Thu hút FDI xanh theo định hướng phát triển bền vững kinh nghiệm quốc tế và bài học cho việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
----------

NGUYỄN THỊ NHUNG ANH

THU HÚT FDI„XANH‟ THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
BỀN VỮNG: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ BÀI HỌC CHO
VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

Hà Nội, 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------NGUYỄN THỊ NHUNG ANH

THU HÚT FDI„XANH‟ THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
BỀN VỮNG: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ BÀI HỌC CHO
VIỆT NAM
Chuyên ngành: 60 31 01 06

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS.Nguyễn Thị Kim Anh
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội, 2017


LỜI NÓI ĐẦU
Thực tế qúa trình phát triển nền kinh tế trong những năm quađã chứng minh sự
đóng góp tích cực của khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào việc thực hiện
các mục tiêu kinh tế xã hội. Từ chỗ giữ vai trò không đáng kể trong nền kinh tế Việt
Nam , đến nay, các doanh nghiệp FDI đã trở thành khu vực kinh tế quan trọng, phát
triển năng động và đóng góp đến hơn 30% tổng vốn đầu tư xã hội.FDI không chỉ bổ
sung nguồn vốn mà còn mang đến Việt Nam công nghệ, kỹ thuật hiện đại, kinh nghiệm
quản lý tiên tiến, tạo thêm nhiều ngành nghề, sản phẩm mới, qua đó góp phần khai
thác tốt hơn các nguồn lực trong nước, thúc đẩy tích cực chuyển dịch cơ cấu kinh tế
theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Nhưng bên cạnh những đóng góp tích cực đó, thì FDI cũng đã và đang tạo ra
nhiều vấn đề ảnh hưởng tiêu cực đến tính bền vững của tăng trưởng và chất lượng
cuộc sống của dân cư. Gần đây đã xuất hiện hàng loạt vấn đề gây bức xúc dư luận xã
hội, trong đó nổi bật là chất lượng FDI thấp thiếu tính bền vững, ô nhiễm môi trường
trầm trọng gây ra không ít những ảnh hưởng xấu tới Việt Nam về cả mặt kinh tế và xã
hội .Vì vậy mà vấn đề cấp thiết bây giờlà cần phải có những giải pháp để nhằm thu hút
được lượng vốn FDI thúc đẩysự tăng trưởngkinh tế cao nhưng vẫn phải đảm bảo sự ổn
định xã hội vì mục tiêu phát triển bền vững.
Trước thực trạng này tác giả đã xây dựng nên đề tài“Thu hút FDI„xanh‟theo
định hƣớng phát triển bền vững: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam” để

đưa ra những ý kiến đánh giá, phân tích của mình về vấn đề kinh tế-xã hội đang được
lưu tâm này.

Tác giả luận văn


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, chƣa đƣợc
công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của ngƣời khác. Việc sử dụng
kết quả, trích dẫn tài liệu của ngƣời khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội
dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin đƣợc đăng tải trên các
tác phẩm, tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Nhung Anh


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành công trình nghiên cứu này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận
tình của PGS.TS.Nguyễn Thị Kim Anh – Giảng viên khoa Kinh tế và Kinh doanh
quốc tế, trường Đại hoc Kinh tế - ĐHQGHN đã hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi
giúp tôi hoàn thành đề tài luận văn này.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn
PGS.TS.Nguyễn Thị Kim Anh đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực
hiện đề tài.
Bên cạnh đó, với tất cả tấm lòng mình, tôi xin cảm ơn gia đình và bạn bè
mình- những người đã luôn bên cạnh động viên và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian
thực hiện bài luận văn này.
Đây là đề tài nghiên cứu mới, mặc dù tôi đã rất nỗ lực và cố gắng song không
thể không có những thiếu sót. Kính mong các thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp
đóng góp ý kiến để công trình này ngày càng hoàn thiện hơn./.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Học viên

MỤC LỤC
DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................ I
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................ II
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài nghiên cứu

1

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3

2.1. Mục đích nghiên cứu:

3

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

3

3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu

3

4. Những đóng góp mới của đề tài

4

5. Bố cục bài nghiên cứu

4

CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN CỦA ĐỀ TÀI .................................................................................................6
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.2. Cơ sở lý thuyết

6
14

1.2.1. Khái niệm kinh tế xanh và phát triển bền vững

14

1.2.2. Khái niệm, đặc điểm và phân loại FDI „xanh‟

18

1.2.3. Quan hệ giữa FDI „xanh‟ và phát triển kinh tế bền vững

25

1.2.4. Sự cần thiết thu hút FDI „xanh‟ gắn với mục tiêu phát triển bền vững

27

CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................30
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG THU HÚT FDI „XANH‟ Ở MỘT SỐ QUỐC

GIA TRÊN THẾ GIỚI ...........................................................................................32


3.1. Thực trạng thu hút FDI „xanh‟ của Trung Quốc

35

3.1.1. Tình hình thu hút FDI vào Trung Quốc

35

3.1.2. Tình hình thu hút FDI „xanh‟ vào Trung Quốc

39

3.1.3. Khung chính sách thu hút FDI „xanh‟ ở Trung Quốc (2000 – 2014)

45

3.1.4. Đặc điểm của khung chính sách thu hút FDI „xanh‟ của Trung Quốc

48

3.1.5. Đánh giá chung về khung chính sách thu hút FDI „xanh‟ của Trung Quốc
thời gian qua
3.2. Thực trạng thu hút FDI „xanh‟ của Thái Lan

51
55

3.2.1. Thực trạng thu hút nguồn vốn FDI tại Thái Lan

55

3.2.2. Chính sách thu hút FDI „xanh‟ của Thái Lan

58

3.3. Thực trạng thu hút FDI „xanh‟ của Malaysia

61

3.3.1. Thực trạng thu hút nguồn vốn FDI tại Malaysia

61

3.3.2. Chính sách thu hút FDI „xanh‟ của Malaysia

64

3.4. Bài học thành công từ các quốc gia trên

66

CHƢƠNG 4. BÀI HỌC KINH NGHIỆM TRONG VIỆC THU HÚT FDI
„XANH‟ GẮN VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NỀN KINH TẾ
VIỆT NAM ..............................................................................................................68
4.1. Đánh giá cơ chế chính sách thu hút FDI „xanh‟ tại Việt Nam hiện nay

68

4.1.1. Bƣớc đầu đã hình thành một khung pháp lý cơ bản đối với thu hút vốn FDI
vào đầu tƣ bảo vệ môi trƣờng

68

4.1.2 Quy định các lĩnh vực ƣu đãi, khuyến khích đầu tƣ vào bảo vệ tài nguyên,
môi trƣờng theo hƣớng ngày càng đƣợc mở rộng.

69

4.1.3. Cơ chế, chính sách thu hút đầu tƣ bảo vệ môi trƣờng cũng còn những bất
cập

70

4.2. Áp dụng kinh nghiệm của các quốc gia trong việc thu hút FDI „xanh‟ định
hƣớng phát triển bền vững nền kinh tế Việt Nam

70


4.2.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài một cách
đồng bộ, nhất quán và minhbạch

70

4.2.2. Xây dựng các chính sách cụ thể khuyến khích thu hút FDI „ xanh‟

72

4.2.3. Đẩy mạnh hoạt động quản lý dòng vốn FDI và hoạt động hỗ trợ của nhà
nƣớc

79

CHƢƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ TRAO ĐỔI ...........................................................81
5.1. Đóng góp của dề tài cho khoa học

81

5.2. Đóng góp cho thực tiễn

81

5.3. Hạn chế của đề tài

82

5.4. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu

82

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................84


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
1

AEC

Cộng đồng kinh tế chung ASEAN

2

BOI

Ủy ban đầu tƣ Thái Lan

3

C/E

Tỷ lệ vốn đầu tƣ cho mỗi lao động

4

EIU

Trung tâm phân tích kinh tế

5

et al

Và cộng sự (and others)

6

FDI

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài

7

GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

8

KCN

Khu công nghiệp

9

LCF

FDI carbon thấp

10

MIDA

Cơ quan phát triển đầu tƣ Malaysia

11

MOC

Bộ xây dựng Trung Quốc

12

NEM

Mô hình Kinh tế Mới

13

NK

Nhập khẩu

14

PTBV

Phát triển bền vững

15

R&D

Nghiên cứu và phát triển

16

ROH

Trung tâm điều hành theo khu vực (Regional Operating
Headquarters)

17

TNC

Công ty xuyên quốc gia

18

UNEP

Chƣơng trình Môi trƣờng Liên Hợp Quốc
DANH MỤC HÌNH VẼ

TT

Hình vẽ

Nội dung

Trang

1

Hình 1.1

Mô hình của 2 nhà môi trƣờng học Canada – Jacobs và

Sadle

16

2

Hình 1.2

Tiếp cận phát triển bền vững

17

3

Hình 3.1

Giá trị vốn FDI vào Trung Quốc (2007 - 2014)

36

i


Tỷ trọng vốn đầu tƣ FDI vào Trung Quốc theo nƣớc đầu
tƣ năm 2014

37

4

Hình 3.2

5

Hình 3.3

6

Hình 3.4

7

Hình 3.5

8

Hình 3.6

FDI vào Malaysia từ 2000-2015

62

9

Hình 3.7

FDI vào Malaysia theo ngành năm 2013

63

Khả năng tiếp thu công nghệ của các nƣớc đang phát
triển so với thế giới năm 2012

77

10 Hình 4.1

Tốc độ tăng của vốn FDI theo vùng ở Trung Quốc (20102014)
Vốn FDI đầu tƣ vào Trung Quốc theo ba ngành cơ bản
(2010 – 2014)
So sánh tỷ trọng vốn FDI vào Trung Quốc theo ngành
năm 2000 và 2013

38
39
40

DANH MỤC BẢNG
TT

Bảng

Nội dung

Trang

1

Bảng 3.1

Tỷ lệ số bằng sáng chế carbon thấp vào, nhập khẩu hàng
hóa vốn, FDI vào và kích thƣớc nền kinh tế ở một số
quốc gia mới nổi năm 2007 và 2009

43

2

Bảng 3.2

Chính sách ƣu đãi đầu tƣ của Thái Lan

58

ii


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Phát triển bền vững là xu thế chung mà toàn nhân loại đang nỗ lực hƣớng tới. Sau 20
năm thực hiện, đặc biệt là sau gần 10 năm triển khai Định hƣớng chiến lƣợc phát triển bền
vững, Việt Nam đã tận dụng thời cơ thuận lợi, vƣợt qua nhiều khó khăn, thách thức và đã
đạt đƣợc những thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế, xã hội và môi trƣờng. Công
tác bảo vệ môi trƣờng đƣợc quan tâm và có mặt đƣợc cải thiện.Tuy nhiên, những thành
tựu đạt đƣợc chƣa tƣơng xứng với tiềm năng. Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với những
thách thức mang tính toàn cầu nhƣ an ninh năng lƣợng, an ninh mạng thông tin, an ninh về
nguồn nƣớc và biến đổi khí hậu v.v...đang là sự cản trở đối với tiến trình phát triển bền
vững của Việt Nam.
Xuất phát từ thực trạng nƣớc ta đang tiến hành quá trình công nghiệp hoá trong
điều kiện nền kinh tế có điểm xuất phát thấp và khả năng tích lũy nội bộ cho đầu tƣ

phát triển còn kém nên nguồn vốn đầu tƣ trong nƣớc luôn thiếu hụt, không đáp ứng yêu
cầu. Vì vậy, nguồn vốn bên ngoài có vai trò bổ sung quan trọng cho nguồn vốn trong
nƣớc. Sự năng động của nguồn vốn FDI sẽ giúp cho sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế diễn
ra với tốc độ nhanh hơn.
Những lợi ích thu đƣợc từ vốn FDI đã rõ, nhƣng cũng đã dần bộc lộ những hạn
chế. Biểu hiện rõ nhất là sự mất cân đối trong đầu tƣ ở các ngành nghề, vùng lãnh thổ.
Từ trƣớc đến nay, chúng ta mới chỉ có định hƣớng thu hút FDI mà chƣa xây dựng một
quy hoạch, chiến lƣợc thu hút FDI có gắn với các loại quy hoạch khác nhƣ quy hoạch
vùng, quy hoạch ngành... Việc phân cấp đầu tƣ mạnh trong điều kiện thiếu các quy
hoạch cũng nhƣ chƣa chuẩn bị nguồn nhân lực quản lý đã dẫn đến tình trạng ồ ạt triển
khai một loạt các dự án theo kiểu "phong trào" gây lãng phí vốn đầu tƣ, khiến cơ cấu
kinh tế có nguy cơ không phù hợp.

1


Trong bối cảnh mới hiện nay, nhất là sau khủng hoảng kinh tế, nhiều nƣớc trên
thế giới bắt đầu tiến hành tái cấu trúc kinh tế theo hƣớng tập trung phát triển những sản
phẩm có công nghệ đi tắt đón đầu, đem lại lợi nhuận cao. Đồng thời, yêu cầu của nền
kinh tế chúng ta đang xây dựng là đảm bảo phát triển bền vững. Thúc đẩy tăng trƣởng
„xanh‟ ở Việt Nam không chỉ phù hợp trong tiến trình hội nhập hiện nay, mà quan
trọng nhất là nó xuất phát từ nội tại nền kinh tế nƣớc ta đòi hỏi phải chuyển đổi mô
hình tăng trƣởng, đó là: chất lƣợng tăng trƣởng kinh tế còn thấp, phát triển chƣa bền
vững, sức cạnh tranh của nền kinh tế yếu, hiệu quả thấp; sự gắn kết giữa tăng trƣởng
kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội chƣa thật bền vững; sự leo thang của giá cả dẫn
dến lạm phát cao, các biến động bất thƣờng của thị trƣờng bất động sản gây nên các cơn
sốtkhông thể kiểm soát và tác động tiêu cực lớn nhất từ FDI mà vẫn đang là nỗi lo của các
ban ngành trung ƣơng và địa phƣơng hiện nay đó chính là ô nhiễm môi trƣờng do chất thải
độc hại từ các nhà máy công nghiệp; phát triển kinh tế phụ thuộc nhiều vào vốn và khai
thác tài nguyên, phát sinh nhiều chất thải gây ô nhiễm môi trƣờng; tình hình an ninh

lƣơng thực, an sinh xã hội, dịch bệnh diễn biến phức tạp trƣớc ảnh hƣởng
củabiếnđổikhíhậu...Ðứng trƣớc những yêu cầu cấp bách từ nội tại nền kinh tế, mô hình
tăng trƣởng hiện tại của đất nƣớc cần phải có sự điều chỉnh, phải tìm kiếm mô hình
hoặc một phƣơng thức phát triển mới. Việt Nam là quốc gia phát triển đi sau, do vậy,
để rút ngắn khoảng cách phát triển và tiếp cận với một nền kinh tế hiện đại, văn minh
và phát triển bền vững thì cần phải hƣớng tới một nền kinh tế „xanh‟. Vì vậy mà vấn đề
cấp thiết bây giờlà cần phải có những giải pháp để nhằm thu hút đƣợc lƣợng vốn FDI thúc
đẩysự tăng trƣởngkinh tế cao nhƣng vẫn phải đảm bảo sự ổn định xã hội vì mục tiêu phát
triển bền vững.
Nhƣ vậy, vấn đề thu hút FDI, đặc biệt chú trọng tới FDI „xanh‟ để phục vụ
chochiến lƣợc phát triển bền vững vừa có ý nghĩa về mặt lý luận, vừa có ý nghĩa thực
tiễn lớn. Trƣớc thực trạng này,tác giả đã lựa chọn đề tài “Thu hút FDI„xanh‟ theo định
hướng phát triển bền vững: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam” cho luận

2


văn tốt nghiệpnhằmđóng góp một phần nhỏ ý kiến của mình giải quyết vấn đề nóng của xã
hội.
2.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài tập trung nghiên cứu kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới trong thu
hút FDI „xanh‟ để rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.
Để đạt đƣợc mục đích nêu trên, các vấn đề sau đây sẽ đƣợc giải đáp:
- FDI „xanh‟ là gì? Tại sao Việt Nam cần tích cực thu hút FDI „xanh‟?
- Kinh nghiệm quốc tế trong thu hút FDI „xanh‟ nhƣ thế nào ?
- Việt Nam cần phải làm gì để gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững?
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
(1) Hệ thống hóa cơ sở lý luận về thu hút FDI “xanh” cho định hƣớng phát triển
bền vững bao gồm:Làm rõ các khái niệm, bản chất, vai trò, nhân tố quyết định thu hút

FDI “xanh” của nƣớc chủ nhà và chính sách các nƣớc thƣờng áp dụng để thu hút dòng
vốn này.
(2)Nghiên cứu thực trạng thu hút FDI “xanh” của một số nƣớc nhƣ Thái Lan,
Malaysia, Trung Quốc
(3) Rút ra một số bài học kinh nghiệm và hàm ý chính sách cho thu hút FDI
“xanh” của Viêt Nam
3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu:Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng thu hút FDI „xanh‟
của một số nƣớc nhƣ Thái Lan, Malaysia, Trung Quốc để rút ra bài học kinh nghiệm
cho Việt Nam.
Phạm vi nghiên cứu:
* Về nội dung: Nghiên cứu thực trạng thu hút FDI cho định hƣớng phát triển bền
vững của Thái Lan, Malaysia và Trung Quốc

3


* Về không gian: Thu hút FDI „xanh‟ của các nƣớc nhƣ: Thái Lan, Malaysia,
Trung Quốc
* Về thời gian: 2000 - 2016
4. Những đóng góp mới của đề tài
Thông qua việc nghiên cứu FDI „xanh‟, đề tài đã phân tích và làm rõ hơn quan
niệm về FDI „xanh‟ cũng nhƣ mối quan hệ giữa FDI „xanh‟ và phát triển kinh tế bền
vững.
- Đề tài phân tích kinh nghiệm thu hút FDI „xanh‟ tại 1 số quốc gia trên thế giới,
từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm trong thu hút nguồn vồn FDI„xanh‟ phục vụ mục
tiêu phát triển bền vững nền kinh tế Việt Nam
- Đề tài sử dụng nghiên cứu định tính, phân tích các tình huống đã xảy ra ở Việt
Nam sẽ tạo ra 1 cái nhìn tổng quát về thực trạng nguồn FDI „xanh‟ tại Việt Nam, từ đó
rút ra các kết luận về xu hƣớng cũng nhƣ giải pháp thu hút nguồn vốn quan trọng này

cho Việt Nam.
- Đề xuất một số giải pháp bổ sung cho những khiếm khuyết của các chính sách
hiện có, đồng thời đề xuất những kiến nghị nhằm thúc đẩy thu hút nguồn vốn FDI
„xanh‟, hƣớng tới mục tiêu phát triển bền vững nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn
tới .
5. Bố cục bài nghiên cứu
 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
CỦA ĐỀ TÀI
 CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG THU HÚT FDI „XANH‟ Ở MỘT SỐ QUỐC GIA
TRÊN THẾ GIỚI

4


 CHƢƠNG 4. BÀI HỌC KINH NGHIỆM TRONG VIỆC THU HÚT FDI
„XANH‟ GẮN VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NỀN KINH TẾ
VIỆT NAM
 CHƢƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ TRAO ĐỔI

5


CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Kể từ khi bắt đầu “mở cửa” vào những năm 1986, nền kinh tế Việt Nam đã tăng
trƣởng nhanh chóng và hiện đƣợc các nhà đầu tƣ nƣớc ngoài liên tục xếp hạng là một
trong những địa chỉ đầu tƣ hấp dẫn nhất tại Châu Á. Mặc dù đã đạt đƣợc những thành
tựu to lớn suốt 25 năm qua, nhƣng nền kinh tế Việt Nam hiện đang phải đối mặt với

những thách thức phức tạp, đòi hỏi sự chuyển dịch sang một mô hình tăng trƣởng bền
vững, bảo vệ môi trƣờng, với việc thu hút nhiều hơn dòng vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc
ngoài (FDI) trong đó ngày càng quan tâm đến dòng vốn FDI „xanh‟.
Phát triển bền vững không chỉ đƣợc hiểu là sự phát triển đƣợc duy trì một cách
liên tục mà hơn thế nữa là sự nỗ lực nhằm đạt đƣợc trạng thái bền vững trên mọi lĩnh
vực, trong đó ba trụ cột chính là bền vững xã hội, kinh tế và môi trƣờng. Gần đây nhiều
nƣớc đã tự nguyện công bố chiến lƣợc tăng trƣởng xanh và có những biện pháp, chính
sách thu hút FDI „xanh‟, FDI ít carbon để tận dụng nguồn vốn này cho mục tiêu giảm
thiểu ô nhiễm môi trƣờng. FDI là động lực thúc đẩy tăng trƣởng ở các nƣớc đang phát
triển. Tuy nhiên, FDI có thể là phƣơng tiện di chuyển ô nhiễm sang các nƣớc có qui
định lỏng lẻo về môi trƣờng.
Thu hút FDI, đặc biệt là FDI „xanh‟ là vấn đề quan trọng và có tính thời sự vì vậy
đã có rất nhiều tác giả trong và ngoài nƣớc quan tâm nghiên cứu, điển hình có thể kể
đến những công trình sau:
Nghiên cứu “Defining and measuring green FDI: An exploratory review of
existing work and evidence, OECD, 2011” của tác giả Stephen S. Golub, Celine
Kauffmann và Philip Yeres (2011) đƣợc thực hiện nhằm xây dựng lên 1 định nghĩa cụ
thể về FDI „xanh‟ và cách đo lƣờng dòng vốn này, kiểm tra tính xác thực của định
nghĩa cũng nhƣ xác định các khó khăn về mặt chính sách có thể gây hạn chế đối với
dòng vốn FDI „xanh‟. Nhóm tác giả đã sử dụng phƣơng pháp tổng hợp phân tíchnhiều

6


công trình nghiên cứu về FDI, một số khái niệm đƣợc coi là có liên hệ đến FDI „xanh‟,
và một số trƣờng hợp thực tiễn về sự đóng góp của FDI tới môi trƣờng. Có thể khẳng
định đây là báo cáo nghiên cứu đầu tiên của một tổ chức uy tín quốc tế nhằm xây dựng
một khung lý thuyết chuẩn về FDI „xanh‟, do đó không tránh khỏi sự hạn chế về nguồn
tài liệu và trên thực tế , khái niệm „xanh‟ chƣa đƣợc định nghĩa một cách cụ thể, đồng
thời việc xác định một quá trìnhhay hoạt động kinh tế nào đó có „xanh‟ hay không

cũng không phải dễ dàng. Vì vậy, công trình này mới dừng lại ở việc đƣa ra một khái
niệm mang tính chất gợi mở về FDI „xanh‟ và luận giải về 1 số giả định có thể đo
lƣờng đƣợc quy mô dòng vốn FDI „xanh‟. Theo nhóm tác giả, FDI „xanh‟ có thể đƣợc
xem xét trên 2 khía cạnh: 1)FDI đầu tƣ vào sản xuất hàng hóa và dịch vụ môi trƣờng
(sản xuất trang thiết bị xử lý nƣớc, khí đốt sinh học biogas, năng lƣợng tái tạo…), 2)
FDI đầu tƣ vào lĩnh vực khắc phục tổn hại môi trƣờng, sử dụng công nghệ sạch hoặc
tiêu hao ít năng lƣợng (quản lý và xử lý rác thải, nƣớc…). Báo cáo gợi ý phƣơng pháp
đo lƣờng dòng vốn FDI „xanh‟ cũng dựa trên 2 khía cạnh trên, tuy nhiên do lí do khách
quan nhƣ ở trên, kết quả cũng chƣa đƣợc khả quan và tính chính xác chƣa cao. Ngoài
ra, báo cáo đã xác định đƣợc một số yếu tố chính sách từ phía nhận đầu tƣ gây cản trở
đến FDI „xanh‟ nhƣ sự giới hạn quyền sở hữu nƣớc ngoài, việc kiểm soát dựa trên đánh
giá về lợi ích đem lại cho nƣớc chủ nhà, điều kiện của nƣớc nhận đầu tƣ, và điều kiện
về ngƣời quản lý dự án
Công trình “Thu hút FDI sạch cho phát triển bền vững kinh tế Việt Nam” của tác
giả Nguyễn Thị Liên Hoa và cộng sự, Viện Nghiên cứu và phát triển TP.HCM (2010)
đã nêu lên khái niệm và quan điểm của FDI sạch, tác động tiêu cực và tích cực của
FDI, từ đó đƣa ra một số biện pháp nhằm thu hút FDI sạch cho nền kinh tế Việt Nam.
Cũng theo nhóm nghiên cứu, một dự án FDI bền vững đƣợc đánh giá trên những khía
cạnh sau: nguồn vốn đầu tƣ phải là đầu tƣ kinh doanh, không nhằm mục đích trục lợi
nào khác, đem lại lợi ích cho cả 2 bên, có chính sách phát triển lâu dài và thân thiện với
môi trƣờng sinh thái. Các dự án FDI không chỉ có phƣơng án đầu tƣ mà phải có cả

7


phƣơng án bảo vệ môi trƣờng. Các nhân tố có tính chất quyết định chủ yếu đến tính
bền vững của FDI đƣợc kể đến nhƣ cơ chế chính sách thông thoáng, khuyến khích đầu
tƣ để thu hút và giữ chân nhà đầu tƣ; có chính sách bảo vệ môi trƣờng sinh thái; môi
trƣờng cạnh tranh, những cơ hội va sức ép từ thị trƣờng nội địa cũng nhƣ quốc tế,; tầm
nhìn mang tính dài hạn của nhà đầu tƣ; những sáng kiến và hợp tác quốc tế. Bài nghiên

cứu sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu trƣờng hợp khi chỉ ra một số trƣờng hợp về FDI
chƣa sạch tại Việt Nam, trong đó điển hình là công ty Vedan phá hoại môi trƣờng Việt
Nam suốt 14 năm. Việc xả thải không qua xử lý xuống sông Thị Vải, việc trốn nộp
thuế môi trƣờng trong nhiều năm của Vedan cũng đƣợc cho là một cách tiết kiệm để
tăng lợi nhuận củadoanh nghiệp mà bỏ qua những quy chuẩn về môi trƣờng. Hiện tại,
số lƣợng doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các biện pháp sản xuất sạch và tuân thủ luật
bảo vệ môi trƣờng còn rất ít. Một phần do chính sách không rõ ràng, có doanh nghiệp
bỏ ra hàng tỷ đồng để đầu tƣ sản xuất sạch hơn, trong khi các doanh nghiệp khác tự do
xả các chất ô nhiễm ra môi trƣờng và chỉ bị phạt hành chính với số tiền quá nhỏ. Nhóm
đã đƣa ra một số biện pháp thu hút FDI sạch cho phát triển bền vững nền kinh tế Việt
Nam nhƣ: hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý FDI; có cơ chế chính sách khuyến
khích đầu tƣ FDI sạch; nâng cao vai trò của nhà nƣớc và sự tham gia của xã hội…..
Báo cáo cho thấy chúng ta cần thiết phải có cái nhìn khách quan hơn ở nhiều góc độ
khác nhau đối với hiệu quả của dòng vốn FDI mang lại cho nền kinh tế đất nƣớc, từ đó
có cách ứng xử phù hợp hơn , có đƣợc FDI sạch hơn nhằm đáp ứng cho nhu cầu tăng
trƣởng bền vững nền kinh tế Việt Nam
Luận văn “Thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài hàm lƣợng carbon thấp (Lowcarbon FDI) cho phát triển bền vững ở Việt Nam” của tác giả Lê Minh Tú (2012).
Điểm đóng góp nổi bật của nghiên cứu chính là đã đƣa ra đƣợc lý thuyết tổng quát về
Low-carbon FDI (LCF) và mối quan hệ giữa LCF với phát triển bền vững tại Việt Nam
từ 2000 đến 2012, điển hình là Hà Nội; đƣa ra những đề nghị ban đầu về tăng cƣờng
thu hút LCF cho phát triển bền vững ở Việt Nam trong những năm tiếp theo. Về khung

8


khổ lý thuyết, bài nghiên cứu tập trung khái quát 2 lý thuyết về FDI hàm lƣợng carbon
thấp và phát triển bền vững. Khái niệm LCF về bản gần giống với định nghĩa FDI,
điểm khác biệt duy nhất mà nghiên cứu đã chỉ ra là LCF thông qua hoạt động sản xuất
hoặc tiêu dùng hoặc cung cấp các sản phẩm dịch vụ của LCF nhằm giảm phát thải
lƣợng khí nhà kính (GHG – Green house gas). LCF có thể giúp giảm phát thải khí nhà

kính thông qua 2 phƣơng pháp là quy trình sản xuất và quá trình tiêu thụ những sản
phẩm và dịch vụ low-carbon. Bên cạnh đó, những tiêu chí để nhận diện LCF cũng
đƣợc đƣa ra gồm tiêu chí xác định LCF, dấu hiệu để nhận diện LCF vào các nƣớcđang
phát triển cùng 1 số tiêu chuẩn quốc tế khác. Dựa trên hệ thống cơ sở lý thuyết này,
nghiên cứu tập trung xem xét thực tiễn thu hút LCF vào Việt Nam, trƣờng hợp Hà Nội.
Thông qua phƣơng pháp so sánh, phân tích, tổng hợp 2 nguồn số liệu thứ cấp và sơ
cấp, nghiên cứu đã đƣa ra nhận định về nhóm ngành công nghiệp chế tạo từ đầu tƣ trực
tiếp nƣớc ngoài tại Hà Nội phần lớn thuộc nhóm không chiến lƣợc, rất dễ gây ô nhiễm
môi trƣờng và tăng phát thải GHGs. Nghiên cứu cũng đã phát hiện một lƣợng nhỏ các
dự án LCF mà Hà Nội thu hút đƣợc, cho thấy dấu hiệu tích cực về chất lƣợng dòng
LCF. Tuy nhiên, những phân tích trong bài nghiên cứu đều dựa trên góc độ chủ quan
của tác giả, vấn đề nhận diện và thực hiện các dự án LCF trên thực tế vẫn chƣa đƣợc
đánh giá cụ thể. Nhƣng cũng không thể vì những hạn chế đó mà phủ nhận một số giải
pháp cho Việt Nam nhằm thu hút LCF (dựa trên chiến lƣợc phát triển bền vững của
Việt Nam và định hƣớng chính sách thu hút LCF) mà bài nghiên cứu đã đóng góp, bao
gồm nhóm biện pháp liên quan đến cơ chế chính sách, nhóm giải pháp về thuế, nhóm
giải pháp thực hiện tạo nhân tố kéo thu hút LCF, nhóm biện pháp quản lý dòng LCF
Hiện nay, vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu cũng đang rất đƣợc quan tâm vì nó
không chỉ tác động trực tiếp đến nền kinh tế của các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là
trong bối cảnh hiện nay các nƣớc đang hƣớng tới phát triển bền vững nền kinh tế, mà
còn ảnh hƣởng tiêu cực tới môi trƣờng.

9


Phát triển bền vững không chỉ đƣợc hiểu là sự phát triển đƣợc duy trì một cách
liên tục mà hơn thế nữa là sự nỗ lực nhằm đạt đƣợc trạng thái bền vững trên mọi lĩnh
vực, trong đó ba trụ cột chính là bền vững xã hội, kinh tế và môi trƣờng. Gần đây nhiều
nƣớc đã tự nguyện công bố chiến lƣợc tăng trƣởng xanh, ít carbon và có những biện
pháp, chính sách thu hút FDI ít carbon để tận dụng nguồn vốn này cho mục tiêu cắt

giảm CO2, theo Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài hàm lượng carbon thấp (Lowcarbon FDI) cho phát triển bền vững ở Việt Nam của Lê Minh Tú (2012). Mặc dù FDI
là động lực thúc đẩy tăng trƣởng ở các nƣớc đang phát triển, FDI có thể là phƣơng tiện
di chuyển ô nhiễm sang các nƣớc có qui định lỏng lẻo về môi trƣờng. FDI carbon thấp
(Low Carbon FDI – LCF) là dòng FDI giúp giảm thiểu phát thải CO2 ở các nƣớc nhận
đầu tƣ và qua đó góp phần đối phó với sự nóng lên của trái đất. Biến đổi khí hậu đƣa ra
rất nhiều thách thức đối với các quốc gia trên thế giới nhƣng nó cũng tạo ra những cơ
hội kinh doanh trong lĩnh vực mới, và điều này sẽ tạo ra lợi nhuận đáng kể cho những
nhà đầu tƣ, các doanh nghiệp biết cách nắm bắt. Những ƣớc tính về chi phí nhằm giảm
thiểu biến đổi khí hậu đã có những thay đổi đáng kể trong những năm gần dây,
UNFCCC (Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu - 2007) đã dự kiến là bổ sung
200-210 tỷ USD mỗi năm để duy trì lƣợng khí phát thải nhà kính đến năm 2030. Ngày
nay, dòng vốn FDI toàn cầu chiếm khoảng 15% trong tổng số vốn cố định của một
nƣớc và trong tƣơng lai gần Low-carbon FDI sẽ chiếm một phần đáng kể trong đó.
Với qui mô dân số đƣợc dự báo gần 100 triệu dân vào năm 2020 và mục tiêu trở
thành nƣớc công nghiệp theo hƣớng hiện đại, nền kinh tế Việt Nam không còn là nền
kinh tế nhỏ, nhu cầu tiêu thụ năng lƣợng cho sản xuất, giao thông vận tải và sinh hoạt
sẽ rất lớn. Theo dự báo, Việt Nam còn là nƣớc bị ảnh hƣởng nặng nề của biến đổi khí
hậu.Khi nƣớc biển dâng lên sẽ nhấn chìm nhiều vùng đất ở Việt Nam. Vì vậy, yêu cầu
đổi mới mô hình tăng trƣởng kinh tế theo hƣớng phát triển theo chiều sâu, bền vững,
tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trƣờng đƣợc đặt ra nhƣ nhiệm vụ hàng đầu trong giai
đoạn phát triển mới. Theo khái niệm kinh tế xanh đƣợc phân tích ở trên, rõ ràng đây là

10


một nội dung trọng yếu của phát triển bền vững. Tất cả những mục tiêu đặt ra trong
chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam trong giai đoạn tới đều liên quan chặt
chẽ với nội dung tăng trƣởng xanh.
Báo cáo “ Green Investment Report: The ways and means to unlock private
finance for green growth” của Felipe Calderon Et Al, Diễn đàn kinh tế thế giới (2013)

là báo cáo đầu tiên về đầu tƣ xanh của Diễn đàn kinh tế thế giới. Báo cáo cung cấp tƣ
liệu tham chiếu chung cho các nhà hoạch định chính sách, các tổ chức tài chính và các
nhà đầu tƣ khi họ tìm hiểu và đƣơng đầu vời khoảng cách toàn cầu trong đầu tƣ xanh.
Báo cáo đã tổng hợp, phân tích về từng khía cạnh trong đầu tƣ xanh và nghiên cứu
những trƣờng hợp điển hình nhất hiện nay với nguồn dữ liệu thu thập từ các tổ chức
hàng đầu nhƣ Bloomberg New Energy Finance, Sáng kiến chính sách về khí hậu, Cơ
quan năng lƣợng quốc tế, Tổ chức hợp tác Kinh tế và phát triển, Chƣơng trình Môi
trƣờng Liên hiệp quốc, Ngân hàng thế giới và Viện tài nguyên thế giới. Qua đó, báo
cáo đƣa ra thông điệp quan trọng cho các bên liên quan.Phân tích mới này đƣa ra
những số liệu thống kê về dòng tài chính trong lĩnh vực năng lƣợng sạch, và những
phát hiện này có thể đƣợc sử dụng để định hƣớng cho các quyết định và ƣu tiên đầu tƣ
trong các lĩnh vực khác. Kết quả nghiên cứu của báo cáo chỉ ra rằng tăng trƣởng kinh
tế xanh là cách duy nhất để đáp ứng nhu cầu của dân số trên toàn thế giới, thúc đẩy sự
phát triển và thịnh vƣợng, giảm phát thải khí nhà kính đồng thời tăng hiệu quả sử dụng
tài nguyên thiên nhiên. Thực tế, những tiến bộ to lớn đang đƣợc thực hiện để chuyển
đổi nền sản xuất sang hƣớng tăng trƣởng xanh. Đồng thời các nƣớc đang phát triển
đóng vai trò ngày càng lớn trong mở rộng quy mô đầu tƣ xanh. Tuy nhiên, những cải
cách trong hoạt động đầu tƣ xanh vẫn còn nhiều bất cập và còn gặp nhiều rào cản do
suy thoái kinh tế và do mục tiêu lợi nhuận của nhà đầu tƣ, do cơ sở hạ tầng chƣa đáp
ứng đƣợc. Nhƣng trên tất cả, đầu tƣ xanh là điều kiện tiên quyết để đạt đƣợc tăng
trƣởng bền vững.

11


Báo cáo “ Green Investment Report: The ways and means to unlock private
finance for green growth” sử dụng phƣơng pháp phân tích định tính và nghiên cứu tình
huống. Dữ liệu sử dụng trong báo cáo gồm dự báo đầu tƣ đến năm 2030 trong bối cảnh
của hoạt động kinh tế thông thƣờng với các chính sách hiện nay; dự báo đầu tƣ trong
bối cảnh 2 độ C với sự ƣu tiên cho biến đổi khí hậu; dữ liệu dòng vốn đầu tƣ hiện có.

Nghiên cứu tình huống sử dụng thông tin các dự án đầu tƣ vào Metrobus tại Mexico,
Trạm phong điện ngoài khơi Walney tại Anh, Nhà máy điện năng lƣợng mặt trời tập
trung tại Ouarzazate tại Morroco,….Đặc biệt, trong nghiên cứu này có đề cập đến
chiến lƣợc thu hút FDI „xanh‟ của chính phủ Zambia, quốc gia đang bƣớc vào thời kỳ
bùng nổ các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng gồm mạng lƣới giao thông và các tòa nhà.
Do những hạn chế về công nghệ xây dựng, quan ngại những ảnh hƣởng xấu tới môi
trƣờng, chính phủ Zambia đã chủ động tham gia vào chƣơng trình liên kết kinh doanh
của UNCTAD. Tham gia chƣơng trình này, Zambia đƣợc hƣởng lợi từ việc thu hút
những nhà thầu quốc tế với công nghệ xanh hiện đại, xây dựng những tòa nhà sử dụng
công nghệ tiết kiệm năng lƣợng và sử dụng vật liệu low-carbon. Việc thu hút LCF trở
thành yêu cầu cấp thiết của những quốc gia đang hƣớng tới mục tiêu phát triển bền
vững. Tuy nhiên LCF có những tác động nhƣ thế nào đối với mục tiêu tăng trƣởng bền
vững quốc gia vẫn chƣa đƣợc lí giải và đo lƣờng cụ thể. Hạn chế này của nghiên cứu
khiến cho các nhà đầu tƣ cũng nhƣ các quốc gia nhận đầu tƣ vẫn còn lúng túng trong
việc thay đổi chiến lƣợc đầu tƣ và thu hút đầu tƣ.
Tại Việt Nam, có nhiều ý kiến chuyên gia đề cập tới vấn đề thu hút FDI gắn với
phát triền bền vững. "Trong giai đoạn tới, thu hút FDI phải hướng tới mục tiêu chất
lượng và hiệu quả; phát triển bền vững; công nghệ hiện đại và lao động có kỹ năng
cao", GS,TS Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tƣ nƣớc ngoài nhấn
mạnh. Mục tiêu phát triển bền vững đòi hỏi các nhà đầu tƣ nƣớc ngoài phải bảo đảm
các tiêu chuẩn môi trƣờng, có đủ kinh phí để xây dựng hệ thống xử lý nƣớc thải, có
công nghệ phát thải ít khí các-bon theo mức tiên tiến của thế giới. Còn công nghệ hiện

12


đại đòi hỏi các nhà đầu tƣ phải nhập khẩu máy móc, trang thiết bị tiên tiến, phù hợp
từng loại dự án, đối với dự án công nghệ cao phải có tỷ lệ hợp lý vốn đầu tƣ R&D
(nghiên cứu và phát triển). Ngành công nghệ cao và dịch vụ hiện đại cần lao động có
kỹ năng nên thu hút FDI cần gắn với cam kết về đào tạo, bồi dƣỡng nguồn nhân lực để

hình thành đội ngũ các nhà quản lý, kỹ sƣ, công nhân kỹ thuật ngang tầm khu vực và
tiếp cận tầm quốc tế.
Cùng chung quan điểm này, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Trung (Viện Khoa
học - Xã hội Việt Nam) cho rằng, FDI phải thúc đẩy tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô
hình tăng trƣởng theo chiều sâu, chú trọng chất lƣợng tăng trƣởng, hiệu quả và tính bền
vững... Ðây chính là cái "chất" cần có trong việc thu hút FDI. Giai đoạn 2011 - 2020,
nhiệm vụ quan trọng nhất đặt ra cho hoạt động đầu tƣ nƣớc ngoài là nâng cao năng lực
công nghệ cho nền kinh tế. Năng lực công nghệ là gốc rễ cho việc cải thiện nhanh năng
lực cạnh tranh của nền kinh tế và để nền kinh tế thoát bẫy thu nhập trung bình. Khi có
công nghệ cao, hiện đại thì mục tiêu chất lƣợng tăng trƣởng mới có thể đạt đƣợc. Công
nghệ sẽ giúp nâng cao năng suất lao động và tăng khả năng cạnh tranh, tham gia nhiều
hơn vào mạng sản xuất khu vực và sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, thúc đẩy chuyển
dịch cơ cấu kinh tế theo hƣớng hiện đại, bền vững, thúc đẩy tăng trƣởng xanh, giúp bảo
vệ môi trƣờng, tiết kiệm năng lƣợng.
Ðể thu hút đƣợc các dự án FDI theo định hƣớng nêu trên, theo Thứ trƣởng Khoa
học và Công nghệ Nguyễn Văn Lạng, quan trọng là phát triển hạ tầng đồng bộ và
nguồn nhân lực chất lƣợng cao. Tác động lan tỏa công nghệ từ doanh nghiệp FDI sang
doanh nghiệp trong nƣớc phụ thuộc rất nhiều vào trình độ công nghệ của doanh nghiệp
trong nƣớc. Khoảng cách về trình độ công nghệ, kỹ năng quản lý chính là trở ngại mà
các doanh nghiệp FDI gặp phải khi chuyển giao công nghệ hiện đại vào Việt Nam. Bên
cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển công nghiệp phụ trợ để thu hút đƣợc những dự án
công nghệ cao từ các công ty xuyên quốc gia. Ðồng thời chú trọng thu hút các dự án
R&D... Ban hành các văn bản quy định rõ ràng về tiêu chuẩn công nghệ, môi trƣờng,

13


nhằm kiểm soát công nghệ mà các nhà đầu tƣ nƣớc ngoài mang vào, hoàn thiện hành
lang pháp lý cho chuyển giao công nghệ...
Các các công ty xuyên quốc gia thƣờng gắn liền với các công nghệ nguồn, công

nghệ lõi, vì vậy cần có chính sách thu hút và đáp ứng yêu cầu của các các công ty
xuyên quốc gia hàng đầu thế giới, trong đó đặc biệt quan tâm chiến lƣợc xúc tiến đầu
tƣ tầm quốc gia cùng các chính sách ƣu đãi đầu tƣ hấp dẫn. Chủ tịch Hiệp hội doanh
nghiệp FDI Nguyễn Mại phân tích, trên cơ sở định hƣớng mới về FDI, cần rà soát các
ƣu đãi đầu tƣ trong văn bản pháp luật để quy định hệ thống ƣu đãi mới, thích ứng với
đòi hỏi của nhà đầu tƣ và kinh nghiệm quốc tế trong việc thu hút FDI vào ngành công
nghệ cao, dịch vụ hiện đại... Chính sách ƣu đãi đầu tƣ cần bảo đảm hấp dẫn nhà đầu tƣ
tiềm năng vào ngành, nghề lĩnh vực theo định hƣớng mới, đồng thời phải tính toán và
đƣợc thực hiện trên cơ sở bảo đảm lợi ích quốc gia, hiệu quả kinh tế - xã hội của từng
địa phƣơng, chấm dứt tình trạng thu hút FDI theo phong trào, bất chấp chất lƣợng và
hiệu quả.
FDI „xanh‟ là một chủ đề mới trên thế giới cả trong thực tiễn và nghiên cứu.Việc
xác định FDI nào là xanh, thân thiện với môi trƣờng là không dễ dàng. Từ việc tổng
thuật lại các công trình nghiên cứu trong và ngoài nƣớc để xem xét, phân tích và đánh
giá cách tiếp cận FDI „xanh‟ từ các góc độ khác nhau, tác giả đƣa ra định nghĩa FDI
„xanh‟ một cách cụ thể nhất có thể, đề cập đến sự tác động của FDI „xanh‟ đến phát
triển bền vững, kinh nghiệm của 1 số quốc gia trong thu hút FDI „xanh‟. Tuy nhiên,
trong bài nghiên cứu này chƣa đƣa ra đƣơc phƣơng pháp khả thi đo lƣờng quy mô
dòng vốn FDI „xanh‟
1.2. Cơ sở lý thuyết
1.2.1. Khái niệm kinh tế xanhvà phát triển bền vững
Trong thời gian gần đây, thuật ngữ “Kinh tế xanh” thƣờng đƣợc nhắc tới trên các
diễn đàn quốc tế về phát triển kinh tếbeefnv ững.Kinh tế xanh/tăng trƣởng xanhkhông
chỉlàsựlồng ghépvấn đề môi trƣờng trong phát triển kinh tế, mà nó đã đƣợc hiểu sâu

14


rộng hơn, đề cập đến cả phát triển cân bằng, hài hòa giữa các mục tiêu. Ngày nay nó đã
đƣợc coi là một mô hình phát triển mới, đƣợc nhiều nƣớc ủng hộ và hƣớng theo. Theo

Chƣơng trình Môi trƣờng của Liên Hợp quốc (UNEP), nền kinh tế xanh là „nền kinh tế
nâng cao đời sống của con ngƣời và cải thiện công bằng xã hội, đồng thời giảm thiểu
những rủi ro môi trƣờng và những thiếu hụt sinh thái‟.
Theo Chƣơng trình Môi trƣờng Liên hợp quốc (UNEP), Kinh tế Xanh là nền kinh
tế nâng cao đời sống của con ngƣời và cải thiện công bằng xã hội, đồng thời giảm đáng
kể những rủi ro môi trƣờng và những thiếu hụt sinh thái. Nền Kinh tế Xanh có mức
phát thải thấp, sử dụng hiệu quả tài nguyên và hƣớng tới công bằng xã hội.
Trong nền Kinh tế Xanh, sự tăng trƣởng về thu nhập và việc làm thông qua đầu tƣ
của nhà nƣớc và tƣ nhân cho nền kinh tế làm giảm phát thải các-bon, giảm thiểu ô
nhiễm môi trƣờng, sử dụng hiệu quả năng lƣợng và tài nguyên, ngăn chặn sự suy giảm
đa dạng sinh học và các dịch vụ hệ sinh thái. Nhƣ vậy, khác với trƣớc đây, trong “nền
kinh tế nâu”, đầu tƣ công cần phải có sự điều chỉnh cơ bản thông qua những chính sách
mới đƣợc cải thiện của các quốc gia, ƣu tiên cho duy trì và phát triển nguồn vốn tự
nhiên, nhất là những nguồn tài sản thuộc sở hữu chung mang lại lợi ích cho mọi ngƣời.
Sự đầu tƣ đó cũng cần chú ý tới nhóm ngƣời nghèo, bởi sinh kế và an sinh của họ phụ
thuộc nhiều vào tự nhiên và họ là những đối tƣợng dễ bị tổn thƣơng do tác động của
thiên tai cũng nhƣ sự biến đổi khí hậu.
Kinh tế Xanh phải là nền kinh tế lấycon ngƣời làm trung tâm, trong đó chính sách
tạo ra các nguồn lực mới về tăng trƣởng kinh tế bền vững và bình đẳng. Thúc đẩy nền
Kinh tế Xanh và cải tổ quản lý môi trƣờng là hai nhân tố căn bản bảo đảm tiến trình
phát triển bền vững của mỗi quốc gia nói riêng và trên phạm vi toàn cầu nói chung.
Phát triển bền vữnglà khái niệm hoàn toàn mới mẻ, xuất hiện trên cơ sở đúc rút
kinh nghiệm phát triển của các quốc gia trên hành tinh từ trƣớc tới nay, phản ánh xu
thế của thời đại và định hƣớng tƣơng lai của loài ngƣời.

15