Một số biện pháp đưa truyện cổ tích Việt Nam vào trong hoạt động giáo dục cho trẻ 56 tuổi

MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐƯA TRUYỆN CỔ TÍCH VIỆT NAM VÀO
HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI
Phần I. Đặt vấn đề
Ở trường Mầm non, truyện cổ tích luôn là người bạn thân thiết, gắn bó
với trẻ em. Truyện cổ tích chính là suối nguồn nuôi dưỡng tâm hồn trẻ, giáo
dục đạo đức, nhân cách cho trẻ. Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ trong
độ tuổi 5-6 tuổi nói riêng, những câu chuyện cổ tích là một thế giới đặc biệt
hấp dẫn. Trong truyện cổ tích có tất cả những điều bay bổng, những ước mơ
lấp lánh, tốt đẹp mà trẻ có thể tưởng tượng. Các câu chuyện cổ tích với nội
dung gần gũi, đầy tính nhân văn, hướng con người trở về những điều tốt đẹp
như: Ở hiền gặp lành, kẻ ác sẽ bị trừng trị; dũng cảm đối mặt với thử thách,
trở ngại; đức hy sinh; biết lên tiếng và hành động giúp đỡ những người gặp
khó khăn hoạn nạn… Từ đó hình thành cho trẻ những ứng xử cần thiết trong
cuộc sống, sinh hoạt, học tập và vui chơi.
Vậy, truyện cổ tích là gì?
Truyện cổ tích là những truyện truyền miệng dân gian kể lại, những câu
chuyện tưởng tượng xoay quanh một số nhân vật quen thuộc như nhân vật
thông minh, ngốc nghếch, nhân vật dũng sĩ, người mồ côi, người em út, người
con riêng, người nghèo khổ, người quái hình dị dạng và cả những câu chuyện
kể về các con vật nói năng và hoạt động bình thường như con người. Nó còn
là chuyện từ ngày xưa chưa biết là có thật hay không. Truyện cổ tích thường
mang yếu tố hoang đường, kì ảo, thể hiện ươc mơ của con người về chiến
thắng cuối cùng của cái thiện và cái ác, sự công bằng và bất công…
Truyện cổ tích có những thể loại nào?
Căn cứ vào nhân vật chính và tính chất sự việc được kể lại, có thể chia
truyện cổ tích ra làm 3 loại:

1


- Truyện cổ tích về loài vật: Truyện ngụ ngôn những con vật nuôi trong nhà,

khi miêu tả đặc điểm các con vật thường nói đến nguồn gốc các đặc điểm
đó: Trâu và ngựa, Chó ba cẳng...; nhóm hoang dã là hệ thống truyện về con
vật thông minh, dùng mẹo lừa để thắng các con vật mạnh hơn nó: Cóc kiện
Trời, Sự tích con Sam, Thạch Sùng còn thiếu mẻ kho, Sự tích con Dã Tràng,
truyện Công và Quạ. Truyện dân gian Nam Bộ về loài vật có: Tại sao có địa
danh Bến Nghé, Sự tích rạch Mồ Thị Cư, Sự tích cù lao Ông Hổ...;
chuỗi Truyện Bác Ba Phi: Cọp xay lúa...
Truyện cổ tích thần kỳ: Truyện Cổ tích thần kỳ kể lại những sự việc xảy ra
trong đời sống gia đình và xã hội của con người. Đó có thể là những mâu
thuẫn giữa các thành viên trong gia đình phụ quyền, vấn đề tình yêu hôn
nhân, những quan hệ xã hội (Tấm Cám, Cây khế, Sự tích con khỉ, Sự tích
Trầu Cau...). Nhóm truyện về các nhân vật tài giỏi, dũng sĩ, nhân vật chính
lập chiến công, diệt cái ác, bảo vệ cái thiện, mưu cầu hạnh phúc cho con
người (Thạch Sanh, Người thợ săn và mụ Chằng). Nhóm truyện về các nhân
vật bất hạnh: về mặt xã hội, họ bị ngược đãi, bị thiệt thòi về quyền lợi, về mặt
tính cách, họ trọn vẹn về đạo đức nhưng thường chịu đựng trừ nhân vật xấu xí
mà có tài (Sọ Dừa, Lấy vợ Cóc, Cây tre trăm đốt).
Truyện cổ tích thế tục: Truyện tiếu lâm Truyện cũng kể lại những sự kiện
khác thường ly kỳ, nhưng những sự kiện này rút ra từ thế giới trần tục. Yếu tố
thần kỳ, nếu có, thì không có vai trò quan trọng đối với sự phát triển câu
chuyện như trong cổ tích thần kỳ. Nhóm truyện có đề tài nói về nhân vật bất
hạnh (Trương Chi, Sự tích chim Hít cô, Sự tích Chim quốc...); nhóm có nội
dung phê phán những thói xấu: (Đứa con trời đánh, Gái ngoan dạy chồng...);
nhóm truyện về người thông minh: (Quan án xử kiện hay Xử kiện tài
tình, Em bé thông minh, Cái chết của bốn ông sư, Nói dối như Cuội...); nhóm
truyện về người ngốc nghếch: (Chàng ngốc được kiện, Làm theo vợ
dặn, Nàng bò tót...).
2

Truyện cổ tích là một trong những thể loại chủ yếu của văn học dân
gian, nó cũng là thể loại có nhiều vấn đề phức tạp và phong phú. Thông qua
những sáng tạo nghệ thuật cổ tích, tác giả dân gian đã gửi gắm vào đó những
quan niệm nghệ thuật về thế giới nhân sinh thể hiện ý thức thẩm mỹ gắn liền
với tinh thần nhân văn của mình. Truyện cổ tích nào cũng đề cao đạo đức
nhân nghĩa, nó là môi trường đắc địa để những bài học đạo đức, luân lý được
đưa đến trẻ một cách tự nhiên.
Cuộc sống hiện đại nên có nhiều phương tiện giải trí, vui chơi và học
tập hấp dẫn khiến các bậc phụ huynh thường lệ thuộc vào đó. Đưa con đi học
về bố mẹ mở băng đĩa siêu nhân hay trò chơi điện tử cho con. Không phủ
nhận những thể loại giải trí ấy rất hấp dẫn và mang lại nhiều điều lý thú, tuy
nhiên, làm sao để chúng ta đánh thức được những tình cảm, đạo đức của con
người như: Tình yêu thương, lòng biết ơn, tinh thần đoàn kết, những hành vi
tốt đẹp mà tự trẻ có thể thể hiện, nuôi dưỡng từ khi còn thơ bé?!
Từ những điều trên, tôi đã tìm tòi, học hỏi, suy nghĩ và mạnh dạn chọn
đề tài “Một số biện pháp đưa truyện cổ tích Việt Nam vào hoạt động giáo dục
cho trẻ 5 – 6 tuổi”.
Vào đầu năm học 2016 - 2017 này, tôi được Ban giám hiệu nhà trường
phân công chủ nhiệm lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi, trong quá trình công tác tôi đã
gặp phải những thuận lợi và khó khăn như sau:
* Thuận lợi:
- Được sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo phòng giáo dục, ban giám hiệu nhà
trường đã tổ chức các buổi học chuyên đề, các giờ dạy mẫu, cho giáo viên dự
giờ đúc rút kinh nghiệm cho bản thân.
- Đa số các cháu đã được học qua lớp 3 – 4 tuổi, 4 – 5 tuổi nên đã có được
một số kĩ năng hoạt động với văn học tốt.
- Lớp học sạch sẽ, thoáng mát giúp trẻ học thoải mái hơn.

3

- Bản thân là giáo viên có trình độ chuyên môn trên chuẩn với năng lực
chuyên môn vững vàng, nhiệt tình yêu nghề mến trẻ. Có khả năng đọc, kể
diễn cảm cho trẻ nghe. Luôn nhận được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ
huynh, được trẻ tin yêu, được đồng nghiệp gần gũi, chia sẻ.
- Phần lớn các bậc phụ huynh hiện nay đã phần nào nắm được kiến thức nuôi
dạy con và hiểu được tầm quan trọng của việc đưa trẻ đến trường mầm non
nên trong quá trình dạy trẻ tôi cũng gặp nhiều thuận lợi.
* Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên tôi cũng gặp không ít khó khăn như:
- Một số cháu nhút nhát, rụt rè và ngại giao tiếp; Một số cháu cháu còn nói
ngọng, nói lắp, làm ảnh hưởng đến giờ hoạt động, không đạt kết quả tốt như
mong đợi.
- Bản thân tôi chuyên môn vẫn còn hạn chế, chưa được nhanh nhẹn, linh hoạt
trong hoạt động giảng dạy hàng ngày.
- Phụ huynh có điều kiện kinh tế khó khăn, công việc vất vả, thiếu thốn thời
gian và vật chất để chăm sóc đầy đủ cho cháu.
- Bởi vậy, khi thực hiện một giờ hoạt động có chủ đích dù tôi đã chuẩn bị kỹ
phần làm đồ dùng trực quan, soạn giáo án, lên lớp giảng dạy đúng trình tự
các bước, truyền thụ kiến thức đầy đủ, rõ ràng, thế nhưng vẫn không đạt được
kiến thức, kỹ năng yêu cầu đề ra. Do có cháu thì nhận thức nhanh, cháu thì lại
rụt rè, nhút nhát, chưa có nề nếp học tập đi, ngồi, nói chuyện tùy thích, một số
trẻ ý thức tập trung chú ý rất ngắn, vào đầu giờ rất tốt, sau đó bắt đầu loay
hoay nói chuyện, nghịch phá… dẫn đến hoạt động không đạt yêu cầu.
Trước những thuận lợi và khó khăn trên, bản thân tôi luôn học hỏi chị em
đồng nghiệp ở trường mình, trường bạn có tay nghề vững vàng và nghiên cứu
tài liệu, tham khảo các tiết dạy mẫu trong tập san giáo dục mầm non, trên
thông tin đại chúng...

4

Phần II. Nội dung:
1/ Lập kế hoạch đưa truyện cổ tích Việt Nam vào hoạt động giáo dục dựa
trên từng chủ điểm, thời điểm.
- Trước hết, để cho nội dung giáo dục được triệt để, logic và phù hợp với chủ
điểm, tôi xây dựng kế hoạch lồng ghép những câu truyện cổ tích vào hoạt
động và phân bố phù hợp cho cả một năm học dựa trên tình hình thực tế của
học sinh.
- Chương trình của lớp tôi gồm 10 chủ điểm, thế nhưng số lượng truyện cổ
tích Việt Nam còn rất ít, đưa vào hoạt động chung cũng vậy. Trong khi đó,
kho tàng truyện cổ tích của chúng ta là vô cùng phong phú về thể loại và nội
dung như tôi đã nêu ở phần lý do chọn đề tài. Hơn nữa, các câu chuyện cổ
tích đều mang nội dung tình cảm, nêu được những bài học đạo đức cho trẻ
mầm non mà cốt truyện lại ngắn gọn, rõ ràng, dễ thuộc, nhân vật gần gũi.
Chính vì vậy, tôi đã bỏ ra khá nhiều thời gian để chọn một số truyện cổ tích
Việt Nam đưa vào chương trình để các cháu được học (Ngoài chương trình
của Ban giám hiệu)
Ví dụ:
- Chủ điểm gia đình (Tấm cám, người con út hiếu thảo)
- Chủ điểm nghề nghiệp (Sự tích dưa hấu, anh nông dân và ba điều ước)
- Chủ điểm động vật (Sự tích con khỉ, Cóc kiện trời)
- Chủ điểm thực vật (Sự tích cây thì là, cây khế, cây tre trăm đốt)....
- Bên cạnh việc lên kế hoạch, tôi thường chuẩn bị đồ dùng sinh động cho
trẻ được trải nghiệm. Đồ dùng dạy học hấp dẫn giúp trẻ nhớ lâu hơn
những kiến thức mà cô cung cấp.
2/ Dạy trẻ các câu truyện cổ tích mọi lúc, mọi nơi.
- Từ kế hoạch đã được lập ra, các câu chuyện được đưa vào từng chủ điểm
dựa trên khả năng tiếp thu và tình hình thực tế của trẻ. Phương pháp tôi chọn
để đưa các câu truyện đến với trẻ chính là “Mọi lúc mọi nơi”. Đây là cách

5


sáng tạo nhất và cũng là thích hợp nhất để đưa các cháu đến với thế giới cổ
tích.
- Thế giới quan của trẻ là vô cùng đơn giản và trong sáng, trẻ cũng tích cực,
hứng thú khi được liên tục đổi mới, sáng tạo trong cách tiếp nhận việc học.
Đối với trẻ trong độ tuổi Mầm non, “Học bằng chơi, chơi mà học” là đặc
điểm chính của trẻ.

Ví dụ:
- Trong chủ điểm Gia đình, kế hoạch đã lập ra là cho trẻ tiếp nhận câu chuyện:
Tấm Cám. Sau khi cho trẻ tham gia hoạt động có chủ đích là Khám phá khoa
học: Tìm hiểu về gia đình bé. Giờ chơi tự do, khi các cháu đang được thoải
mái hoạt động, cô có thể cùng tham gia chơi và kể cho trẻ nghe truyện Tấm
Cám. Sau khi kể, cô và trẻ cùng nhau trò chuyện về tình cảm của mọi người
trong gia đình, cùng trẻ tìm hiểu tại sao Tấm lại không được dì yêu thương?
Tại sao Tấm lại được giúp đỡ? Ai là người giúp Tấm? Tại sao lại gọi mẹ kế là
dì ghẻ?... Mở rộng cho trẻ thêm kiến thức về cuộc sống, về gia đình, về những
hoàn cảnh khác trong xã hội. Hướng cho trẻ cách nhìn khác về các câu truyện
cổ tích.

6


- Cô cùng trẻ sáng tạo thêm nội dung câu truyện, hướng câu truyện sang một
kết thúc khác mà trẻ mong muốn hoặc để trẻ được thỏa sức tưởng tượng. Cô
sẽ là người hỏi trẻ, cũng là người giải đáp những thắc mắc ngộ nghĩnh của trẻ.
3/ Sáng tạo trong phương pháp truyền đạt.

- Cô có thể giao hẹn với trẻ, trước mỗi giờ ngủ trưa cô sẽ kể cho cả lớp nghe
một câu truyện. Hoặc thêm Tiết mục “Truyện cuối tuần” và cô cho cháu nghe,
đóng kịch, kể lại một câu truyện cổ tích đã được học ở trong giờ sinh hoạt văn
nghệ - nêu gương cuối tuần. Khi có được môi trường kể - nghe truyện, trẻ sẽ
hình thành phản xạ tự nhiên là mong đợi. Mà theo như chúng ta đã biết,
truyện cổ tích có thể mở ra cho trẻ cả một thế giới nhân sinh quan phong phú.
Từ đó, những nội dung giáo dục lễ giáo, tình yêu thương hay lòng dũng cảm
đến với trẻ cũng nhẹ nhàng là uyển chuyển hơn.

Ví dụ: Nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ trong tuần là: Giáo dục trẻ có hành
vi, thái độ, tình cảm thể hiện sự quan tâm với người gần gũi.
- Cô kể cho cháu nghe truyện: Ba cô gái.

7


“Ngày xưa, có một người đàn bà nghèo sinh được ba cô con gái. Bà rất yêu
thương các con, bà lo cho các con từng li từng tí. Nhà nghèo, bà phải làm lụng
vất vả để nuôi các con nhưng bà không hề phàn nàn…
- Chị út ơi! Chị là người con hiếu thảo. Mọi người ai ai cũng thương yêu, quý
mến cô. Còn các con cô thì người nào cũng quý mến cô.”
- Sau khi nghe xong câu truyện, cô cùng trẻ đàm thoại về nội dung của câu
truyện. Hỏi trẻ những câu hỏi: Tại sao mẹ lại chăm lo cho các cô gái từng li
từng tí một rất vất vả mà không hề phàn nàn? Cô chị cả, chị hai có kết cục thể
nào? Tại sao? Cô út tại sao được mọi người yêu thương? Tại sao? Qua câu trả
lời của mình, trẻ tự rút ra được kết luận cho bản thân. Cô giáo sẽ là người
tổng hợp và nhắc nhở trẻ tại sao nên có những hành vi quan tâm, yêu thương
những người gần gũi với mình. Đối với cháu, cháu muốn quan tâm mọi người
như thế nào?
4/ Lồng ghép, tích hợp nội dung các câu chuyện cổ tích vào các hoạt động

có chủ đích khác ngoài hoạt động làm quen văn học.
Ví dụ:
Trong hoạt động tạo hình: Vẽ đồ dùng trong gia đình (Vẽ cái ấm)
- Cô kết hợp kể cho trẻ nghe câu chuyện “Chiếc ấm sành nở hoa”.
- Cùng trẻ đàm thoại về nội dung câu chuyện và về cái ấm sành. Sau đó mới
hướng trẻ vào nội dung chính là vẽ cái ấm. Như vậy, câu chuyện được đưa
đến với trẻ nhẹ nhàng, đáp ứng được yêu cầu về chất lượng của bài soạn và
trẻ cũng tiếp nhận tốt hơn.
- Các câu chuyện không nhất thiết phải được ghi nhớ sâu sắc ngay từ lần đầu
trẻ được tiếp nhận mà cô có thể chọn lúc khác để kể lại cho trẻ nghe theo nhu
cầu của trẻ hoặc theo hoàn cảnh phù hợp. Dựa trên đó, trẻ được thấm nhuần
những ý nghĩa riêng của từng câu chuyện một cách từ từ và hầu như những ý

8


nghĩa muốn truyền tải đều được trẻ tự rút ra khi trẻ trao đổi cùng cô và cùng
bạn.
Ví dụ: Trong hoạt động Khám phá khoa học: Tìm hiểu về những loại cây
trồng ở địa phương.
- Cô kể cho cháu nghe câu chuyện: Sự tích Sọ dừa, sự tích cây dưa hấu, sự
tích cây khế, sự tích cây khoai lang...
- Các câu chuyện cô chọn làm mở đầu, kết thúc cho hoạt động có chủ đích là
khám phá khoa học rất dễ để cùng trẻ đào sâu vào nội dung và trẻ có được
cách lý giải cho những sự vật, hiện tượng mà trẻ được nhìn, tiếp xúc mỗi
ngày. Giải thích được cho trẻ tại sao có trời nắng, trời mưa? Tại sao có gió?
Tại sao hàng năm lại có thiên tai lũ lụt?...
5/ Cho trẻ được đặt tên các câu chuyện mà trẻ được nghe.
- Đây là phương pháp thú vị đối với trẻ, cháu được sáng tạo tên các câu
chuyện, nêu ý kiến, được cô và bạn thừa nhận sáng tạo của mình. Qua đó,

phát triển cho trẻ lòng tự tin, sự sáng tạo và mạnh dạn nêu ý kiến bản thân.

9


- Sau khi sáng tạo tên câu chuyện, cô có thể để cháu hướng kết thúc câu
chuyện sang một hướng khác. Để trẻ biểu đạt những gì mình được học, được
tự do thể hiện các quan điểm đạo đức, tình yêu thương và quan niệm về thế
giới quan của trẻ. Để trẻ được thỏa sức tô vẽ câu chuyện, rằng cái thiện sẽ
chiến thắng, người tốt sẽ gặp may mắn... và hơn hết, cô thấy được ẩn sâu
trong tâm hồn trẻ là gì để trao đổi với phụ huynh, gia đình cùng nhau giáo dục
trẻ.
- Thoạt nhìn, phương pháp này đơn giản nhưng trẻ lại bày tỏ sự hứng thú và
tích cực rất nhiều. Tôi thường xuyên áp dụng phương pháp này trong hoạt
động giáo dục của lớp mình. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có một giới hạn nhất
định cho sự sáng tạo, các sáng tạo về tình tiết có thể giảm nhẹ sự khắt khe
hoặc mức độ trừng phạt... nhưng vẫn phải giữ được cái cốt của câu chuyện.
Đó cũng là cách mà truyện cổ tích dân gian tồn tại đến bây giờ.
Ví dụ: Câu chuyện: Sự tích cây khế
- Sau khi người anh trở về bị chim thần làm rơi xuống biển và chết. Cái kết
này quá khắt khe và hơi thiếu tính nhân văn. Cô có thể hướng trẻ đến một cái
kết khác có hậu hơn, giảm nhẹ sự trừng phạt như: Người anh bị rơi xuống
biển, dạt vào đảo hoang và phải ở đó, không còn được gặp lại mọi người trong
gia đình. Hoặc, người anh được em mình cứu về, cảm thấy rất xấu hổ với
người em và mọi người nên từ đó đã sống tốt hơn. Vậy thì kết thúc này thực
sự rất nhân văn và trẻ đã học được sự bao dung, vị tha.
6/ Kể truyện cổ tích một cách sáng tạo.
- Trong cách kể các câu truyện cổ tích cho trẻ nghe, cô giáo cần phải có sự
sáng tạo và rèn luyện kỹ năng rất nhiều. Đầu tiên là kỹ năng nhấn nhả giọng,
cách ngừng nghỉ các đoạn trong câu, từ. Thứ hai, cô có thể kể câu chuyện

sáng tạo hơn, thêm lời thoại vào các đoạn văn, đặc biệt là lời thoại để thể hiện
tính cách nhân vật.
Ví dụ: Lão địa chủ trong truyện “Cây tre trăm đốt” là nhân vật phản diện
không phải lúc nào cũng có giọng quát nạt, hách dịch để diễn tả nhân vật này.
10


Lúc thực hiện mưu kế lão dỗ ngon ngọt ngữ điệu giọng nhẹ nhàng, ngọt ngào
pha chút giả dối. Lúc anh nông dân vác về một trăm đốt tre thì lão quát mắng
khinh ghét: Cho trẻ thể hiện hành động của nhân vật mắt trợn lên, chân tay chỉ
trỏ - là yếu tố giúp trẻ hình dung nhân vật, khung cảnh diễn ra đối thoại. Lời
dẫn thì kể với độ to bình thường, lời quát mắng thì với cường độ giọng to
hơn. Trong các đoạn đối thoại sử dụng cường độ khác nhau đối với những
nhân vật khác nhau cũng giúp trẻ phân biệt được tính cách và đặc điểm của
nhân vật.

Ví dụ: Giọng ông bụt hoặc ông tiên: Giọng vang, kéo dài và trầm ấm; nhịp độ
kể - độ nhanh chậm trong lời nói khi kể - là yếu tố thêm kịch tính và thể hiện
được bối cảnh của câu chuyện: Nhịp độ chậm rãi tạo nên không khí huyền
thoại ở những câu “ Ngày xửa, ngày xưa”, “ Đã lâu lắm rồi”; lão nhà giàu dỗ
dành anh nông dân với nhịp độ kể chậm rõ ràng và nhấn mạnh vào những lời
hứa của lão nhà giàu, khi anh nông dân mang những đốt tre về thì giọng lão la
mắng khinh ghét, với giọng kể nhanh hơn, to hơn, một vài câu rít lên nhấn
11


mạnh và những lời chửi mắng để làm toát lên sự xảo trá và không giữ lời của
lão ta, nhịp độ nhanh chậm phải tương ứng với hành động của nhân vật (Cây
tre trăm đốt); ngắt giọng kể - ngắt nghỉ hơi khi kể - ngắt giọng thường bộc lộ
ý tứ tác phẩm, ngoài việc ngắt giọng sau các dấu câu, thì để nhấn mạnh một từ

hay một ý nào đó, hoặc để gây bất ngờ, gây sự tò mò ở trẻ, tôi chú ý đến việc
ngắt giọng hợp lý. Ngắt giọng hợp lý đối với những câu chuyện cổ tích nó còn
làm tăng thêm tính li kỳ hấp dẫn.

Ví dụ: Trong câu truyện: “Tích Chu” khi bà gọi "Tích Chu ơi lấy cho bà
ngụm nước bà khát khô cả cổ rồi” tôi thường chia thành từng câu bà nói ngắt,
nghỉ để nói lên sự mệt mỏi và thất vọng của bà.
Cử chỉ: Cử chỉ, điệu bộ, nét mặt, ánh mắt... hỗ trợ rất nhiều cho việc lột tả
tính cách nhân vật. Trong thực hiện cử chỉ phù hợp với nhân vật trong truyện
tôi định hướng cho trẻ thể hiện cụ thể như: Phác hoạ cử chỉ xoa đầu, âu yếm
của ông Bụt; nếu là một chuyện buồn nét mặt biểu lộ ủ rũ; tức giận thì dậm
chân, mắt lườm, chỉ tay…
12


Việc định hướng cho trẻ sử dụng cử chỉ, giọng nói trong kể chuyện để lột tả
tính cách nhân vật cần được uốn nắn kịp thời ngay khi trẻ kể cũng như khi trẻ
giao tiếp trong và ngoài giờ học. Tránh trường hợp trẻ sử dụng lời nói, cử chỉ,
điệu bộ "thái quá" ảnh hưởng không tốt đến việc hình thành nhân cách của
trẻ.

7/ Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.

13


- Ngày nay, nhờ sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật, việc áp
dụng công nghệ thông tin đã giúp ích và hỗ trợ tích cực trong quá trình dạy
học với những hình ảnh sinh động, những video - clip có gắn liền hình ảnh,
âm thanh được sưu tầm và tải về qua Internet gắn với nội dung bài dạy. Đây là

nguồn tư liệu, thiết bị, đồ dùng dạy học phong phú, đa dạng, hấp dẫn tạo hứng
thú và sáng tạo cho trẻ trong học tập, vui chơi nói chung, trong kể chuyện cổ
tích nói riêng. Việc sưu tầm những video, những tranh ảnh trên mạng cần
được lựa chọn phù hợp với câu chuyện cổ tích theo chủ đề, đảm bảo tính phù
hợp, tính thẩm mỹ, tính giáo dục... Với những hình ảnh sinh động, hấp dẫn sẽ
kích thích được trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ, trẻ hứng thú tham gia kể
truyện và kể một cách sáng tạo.

Ví dụ: Câu chuyện "Cô bé quàng khăn đỏ". Cảnh cô bé đi vào rừng trong
tranh do nhà trường trang cấp chỉ có hình ảnh: Cô bé quàng chiếc khăn đỏ,
các cây cổ thụ, cây hoa rừng hai bên đường. Nhưng khi tôi thiết kế bằng trình
chiếu, tôi đã đưa thêm các chi tiết, hình ảnh động như bướm đang bay, chim
đang hót trên cành, cô bé đang nhảy nhót hát ca và một số hình ảnh con vật
sống trong rừng như hươu, nai, sóc. Trẻ đã biết kể thêm các chi tiết nhỏ làm
14


cho câu chuyện thêm hấp dẫn. Trẻ kể: Cô bé đi vào rừng, vừa đi vừa cất cao
tiếng hát "Vào rừng xem hoa, nghe tiếng chim rừng vui ca, tìm vài bông hoa,
cùng hái đem tặng bà". Nghe cô bé hát chim cũng hòa theo hót líu lo...
8/ Kết hợp với phụ huynh tạo môi trường để trẻ kể chuyện cổ tích.
- Gia đình là nơi trẻ được chăm sóc, yêu thương, gia đình còn là môi trường
để trẻ “Thực hành” những gì trẻ học được ở trường mầm non. Trong gia đình,
với các bậc phụ huynh am hiểu về tâm lý trẻ, biết tạo cho trẻ "Môi trường" để
thực hành trẻ được kể lại các câu chuyện đã được cô dạy một cách sáng tạo sẽ
có vai trò hết sức quan trọng trong việc trẻ được thể hiện, rèn năng lực kể
chuyện cổ tích của trẻ.
- Để phụ huynh am hiểu và tạo môi trường thuận lợi ở gia đình cho trẻ kể
sáng tạo truyện cổ tích tôi đã chủ động thực hiện các công việc: Trao đổi với
phụ huynh vào các buổi họp phụ huynh, giờ trả trẻ về các nội

dung: Tên câu truyện kể hôm nay, tình cảm của trẻ về câu chuyện, mức độ kể
của trẻ..., giải thích khái quát cho phụ hunh rõ về kể chuyện sáng tạo (không
nhất thiết phải là y nguyên như câu chuyên trong sách về lời nói, kết
chuyện...). Tư vấn cho phụ huynh về cách nhà sách, nhà xuất bản và các tập
truyện cổ tích phù hợp với trẻ mầm non.
Lưu ý cho phụ huynh về cách “khen, chê” trẻ để không gây sự tự ti cho trẻ,
trẻ được thường xuyên khích lệ khi thể hiện kể lại mội câu chuyện cổ tích cho
ông bà, bố mẹ, mọi người trong gia đình cùng nghe.
- Trong việc phối hợp với phụ huynh học sinh để tư vấn về tạo môi trường
cho trẻ tích cực kể sáng tạo truyện cổ tích đòi hỏi người giáo viên cần hết sức
ân cần, tôn trọng phụ huynh, tôn trọng trẻ (kể cả đối với trẻ chưa có nhiều tiến
bộ) thì mới đạt hiệu quả trong công tác vân động phụ huynh tham gia tạo môi
trường cho trẻ kể sáng tạo truyện cổ tích.
+ Kết quả:
Đối với bản thân:

15


- Nhờ có những biện pháp và phương pháp trên mà bản thân tôi được trau dồi
thêm kiến thức, lên lớp bình tĩnh, tự tin, kể truyện, đọc thơ diễn cảm, trôi
chảy.
- Đa số các giờ hoạt động có tích hợp các câu truyện cổ tích trẻ đều hứng thú,
sôi nổi và tích cực nên đạt kết quả tốt.
Đối với trẻ:
- Trẻ vào hoạt động có chủ đích nề nếp, chú ý, hoạt động tích cực, sáng tạo.
- Trẻ phát âm chuẩn, trả lời lưu loát các câu hỏi đàm thoại của cô.
- Trẻ thuộc tình tiết câu truyện, kể lại các đoạn truyện theo tranh cùng cô tốt.
Biết được các tính cách của nhân vật trong truyện kể, biết thể hiện cảm xúc,
biết cái đẹp - cái xấu, biết cái thiện - cái ác…

- Biết đóng kịch thể hiện đúng tính cách nhân vật.
- Cháu hoạt bát hơn, thông minh hơn, nhanh nhẹn hơn.
- So với đầu năm kết quả vượt lên rõ như:
BẢNG KẾT QUẢ
Trẻ chuẩn phát âm
Thể hiện câu truyện diễn cảm
Trả lời câu hỏi đàm thoại
Hiểu nội dung truyện
Phân vai đóng kịch
Trẻ biểu đạt tình cảm, thái độ

ĐẦU NĂM
60%
70%
60%
50%
50%
60%

HIỆN NAY
90%
95%
95%
90%
85%
90%

Đối với phụ huynh:
- Hiểu rõ hơn chương trình giảng dạy của cô.
- Đóng góp thêm sách tranh truyện làm phong phú thêm góc thư viện của lớp.

- Giúp trẻ kể truyện tình cảm hơn, sáng tạo hơn.
- Sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường ngày một tốt hơn.
+ Phổ biến ứng dụng nội dung vào thực tiễn:
Từ những việc làm cụ thể, từ những kết quả đạt được bản thân tôi rút ra
được một số kinh nghiệm ứng dụng vào thực tiễn:

16


- Bản thân là một giáo viên phải có ý thức trách nhiệm, hoàn thành nhiệm vụ
được giao tốt.
- Đối với trẻ phải có tình thương yêu, yêu nghề mến trẻ, tận tụy, nhiệt tình với
trẻ.
- Luôn học hỏi chị em đồng nghiệp, dự giờ các tiết mẫu đầy đủ học tập
chuyên đề do ngành, trường tổ chức đầy đủ để đúc rút kinh nghiệm cho bản
thân.
- Thường xuyên nghiên cứu tài liệu, tập san, sách báo, xem băng hình để tìm
ra phương pháp, biện pháp tối ưu để dạy trẻ.
- Chuẩn bị tốt về mọi mặt trước khi vào giờ hoạt động có chủ đích.
- Làm đồ dùng - đồ chơi đa dạng, phong phú, thay đổi thường xuyên.
- Lồng ghép tích hợp với các hoạt động khác phù hợp, logic.
- Tạo được không khí vui, lớp học sinh động, sáng tạo.
- Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh giúp trẻ học ngày một tốt hơn.
Phần III. Kết luận
Với những biện pháp tôi đã thực hiện ở lớp tôi nhằm bồi dưỡng tâm
hồn trẻ thông qua các câu truyện cổ tích Việt Nam, đến nay các cháu đã hứng
thú hoạt động một cách tích cực và phù hợp với nhận thức ở độ tuổi của trẻ.
- Vào tiết hoạt động cô lấy trẻ làm trung tâm, cô chỉ là người hướng dẫn. Nên
trẻ hoạt động một cách tự nguyện, hứng thú và thoải mái, không bị gò bó, ép
buộc.

- Để ngày một nâng cao tay nghề tôi luôn trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, có
tâm huyết với nghề nghiệp, thực sự yêu nghề mến trẻ.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân và kết quả đạt được kính
mong sự góp ý bổ sung của hội đồng khoa học, của ban giám hiệu nhà trường
để tôi có thêm kinh nghiệm.
Xin chân thành cám ơn!

17