biện pháp phát huy tính cực tham gia của trẻ 4 5 tuổi thông qua trò chơi ngoài trời

A.PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
“Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”
Trẻ em là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân
tộc. Chăm sóc và giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự
nghiệp chăm lo, đào tạo và bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành con người của thế kỉ 21.
“Chẳng có một tâm hồn nào có thể tỏa bóng yêu thương mà lại không bắt dễ từ
một hạt giống đã ươm sâu lòng nhân ái”
Thật vậy ngay từ khi mới sinh ra trẻ đã được cha mẹ yêu thương, nâng niu, chăm
sóc nhưng để trẻ có được một nhân cách toàn diện, sau này trở thành người công
dân tốt thì chỉ sự yêu thương chăm sóc thôi là chưa đủ mà cần giáo dục trẻ một
cách khoa học, phù hợp và trường mầm non chính là môi trường thuận lợi nhất để
giáo dục trẻ ngay từ những năm tháng đầu đời.
Ngành học Mầm non đang trên đà đổi mới hình thức và hoàn thiện phương
pháp giáo dục theo hướng tích cực để giáo dục được trẻ tốt nhất. Bên cạnh hoạt
động học thì hoạt động vui chơi là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ mẫu giáo.
Chơi là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ, chơi tạo cơ hội để trẻ
thử nghiệm những hoạt động mong muốn để tìm hiểu về thế giới xung quanh,
không vui chơi trẻ sẽ không phát triển. Hoạt động vui chơi là phương tiện học hỏi
của trẻ, là con đường tăng trưởng và phát triển. Nó đóng vai trò là hoạt động chủ
đạo của trẻ mầm non nhằm giúp trẻ thỏa mãn các nhu cầu vui chơi và nhận thức
đồng thời giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ ở lứa tuổi này. Hoạt động vui
chơi ngoài trời là một trong những hoạt động vui chơi mà trẻ hứng thú nhất, trẻ
chơi mà học học mà chơi thông qua đó trẻ tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, mang lại
cho trẻ nhiều niềm vui và kiến thức cần thiết về thế giới xung quanh trẻ.
Trẻ mầm non đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi đang ở những bước phát triển mạnh mẽ về
nhận thức, trẻ luôn mong muốn được tìm hiểu, khám phá về động vật, thực vật,
các hiện tượng tự nhiên,… trước khi trẻ học đọc, học đếm. Trẻ chơi càng nhiều
với các đồ vật khác, kết nối với nhiều bạn bè thì trẻ càng tích cực và có cơ hội
thành công sau này. Nhưng hoạt động chơi của trẻ mang tính tự do, tự nguyện nếu
trò chơi của trẻ phụ thuộc nghiêm ngặt vào hiện thực hay có sự áp đặt máy móc

của người lớn thì trò chơi đối với trẻ sẽ không còn hấp dẫn và mang lại niềm vui
sướng nữa; đồng thời làm trẻ mất đi sự tự tin, khả năng tự lập trong cuộc sống.


Để chơi thỏa mãn nhu cầu của trẻ sẽ không còn những trò chơi không đảm bảo
để trẻ chơi tự do, không đem lại lợi ích như thế vì tổ chức hoạt động vui chơi
ngoài trời sẽ thỏa mãn nhu cầu hoạt động, tìm hiểu, khám phá của trẻ, đồng thời
tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với không khí trong lành, trẻ được tắm nắng ban mai
rèn luyện sức khỏe, được quan sát thế giới xung quanh khám phá những điều mới
lạ từ thiên nhiên, thiết lập mối quan hệ góp phần mở rộng vốn hiểu biết môi
trường tự nhiên, môi trường xã hội và thỏa mãn nhu cầu có chủ đích theo ý thích
của trẻ. Hoạt động vui chơi ngoài trời tạo cho trẻ sự nhanh nhẹn và thích ứng với
môi trường tự nhiên tạo cho trẻ tự tin mạnh dạn trong cuộc sống. Đó là tiêu chí
hàng đầu giúp trẻ phát triển về: Đức, trí, thể, mĩ,…là hành trang hàng đầu cho trẻ
bước vào lớp học phổ thông.
Mặc dù việc tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ ở trường đã được
quan tâm nhưng chưa đạt được kết quả cao do giáo viên chưa biết phối hợp các
biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ trong tổ chức hoạt động vui chơi ngoài
trời. Tôi nghĩ môi trường ngoài trời sẽ là môi trường vui chơi hấp dẫn và lôi cuốn
sự tham gia của trẻ nếu ta biết nắm bắt và vận dụng những yếu tố có sẵn trong tự
nhiên để tác động vào chúng qua các trò chơi, quan sát, tìm hiểu trong các tình
huống. Sự tò mò, ham hiểu biết của trẻ qua các câu hỏi: vì sao, như thế nào,…ta
giáo dục trẻ hành vi đúng đắn, thói quen tốt, góp phần hình thành nhân cách trẻ.
Chính vì nhu cầu nhận thức của trẻ, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Biện pháp tăng
cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời” làm
đề tài nghiên cứu của mình. Đề tài còn nhiều thiếu xót, do hạn hẹp về tài liệu. Tôi
rất mong nhận được sự góp ý nhận xét để đề tài nghiên cứu được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt

động vui chơi ngoài trời.
3. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui
chơi ngoài trời.
4. Khánh thể nghiên cứu:
Qúa trình tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động vui
chơi ngoài trời.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu:
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận có liên quan đến đề tài.


5.2. Thực trạng tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động
vui chơi ngoài trời và những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên.
5.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 - 6 tuổi
thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời.
6. Gỉa thuyết khoa học:
Nếu ta xây dựng được một số biện pháp nhằm tăng cường sự tham gia cho trẻ 5
- 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời thì trẻ sẽ tự tin, mạnh dạn, hứng
thú hơn khi tham gia hoạt động vui chơi ngoài trời.
7. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài tập trung nghiên cứu những biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 56 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời.
Địa bàn : Nghiên cứu trẻ tại trường mầm non Ánh Dương, khối phố 1, phường
Trường Xuân, thành phố Tam Kì.
8. Phương pháp nghiên cứu:
8.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp hóa các vấn đề lí luận có
liên quan đến đề tài nghiên cứu.
8.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
8.2.1 Phương pháp quan sát:
Quan sát những biểu hiện của giáo viên đối với trẻ 5 - 6 tuổi nhằm tìm hiểu

những biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi
ngoài trời.
8.2.2 Phương pháp đàm thoại:
Trò chuyện, trao đổi với giáo viên nhằm tìm hiểu nhận thức của họ đối với việc
tăng cường sự tham gia cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời của trẻ.
9. Cấu trúc đề tài:
Đề tài gồm 4 phần:
+ A: Phần mở đầu.
+ B: Phần nội dung.
+ C: Tài liệu tham khảo.
+ D: Mục lục.
Đề tài gồm 3 chương:


+ Chương 1: Cơ sở lí luận về việc tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi
thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời.
+ Chương 2: Thực trạng tăng cường sự tham gia cho 5 – 6 tuổi trẻ thông qua
hoạt động vui chơi ngoài trời tại trường mẫu giáo Ánh Dương và nguyên nhân của
thực trạng trên.
+ Chương 3: Biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua
hoạt động vui chơi ngoài trời.

B.NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VIỆC TĂNG CƯỜNG SỰ THAM
GIA CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI
NGOÀI TRỜI
1.1. Các khái niệm liên quan:
1.1.1. Khái niệm biện pháp:
Theo Đại từ điển Tiếng Việt: Biện pháp là “cách làm, cách thức giải quyết một
vấn đề cụ thể”.

Để tìm hiểu các biện pháp giáo dục đối với trẻ mẫu giáo, theo PGS.TS Nguyễn
Thị Hòa cho rằng: “Biện pháp giáo dục Mầm non là cách làm cụ thể trong hoạt
động hợp tác cùng nhau giữa cô và trẻ nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo
dục đã đặt ra ở lúa tuổi Mầm non.
Trong biện pháp gồm các phương pháp, nội dung, phương tiện, các hình thức
tổ chức,… đưa ra áp dụng cho một vấn đề nào đó. Những yếu tố này có mối quan
hệ mật thiết, tác động qua lại lẫn nhau.
Như vậy, nói đến biện pháp là nói đến nhứng cách thức tác động nhằm thay
đổi, chuyển biến một hệ thống, một quá trình, một trạng thái nhất định,…Nhằm
đạt được mục đích hoạt động. Biện pháp càng thích hợp, càng tối ưu, càng giúp
con người nhanh chóng giải quyết được những vấn đề đặt ra.
1.1.2. Khái niệm sự tham gia của trẻ:
Sự tham gia của trẻ là quá trình trẻ được tiếp nhận thông tin, được tôn trọng,
được hỗ trợ để có thể bày tỏ ý kiến, nhu cầu, nguyện vọng tham gia bàn bạc và
quyết định các hoạt động có liên quan đến trẻ phù hợp với năng lực, hoàn cảnh và
vì lợi ích tốt nhất của trẻ.
1.1.3. Khái niệm hoạt động vui chơi ngoài trời:


Hoạt động vui chơi ngoài trời là một trong các loại hình hoạt động của trẻ ở
trường mầm non, là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo được người lớn tổ chức ở
không gian bên ngoài lớp học, hướng dẫn nhằm giúp trẻ thỏa mãn các nhu cầu vui
chơi và nhận thức, đồng thời nhằm giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ. Hoạt
động vui chơi ngoài trời rất tốt đối với sức khỏe và việc học tập vui chơi của trẻ,
là nhu cầu không thể thiếu được đối với trẻ mẫu giáo trong trường Mầm non. Nó
mang lại cho trẻ không khí trong lành, trẻ được tắm nắng ban mai, thỏa mãn nhu
cầu vận động, tiếp cận thông tin , khám phá sự vật hiện tượng thiên nhiên, xã hội
dưới sự hướng dẫn của cô và do trẻ tự tìm tòi khám phá.
1.1.4. Khái niệm biện pháp tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua
hoạt động vui chơi ngoài trời:

Từ những khái niệm trên tôi xây dựng định nghĩa như sau: “ Biện pháp tăng
cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời là
cách thức tổ chức của giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động vui chơi ngoài
trời giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ nhằm tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi
trong tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời.
1.2. Đặc điểm của hoạt động vui chơi vui chơi ngoài trời:
Vui chơi là dạng hoạt động không mang tính bắt buộc, trẻ tham gia nhiệt tình do
chính sức hấp dẫn của trò chơi .  Vậy động cơ của vui chơi nằm ngay trong quá
trình hoạt động, nên trò chơi mang tính tự nguyện rất cao, mang lại niềm vui
sướng cho trẻ .Đây là tính chất đặc biệt của vui chơi.
Đối với trẻ, trò chơi là một dạng hoạt động mang tính tự lập. Trong khi chơi,
trẻ mẫu giáo thể hiện rõ ý thức làm chủ, trẻ hoạt động hết mình, tích cực và độc
lập. Trong hoạt động vui chơi, người lớn chỉ có thể gợi ý, hướng dẫn mà thôi.
Hoạt động vui chơi ảnh hưởng mạnh đến sự hình thành tính chủ định của các
quá trình tâm lý ở trẻ. Trong trò chơi trẻ bắt đầu hình thành chú ý có chủ định và
ghi nhớ có chủ định. Bản thân trò chơi buộc trẻ phải tập trung vào một số đối
tượng được đưa vào trò chơi và nội dung của chủ đề chơi. Nếu trẻ nào không chú
ý và không nhớ được những điều kiện của trò chơi thì nó sẽ hành động lung tung
và không được bạn cùng chơi chấp nhận. Cho nên để trò chơi được thành công
buộc trẻ phải tập trung chú ý và ghi nhớ có mục đích.
Khi tham gia hoạt động vui chơi ngoài trời trẻ được thay đổi môi trường hoạt
động,trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên, được trực tiếp quan sát những hoạt động
của xã hội, khám phá những điều mới lạ qua các hoạt động như : Quan sát hiện
tượng thiên nhiên, môi trường sống của các sự vật ,tiếp xúc với nước, cát, sỏi,


nhặt lá cây cùng cô làm những đồ chơi đơn giản, chăm sóc vật nuôi ,cây trồng của
lớp của trường…
Điều này được thể hiện qua nhận thức của trẻ, trẻ tò mò ham hiểu biết, mạnh
dạn nêu lên những gì trẻ đã được trải nghiệm, trẻ thường nêu lên những câu hỏi

phức tạp, số lượng câu hỏi nhiều hơn về các sự vật ,hiện tượng theo từng chủ đề
mà trẻ cần khám phá.
Hoạt động vui chơi ngoài trời tạo cho trẻ nhiều cơ hội vận động toàn thân,phát
triễn kỹ năng vận động thô như: đi, chạy, nhảy, leo trèo, giữ thăng bằng, sự kết
hợp các giác quan và tiếp nhận cảm giác…trẻ thể hiện được tính tự do tự nguyện,
tính cộng đồng, biết thành lập theo nhóm làm đồ chơi, chơi các trò chơi vận
động ,dân gian, chơi tự do, cùng nhau làm những thí nghiệm đơn giản,…đặc điểm
tâm sinh lý của trẻ phát triễn ngày càng hoàn thiện hơn.
1.3. Ý nghĩa của hoạt động vui chơi ngoài trời:
Hoạt động vui chơi ngoài trời có ý nghĩa đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo. Hoạt
động vui chơi ngoài trời là con đường tiếp xúc độc đáo của trẻ mẫu giáo với cuộc
sống người lớn, nhờ hoạt động này trẻ bước vào giai đoạn đầu tiên của quá trình
hình thành nhân cách. Hoạt động vui chơi ngoài trời có tác động giúp trẻ phát
triển đầy đủ toàn diện về nhận thức tình cảm, ý chí, cũng như các nét tính cách và
năng lực xã hội. Chính trong khi trẻ chơi, trẻ có cơ hội làm quen với xã hội của
người lớn, trẻ học hỏi cách ứng xử và giao tiếp trong xã hội người lớn, đồng thời
cũng chính ở đây cái “tôi” của trẻ được hình thành, trẻ được phân biệt được mình
với người khác. Trẻ lớn lên cùng bạn bè, có tinh thần trách nhiệm trước nhóm
chơi, đôi khi biết suy nghĩ hành động của mình hơn, vì lợi ít chung của cả nhóm
chơi và cũng ở nhóm chơi của mình trẻ biết nhận xét đánh giá bạn bè và ngay cả
những người thân xung quanh trẻ. Có thể thấy được rằng, hoạt động vui chơi cũng
là cơ sở để trẻ ngày một hoàn thiện hơn và việc học làm người của trẻ cũng sẽ
được dễ dàng hơn.
Khi tham gia hoạt động ngoài trời, trẻ được thay đổi môi trường hoạt động, trẻ
được tiếp xúc với thiên nhiên, được quan sát những hoạt động của xã hội, khám
phá những điều mới lạ qua các hoạt động như: Quan sát hiện tượng thiên nhiên,
môi trường sống của các sự vật, tiếp xúc với nước, cát, sỏi, nhặt lá cây cùng cô
làm những đồ chơi đơn giản, chăm sóc vật nuôi, cây trồng của lớp, của trường,…
Điều này được thể hiện qua nhận thức của trẻ, trẻ tò mò, ham hiểu biết, mạnh dạn
nêu lên những gì mà trẻ được trải nghiệm, trẻ thường đặt ra những câu hỏi phức

tạp, số lượng câu hỏi nhiều hơn về các sự vật, hiện tượng theo từng chủ đề mà trẻ
cần khám phá.
Hoạt động ngoài trời tạo cho trẻ nhiều cơ hội vận động toàn thân, phát triển
kỹ năng vận động thô như: đi, chạy, nhảy, leo trèo, giữ thăng bằng, sự kết hợp các
giác quan và tiếp nhận cảm giác,…trẻ thể hiện được tính tự do, tự nguyện, tính
công đồng, biết thành lập nhóm chơi các trò chơi vận động, trò chơi dân gian, chơi
tự do, cùng nhau làm những thí nghiệm đơn giản,…Từ đó đặc điểm tâm sinh lý
của trẻ cũng ngày càng phát triển một cách hoàn thiện hơn. Mặt khác trong khi trẻ
chơi, trẻ bắt chước những công việc lao động của người lớn, trẻ dần dần nắm bắt
được một số kỹ năng lao động đơn giản của người lớn và có tình cảm với nghề
nghiệp của họ. Từ đó giúp trẻ thêm kính trọng người lao động.
Như vậy hoạt động vui chơi ngoài trời cũng góp phần quan trọng đối với cuộc
sống của trẻ, giúp trẻ được hòa nhập với thế giới người lớn. Đồng thời giúp trẻ
hình thành và phát triển các quá trình tâm lý và tính mục đích, tính kỷ luật, tính
đồng đội. Đó chính là giai đoạn đầu tiên của quá trình hình thành nhân cách,
chuẩn bị cho những bước phát triển sau này.
1.4. Vai trò của việc tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt
động ngoài trời:
Rèn luyện khả năng vận động và trí thông minh:
Các hoạt động vui chơi, khám phá ngoài trời ở trường thích hợp với bản tính
hiếu động, thích tìm tòi của trẻ. Không chỉ dừng ở vận động thô như đi, chạy mà
các trò chơi còn giúp trẻ phối hợp nhiều hơn giữa các giác quan của cơ thể, từ đó
hình thành những vận động tinh như leo trèo, bắt bóng, nhảy xa, chạy vượt chướng
ngại vật…
Hơn thế nữa, trẻ sẽ tập quan sát nhiều hơn, trí não trẻ được kích thích liên tục để
tiếp nhận thông tin về màu sắc, hình thái của các sự vật xung quanh. Từ đó rèn
luyện cho trẻ khả năng phân tích sự việc và đưa ra các giải pháp để xử lý tình
huống theo cách riêng của trẻ.

Phát triển kỹ năng giao tiếp và cảm xúc:
Khi tham gia vào các trò chơi tập thể, trẻ được tạo cơ hội để giao tiếp với bạn
bè và mọi người xung quanh. Trẻ hiểu được các luật chơi qua sự hướng dẫn của cô,
biết cổ vũ đồng đội chiến thắng. Đó là một trong những biểu hiện tuyệt vời của kỹ
năng giao tiếp.


Bên cạnh đó, trẻ sẽ biểu hiện sự vui, buồn qua kết quả của trò chơi khi đội mình
chiến thắng hay chậm hơn đội bạn một chút, từ đó trẻ sẽ dần phát triển cảm xúc và
biết cách bày tỏ những cảm xúc đó.
Định hướng tư duy thẩm mỹ:
Các trẻ trong lứa tuổi mẫu giáo có trí tưởng tượng bay bổng và vô cùng phong
phú. Trẻ rất tinh ý với những thay đổi và tác động của môi trường, đặc biệt khi
cảnh vật xung quanh có nhiều màu sắc, những đồ chơi ngộ nghĩnh, hình ảnh sinh
động.
Những cơ hội tiếp xúc với môi trường đa dạng bên ngoài giúp trẻ khám phá
năng khiếu nghệ thuật và khả năng thẩm mỹ của mình. Trẻ có khiếu hội họa sẽ
thích thú với việc vẽ lại sự vật xung quanh, trong khi trẻ có khả năng ngôn ngữ tốt
sẽ biết cách miêu tả lại sự vật đó…

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA
CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI
NGOÀI TRỜI TẠI TRƯỜNG MẪU GIÁO ÁNH DƯƠNG VÀ
NGUYÊN NHÂN CỦA THỰC TRẠNG TRÊN
2.1. Một vài nét về trường mẫu giáo Ánh Dương:
Trường Mầm non Ánh Dương tại khối phố 1, phường Trường Xuân, thành phố
Tam Kì là trường có bề dày thành tích trong nhiều năm. Nhiều giáo viên đạt danh
hiệu giáo viên giỏi của thành phố.Trường gồm 1 cơ sở chính có 6 lớp học và cơ sở
phụ có 1 lớp học, đều tổ chức dạy 2 buổi/ngày và tổ chức bán trú với tổng số học
sinh gần 190 cháu ( năm 2016).

Trường có đội ngũ cán bộ - giáo viên – nhân viên gồm 24 người, nhiệt tình, yêu
nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao và năng lực sư phạm tốt. Cơ sở vật
chất của trường mẫu giáo Ánh Dương được UBND thành phố Tam Kỳ đầu tư xây
dựng khang trang, thoáng mát, được xây dựng mới và đưa vào sử dụng từ tháng 1
năm 2013. Diện tích, trang thiết bị của các phòng học và phòng chức năng đảm
bảo theo yêu cầu của bộ GD&ĐT quy định. Môi trường sinh hoạt xanh, sạch, đẹp,
trong lành.
2.2. Thực trạng tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt
động vui chơi ngoài trời tại trường mẫu giáo Ánh Dương:
2.2.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên về việc tăng cường sự tham gia
cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoat động vui chơi ngoài trời :


Qua các tiết dự giờ, tìm hiểu, quan sát tỉ mỉ các việc làm của các giáo viên tại
trường Ánh Dương nơi tôi tham gia kiến tập, tôi có những nhận xét về thực trạng
nhận thức của giáo viên như sau:
- Nhìn chung, giáo viên nhận thức đúng về vai trò, ý nghĩa của hoạt động vui
chơi ngoài trời mang lại cho trẻ 5 - 6 tuổi, qua đó cho thấy phần lớn giáo viên đã
hiểu được việc tăng cường cho trẻ tham gia vào hoạt động vui chơi ngoài trời
đóng vai trò quan trọng trong công việc của bản thân. Hơn nữa, giáo viên đã nhận
thức đúng đắn về cách tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời, hướng dẫn và lôi
cuốn sự tham gia của trẻ nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt.
- Một số trẻ luôn giữ khoảng cách với cô giáo, chính vì vậy trẻ không bộc lộ hết
những suy nghĩ, mong muốn thử nghiệm của mình trong hoạt động ngoài trời,
chứng tỏ giáo viên chưa tạo được sự gần gũi, thân thiết với trẻ. Điều này cho thấy
giáo viên nhận thức chỉ ở mức độ tương đối về đặc điểm tâm lý trẻ: thích quan sát
các sự vật hiện tượng, thích vận động, vui chơi,.... Trong thực tế yêu cầu giáo viên
khi làm việc với trẻ ở độ tuổi nào cũng phải nắm rõ đặc điểm tâm lý đó thì mới
mong đạt được hiệu quả. Nếu giáo viên không hiểu hết những mong muốn, suy
nghĩ của trẻ để có những biện pháp nhằm thỏa mãn nhu cầu tâm lí đó thì trẻ sẽ

không hứng thú tham gia vào hoạt động ở trường gây khó khăn cho giáo viên
trong công việc dạy học của mình.
- Một số giáo viên chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của hoạt động vui chơi
ngoài trời đem lại cho trẻ như sau: hoạt động ngoài trời là một trong những hoạt
động vui chơi mà trẻ hứng thú nhất, mang lại cho trẻ nhiều niềm vui và kiến thức
cần thiết về thế giới xung quanh chúng; trẻ nhận thức thế giới xung quanh bằng
cách tiếp xúc, tìm hiểu, khám phá và quan tâm đến những gì xảy ra ở cuộc sống
xung quanh mình; qua hoạt động vui chơi ngoài trời trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt
động, nhu cầu tìm hiểu khám phá, nhu cầu được vui chơi của trẻ; hoạt động vui
chơi ngoài trời tạo cho trẻ sự nhanh nhẹn và thích ứng với môi trường tự nhiên
đồng thời trẻ tự tin, mạnh dạn trong cuộc sống,… Từ đó dẫn đến giáo viên cũng
chưa nhận thức được việc tăng cường sự tham gia cho trẻ trong tổ chức hoạt động
vui chơi ngoài trời là rất cần thiết và quan trọng để trẻ được phát triển tốt nhất.
2.2.2. Thực trạng việc tăng cường sự tham gia cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua hoạt
động vui chơi ngoài trời của giáo viên:
Qua thời gian quan sát tìm hiểu tại trường, nhìn chung giáo viên đã tổ chức
hoạt động vui chơi ngoài trời đi đúng theo tiến trình và các bước hoạt động. Tuy
nhiên từ việc giáo viên chưa thực sự nhận thức được hết vai trò của hoạt động


ngoài trời đem lại cho trẻ nên việc tăng cường sự tham gia cho trẻ vào hoạt động
vui chơi ngoài trời chưa được chú trọng, chưa lấy trẻ làm trung tâm của mọi hoạt
động nên vẫn còn rất nhiều hạn chế, không đem lại hiệu quả giáo dục cao.
2.2.2.1. Thực trạng chuẩn bị, lập kế hoạch tổ chức hoạt động vui chơi ngoài
trời:
Để chuẩn bị tốt hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ đòi hỏi giáo viên cần lên
kế hoạch tổ chức các hoạt động với nội dung một cách rõ ràng, đầy đủ, sáng tạo
theo tuần, tháng, năm. Đa phần giáo viên đã xác định được nội dung chuẩn bị
trong một giờ vui chơi ngoài trời. Đây là điều kiện để giờ học được triển khai
mạch lạc, sinh động, hấp dẫn trẻ hơn. Hầu hết giáo viên đã soạn giáo án đầy đủ,

cẩn thận. Tuy nhiên, một số giáo viên lập kế hoạch tổ chức khám phá chủ đề và kế
hoạch tổ chức các trò chơi cho trẻ chưa chu đáo, không sáng tạo, sắp xếp các hoạt
động chưa hợp lý.
Giáo viên chưa chuẩn bị được hệ thống các câu hỏi để phát huy trí lực phù hợp
với trẻ để hướng dẫn, khuyến khích trẻ tham gia. Chuẩn bị đồ dùng trực quan
trong hoạt động khám phá còn quá dẫn đến một số trẻ không được đủ đồ dùng để
tham gia. Phân bố thời gian chơi ngoài trời của giáo viên không hợp lí.
2.2.2.2. Thực trạng về tổ chức nội dung hoạt động vui chơi ngoài trời:
Tổ chức hoạt động có mục đích: Hoạt động có mục đích là môi trường giáo dục
do giáo viên thiết kế, giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu nhận thức, củng cố, mở rộng vốn
hiểu biết của trẻ về môi trường tự nhiên, xã hội xung quanh trẻ với nội dung rất
phong phú. Tuy nhiên, bên cạnh giáo viên đã làm tốt vai trò của mình trong tổ
chức hoạt động có mục đích này thì vẫn còn một số giáo viên đã tổ chức nhưng
chưa có những biện pháp tăng cường cho trẻ tham gia như:
Tổ chức cho trẻ quan sát:
-Thiết kế nội dung quan sát chưa phong phú, lặp đi lặp lại một nội dung, chưa
phù hợp với nhu cầu hứng thú của trẻ. Đối tượng quan sát cho trẻ quá ít và quá
quen thuộc với trẻ. Ví dụ như quan sát cây rau muống (1 đối tượng). Như vậy trẻ
không có cơ hội cùng cô khám phá các đối tượng mới mẻ mà trẻ thích, gây cho trẻ
sự nhàm chán, không muốn tham gia vào hoạt động kháp phá đó nữa.
- Giáo viên chưa quan tâm đến việc tăng cường nhận thức cho trẻ thông qua các
câu hỏi hướng dẫn trẻ quan sát, các câu hỏi cô giáo đặt ra quá ít nhưng lại không
ngắn gọn rõ ràng hay chưa phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ.
- Giáo viên chưa phối hợp được với phụ huynh. Chẳng hạn với chủ điểm thế giới
thực vật thì yêu cầu trẻ thực hiện ở nhà như tìm hiểu về một số loại hoa và mang


hoa vào trong lớp cho cả lớp cùng xem nhưng giáo viên chưa vận động được sự
hỗ trợ của phụ huynh trong việc trò chuyện cùng trẻ hay dẫn trẻ tham quan ở vườn
hoa công viên, động viên phụ huynh mang hoa cây cảnh đến lớp cho trẻ quan sát.

- Ngoài ra cô còn hạn chế trong việc đề ra các câu hỏi gợi ý nhằm phát triển tư
duy của trẻ trong quá trình tìm hiểu khám phá.
Ví dụ: Khi trẻ quan sát cây, cô chưa đặt ra các câu hỏi gợi ý để trẻ trả lời như:
+ Đây là cây gì?
+ Cây cần gì để sống?
+ Cây trồng để làm gì?
+ Bảo vệ cây bằng cách nào?
+ Quan sát xem có những cây nào giống với loại cây này ?
Tổ chức thí nghiệm đơn giản cho trẻ:
- Giáo viên có tổ chức cho trẻ làm các thí nghiệm nhưng còn hạn chế, đôi lúc
giáo viên còn bỏ qua các thí nghiệm.
- Thời gian tiến hành thí nghiệm quá ngắn không đủ để tất các trẻ thử nghiệm và
một số trẻ chỉ được xem cô và các bạn làm. Đồ dùng trực quan cho trẻ thí nghiệm
còn quá ít, đôi lúc chưa đủ dẫn đến việc luyện tập ít, nên tiết học buồn tẻ không
đem lại kết quả như mong muốn.
- Giáo viên còn nói nhiều, cách truyền đạt chưa lưu loát, không phát huy được
tính tích cực của trẻ khi tham gia các hoạt động.
Tổ chức lao động trong thiên nhiên: Tổ chức lao động cho trẻ vẫn còn hạn chế.
Giáo viên chưa tạo điều kiện để trẻ luân phiên trực nhật, phân công hợp lí cho
nhóm có trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn với trẻ yếu, chậm hơn. Giáo viên chưa lưu ý
đến nguyện vọng ý thích được làm việc cùng nhau của các nhóm trẻ. Vậy nên trẻ
chưa rèn luyện được sự cần cù, chịu khó, sự kiên trì, quyết tâm, vượt khó để hoàn
thành nhiệm vụ..
Như vậy trong tổ chức hoạt động mục đích giáo viên chưa biết tận dụng, khai
thác môi trường môi trường vật chất: Cây cỏ, hoa lá, nhà cửa, công trình… để trẻ
phát triển tư duy, tạo điều kiện cho trẻ bày tỏ suy nghĩ, sự hiểu biết, bộc lộ bản
thân mình gây cho trẻ sự nhàm chán không tập trung trong việc khám khá. Hơn
nữa, chưa tạo cơ hội cho trẻ thực hiện các hoạt động yêu thích như quan sát sự
việc, hiện tượng xung quanh, tiến hành các thử nghiệm khám phá,…lao động
chăm sóc thiên nhiên, chưa tổ chức củng cố kiến thức kĩ năng dưới hình thức chơi

nên không thấy được sự tích cực tham gia vào hoạt động của trẻ.


*Tổ chức vận động tập thể: Chơi vận động trong hoạt động ngoài trời nhằm
mục đích thỏa mãn nhu cầu chơi, nhu cầu vận động cơ thể, thay đổi trạng thái,
phát triển kĩ năng vận động và tố chất thể lực cho trẻ. Nhận thức được tầm quan
trọng này, đa số giáo viên đã tổ chức được các trò chơi vận động cho trẻ nhưng:
- Một vẫn còn một số giáo viên tổ chức các trò chơi vận động, dân gian,… chưa
phù hợp theo từng chủ đề chủ điểm, chưa phù hợp với khả năng vận động của trẻ
hay trò chơi không mang tính chất vui tươi mà ngược lại tạo cho trẻ căng thẳng ít
có cơ hội vận động.
Ví dụ: Giáo viên tổ chức trò chơi mang tính bạo lực như viễn cảnh kẻ ăn trộm bị
người dân đuổi bắt.
- Giáo viên còn hạn chế việc khuyến khích trẻ tự khởi xướng trò chơi và tự giải
quyết vướng mắc khi chơi và biết nhờ sự trợ giúp lúc cần thiết.
- Giáo viên chưa đa dạng các trò chơi hay chưa linh hoạt thay đổi luật chơi, thay
đổi tên trò chơi để thu hút trẻ và hấp dẫn trẻ vào trò chơi. Ví dụ: Trò chơi đổi chỗ
có thể đổi tên là bão thổi, gió thổi, tìm bạn,…
* Tổ chức phần chơi tự chọn: Đây là khoảng thời gian trẻ hoạt động cá nhân
hoặc nhóm với các nội dung do trẻ chọn.
- Thực tế cho thấy giáo viên hạn chế trong việc giới thiệu nội dung chơi, đồ chơi.
Đa số cô cho trẻ chơi đồ chơi được làm sẵn, giáo viên chưa tổ chức cho trẻ cùng
cô làm một số đồ chơi đơn giản như: lấy lá cây cắt thành ô tô, quả cầu làm bằng
dây nilon và nắp nhựa,…
- Giáo viên chưa dành nhiều thời gian cho trẻ được chơi tự do với các đồ chơi có
sẵn, chưa chú ý đến năng khiếu, sở trường của trẻ, tổ chức chưa có tính phổ biến
làm mất đi hứng thú cho trẻ hoạt động.
Giáo viên thường gặp khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động vui chơi ngoài
trời cho trẻ như: khó khăn về cơ sở vật chất, số lượng trẻ trong lớp nhiều nên khó
quản lý, nhiều lớp tham gia hoạt động ngoài trời cùng một thời gian, khả năng

hoạt động, nhận thức của trẻ khác nhau,…ảnh hưởng đến việc tăng cường sự tham
gia cho trẻ và trong việc đánh giá hoạt động của từng trẻ.
Trong thực tế, để tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời cần phải sử dụng phối
hợp các hình thức. Bởi vì, hoạt động vui chơi ngoài trời bao gồm nhiều nội dung
khác nhau, muốn thực hiện được các nội dung đó thì nhất thiết phải sử dụng nhiều
hình thức tổ chức khác nhau nhưng một số giáo viên chưa nắm vững các hình thức
tổ chức đó.


Giáo viên đã cố gắng sử dụng những biện pháp để tổ chức hoạt động ngoài trời
cho trẻ. Nhưng đa số là các biện pháp về điều kiện hoạt động như lập kế hoạch,
tạo môi trường kích thích trẻ, tập cho trẻ sử dụng các phương tiện hoạt động,…
Một vài ý kiến nêu ra các biện pháp khác nhau như tận dụng mọi hoàn cảnh khác
nhau của môi trường và những yếu tố bất ngờ,…Như vậy giáo viên đã có ý thức
tận dụng những ưu thế có sẵn trong môi trường và một số biện pháp mang tình
huống. Tuy nhiên, để tạo ra sự phát triển mạnh mẽ về thể lực cũng phải có những
biện pháp tích cực hơn như chủ động tạo ra môi trường theo mục đích của nhà
giáo dục, tăng cường rèn luyện kỹ năng,…nhưng một số giáo viên lại không có
những biện pháp tích cực đó nên hoạt động khó có thể được duy trì.
Một số giờ hoạt động ngoài động ngoài trời chưa đảm bảo nguyên tắc động –
tĩnh, thứ tự các hoạt động trong buổi chơi chưa được linh hoạt theo hứng thú của
trẻ, theo thời tiết, theo các sự việc diễn ra bên ngoài lớp học. Ví dụ: Nếu nội dung
hoạt động học trước mang tính chất tĩnh (hoạt động tạo hình, làm quen với tác
phẩm văn học…) mà hoạt động ngoài trời giáo viên lại cho trẻ tham gia nội dung
hoạt động có mục đích (quan sát cây xung quanh trường) gây nhàm chán đối với
trẻ, trẻ không còn hứng thú để tham gia.
2.2.3. Thực trạng sự tham gia hoạt động vui chơi ngoài trời của trẻ 5 – 6 tuổi:
Thực tế cho thấy trẻ con hiện nay rất thông minh, nhanh nhẹn. Đặc biệt trẻ ở độ
5 – 6 tuổi đang ở những bước phát triển mạnh mẽ về nhận thức, tư duy, trí tuệ,…
Trẻ rất thích tham gia các hoạt động vui chơi ở trường mẫu giáo. Sự tham gia của

trẻ vào các hoạt động vui chơi ngoài trời giúp trẻ được thỏa mãn nhu cầu vui
chơi, khám phá, trải nghiệm những gì mình mong muốn vậy nên sự tham gia đối
với trẻ có ý nghĩa quan trọng.
Căn cứ vào bảng mức độ đánh giá trẻ và thông qua việc quan sát trẻ ở trường
mẫu giáo, ta có thể nhận xét thực trạng sự tham gia của trẻ trong tổ chức hoạt
động vui chơi ngoài trời:

Mức
Sự
độ tham gia

Dấu hiệu


1

Hoạt động đơn giản, bị động, lặp đi lặp lại. Trẻ không tập trung
hoặc không có năng lượng để hoạt động. Chúng có thể nhìn chằm
Rất thấp
chằm vào khoảng không hoặc nhìn xung quanh xem người khác
đang làm gì.

2

Hoạt động thường xuyên bị gián đoạn. Trẻ tham gia vào hoạt động
khi bị người khác nhìn mình. Có nhiều lúc trẻ không làm gì, chỉ
Thấp
nhìn chằm chằm vào khoảng không hoặc bị xao nhãng bởi những
hoạt động đang diễn ra xung quanh.

3

Hoạt động tương đối liên tục, trẻ bận rộn với hoạt động nhưng ở
Trung mức thấp và ít biểu hiện của việc thực sự tham gia. Có tiến triển
bình trong hoạt động trẻ đang làm nhưng trẻ không cho thấy có nhiều
năng lượng và sự tập trung, trẻ thường bị xao nhãng.

4

Hoạt động liên tục và có sự tập trung cao. Trẻ tập trung và hầu
như tham gia tập trung hoàn toàn vào hoạt động, chúng không dễ
bị xao nhãng.

5

Cao

Trẻ thể hiện sự tham gia liên tục và hoàn toàn vào hoạt động.
Rất cao Chúng rất tập trung, sáng tạo đầy năng lực và bền bỉ trong suốt
quá trình.
Bảng mức độ đánh giá sự tham gia của trẻ

Nhận xét:
Đa số trẻ thể hiện sự tham gia của mình ở mức độ trung bình: Trẻ thể hiện tính
tích cực tham gia của mình nhưng mức độ hứng thú không cao,còn nói chuyện và
dễ bị phân tán chú ý. Ở trẻ hạn chế về mặt nhận thức về mục đích của việc tham
gia các hoạt động đem lại lợi ích gì cho bản thân. Trẻ luôn thích sự mới mẻ và tò
mò khám phá những điều mà trẻ cho là đẹp, là hấp dẫn chính vì thế việc trẻ dễ
dàng chán một hoạt động nào đó thiếu sức cuốn hút trẻ là điều không tránh khỏi.
Trẻ biết đặt ra các câu hỏi khi quan sát, khám phá sự vật hiện tượng nhưng số

lượng câu hỏi không nhiều. Trẻ hoàn thiện trò chơi ở mức trung bình và trẻ có kỹ
năng chơi nhưng trong quá trình tham gia trò chơi còn lung túng, cần sự có sự trợ


giúp của giáo viên. Mặc khác, trẻ chưa hình thành toàn diện được các thói quen
cũng như rèn luyện tính nhẫn nại và nhiệt tình tham gia các hoạt động nên khó có
thể tham gia vào hoạt động một cách bền bỉ.
Trẻ thể hiện sự tham gia ở mức độ rất cao với số lượng trẻ rất ít chỉ một vài trẻ
đạt được. Ở mức độ này trẻ tham gia rất tích cực, trẻ hứng thú say sưa, hòa đồng
với các bạn, sôi nổi chạy đi chạy lại trong quá trình tham gia. Trẻ đã có những kĩ
năng chơi cần thiết để hoàn thành tốt nhiệm vụ chơi, trẻ rất sáng tạo trong cách
chơi, giải quyết nhiệm vụ của mình một cách xuất sắc.
Trẻ thể hiện sự tham gia ở mức độ cao với số lượng trẻ không nhiều. Trẻ hứng
thú với các hoạt động, tham gia nhiệt tình, trẻ hoạt động liên tục, tập trung cao,
không dễ bị phân tán chú ý. Trẻ đặt ra nhiều câu hỏi thắc mắc của mình, hiểu được
đặc điểm tính chất của sự vật khi tham gia vào hoạt động.
Trẻ thể hiện sự tham gia ở mức độ thấp với số lượng trẻ tương đối nhiều. Do trẻ
ngại tiếp xúc với các trẻ khác, thụ động không dám nói lên suy nghĩ của mình.
Một số trẻ còn nhút nhát, thiếu tự tin và không thích tham gia các hoạt động tập
thể hay trẻ không hứng thú với môi trường xung quanh mình, không tự tin nêu lên
những điều trẻ quan sát được trong hoạt động vui chơi ngoài trời nên buổi hoạt
động đạt hiệu quả chưa cao.
Mặc khác, vẫn có trẻ biểu hiện sự tham gia ở mức độ rất thấp nguyên nhân do
trẻ giữ khoảng cách với giáo viên, không nghe lời muốn làm theo những mong
muốn của cá nhân. Trẻ gặp nhiều khó khăn khi gặp phải một vấn đề phức tạp mà
không có sự chuấn bị từ những vấn đề đơn giản. Trẻ ít được thao tác thực hành
trên đồ vật, trẻ dễ bị phân tán chú ý,không hứng thú với các hoạt động. Hơn nữa
tâm lý trẻ còn chưa ổn định, tính độc lập bắt đầu xuất hiện ở trẻ nhu cầu muốn
khẳng định mình là rất lớn, trẻ muốn có thẩm quyền đối với mọi vật xung quanh,
cái gì cũng dành về mình, do đó tính ích kỉ càng có dịp phát triển nên hạn chế sự

phối tham gia với các bạn trong lớp.
2.3. Nguyên nhân của thực trạng:
Qua những thực trạng trên, bản thân tôi rút ra những nguyên nhân như sau:
Một số trẻ còn ngại tiếp xúc với điều kiện môi trường vật chất bên ngoài.
Trình độ tiếp thu của trẻ không đồng đều chưa có ý thức cao trong việc bảo vệ
môi trường, yêu quý thiên nhiên, lao động. Trình độ nhận thức của các trẻ chưa
thật sự đồng đều, còn hạn chế nên ảnh hưởng đến việc lập kế hoạch giáo dục trẻ.
Kỹ năng chơi ngoài trời chưa được chú ý nhiều. Còn quan tâm nhiều đến các
hoạt động khác. Do đặc điểm trên giáo viên chỉ chú ý đến những cháu nhanh


nhẹn, có khả năng quản trò để tổ chức trò chuyện khám phá chủ đề hoặc tổ chức
các trò chơi.
Môi trường, hoàn cảnh sống của các trẻ luôn khác nhau.
Chưa thay đổi hình thức giảng dạy, chưa đầu tư trong các hoạt động, chưa thật
sự quan tâm đến quá trình phát triển các mặt lĩnh vực thông qua hoạt động vui
chơi ngoài trời.
Chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình trẻ trong việc giáo
dục hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ góp phần giúp trẻ cởi mở, tự tin, hòa
nhập nhanh với môi trường.
Do trình độ khả năng, năng lực của giáo viên còn hạn chế, chưa biết vận dụng
phương pháp giáo dục một cách hợp lý.
Do bộ phận giáo viên mầm non chỉ chú trọng dạy kiến thức mà thờ ơ tổ chức
hoạt động ngoài trời cho trẻ.
Do thiếu kinh phí để tổ chức các hoạt động giáo dục, do điều kiện cơ sở vật
chất của nhà trường còn nhiều hạn chế.

CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CHO 5 –
6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI NGOÀI TRỜI
3.1 Cơ sở của việc đề xuất đề tài:

3.1.1 Cơ sở lý luận:
- Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân, có
vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đặt nền móng cho sự hình thành và phát
triển của nhân cách con người. Chính vì thế, hầu hết các quốc gia và các tổ chức
quốc tế đều xác định giáo dục mầm non là một mục tiêu quan trọng của
giáo dục con người.
- Ở trẻ mẫu giáo, cần được thích nghi với môi trường mới, giáo viên là người
tạo cơ hội hướng dẫn gợi mở các hoạt động tìm tòi của trẻ, trẻ chủ động tham gia
các hoạt động để phát triển khả năng, năng lực của cá nhân.
- Hình thành cho trẻ những tâm lý, những cơ sở ban đầu nhân cách năng lực
làm người của trẻ. Chuẩn bị cho trẻ một hành trang bước vào trường tiểu học có
hiệu quả.
3.1.2 Cơ sở thực tiễn:
- Đổi mới giáo dục mầm non là yêu cầu cấp thiết của đất nước ta trong giai
đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược
phát triển giáo dục mầm non.


- Việc tổ chức cho trẻ chơi hoạt động ngoài trời là hoạt động không thể thiếu
trong hoạt động một ngày của trẻ và luôn là một hoạt động mang tính giáo dục
cao, nó đòi hỏi chúng ta phải nhạy bén, linh hoạt, tận dụng nguồn nguyên vật liệu
thải bỏ để biến chúng thành những dụng cụ dạy học, đồ chơi cho trẻ một cách đơn
giản nhưng thể hiện rõ nét sự sáng tạo và ý tưởng phong phú qua mỗi sản phẩm
nhằm lôi cuốn, hấp dẫn để tăng cường sự tham gia cho trẻ. Xuất phát từ những
trăn trở ấy tôi đã đề các biện pháp nhằm tăng cường sự tham gia của trẻ để hoạt
động vui chơi ngoài trời mang đến hiệu quả nhất định.
3.2 Các biện pháp cụ thể:
3.2.1 Biện pháp 1: Lập kế hoạch tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ
Trên thực tế điểm chính của trường có nhiều khoảng sân, có 6 lớp học, nếu các
lớp ra sân cùng một lúc thì không có khoảng sân sân đủ để hoạt động, cho nên

giáo viên phải lập kế hoạch tổ chức cho trẻ hoạt động ngoài trời một cách hợp lý,
chuẩn bị khoảng sân vừa đủ để cho từng lớp được vui chơi ngoài trời được thoải
mái hơn. Dự kiến chuẩn bị nước sơn màu, hình ảnh, con số, những trò chơi sưu
tầm. Sau đó vẽ những trò chơi dân gian, trò chơi vận động với những hình ảnh và
con số theo chủ đề chủ điểm ở khoảng sân mình chọn, với những khoảng cách phù
hợp nhất định.
Đồng thời giáo viên tìm tòi, tự lập kế hoạch trước khi lên tiết dạy về những
nội dung hoạt động ngoài trời từ mọi thông tin đại chúng, từ các tổ chuyên môn,
từ các đồng nghiệp, sưu tầm những trò chơi vận động, trò chơi dân gian, các đồ
dùng đồ chơi, các nguyên vật liệu khác nhau gắn với chủ điểm phù hợp, với mốc
thời gian phù hợp để tạo cho trẻ những giờ hoạt động ngoài trời hiệu quả nhất.
3.2 .2 Biện pháp 2: Cách tổ chức các hoạt động để tạo hứng thú, tăng cường sự
tham gia cho trẻ, trẻ có thể trải nghiệm qua hoạt động trẻ được học trong lớp.
Môi trường cho trẻ hoạt động là nơi rất quan trọng, cung cấp nguồn thông tin
phong phú, khuyến khích tính độc lập và hoạt động tích cực của trẻ. Vì vậy biện
pháp tạo môi trường hợp lý sẽ giúp trẻ tìm tòi, khám phá và phát hiện những điều
mới lạ, hấp dẫn, các kiến thức, kỹ năng của trẻ sẽ được củng cố và bổ sung. Tạo
môi trường phù hợp, đa dạng, phong phú sẽ gây hứng thú cho trẻ và bản thân giáo
viên, góp phần hình thành nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên
với trẻ, giữa trẻ với trẻ.
3.2.2.1 Tổ chức cho trẻ quan sát:


Đây là một hình thức cho trẻ làm quen với những kiến thức tự nhiên, xã hội và
các sự kiện xung quanh trẻ, kích thích óc tìm tòi khám phá của trẻ. Giáo viên cần
lắng nghe các ý tưởng, hứng thú của trẻ và liên hệ chúng với các mục tiêu, nội
dung chương trình và mong muốn của giáo viên theo cách sáng tạo và tôn trọng
trẻ. Nội dung quan sát thường dựa vào khả năng của từng trẻ để có thể nâng cao
hay hạ thấp yêu cầu tùy từng trường hợp quan sát.
Để cho trẻ quan sát được tốt hơn, giáo viên hướng trẻ cùng chuẩn bị trước khi

quan sát với mình, chẳng hạn với chủ điểm thế giới thực vật thì yêu cầu trẻ thực
hiện ở nhà như tìm hiều về một số loại hoa và mang hoa vào trong lớp cho cả lớp
cùng xem, hay vận động sự hỗ trợ của phụ huynh trò chuyện cùng trẻ hay dẫn cho
trẻ tham quan vườn hoa ở công viên, ngoài ra cô cần có câu hỏi gợi ý nhằm phát
triển tư duy của trẻ…Với cách này giáo viên nhận thấy trẻ tham gia hoạt động rất
tích cực và không những thế cũng đã nhận được sự tham gia rất nhiệt tình của phụ
huynh học sinh.
Đồng thời với phương pháp mới luôn lấy trẻ làm trung tâm trong quá trình
quan sát chính vì thế cô cần có những kiến thức rộng về thế giới xung quanh để
cung cấp cho trẻ.
Để có thể kết hợp liên ý giữa hoạt động có chủ đích và hoạt động ngoài trời tạo
hứng thú để trẻ hoạt động. Trong quá trình quan sát, cô luôn lấy trẻ làm trung tâm.
Cho trẻ được tự nhận xét, đánh giá, được cầm, sờ, nắm. Trẻ được tự nói lên ý kiến
của mình. Chính vì thế cô cần có kiến thức sâu rộng về thế giới xung quanh để
củng cố hoặc cung cấp kiến thức cho trẻ.
Ví dụ: Hoạt động ngoài trời: Quan sát một số loài hoa, chủ đề một số loại hoa.
Tạo điều kiện cho trẻ tự do tìm tòi và khám phá đối tượng, tự trẻ suy luận, cô đặt
những câu hỏi mở. Qua đó trẻ có thể kể sáng tạo theo suy nghĩ của mình về một
số loại hoa.
- Cô và trẻ chuẩn bị một số loại hoa.


- Cho trẻ quan sát và trò chuyện cùng trẻ về một số loại hoa trong trườn
- Trẻ nêu lên sự hiểu biết của mình về một số loại hoa.
- Dựa vào hiểu biết của trẻ cô gợi ý để mở rộng sự hiểu biết của trẻ và cung cấp
một số đặc điểm mà trẻ hiểu sai.
- Cho trẻ kể chuyện về đặc điểm của hoa mà trẻ có.

Ví dụ: Đặt ra những câu hỏi về các loại hoa
+ Các bạn biết mình là hoa gì không?

+ Tại sao con đặt tên như vậy?
+ Hoa có đặc điểm gì?
+ Hoa được trồng như thế nào?
+ Con chăm sóc vườn hoa như thế nào?
Ví dụ: Củng cố kiến thức về số lượng 5 và chủ đề về các loại hoa
Sau khi kiến thức đã được cung cấp trong giờ hoạt động có chủ đích thì ở
hoạt động ngoài trời có thể kết hợp trong giờ quan sát vườn hoa và yêu cầu trẻ
chọn cho cô hoa có 5 cánh, kể tên 5 loại hoa mà con biết, kể tên 5 loại hoa theo
màu sắc và tìm trong sân trường có các đồ vật nào có số lượng là 5…
Khi chơi trò chơi bằng các nguyên vật liệu mở trẻ có thể sắp xếp các hạt
thành các loại hoa có 5 cánh…Trò chơi cô yêu cầu trẻ chơi theo nhóm, mỗi nhóm
có nguyên vật liệu chuẩn bị sẵn, tự xếp hình hoa theo yêu cầu hoặc theo ý thích
của trẻ, nhưng qua đó trẻ nhận biết được số lượng cánh hoa, nguyên vật liệu, đồ
dùng mà trẻ đang chơi.
Cô luôn quan tâm, phát huy tính tích cực của trẻ trong khi chơi bằng cách khai
thác kinh nghiệm thực tế của trẻ, tận dụng môi trường sẵn có của trường, lớp, địa
phương và cho trẻ được thực hành thường xuyên. Tạo được tình huống cho trẻ
phải tự suy nghĩ để tìm cách giải quyết tình huống đó và có nhiều sáng tạo hơn
trong nội dung chơi, làm cho chủ đề ngày càng phong phú hơn. Giáo viên luôn


hướng trẻ chơi theo chủ đề chủ điểm phù hợp, mở rộng kỹ năng chơi và giao tiếp.
Trẻ được hoạt động một cách tích cực nhất, từ đó trẻ sẽ có nhiều hứng thú hơn khi
tham gia hoạt động.
Cô luôn chú ý tạo cho trẻ cảm giác thoải mái khi quan sát và tạo bầu không khí
vui tươi cho trẻ, để giờ chơi của trẻ đạt được kết quả thành công nhất.
3.2.2.2 Kích thích trẻ tham gia các hoạt động thử nghiệm, khám phá:
Những hứng thú của trẻ được phát triển để trở thành nội dung quan sát. Trong
số những nội dung quan sát này, có thể phát triển sự tò mò, mối quan tâm của trẻ
để trở thành nội dung khám phá, thử nghiệm…Việc khám phá, thử nghiệm trong

giờ chơi ngoài trời chủ yếu nhằm thúc đẩy hứng thú, phát triển trí tò mò ở trẻ và
mong muốn khám phá mọi vật xung quanh chúng. Trẻ cần luôn luôn háo hức với
các câu hỏi: “Cái gì? Tại sao? Như thế nào?” để trở thành người học tích cực. Khi
trẻ dự đoán các vấn đề, nội dung được quan sát, trẻ sẽ có các dự đoán khác nhau.
Giáo viên cần tôn trọng và khuyến khích mọi ý kiến của trẻ. Trẻ cần có thời gian
và được tự do đưa ra các dự đoán, sau đó thực hiện những thử nghiệm thích hợp
đây là phần thực hành mà trẻ rất thích. Sau khi kế hoạch được thực hiện, trẻ có thể
quan sát của hành động và so sánh điều gì đã xảy ra so với dự đoán của trẻ. Trẻ
cần có cơ hội sử dụng tất cả các giác quan để tìm hiểu, thử nghiệm. Hãy để trẻ tự
khám phá, giáo viên chỉ nên quan sát mà thôi

Để hỗ trợ, khuyến khích trẻ thử nghiệm, nên mang theo kính lúp, óng nhóm,
que, mảnh giấy, lõi giấy vệ sinh, lõi cuộn chỉ…để cho phép trẻ có những thử
nghiệm, thực tiễn, tự nhiên.
Ví dụ sử dụng thị giác: Trẻ quan sát cá, ốc sên bò ( chủ đề động vật sống dưới
nước). Yêu cầu trẻ tìm đường đi của các loài động vật đó. Cho phép trẻ sử dụng
kính hiển vi để trẻ được nhìn rõ hơn. Giáo viên gợi ý hỏi trẻ: “ Con nhìn thấy gì?
Con có thể nói gì về chúng?...”.


Không nên kéo dài thời gian quan sát bởi vì sẽ có thể làm phản tác dụng giáo
dục trẻ. Trẻ cần được hoạt động và kết thúc trong tâm trạng tích cực…
Đối tượng và yêu cầu quan sát phải phù hợp và kích thích được tư duy của trẻ.
Những gì cô chuẩn bị quá chu đáo, thì không nên cho trẻ quan sát, đàm thoại quá
ít. Như vậy sẽ làm lãng phí đi công sức của giáo viên đã chuẩn bị, vừa không tạo
nhiều cơ hội cho trẻ tìm tòi, khám phá, phát triển tư duy cho trẻ, khi trẻ đã được
nhìn thấy sự vật, hiện tượng đó mà giáo viên lại đặt nặng thời gian và chạy theo
giáo án. Chính vì thế, trẻ sẽ có cảm giác hụt hẫng khi bản thân không được thỏa
mãn nhu cầu của mình, dẫn tới trẻ sẽ không hứng thú tham gia các hoạt động kế
tiếp.

3.2.3 Biện pháp 3: Đa dạng các trò chơi ngoài trời .
Kho tàng trò chơi dành cho lứa tuổi Mầm non vô cùng phong phú và đa dạng,
tuy nhiên mỗi trò chơi lại phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của từng độ tuổi khác
nhau. Có thể cùng một trò chơi nhưng cô giáo tổ chức ở từng độ tuổi khác nhau
thì mức độ vận động của nó cũng có sự khác biệt. Nhận thức được vấn đề này,
bằng nhiều phương tiện: tài liệu sách, báo, mạng internet,…tôi đã sưu tầm được
một số trò chơi vận động, trò chơi dân gian với chủ điểm và gắn với những mốc
thời gian phù hợp cho lứa tuổi mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
3.2.3.1 Các trò chơi phát triển giác quan:
Các trò chơi phát triển thị giác: trò chơi tìm đường của con vật, trò chơi lựa
đậu, trò chơi thí nghiệm với vật chìm vật nổi,…
Các trò chơi phát triển thính giác: trẻ lắng nghe tiếng động, tiếng kêu ở đâu,
nghe tiếng gió thổi, lá rụng, chim hót, nghe tiếng ve kêu,…Ví dụ trò chơi “ Đố bé
biết con gì”
Các trò chơi cho trẻ ngửi mùi hoa, quả, mùi của lá cây; cảm nhận ánh nắng mặt
trời, qua trò chơi ai tinh mắt, đoán cây qua lá, đoán vật bằng tay, ai thính tai, đoán
xem tiếng động gì,…
Các trò chơi giúp trẻ phát triển xúc giác: cho trẻ sở vào những thứ thật mềm
mại, cứng, nhẵn, xù xì, lạnh, nóng,… Qua các trò chơi này, trẻ sẽ có sự tiến bộ rõ
rệt khi vận dụng các giác quan.
3.2.3.2 Các trò chơi phát triển nhận thức của trẻ:
Trẻ chơi với cát, nước, sỏi, phấn vẽ, đất đá để biết được tính chất của chúng.
Chơi với lá cây như xếp lá thành những hình dạng khác nhau theo trí tưởng tựơng
của trẻ như hình bông hoa, căn nhà, con gà,…


Trẻ tham gia trồng cây và chăm sóc vườn cây xung quanh khu vực trường nhằm
phát triển óc tò mò ở trẻ: Quan sát sự thay đổi hàng ngày của cây xanh trong
trường và phân loại chúng nhóm có hoa, nhóm không có hoa, nhóm ăn quả…
Qua những trò chơi này cũng giúp trẻ mở rộng mối quan hệ với thế giới xung

quanh, cách chăm sóc cây xanh và bảo vệ cây xanh, rèn cho trẻ cách giao tiếp lịch
sự với mọi người và cũng thông qua đó giáo viên đã góp phần giúp trẻ nhận thức
tốt hơn về tầm quan trọng của môi trường xung quanh. Từ đó trẻ có ý thức hơn khi
tham gia bảo vệ môi trường (chăm sóc cây xanh, không xả rác,…)

3.2.3.3 Hoạt động giúp phát triển vận động ở trẻ:
Để tạo cơ hội cho trẻ được rèn luyện thể chất, giáo viên có thể tổ chức cho trẻ
chơi các trò chơi: Trò chơi vận động có luật (trò chơi mới và trò chơi dân gian),
các vận động tự do (có thiết bị và không có thiết bị), các trò chơi thể thao (đá
bóng, đá cầu, cầu lông,…),…
Mỗi giai đoạn phát triển trẻ cần hoàn thành các vận động như: Đi, chạy đổi
hướng, trèo lên xuống thang, ném bắt bóng,…Cần dựa vào điều kiện của địa
phương, của trường lớp, sự hứng thú, khả năng của trẻ, mục đích phát triển kĩ
năng vận động theo để lựa chọn vận động, trò chơi. Giáo viên cần chú ý đặc biệt
tới việc cung cấp nhiều cơ hội cho trẻ được lựa chọn các hoạt động đề rèn luyện
các kĩ năng này, mở rộng các cơ hội để trẻ được thực hiện không phải chỉ trong
giờ học.
Các thiết bị được chuẩn hóa cần có đủ để tổ chức hoặc theo nhóm lớn hoặc
theo nhóm nhỏ, đảm bảo an toàn. Các thiết bị không được chuẩn hóa cần có hoặc
bổ sung theo từng giai đoạn, từng vận động của trẻ.
Chơi với các đồ chơi có sẵn trong trường. Thông qua hoạt động leo trèo trên
các thiết bị dụng cụ vận động ngoài trời: Cầu tuột, các vận động bò, trườn, trèo
tung, ném, chuyền, bắt khi trẻ được tham gia chơi ở khu vận động của trường.


Những lốp xe hơi bị bể có thể tận dụng để cho trẻ chơi nhảy bật hoặc bò chui, bò
theo đường zích zắc, đi thăng bằng trên lốp xe, chơi trò chơi: Ai nhanh hơn? Đội
nào nhanh nhất?... leo qua các bậc tam cấp, gốc cây, nhảy lò cò rèn cho trẻ sự
khéo léo nhanh nhẹn của đôi bàn tay, bàn chân, một phần giáo viên đã tạo cho trẻ
có những cơ hội được vận động thỏa thích, phần nào giáo viên cũng đã giáo dục

trẻ không leo trèo những nơi nguy hiểm.
Tổ chức cho cháu chơi một số trò chơi sinh hoạt tập thể đơn giản, trò chơi sinh
hoạt cộng đồng cũng rất thu hút trẻ như: Trò chơi kết bạn, mèo đuổi chuột, bò
khăn, chơi u, thả đĩa ba ba, cá sấu lên bờ, cướp cờ, … hoặc cũng có thể hát cho
cháu hát theo một số bài hát sinh hoạt tập thể đơn giản như: Bạn ở đâu, quả bóng
tròn, ra đây xem,…Vừa phát huy tính đoàn kết vừa giúp trẻ được vui chơi thỏa
thích

.
Trò chơi vận động có luật là loại trò chơi có nội dung và quy tắc được xác định
trước và người chơi cần tuân theo. Trò chơi vận động thường chơi theo nhóm, có
thể tổ chức linh hoạt theo thời gian phù hợp.
Ngoài những trò chơi vận động theo chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ,
giáo viên phải đã linh hoạt trong việc thay đổi luật chơi, thay đổi tên trò chơi
nhằm thu hút trẻ và hấp dẫn trẻ vào các trò chơi.
Ví dụ: Trò chơi đổi chỗ có thể thay đổi tên là bão thổi, gió thổi, tìm bạn…; Trò
chơi kéo co có thể thay đổi tên là kéo pháo
- Luật chơi: Hai đội không được đứng qua vạch của mỗi đội. Đội nào kéo qua
phần vạch quy đinh về phía đội mình, chiến thắng.
- Cách chơi: Hai đội đứng đối diện nhau, có số lượng bằng nhau, đứng cách
vạch chuẩn theo quy đinh. Khi cô nói chuẩn bị, hai đội dùng tay nắm dây dù, ở tư
thế chuẩn bị. Khi cô ra hiệu lệnh “1, 2, 3 bắt đầu”, cả hai đội cùng ra sức kéo thật
mạnh, đội nào kéo thấy có khăn ở giữa dây qua đội mình, là đội chiến thắng. Đội
chiến thắng đợt 1 sẽ thi đua với đội thắng ở đợt 2. Chọn ra một đội thắng cuộc.


Tùy theo sự kiện trong trong năm học, mà tôi lựa chọn các trò chơi dân gian
cho phù hợp với điều kiện của trường của lớp.

Ví dụ: Chủ điểm mùa xuân, sưu tầm thêm những trò chơi dân gian trong lễ hội

mùa xuân dạy cháu chơi: đá cầu, nhảy dây, ném còn, bịt mắt bắt dê.
Trò chơi tự do: Cần có hướng dẫn mở khi cho trẻ thực hiện các vận động này.
Đặc biệt, cần chú trọng việc giúp trẻ học những cách khám phá khác nhau về hoạt
động các bộ phận trên cơ thể, tìm ra những ý tưởng sáng tạo hoạt động với
phương tiện mở và dụng cụ thể thao, chơi những trò chơi hợp tác. Điều này, giúp
trẻ phát triển khả năng thiết lập mối quan hệ với bạn chơi, khả năng tự lực giải
quyết các vấn đề nảy sinh khi chơi
Các trò chơi tự do trẻ có thể chơi: Nhảy lò cò, ô ăn quan, thắt sỏi, stop, lô tô
theo chủ đề, trẻ có thể dùng phấn vẽ những thứ liên quan đến chủ đề của lớp. Đó
cũng là một hình thức ôn luyện kỹ năng cho trẻ
Qua việc tham gia chơi cùng nhau của trẻ sẽ giúp trẻ có thái độ vui vẻ với bạn
khi chơi, tham gia dễ dàng khi được rủ cùng chơi, biết quan tâm hứng thú của bạn,
chia sẻ và đổi đồ chơi cho bạn, thực hiện các quy tắc trong trò chơi chung. Qua đó
thể hiện được khả năng tự giải quyết các vấn đề nảy sinh như: tìm kiếm, thay thế
đồ chơi còn thiếu, tự phân công nhiệm vụ trong khi chơi, biết đề nghị tham gia
nhóm chơi một cách phù hợp, biết tìm kiếm sự trợ giúp của giáo viên khi cần
thiết.
3.2.4 Biện pháp 4: Sưu tầm, sáng tạo đồng dao, hò vè, câu đố … ứng dụng vào
trò chơi nhằm phát triển 5 mục tiêu giáo dục.
Việc đưa đồng dao, hò vè,…vào hoạt động ngoài trời thường xuyên giúp ngoài
việc giúp trẻ phát triển ngôn ngữ còn để cho trẻ nhớ đến bản sắc văn hóa của ông
cha ta, những câu hò vè được thế hệ con cháu sau này còn lưu truyền, các bậc ông
cha sẽ rất vui mừng và tự hào. Ngoài ra khi đọc các bài đồng dao, hò vè giúp cho


trẻ kích thích hứng thú, tăng cường sự tham gia khi hoạt động vừa hát vừa vui vẻ
thoải mái.
Ví dụ: Qua những câu hò vè nhặt lá vàng rơi hay thích thú khi vẽ những lá vàng
mà trẻ đã nhặt được trong sân trường. Đồng thời còn giúp cho trẻ phát triển ngôn
ngữ về các từ khó như chữ “v, r” rèn luyện cho trẻ phát âm chuẩn hơn và nhận

thức phải giữ gìn bảo vệ môi trường sạch ở mọi nơi và phát triển tính sáng tạo,
thẩm mỹ cho trẻ với mọi sự vật trong thiên nhiên.
Ve vẻ vè ve
Cùng nhau thi đua
Thấy lá vàng rơi
Tranh tài vẽ đẹp
Cùng nhau thi đua
Xem ai sáng tạo
Nhặt lá vàng rơi
Được các bạn khen
Sân trường thêm sạc
Được khen cái mà được khen
Thêm sạch cái mà thêm sạch
Các bạn ới ời ơi
Ví dụ: Trò chơi úp lá khoai: Chơi tập thể theo nhóm tùy số lượng 2 - 10 bạn
Luật chơi : Câu đồng dao cuối cùng chỉ vào tay bạn nào, bị loại tay đó ra.
Cách chơi : Tất cả các bạn đều ngồi vòng tròn, ngồi sát bên nhau, tất cả các bạn
còn lại đọc theo đều đưa hai bàn tay ra trước, úp xuống chọn một bạn là người làm
chủ sẽ vừa đọc bài đồng dao vừa chỉ lần lượt vào các tay của các bạn, đọc đến
câu cuối cùng tạy bạn nào bị chỉ vào, tay đó bị loại ra. Lần lượt chơi đến khi bạn
nào là người chơi cuối cùng sẽ là người chiến thắng, được đổi vai làm chủ và chơi
tiếp.
Đồng dao:
Úp lá khoai
Đứa cầm ống thụt
Úp là khoai
Chạy ra chạy vô
Mười hai chong chóng
Đứa xách ống điếu
Đứa mặc áo trắng

Đứa té xuống sình
Đứa mặc áo đen
Thúi ình chình ngủ
Đứa xách lồng đèn
Với trò chơi này giúp cho trẻ củng cố lại các bài hát mà trẻ đã được học và phát
triển các cơ cho cho trẻ nhanh nhẹn qua các hoạt động chạy, uốn lượn tay khi chạy
đồng thời kích thích cho trẻ hứng thú khi được vận động chơi.
Thông qua những câu chuyện kể trong lớp cô có thể gợi ý cho trẻ một số hình
ảnh trong sân trường và trẻ có thể sáng tạo câu chuyện trong chuyện qua hình ảnh
đó.