Bài 26. Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các
em học sinh
Ngữ văn 8 : Tìm hiểu yếu tố biểu cảm
trong văn nghị luận
Giáo viên

:

Nguyễn thị hờng

Đơn vị
Năm học

: Trờng thcs Vạn hơng
:

2007 - 2008


(1) Phải yêu thơng chăm lo, quan tâm đến binh sĩ với thái
độ chân thành, Trần Quốc Tuấn mới có cái nhìn sâu sắc
đến thế. (2) Ông đã vạch cho binh sĩ thấy rõ: nhục và vinh,
thắng và bại, mất và còn, sống và chết khi đất nớc có giặc.
(3) Ông không chỉ lo cho cá nhân binh sĩ ấy, mà còn lo cho
gia đình tổ tiên họ. (4)Họ chính là nhân dân nói chung.(5)
Ông luôn lo cho binh sĩ từ việc ăn mặc, đến đời sống tinh
thần, từ việc nhỏ đến việc lớn.(6) Hịch tớng sĩ do ông
thảo ra ở câu chữ nào cũng thấy nặng lòng chân tình vì
dân, yêu thơng nhân dân.
Hãy lựa chọn đáp án đúng nhất :
1.Đoặn văn nghị luận vấn đề gì ?

A.Trần Quốc Tuấn luôn luôn quan tâm đén việc chăm lo hạnh
phúc lâu bền của muôn dân.
B. Ông khẳng định mình và các tớng sĩ là những ngời cùng
cảnh ngộ.
C.Ông phê phán các tớng sĩ .
2.Luận điểm chính của đoặn văn trên là câu nào ?
A. Câu 2

B.Câu3

C.Câu1

D.Câu6

3.Luận điểm chính của đoặn văn đợc trình bày theo cách :


(1) Phải yêu thơng chăm lo, quan tâm đến binh sĩ với thái độ
chân thành, Trần Quốc Tuấn mới có cái nhìn sâu sắc đến thế.
(2) Ông đã vạch cho binh sĩ thấy rõ: nhục và vinh, thắng và bại,
mất và còn, sống và chết khi đất nớc có giặc.(3) Ông không chỉ
lo cho cá nhân binh sĩ ấy, mà còn lo cho gia đình tổ tiên họ.
(4)Họ chính là nhân dân nói chung.(5) Ông luôn lo cho binh sĩ
từ việc ăn mặc, đến đời sống tinh thần, từ việc nhỏ đến việc
lớn.(6) Hịch tớng sĩ do ông thảo ra ở câu chữ nào cũng thấy
nặng lòng chân tình vì dân, yêu thơng nhân dân.
Hãy lựa chọn đáp án đúng nhất :
1.Đoặn văn nghị luận vấn đề gì ?
A.Trần Quốc Tuấn luôn luôn quan tâm đén việc chăm lo hạnh
phúc lâu bền của muôn dân.

B. Ông khẳng định mình và các tớng sĩ là những ngời cùng cảnh
ngộ.
C.Ông phê phán các tớng sĩ .
2.Luận điểm chính của đoặn văn trên là câu nào ?
A. Câu 2

B.Câu3

C.Câu1

D.Câu6

3.Luận điẻm chính của đoặn văn đợc trình bày theo cách :
A.Diễn dịch

B. Song hành

C. Quy nạp


Thứ ngày tháng năm
2008
Bài 26
Tiết 108: Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận
I Yếu tố biểu cảm trong văn
nghị luận


Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến .
Hỡi đồng bào toàn quốc !

Chúng ta muốn hoà bình , chúng ta phải nhân nhợng . Nhng
chúng ta càng nhân nhợng , thực dân Pháp càng lấn tới , vì chúng
quyết tâm cớp nớc ta lần nữa !
Không ! Chúng ta thà hi sinh tất cả , chứ nhất định không
chịu mất nớc , nhất định không chịu làm nô lệ .
Hỡi đồng bào !
Chúng ta phải đứng lên !
Bất kì đàn ông , đàn bà , bất kì ngời già , ngời trẻ , không
chia tôn giáo , đảng phái dân tộc. Hễ là ngời Việt Nam thì phải
đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng
súng . Ai có gơm dùng gơm , không có gơm thì dùng cuốc, thuổng ,
gậy gộc . Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nớc .
Hỡi anh em binh sĩ , tự vệ , dân quân !
Giờ cứu nớc đã đến .Ta phải hi sinh đến gịot máu cuối cùng ,
để giữ gìn đất nớc .
Dù phải gian lao kháng chiến , nhng với một lòng kiên quyết hi
sinh , thắng lợi nhất định về dân tộc ta !
Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm !
Kháng chiến thắng lợi muôn năm !


Ngôi nhà ở làng Vạn Phúc, thị xã Hà Đông ( tỉnh
Hà Tây ) nơi Chủ tich Hồ Chí Minh viết Lời kêu
gọi
Toàn quốc kháng chiến, ngày 19-12-1946.


Thứ ngày tháng năm
2008
Bài 26

Tiết 108: Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận
I Yếu tố biểu cảm trong văn
nghị luận
Hãy xác định phơng thức
biểu đạt chính trong
đoạn văn trên?
Ngoài phơng thức nghị
luận, đoạn văn còn sử
dụng phơng tiện biểu đạt
nào
khác?
Hãy tìm
các từ ngữ, những
câu cảm thán bộc lộ tình
cảm trong đoạn văn trên?


Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến .
Hỡi đồng bào toàn quốc !
Chúng ta muốn hoà bình , chúng ta phải nhân nhợng . Nhng
chúng ta càng nhân nhợng , thực dân Pháp càng lấn tới , vì chúng
quyết tâm cớp nớc ta một lần nữa !
Không ! Chúng ta thà hi sinh tất cả , chứ nhất định không
chịu mất nớc , nhất định không chịu làm nô lệ .
Hỡi đồng bào !
Chúng ta phải đứng lên !
Bất kì đàn ông , đàn bà , bất kì ngời già , ngời trẻ , không
chia tôn giáo , đảng phái dân tộc. Hễ là ngời Việt Nam thì phải
đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng
súng . Ai có gơm dùng gơm , không có gơm thì dùng cuốc thuổng,

gậy gộc . Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nớc .
Hỡi anh em binh sĩ , tự vệ , dân quân !
Giừ cứu nớc đã đến .Ta phải hi sinh đến gịot máu cuối cùng ,
để giữ gìn đất nớc .
Dù phải gian lao kháng chiến , nhng với một lòng kiên quyết hi
sinh , thắng lợi nhất định về dân tộc ta !
Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm !
Kháng chiến thắng lợi muôn năm !



Thứ ngày tháng năm
2008
Bài 26
Tiết 108: Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận
I Yếu tố biểu cảm trong văn
nghị luận
Những từ ngữ và câu văn
đó bộc lộ tình cảm gì
của Bác?
Gần đây các em học văn
bản nghị luận nào có
tính chất là lời kêu gọi
cũng sử dụng những từ
ngữ và câu văn biểu cảm?


(1)

(2)

Thấy sứ giặc đi lại
ngoài đờng, sỉ mắng
triều đình, bắt nạt tể
phụ.

Ngó thấy sứ giặc đi
lại
nghênh
ngang
ngoài đờng, uốn lỡi cú
diều mà sỉ mắng
triều
đình,
đem
thân dê chó mà bắt
nạt tể phụ.

Lúc bấy giờ ta cùng các
ngơi sẽ bị bắt.

Lúc bấy giờ, ta cùng
các ngơi sẽ bị bắt,
đau xót biết chừng
nào!

Chúng ta sẵn sàng hi
sinh tất cả, chứ không
thể mất nớc, không thể
làm nô lệ.

Không ! Chúng ta thà
hi sinh tất cả , chứ
nhất
định
không
chịu mất nớc, nhất
định không chịu làm
nô lệ.
Em thấy ở cột nào có cách diễn đạt hay
Chúng ta cầnhơn.
phải
đồng bào !
VìHỡi
sao?
đứng lên.


Thứ ngày tháng năm
2008
Bài 26
Tiết 108: Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận
I Yếu tố biểu cảm trong văn
nghị luận
-Văn nghị luận rất cần các
Qua tìm2hiểu các văn bản
1
yếu tố biểu cảm.
nghị luận trên em rút ra
- Không

có các
từ ngữ
- nhận
Có nhiều
từ ngữ
- Tăng
sức thuyết
phục.
xét gì?
biểu cảm.
biểu cảm.
- Không có các câu cảm. - Có nhiều câu cảm.
-> Có yếu tố biểu
-> Không có yếu tố
biểu cảm.
cảm.
-> Vừa đúng vừa hay.
-> Chỉ đúng mà cha
hay.


Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến .
Hỡi đồng bào toàn quốc !
Chúng ta muốn hoà bình , chúng ta phải nhân nhợng . Nhng
chúng ta càng nhân nhợng , thực dân Pháp càng lấn tới , vì chúng
quyết tâm cớp nớc ta một lần nữa !
Không ! Chúng ta thà hi sinh tất cả , chứ nhất định không
chịu mất nớc , nhất định không chịu làm nô lệ .
Hỡi đồng bào !
Chúng ta phải đứng lên !

Bất kì đàn ông , đàn bà , bất kì ngời già , ngời trẻ , không
chia tôn giáo , đảng phái dân tộc. Hễ là ngời Việt Nam thì phải
đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng
súng . Ai có gơm dùng gơm , không có gơm thì dùng cuốc thuổng,
gậy gộc . Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nớc .
Hỡi anh em binh sĩ , tự vệ , dân quân !
Giừ cứu nớc đã đến .Ta phải hi sinh đến gịot máu cuối cùng ,
để giữ gìn đất nớc .
Dù phải gian lao kháng chiến , nhng với một lòng kiên quyết hi
sinh , thắng lợi nhất định về dân tộc ta !
Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm !
Kháng chiến thắng lợi muôn năm !


Bài tập 1:
Hãy chỉ ra các yếu tố biểu cảm trong phần I Chiến
tranh và ngời bản xứ ( ở văn bản Thuế máu) và
cho biết tác giả đã sử dụng những biện pháp gì
để biẻu cảm. Tác dụng của biểu cảm đó là gì?
Dẫn chứng
Biện pháp
Tác dụng nghệ
biểu cảm
thuật
Tên da đen bẩn
thỉu,
tênAnnammítbẩn
thỉu,
cuộc
chiến tranh vui t

ơi, con yêu, bạn
hiền, chién sĩ
bảo vệ công lí
Nhiều ngời bản
và tự do...
xứ
đã
chứng
kiến cảnh kì
diệu
của
trò
biểu diễn phóng
ng lôi, đã xuống
tận dáy biển để
bảo vệ tổ quốc,
những loài thuỷ

Giễu nhại, đối
lập

Từ ngữ ,hình
ảnh mỉa mai,
giọng
diệu
tuyên
truyền
của bọn thực
dân

Phơi bày bản
chất dối trá, lừa
bịp
của
bọn
thực dân Pháp
một cách rõ nét
và nổi bật và
gây cời -> tiếng
cời châm biếm
Thể
hiện thái
sâu cay
độ khinh bỉ
sâu sấc và cả
sự chế nhạo, c
ời cợt -> tiếng c
ời châm biếm
sâu cay


Bài 2 : Có bài tập viết đoạn văn trình bày luận điểm
: Các bạn ấy cha thấy rằng ,bây giờ càng ham vui chơi ,
không chịu học hành thì sau này càng khó có đợc niềm
vui trong cuộc sống
Một bạn học sinh đã viết :
Các bạn ấy cha thấy rằng , bây giờ càng ham vui
chơi , không chịu học hành thì sau này càng khó có
đợc niềm vui trong cuộc sống . Sau này khi lớn lên ,
thật sung sớng biết bao nhiêu vì chúng mình sống

trong thời đại mà trình độ khoa học kĩ thuật và văn
hoá nghệ thuật phát triẻn cao. Bạn biết không, trong
xã hội ấy , làm việc gì cũng cần phải có tri thức
.Chúng mình muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học
tập , ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trờng đấy các
bạn ạ.Do đó , ngời học sinh hôm nay càng ham vui
chơi
không
chăm
thì ngày
mai khó
có thể làm đ
Xác
định
yếuhọc
tố biểu
cảm trong
đoặn
ợc việc gì có ý nghĩa
do đó càng khó có đợc niềm
vănvà
trên?
vui trong cuộc sống.


Bài 2 : Có bài tập viết đoạn văn trình bày luận điểm
: Các bạn ấy cha thấy rằng ,bây giờ càng ham vui chơi ,
không chịu học hành thì sau này càng khó có đợc niềm
vui trong cuộc sống
Một bạn học sinh đã viết :

Các bạn ấy cha thấy rằng , bây giờ càng ham vui
chơi , không chịu học hành thì sau này càng khó có
đợc niềm vui trong cuộc sống . Sau này khi lớn lên ,
thật sung sớng biết bao nhiêu vì chúng mình sống
trong thời đại mà trình độ khoa học kĩ thuật và văn
hoá nghệ thuật phát triẻn cao. Bạn biết không, trong
xã hội ấy , làm việc gì cũng cần phải có tri thức
.Chúng mình muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học
tập , ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trờng đấy các
bạn ạ.Do đó , ngời học sinh hôm nay càng ham vui
có nhận
xét
gì
vềngày
việc mai
sử dụng
yếu
chơiEm
không
chăm
học
thì
khó có
thể làm đ
tố
biểu
cảm
trong
đoặn
văn

trên?
ợc việc gì có ý nghĩa và do đó càng khó có đợc niềm
vui trong cuộc sống.

Em có thể sửa lại bằng cách bỏ đi những
yếu tố biểu cảm cha phù hợp ?


Bài 2 : Có bài tập viết đoạn văn trình bày luận điểm
: Các bạn ấy cha thấy rằng ,bây giờ càng ham vui chơi ,
không chịu học hành thì sau này càng khó có đợc niềm
vui trong cuộc sống
Một bạn học sinh đã viết :
Các bạn ấy cha thấy rằng , bây giờ càng ham vui
chơi , không chịu học hành thì sau này càng khó có
đợc niềm vui trong cuộc sống . Sau này khi lớn lên ,
chúng mình sống trong thời đại mà trình độ khoa
học kĩ thuật và văn hoá nghệ thuật phát triẻn cao.
Trong xã hội ấy , làm việc gì cũng cần phải có tri thức
.Chúng mình muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học
tập , ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trờng đấy các
bạn ạ .Do đó , ngời học sinh hôm nay càng ham vui
Từ chơi
đó em
có đồng
với thì
ý kiến
1 bạn
cholàm
rằng

không
chăm ý
học
ngày
mai học
khó sinh
có thể
đ:
càng
dùnggì
nhiều
biểu và
cảm
đặtkhó
nhiều
cảm
ợc việc
có ýtừ
nghĩa
do, càng
đó càng
có đcâu
ợc niềm
thán
vuithì
trong
giá cuộc
trị biểu
sống.
cảm càng tăng không ? Vì sao?

Qua tìm hiểu đoan văn trên , cần lu ý điều gì trong quá
trình đu yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận ?


Thứ ngày tháng năm
2008
Bài 26
Tiết 108: Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận
I Yếu tố biểu cảm trong văn
nghị luận
-Văn nghị luận rất cần các
Theo em để viết đoạn văn
yếu tố biểu cảm. Tăng sức
trình bày luận điểm
thuyết phục.
trên , cần đa ra những
- Cảm xúc chân thành trớc
luận cứ nào cho phù hợp ?
những điều muốn nói, diễn
tả bằng những từ ngữ câu
văn có sức truyền cảm, đảm
bảo mạch lạc.

* Ghi nhớ
II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập2 :
Bài tập3:

-Học vẹt là học nh thế nào ?
Học tủ là học nh thế nào ?
Tác hại ?
-Hai lối học sai trái ấy có gì
đáng phê phán ?
-- Cần có phơng pháp học tập
đúng đắn nh thế nào?


Hớng dẫn về nhà
1 Học ghi nhớ
2.Làm bài tập 2(SGKt/97)
+ Nhận biết yếu tố biểu cảm qua đoạn văn.
+Tìm hiểu tác dụng của yếu tố biểu cảm
trong đoạn văn ấy .
3.Hoàn thành bài tập 3( SGK) Chúng ta sẽ luyện
tập đa yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận ở
tiết sau.