SKKN tập đọc 4

GIẢI PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯNG DẠY HỌC
PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 4 TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN A
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Phân môn Tập đọc là một bộ phận hợp thành môn Tiếng Việt ở bậc tiểu
học, hướng vào mục tiêu cung cấp kiến thức cơ bản, vào việc hình thành cho
học sinh những kó năng sử dụng tiếng Việt (nghe, nói, đọc, viết) để diển đạt
nội dung giao tiếp giàu tính biểu cảm và trong sáng. Góp phần phát triển tư
duy, hình thành nhân cách cho trẻ. Đáp ứng yêu cầu thông tin ngày càng cao
của xã hội và yêu cầu giao tiếp bằng ngôn ngữ trong sinh hoạt hàng ngày. Hơn
nữa, đổi mới chương trình sách giáo khoa lớp 4 cho thấy muốn nắm được nội
dung văn bản và hiểu văn bản thì giáo viên phải cho học sinh xâm nhập văn
bản một cách cụ thể. Trong đó, rèn luyện kỹ năng đọc là vấn đề then chốt
không thể tách rời. Bởi, có đọc đúng mới hiểu đúng, có hiểu đúng mới đọc hay
(diễn cảm) được. Từ đọc diễn cảm tốt dẫn đến khả năng cảm thụ nội dung bài
đọc sâu sắc hơn. Đồng thời đầu tư rèn kỹ năng đọc thì hiệu quả chất lượng giờ
tập đọc mới được nâng cao.
Để làm được điều đó, giáo viên phụ trách lớp phải tổ chức dạy học tiết
tập đọc theo hướng tăng cường rèn luyện các kỹ năng đọc cho học sinh. Đây
chính là vấn đề sẽ được nghiên cứu trình bày qua giải pháp nâng cao chất
lượng dạy học phân môn tập đọc lớp 4.
2. Đối tượng nghiên cứu:
Phương pháp dạy học là một cách thức dạy học sao cho hiệu quả của
quá trình dạy học phải đạt được ở mức độ cao nhất. Thông qua nghiên cứu
phương pháp dạy học phân môn tập đọc lớp 4 để tìm ra những ưu điểm và
nhược điểm trong quá trình tổ chức dạy học của giáo viên lớp 4. Đưa ra giải
pháp giúp thầy và trò phát huy những ưu điểm và khắc phục những nhược
điểm trong quá trình dạy và học.
3. Phạm vi nghiên cứu:
Trong điều kiện nghiên cứu có giới hạn, đề tài này chưa thể nghiên cứu

vấn đề một cách bình diện rộng lớn mà chỉ nghiên cứu phương pháp rèn luyện
kỹ năng đọc trong giờ tập đọc cho học sinh khối 4, trường tiểu học Thò Trấn A
huyện Dương Minh Châu, năm học 2006-2007.
4. Phương pháp nghiên cứu:
4.1. Đọc tài liệu:
Tài liệu luôn được xem là nguồn tri thức phong phú giúp chúng ta đònh
hướng đúng đắn và đạt hiệu quả trong quá trình nghiên cứu vận dụng các
1
thành quả khoa học vào thực tiễn. Đọc các tài liệu để có cơ sở chính xác cho
lý luận trong quá trình nghiên cứu. Đọc tài liệu để đối chiếu, so sánh kết quả
thực nghiệm.
Những tài liệu tham khảo phục vụ cho đề tài:
- Sách giáo viên, sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 2,3,4
- Tạp chí dạy và học ngày nay năm 2005 – Trung Ương Hội khuyến học
Việt Nam.
- Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở tiểu học – Nhà xuất bản Đại học
Quốc Gia Hà Nội năm 2005.
- Tài liệu điều chỉnh nội dung dạy học năm học 2006-2007.
- Chuyên đề giáo dục tiểu học số 18-19/2006 của Vụ Giáo dục tiểu học.
- Sổ theo dõi đánh giá kết quả học tập của học sinh, bài kiểm tra của
học sinh, các báo cáo kết quả đánh giá học tập học sinh của nhà trường.
4.2. Điều tra:
4.2.1. Dự giờ:
Dự giờ để nắm bắt tình hình về năng lực học tập đọc, năng lực tìm
hiểu nội dung bài tập đọc của học sinh, kết hợp tìm hiểu phương pháp
dạy tiết tập đọc lớp 4 của giáo viên. Từ đó thấy được những ưu, khuyết
điểm của phương pháp để điều chỉnh kế hoạch tiết dạy nhằm giúp học
sinh học tốt phân môn tập đọc.
4.2.2. Điều tra (ankét):
Dùng phiếu điều tra để lấy ý kiến xoáy quanh các vấn đề làm thế nào

để giúp học sinh học tốt giờ tập đọc, nhất là phần luyện đọc? Kết quả điều tra
có 3 giáo viên khối lớp 4 nhất trí thấy được sự cần thiết phải thay đổi các bước
dạy tập đọc giúp học sinh thích học giờ tập đọc hơn trước.
4.2.3. Đàm thoại:
Trao đổi với các giáo viên dạy lớp 4, tìm hiểu, cùng nhau thảo luận về phương
pháp giảng dạy để làm thế nào giúp học sinh đọc tốt, học tốt bài tập đọc.
Trao đổi với học sinh về việc học giờ tập đọc để tìm hiểu nguyên nhân
vì sao học sinh chưa đọc tốt.
c. Thực nghiệm:
Từ đầu năm học, chọn giáo viên lớp 4 để trao đổi về phương pháp dạy
tập đọc, cùng nhau trả lời câu hỏi làm thế nào để giúp học sinh học tốt giờ tập
đọc, trọng tâm là hoạt động luyện đọc?
Các đối tương giáo viên và học sinh được chọn để thực nghiệm theo
đònh hướng của đề tài:
Giáo viên Nguyễn Thò Lắm Lớp 4A
Giáo viên Trương Thò Hương Lớp 4B
Giáo viên Phạm Thò Kim Thuỷ Lớp 4C
2
Trong đó giáo viên được chọn dạy theo phương pháp như sách giáo
viên.
Giáo viên Phạm Thò Kim Thuỷ Lớp 4C
Sau đó tiến hành cho giáo viên dạy thực nghiệm để đối chứng kết quả.
d. Kiểm tra:
* Dự giờ:
Qua kiểm tra bằng hình thức dự giờ, cho thấy khi học sinh được giáo viên đầu
tư những kinh nghiệm rèn kỹ năng đọc, các em tiến bộ rất nhiều so với đầu năm. Tất
cả đều thích được gọi đọc trước lớp, tự tin khi đọc diễn cảm bài tập đọc. Tiết Tập đọc
diễn ra nhẹ nhàng, thoải mái, có chất lượng.
* Đối chiếu kết quả thử nghiệm:
THỰC NGHIỆM ĐỐI CHỨNG

Lớp TSHS
Đọc tốt Đọc chậm
Lớp TSHS
Đọc tốt Đọc chậm
SL TL SL TL SL TL SL TL
4A 38 33 86,5 5 13,2 4C 35 26 74,3 9 25,7
4B 37 31 83,8 6 16,2
4.3. Giả thiết khoa học:
Bài tập đọc ở sách giáo khoa gồm các phần: Văn bản (Bài văn hoặc bài
thơ), chú giải. Phần tìm hiểu bài gồm những câu hỏi, bài tập giúp học sinh hiểu
giá trò nội dung và nghệ thuật của bài văn, bài thơ. Ở nhiều bài còn có thêm
yêu cầu học thuộc lòng. Bài tập đọc có các mức độ yêu cầu học sinh: Đọc
được một bài đúng tốc độ và thời gian quy đònh. Đọc tương đối lưu loát một
đoạn văn, đoạn thơ. Đọc lướt khá nhanh, hiểu nội dung bài. Đọc đúng ngữ
điệu, đúng thể loại, đúng ý nghóa của bài tập đọc. Do đó, giáo viên phải tổ
chức cho học sinh luyện đọc đạt được các mức độ đọc và trở thành kỹ năng
đọc. Không có quá trình rèn luyện các mức độ từ thấp lên cao sẽ không thể
hình thành kỹ năng đọc.
Phần lớn nội dung sách giáo viên chỉ là hướng dẫn giáo viên giúp các
em đọc, trả lời đúng câu hỏi, các giải đáp, mở rộng giải thích một số từ ngữ
cần thiết giúp giáo viên trong quá trình soạn giảng và như vậy tất yếu phải có
giải pháp phù hợp theo tình hình đòa phương.
Hiện nay còn khá phổ biến tình trạng giáo viên tổ chức tiết học phụ
thuộc hoàn toàn vào sách giáo khoa và tài liệu hướng dẫn, chưa mạnh dạn
sáng tạo hợp lý trong đổi mới phương pháp dạy học. Mặt khác, việc đổi mới
phương pháp dạy học chưa được thực hiện triệt để, hạn chế sử dụng đồ dùng
dạy học, tranh ảnh trực quan. Vấn đề này cũng rất cần thiết phải làm thay đổi
trong sự nhận thức của giáo viên về đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
3
B/ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

1. Cơ sở lý luận:
Môn Tiếng việt ở trường tiểu học có nhiệm vụ hình thành năng lực ngôn
ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động ngôn ngữ được thể hiện trong bốn dạng
hoạt động tương ứng với 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Là quá trình chuyển
dạng thức chữ viết sang lời nói có âm thanh (đọc chữ thành tiếng) và thông
hiểu nó, là quá trình chuyển trực tiếp từ hình thức chữ viết thành các đơn vò
nghóa không có âm thanh (ứng với đọc thầm).
Đọc không chỉ là một công việc giải một bộ mã, gồm hai phần chữ viết
và phát âm, mà còn là quá trình nhận thức để có khả năng thông hiểu những gì
được đọc.
Những kinh nghiệm của đời sống, những thành tựu văn hoá, khoa học …
của các thế hệ trước và của cả những người đương thời phần lớn được ghi lại
bằng chữ viết. Nếu không biết đọc con người khó tiếp thu nền văn minh của
loài người, khó bắt nhòp kòp thời những tiến bộ của xã hội hiện đại.
Biết đọc, con người đã nhân khả năng tiếp nhận thông tin lên
nhiều lần, biết tìm hiểu, đánh giá cuộc sống, nhận thức mối quan hệ, xã
hội, tư duy. Biết đọc, con người có khả năng về phương tiện văn hoá cơ
bản, giúp họ giao tiếp được thế giới bên trong người khác, thông hiểu tư
tưởng tình cảm của con người.
2. Cơ sở thực tiễn:
2.1. Về sách giáo khoa lớp 4:
Bài tập đọc ở sách học sinh gồm các phần: Văn bản (bài văn hoặc bài
thơ) chú giải. Phần tìm hiểu bài gồm những câu hỏi, bài tập giúp học sinh hiểu
giá trò nội dung và nghệ thuật của bài văn, bài thơ. Ở nhiều bài còn có thêm
yêu cầu học thuộc lòng.
Yêu cầu học sinh:
- Đọc được một bài đúng tốc độ và thời gian quy đònh
- Đọc tương đối lưu loát một đoạn văn, đoạn thơ
- Đọc lướt khá nhanh, hiểu nội dung bài. Nêu ý chính từng đoạn, cả
bài, trả lời câu hỏi.

- Đọc đúng ngữ điệu, đúng thể loại, đúng ý nghóa của bài tập đọc.
Vận dụng cách giảng dạy giờ tập đọc lớp 4 theo sách giáo viên, cộng thêm
một số kinh nghiệm trong thực tế như trong đọc nhóm: Giáo viên giao việc cụ thể,
học sinh tự tìm ra từ khó mà các bạn trong nhóm hay đọc sai, câu dài cần ngắt nghỉ …
Giáo viên ứng dụng các phương pháp dạy học phù hợp sẽ phát triển tư
duy, phát huy tính tích cực học tập của học sinh như:
+ Hiểu văn bản qua cách đọc đúng, đọc nhanh, đọc diễn cảm.
+ Luyện đọc – Tìm hiểu nội dung – Mở rộng hiểu biết về văn bản.
4
+ Thích thú học tập các giờ tập đọc và thuận lợi hơn đối với các môn
học khác, giúp hoàn thiện, phát triển nhân cách toàn diện của các em.
2.2. Về sách giáo viên:
Phần lớn chỉ là nội dung hướng dẫn giúp các em đọc, trả lời đúng câu
hỏi, giải đáp giúp giáo viên trong quá trình soạn giảng, mở rộng giải thích một
số từ ngữ cần thiết.
2.3. Về phương pháp dạy của giáo viên:
Hiện nay vẫn còn tình trạng giáo viên hướng dẫn học sinh một cách máy
móc, phụ thuộc vào sách giáo khoa và tài liệu hướng dẫn. Mặt khác, việc đổi
mới phương pháp dạy học của giáo viên còn chưa triệt để. Còn hạn chế sử
dụng đồ dùng dạy học, tranh ảnh trực quan.
2.4. Về thực trạng học sinh:
Việc rèn cho học sinh đọc tốt góp phần rất nhiều cho giờ tập đọc lớp 4
thành công. Học sinh nắm bắt nhanh được văn bản, kéo theo hiểu tốt nội dung
văn bản sau khi học. Qua điều tra thực tiễn, còn nhiều học sinh đọc chưa tốt
(đọc chậm, không trôi chảy, thiếu hoặc thừa chữ, không diễn cảm …) ảnh
hưởng đến việc phân bố thời gian một tiết học không hợp lý, lấn sang phần
thai khác nội dung bài và đọc diễn cảm thực hiện không sâu, hoặc kết thúc tiết
học không đúng thời gian quy đònh.
3. Nội dung vấn đề:
3.1. Vấn đề đặt ra:

Hầu như học sinh đến những năm cuối cấp càng ít quan tâm đến kỹ năng đọc
mà chú ý đến kỹ năng hiểu văn bản và và tập trung học tập các môn học khác. Thực
tế giờ tập đọc trên lớp còn rất nhiều học sinh khả năng đọc rất yếu, do vậy không
hiểu được những điều mình đọc, về nghóa cả bài chưa đủ thời giờ và năng lực để
nhận biết, gây ảnh hưởng không ít đến giờ học và các phân môn khác. Do đó, cần
nghiên cứu các biện pháp rèn kỹ năng đọc tốt trong giờ tập đọc cho học sinh.
Xác đònh tập đọc là phân môn thực hành. Nhiệm vụ quan trọng của nó
là hình thành năng lực đọc được tạo nên từ 4 kỹ năng về đọc: Đọc đúng, đọc
nhanh (đọc lưu loát), đọc có ý thức (đọc hiểu), đọc diễn cảm (đọc hay). Bốn kỹ
năng này được hình thành trong hai hình thức đọc “Đọc thành tiếng, đọc
thầm”.
Dạy tập đọc là giáo dục lòng ham đọc sách, hình thành phương pháp và
thói quen làm việc với văn bản, làm việc với sách của học sinh. Làm cho sách
trở thành một tài sản được tôn sùng ngự trò trong nhà trường, đó là một trong
những điều kiện để trường học thật sự trở thành trung tâm văn hoá. Giúp học
sinh phải thấy được tầm quan trọng của việc học tập đọc và khả năng đọc là
có ích giúp các em có một cuộc sống trí tuệ đầy đủ và phát triển.
Những nhiệm vụ khác:
5