Tuan 29 lop 9

Son ng vn 9 c Phong
Tun 29
Tiết 141, 142: Những ngôi sao xa xôi
(Lê Minh Khuê)
A. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS
- Cảm nhận đợc tâm hồn trong sáng tính cách dũng cảm hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu
nhiều gian khổ, hi sinh nhng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh niên xung phong trong truyện.
- Thấy đợc nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả nhân vật - đặc biệt là miêu tả tâm lý ngôn ngữ
và nghệ thuật kể chuyện của tác giả.
- Rèn luyện kỹ năng phân tích tác phẩm truyện (cốt truyện nhân vật nghệ thuật trần thật).
B. Hoạt động dạy học
Họat động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
Họat động 1. Đọc, tìm hiểu chung về văn bản .
GV: Em hãy giới thiệu vài nét về tác giả?
- Đề tài trớc năm 1975: Đều viết về cuộc sống chiến
đấu của thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến t-
ờng Trờng Sơn, gây đợc sự chú ý của bạn đọc.
- Sau năm 75: Những sáng tác của Lê Minh Khuê
bám sát những biến chuyển của cuộc đời, cuộc sống -
đề cập nhiều vấn đề bức xúc của xã hội và con ngời
với tinh thần đổi mới mạnh mẽ.
- Những ngôi sao xa xôi là một trong những tác
phẩm đầu tay của LMK đợc viết ngay trong thời kỳ
chiến tranh.
GV: Nêu vài nét về tác phẩm: xuất xứ? Phơng
thức biểu đạt?
- Văn bản học có lợc bỏ một vài đoạn (kể về những kỉ
niệm, những hồi ức của Phơng Định về thời thơ ấu ỏ
Hà Nội và một vài chi tiết khác trong cuộc sống và
chiến đấu trên cao điểm Trờng Sơn: phá bom, gặp gỡ
và trò chuyện với những ngời lính lái xe.

Truyện đề cập đến vấn đề gì?
Đây là một trong những đề tài của nhiều tác phẩm thơ
truyện ca khúc thời kháng chiến chống Mĩ.
? Hãy kể tên một số tác phẩm đợc viết trong
thời kì này và cùng đề tài?
- Đờng Trờng Sơn, Những cô gái Thanh niên xung
I. Đọc, tìm hiểu chung về văn bản
1. Tác giả : Lê Minh Khuê - 1949- Thanh Hóa
- Là thanh niên xung phong trong kháng chiến
chống Mĩ. Viết vn từ năm 1970
- Là cây bút truyện ngắn, ngòi bút miêu tả tâm lý
tinh tế, sắc sảo đặc biệt là tâm lí nhân vật nữ.
2) Tác phẩm
a. Xuất xứ: Viết năm 1971 cuộc kháng chiến
chống Mĩ cứu nớc đang diễn ra ác liệt.
b. Thể loại: truyện ngắn hiện đại- phơng thức biểu
đạt: tự sự xen miêu tả, biểu cảm.
c. Nội dung, đề tài: Truyện viết về 3 cô gái trong
một tổ trinh sát phá bom ở một cao điểm trên
tuyến đờng Trờng Sơn những năm chiến tranh
chống Mĩ.
LVC K9 - 2 1
Son ng vn 9 c Phong
phong, Anh bộ đội lái xe.
Tiêu biểu là những bài thơ của Phạm Tiến Duật, Lâm
Thị Mĩ Dạ, Nguyễn Minh Châu (truyện ngắn, Mảnh
trăng cuối rừng
GV: Tuy có cùng đề tài với các tác phẩm khác nhng
Những ngôi sao xa xôi vẫn có những nét đặc sắc
riêng. Đặc biệt là sự am hiểu cặn kẽ cuộc sống cùng

tâm lí tình cảm và suy nghĩ của những con ngời tuổi
trẻ (cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đờng Tr-
ờng Sơn). Đây cũng là biệt tài của Lê Minh Khuê.
? Tác phẩm lựa chọn ngôi kể nh thế nào? Việc
chọn ngôi kể nh vậy có tác dụng gì trong việc thể
hiện nội dung truyện?
GV: h ớng dẫn HS đọc :
- Thể hiện giọng điệu ngôn ngữ truyện: tự nhiên, gần
với khẩu ngữ, trẻ trung nữ tính- phù hợp với ngôn ngữ
ngời kể chuyện.
+ Lời kể thờng dùng câu ngắn, nhịp nhanh tạo đợc
không khí khẩn trơng trong hoàn cảnh chiến trờng
+ Những đoạn hồi tởng nhịp kể chậm lại, gợi nhớ
kỉ niệm tuổi niên thiếu.
- Đặc biệt chú ý lời của nhân vật Phơng Định.
- Thể hiện những câu văn dạng kể xen tả là câu ngắn
gần với khẩu ngữ.
- Không nhất thiết đọc hết truyện dài.
- Yêu cầu đọc một số đoạn:
Phần đầu: giới thiệu ba nhân vật
Hồi tởng của Phơng Định về thời HS(151).
Giới thiệu hành động của các nhân vật trong cuộc phá
bom (148-149).
- Những đoạn không đọc, GV tóm tắt, tạo cho câu
chuyện liền mạch.
GV: Em hãy kể tóm tắt truyện.

Hoạt động 2. Đọc hiểu truyện
d. Ngôi kể:
- Ngôi thứ nhất thông qua lời kể nhân vật chính.

- Tác dụng: tạo thuận lợi để biểu hiện đời sống
nội tâm với nhiều cảm xúc ấn tợng hồi tởng của
nhân vật làm hiện lên vẻ đẹp trong sáng hồn nhiên
của những cô gái thanh niên xung phong ngay
trong hoàn cảnh ác liệt của chiến trờng.
e. Đọc và tóm tắt truyện: (SGV 105-151)
+ Ba nữ thanh niên xung phong làm thành một tổ trinh
sát mặt đờng tại một trọng điểm trên tuyến đờng Trờng
Sơn gồm ba cô gái trẻ: Định Nho, còn Chị Thao là
tổ trờng (lớn tuổi hơn một chút). Họ ở trong một cái
hang dới chân cao điểm, tách xa cuộc sống đơn vị.
+ Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom - đo
khối lợng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra -
đánh dấu những vị trí bom cha nổ và phá bom. Công
việc hết sức nguy hiểm vì luôn phải đối mặt với thần
chết.
+ Mặc dù cuộc sống gian khổ khó khăn nhng họ vẫn
có những nét vui vẻ hồn nhiên của tuổi trẻ, mơ mộng,
yêu thơng, gắn bó trong tình đồng đội.
+ Truyện tập trung miêu tả nhân vật Phơng Định
nhân vật chính cô gái giàu cảm xúc, mơ mộng, hồn
nhiên luôn nhớ về những kỷ niệm của tuổi thiếu nữ,
gia đình thành phố thân yêu.
+ Phân cuối tập trung miêu tả hành động và tâm trạng
của các nhân vật trong 1 lần phá bọm Nho bị thơng
và sự lo lắng chăm sóc của hai ngời.
II. Đọc hiểu truyện
1. Ba nữ thanh niên xung phong trong tổ trinh
LVC K9 - 2 2
Son ng vn 9 c Phong

Phân tích tính cách các nhân vật đặc biệt là tìm hiẻu
những nét tính cách của nhân vật chính Phơng Định
ngời kể chuyện.
? Tìm những chi tiết miêu tả hoàn cảnh sống
và chiến đấu của 3 cô gái? Em có nhận xét gì
về hoàn cảnh ấy?
- H trong mt hang di chõn mt cao im gia
mt vựng trng im trờn tuyn ng Trng Sn,
tc l ni tp trung nht bom n v s nguy him,
ỏc lit, tng ngy, tng gi phi i mt vi bom ri,
n n.
- Cú bit bao thng tớch vỡ bom n gic : ng b
ỏnh ô l loột, mu t , trng ln ln ằ tng nh
s sng b hu dit : ô khụng cú lỏ xanh ằ hai bờn
ng, ô thõn cõy b tc khụ chỏy ằNhng cõy r
nm ln lúc, ngn ngang nhng hũn ỏ to. han r
trong lũng t ằ. Mỏy bay rớt, phn lc gm go cng
thng. Bom n di chõn rung lờn vỏng úc, xộ khụng
khớ, lao v rớt trờn u. =>qu l mt hin thc khụ
khc y mựi chin tranh, nú khụng cú mu xanh ca
s sng, ch thy t thn luụn rỡnh rp.
? Công việc hàng ngày của họ ra sao? Nhận xét về
công việc của họ?
+ chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra
giữa vùng trọng điểm đánh phá của Mĩ để đếm bom:
Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn
trong ruột những quả bom.
+ Sau mỗi trận bom, phải lao ra tìm phá những quả
bom cha nổ. Cảm giác căng thẳng: thần kinh căng ra
nh chão, tim đậ bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà

vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom
cha nổ.
=> Đó là công việc hàng ngày của họ, một công việc
chết ngời, luôn đối mặt với cái chết. Công việc đòi
hỏi sự dũng cảm, bình tĩnh, khôn ngoan, nhạy cảm và
khéo léo, đòi hỏi kinh nghiệm.. sẵn sàng hi sinh
nhng vẫn nhiều khi khó tránh khỏi những sự cố bất
ngờ. Chẳng có ai biết đợc cái quả bom câm lặng kia
có khi đang ấm nóng dần lên, nằm chềnh ềnh ra đó có
thể phát nổ bất cứ lúc nào . Không khí của chiến
tranh không giống nh tơng lai hay quá khứ mà có một
âm điệu riêng- đó là sự im lặng im lặng có nghĩa
là cái chết đang rình rập đâu đây, nó ập đến bát cứ lúc
nào.
- Nhng vi ba cụ gỏi thỡ cụng vic y ó tr thnh
cụng vic thng nht. Cha ht, ú mi ch l hin
thc lỳc yờn tnh, cũn lỳc cú bom ca ch thỡ sao ?
ô chỳng tụi b bom vựi luụn. Cú khi bũ trờn cao im
tr v hang, cụ no cng ch thy ô hai con mt lp
lỏnh ằ, ô hm rng loỏ lờn ằ khi ci, khuụn mt thỡ
sát mặt đ ờng
a. Những nét chung.
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
- ở trong một cái hang, dới chân một cao điểm
giữa một vùng trọng điểm
- Con đờng bị đánh lở loét, không có lá xanh, thân
cây bị tớc khô cháy.
- Máy bay rít
- Bom nổ, mảnh bom xé không khí, lao và rít vô
hình trên đầu.

=> Cuộc sống bom đạn, căng thẳng, gian khổ, ác
liệt, nguy hiểm.
* Công việc hàng ngày:
- Lúc yên tĩnh.
+ Đo khối đất đá lấp vào hố bom
+ Đếm phá bom cha nổ. Chạy trên cao điểm cả
ban ngày.
+ Thần chết nằm ngay trong ruột quả bom.
+ Thần kinh căng nh chão, tim đập bất chấp cả
nhịp điệu, chân chạy trên những nền đất có nhiều
quả bom cha nổ.
+ Thời tiết nóng bức: trên 30 độ.
=> Những công việc mạo hiểm với cái chết- khó
khăn gian khổ, luôn căng thẳng thần kinh, đòi
hỏi sự dũng cảm và hết sức bình tĩnh.
- Lúc có bom của địch:
+ Bị bom vùi: Có khi bò trên cao điểm về chỉ
thấy hai con mắt lấp lánh
+ đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay
ầm ĩ.
+ Đổ máu: Máu túa ra từ cánh tay Nho, túa ra,
ngấm vào đất .
LVC K9 - 2 3
Son ng vn 9 c Phong
ô lem luc ằ.
? Từ đó, em hiểu gì về hiện thực chiến tranh
trên tuyến lửa TS trong những năm đánh Mĩ?
=> Hiện thực cuộc sống chiến đấu của thanh niên
xung phong trên mặt đờng: nguy nan, khẩn trơng,
chấp nhận hi sinh.

? Họ còn là những cô gái có những nét tính
cách nào giống nhau?
- Họ là những cô gái thanh niên xung phong tuổi đời
còn rất trẻ nhng có lí tởng, đã tạm xa gia đình tình
nguyện vào cái nơi mà cái sự mất còn chỉ diễn ra
trong nháy mắt, một cách vô t, hồn nhiên, cống hiến
tuổi thanh xuân. => Nét chung này có ở nhiều tác
phẩm nh: gửi em cô thanh niên xung phong của Phạm
Tiến Duật, Khoảng trời hố bom của Lâm Thị Mỹ
Dạ Họ tạo thành biểu t ợng gơng mặt đẹp và đáng
yêu của những cô gái mở đờng thời kì kháng chiến
chống Mỹ.
- qua thực tế chiến đấu, cả ba cô gái đều có tinh thần
trách nhiệm cao với nhiệm vụ, lòng dũng cảm không
sợ hi sinh, tình đồng đội gắn bó. Có lệnh là lên đờng
bất kể trong tình huống nào, dù phải đối mặt với máy
bay và bom đạn quân thù.
- Họ đều là những cô gái trẻ với cuộc sống nội tâm rất
phong phú, đáng yêu. Cả ba đều cha có ngời yêu
Không lúc nào họ không nhớ HN. Một trận ma đá bất
ngờ trở thành nỗi nhớ: mà tôi nhớ cái một cái gì đấy,
hình nh mẹ tôi, cái cửa sổ, hoặc những ngôi sao to
trên bầu trời thành phố|. Nỗi nhớ ấy chính là sự nối
dài quá khứ hôm nay và khát vọng mai sau.
- Những kỉ niệm sống dậy nh những khoảng sáng
trong tâm hồn trong trẻo, thơ ngây, dịu dàng. Những
xúc cảm hồn nhiên nh nguồn sống, điểm tựa, giúp họ
thêm vững vàng, tạo nên sức mạnh vô hình để họ vợt
qua những khó khăn tởng chừng nh không thể vợt qua
nổi.

=> Quả thực, đó là những cô gái mang trong mình
những tính cách tởng nh không thể cùng tồn tại; vô
cùng gan dạ, dũng cảm trong chiến đấu mà vẫn hồn
nhiên, vô t trong cuộc sống đời thờng. ( Chị Thao, tổ
* Vẻ đẹp anh hùng.
- Họ là những cô gái rất trẻ, những chiến sĩ xung
phong ở chiến trờng có tinh thần trách nhiệm cao
đối với nhiệm vụ đợc phân công.
- Lòng dũng cảm: can đảm trớc khó khăn, gian
khổ, hiểm nguy, sẵn sàng hi sinh
- Tình đồng chí, đồng đội keo sơn, gắn bó.
=> Đó là những phẩm chất tốt đẹp của lòng yêu n-
ớc, vừa cao đẹp, vừa bình dị, hồn nhiên, lạc quan
của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến tranh chống
Mĩ.
*Vẻ đẹp đời th ờng.
- Họ là những cô gái trẻ với cuộc sống nội tâm
phong phú: dễ xúc cảm, hay mơ mộng, dễ vui và
cũng dễ trầm t.
+ Họ thích làm đẹp cho cuộc sống của mình ngay
ở trên chiến trờng: Nho thích thêu thùa, Chị Thao
chăm chép bài hát, Phơng định thích ngắm mình
trong gơng, ngồi bó gối mơ mộng rồi hát .
+ Luôn nhớ về Hà Nội với những kỉ niệm (cơn ma
đá bất ngờ cũng trở thành nỗi nhớ)
LVC K9 - 2 4
Son ng vn 9 c Phong
trởng, ít nhiều có từng trải hơn, mơ ớc và dự tính về t-
ơng lai có vẻ thiết thực hơn, nhng cũng không thiếu
những khát khao và rung động của tuổi trẻ (chị hay

tỉa lông mày nhỏ nh cái tăm, áo của chị cái nào cũng
thêu chỉ màu). Nhng trong công việc ai cũng phải
gờm chị về tính cơng quyết, táo bạo, đặc biệt là bình
tĩnh đến phát bực: máy bay địch đến nhng chị vẫn
móc bánh bích quy trong túi ra thong thả nhai. Có ai
ngờ con ngời dày dạn trớc sự sống và cái chết hàng
ngày nh thế lại sợ máu, sợ vắt. Và không ai có thể
quên đợc chị hát: nhạc sai bét, giọng thì chua, chị
chăm chép bài hát dù chẳng thuộc nhạc, giọng lại
chua, chị không hát trôi chảy đợc bài nào nhng lại có
đến ba quyển sổ dày chép bài hát. Nho là một cô gái
trẻ, xinh xắn, trông nó nhẹ, mát mẻ nh một que kem
trắng, có cái cổ tròn và những chiếc cúc áo nhỏ
nhắn rất dễ thơng. Nho rất thích tắm, ở dới suối lên,
cứ quần áo ớt, Nho ngồi, đòi ăn kẹo. Hồn nhiên là thế
nhng cô lại bình thản vô cùng khi bị thơng: không
chết đâu. Đơn vị đang làm đờng kia mà. Việc gì phải
khiến cho nhiều ngời lo lắng. Ngay cả lúc đau đớn
nh vậy nhng gặp ma đá, Nho vẫn ngồi nhổm dậy, môi
hé mở xoè tay xin mấy viên đá ma. Đặc biệt khi máy
bay đến thì chiến đấu rất là dũng cảm, hành động thật
nhanh gọn: Nho cuộn tròn cái gối, cất nhanh vào
túi, Nho quay lng lại chúng tôi chụp cái mũ sắt lên
đầu .
Chuyển: đặc biệt là Phơng Định- cô gái để lại
nhiều ấn tợng sâu sắc trong lòng chúng ta.
GV: Tìm những chi tiết giới thiệu về nhân vật
Phơng Định?
b. Những nét riêng
Nhân vật Ph ơng Định

* là một cô gái thành phố xung phong vào chiến
trờng. Cô có những năm tháng tuổi thơ hồn nhiên
- êm đềm bên mẹ trong một căn buồng nhỏ ở
thành phố yên tĩnh trong những ngày thanh bình
trớc chiến tranh ở thành phố của mình.Những kỉ
niệm ấy luôn sống lại trong cô ngay giữa chiến tr-
ờng dữ dội nó vừa là niềm khao khát, vừa làm
dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng,
khốc liệt của chiến trờng.
* Vào chiến trờng đã 3 năm, đã quen với đạn
LVC K9 - 2 5