử dụng trong nhà trường. Các văn
bản được xác định dựa trên tiêu chí đích giao tiếp và phương thức tạo lập văn
bản. Theo đó, có 6 kiểu văn bản là: miêu tả, tự sự, biểu cảm, thuyết minh, nghị
luận và văn bản ứng dụng. Văn bản ứng dụng không phải là một kiểu loại tương
đương như 5 kiểu loại trên đây mà là tổng hợp mộ số loại văn bản như thư từ,
tin nhắn, đơn từ, biên bản… được sử dụng hằng ngày.
Với các kiểu văn bản, môn học đã giúp SV nghiên cứu đặc điểm, phân
loại, cách viết và khảo sát kiểu văn bản đó trong CT phổ thông.

Học phần này bao gồm 7 chương:
Chương 1- Những vấn đề chung.
Chương 2- Văn bản tự sự.
Chương 3- Văn bản miêu tả.
Chương 4- Văn bản biểu cảm.
Chương 5- Văn bản thuyết minh
Chương 6- Văn bản nghị luận.
Chương 7- Văn bản ứng dụng.
4.2. Nội dung cụ thể
Thứ
tự

Mục tiêu

Kết thúc
chương 1, SV
cần phải:
- Nắm vững
khái niệm, đặc
1

điểm của các

Nội dung

Thời

Ghi

lượng

chú

Chương 1- Những vấn đề chung (6 tiết)
1- Văn bản và các kiểu văn bản trong nhà
trường phổ thông
1.1- Khái niệm, đặc điểm về bố cục, kết
cấu của văn bản. Phương thức biểu đạt
1.2- Tổng quan về các loại văn bản trong

nhà trường Việt Nam
2- Một số vấn đề về lí thuyết Làm văn
- Nắm vững
trong nhà trường hiện nay
mục đích, nội
2.1- Mục đích dạy học Làm văn:
dung, phương
2.2- Nội dung dạy học Làm văn:
2.3- Cơ sở khoa học của dạy Làm văn:
pháp dạy học
2.4- Các phương pháp trong DH Làm văn
môn Làm văn
3. Thảo luận:
- Nắm vững cơ
a) Mục đích, nội dung, phương pháp dạy

2t

kiểu văn bản

2t


sở khoa học học Tập làm văn?
của dạy học b) Cơ sở khoa học của dạy học Tập làm văn

2t

Làm văn
Học hết
2

3

4

5

6

Chương 2- Văn bản tự sự (6)
1- Khái quát về văn bản tự sự
chương 2, SV
2- Đặc điểm của văn bản tự sự
nắm vững lí
3- Các loại văn bản tự sự
thuyết và kĩ
4- Cách làm văn bản tự sự
năng làm văn
5- Văn tự sự trong chương trình phổ thông

Thực hành: Viết văn bản tự sự
tự sự
Học hết
Chương 3- Văn bản miêu tả (6)
1- Khái quát về văn bản miêu tả
chương 3, SV
2- Đặc điểm của văn bản miêu tả
nắm vững lí
3- Các loại văn bản miêu tả
thuyết và kĩ
4- Cách làm văn bản miêu tả
năng làm văn 5- Văn miêu tả trong CT phổ thông
Tự học: Luyện viết văn miêu tả
miêu tả
Học hết
Chương 4- Văn bản biểu cảm (4)
1- Khái quát về văn bản biểu cảm
chương 4, SV
2- Đặc điểm của văn bản biểu cảm
nắm vững lí
3- Các loại văn bản biểu cảm
thuyết và kĩ
4- Cách làm văn bản biểu cảm
năng làm văn
5- Văn biểu cảm trong CT phổ thông
biểu cảm
Thực hành: Luyện viết văn biểu cảm
Học hết
Chương 5- Văn bản thuyết minh (6)
1- Khái quát về văn bản thuyết minh

chương 5, SV
2- Đặc điểm của văn bản thuyết minh
nắm vững lí
thuyết và kĩ 3- Các loại văn bản thuyết minh
4- Cách làm văn bản thuyết minh
năng làm văn
5- Văn thuyết minh trong CT phổ thông
thuyết minh
Thực hành: Luyện viết văn thuyết minh
Học hết
Chương 6- Văn bản nghị luận (14)
chương 6, SV
1- Khái quát về văn bản nghị luận
nắm vững lí
2- Đặc điểm của văn bản nghị luận
thuyết và kĩ
3- Văn nghị luận trong chương trình phổ
năng làm văn thông
3- Các loại văn bản nghị luận

2

2
2
2

2
2

2

2

2
2
2
2


nghị luận.

4- Cách làm văn bản nghị luận
5. Cách làm văn bản nghị luận
Thực hành: Viết văn bản nghị luận
Thực hành: Viết văn bản nghị luận
Tự học: Luyện viết văn nghị luận

Học hết

Chương 7- Văn bản ứng dụng (5)
1- Khái quát về văn bản ứng dụng
2- Đặc điểm của văn bản ứng dụng
3- Các loại văn bản ứng dụng
4- Cách làm văn bản ứng dụng

chương 7, SV
nắm vững lí
7

thuyết và kĩ

năng làm văn

2
2
2
2
2
2

2

5- Văn ứng dụng trong CT phổ thông
Tự học: Viết văn ứng dụng
1
ứng dụng.
5. Phương pháp tổ chức dạy học
5.1 Phân bổ thời lượng: theo hình thức dạy học
Lý thuyết: 28
Thực hành/làm việc nhóm: 12
Hướng dẫn tự học, nghiên cứu: 5.
5 .2.. Các phương pháp dạy học
a- Tổ chức hoạt động tự học trên lớp.
b- Thảo luận nhóm.
c- Xe-mi-na cả lớp.
d- Thực hành: luyện viết, nói.
6. Học liệu
6.1. Tài liệu chính
1) Đỗ Ngọc Thống (Chủ biên), Phạm Minh Diệu, Nguyễn Thành Thi, Giáo trình
Làm văn (Dự án Đào tạo giáo viên THCS, Bộ Giáo dục và Đào tạo), NXB.
ĐHSP, Hà Nội, 2007.

2) Lê A, Một số vấn đề dạy và học Làm văn, ĐH Sư phạm Hà Nội, 1990.
6.2. Tài liệu tham khảo
1) Lê A, Nguyễn Quanh Ninh, Bùi Minh Toán, Phương pháp dạy học tiếng Việt
ở phổ thông trung học, NXB Giáo dục, 1996.
2) Phan Trọng Luận, Nguyễn Thanh Hùng, Phương pháp dạy học văn, NXB
ĐHQG. Hà Nội 2003.
3) Phạm Minh Diệu (Chủ biên), Những bài văn lớp 10, 11, 12. NXB ĐHQG, Hà
Nội, 2006-2008.
7. Phương pháp và hình thức kiểm tra, đánh giá


Tính chất
của nội
dung kiểm
tra

Hình thức

Mục đích kiểm tra

Trọng số

Đánh giá
thường

Lý thuyết

Kiểm tra kiến thức môn học

10 %

xuyên
Bài tập

Lý thuyết

cá nhân

và kỹ năng

Bài tập
nhóm

Kỹ năng

Đánh giá khả năng vận dụng lý thuyết vào
thực tiễn và các phẩm chất trí tuệ; kỹ năng

10%

viết khoa học
Đánh giá khả năng tổng hợp kiến thức của
nhóm và Đánh giá kỹ năng phối kết hợp
trong làm việc nhóm để tạo ra được sản

20%

phẩm có ý nghĩa.
Năng lực vận dụng, giải thích…. các vấn
Bài thi

hết môn

Tổng hợp

đề của thực tiễn bằng kiến thức chuyên
môn và đưa ra được giải pháp hiệu quả

60%

(thông qua nghiên cứu)
+ Tiêu chí đánh giá các loại bài tập, KT – ĐG
Hoàn thiện bài tập theo yêu cầu về hình thức, nội dung và mục đích của kiểm
tra đánh giá.
CHỦ NHIỆM KHOA

(Ký và ghi rõ họ tên)

CHỦ NHIỆM BỘ MÔN

(Ký và ghi rõ họ tên)