Trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức từ thực tiễn huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

DƯƠNG THỊ BÌNH

TRÁCH NHIỆM KỶ LUẬT ĐỐI VỚI CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC
TỪ THỰC TIỄN HUYỆN HÓC MÔN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính
Mã số: 60 38 01 02

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thế Tâm

Phản biện 1: Phó GS.TS. Nguyễn Cảnh Hợp
Trường ĐH Luật TPHCM

Phản biện 2: TS. Phạm Quang Huy
Học viện Hành chính Quốc gia

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp
tại: Học viện Khoa học xã hội 10 giờ 00 ngày 10 tháng 10 năm 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa học xã hội

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong tình hình đất nước đang tiến hành công cuộc xây dựng,
phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kinh tế phát
triển theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghủ nghĩa, bên
cạnh những thành tựu đạt được vẫn còn có những hạn chế do sự tác
động của mặt trái kinh tế thị trường đối với xã hội, trong đó có đội
ngũ cán bộ công chức, viên chức, dẫn đến tình trạng “Một bộ phận
không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí
lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai
nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng,
chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng
phí, tùy tiện, vô nguyên tắc..” [1, tr.1].
Nhằm góp phần củng cố kỷ cương, kỷ luật, tăng cường pháp
chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động của đội ngũ công chức, viên
chức, Nhà nước có nhiều biện pháp khác nhau như tổ chức, giáo dục,
xây dựng chính sách, chế độ cho công chức, viên chức như: bồi
dưỡng, đào tạo, khen thưởng và đương nhiên không thể thiếu biện
pháp trách nhiệm kỷ luật. Tuy nhiên, hiện nay tình hình vi phạm
trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức diễn ra phức tạp;
hành vi vi phạm của công chức, viên chức khá tinh vi và biểu hiện có
sự liên kết với nhau giữa các đơn vị, chức vụ khác nhau nhất là ở các
lĩnh vực địa chính, xây dựng, ngân sách, kinh tế. Có trường hợp đã
có kết luận về hành vi vi phạm nhưng người đứng đầu cơ quan, đơn
vị không kịp thời tiến hành quy trình, thủ tục xử lý kỷ luật theo quy
định dẫn đến hết thời hiệu hoặc thời hạn xử lý kỷ luật, không bảo
1

đảm nguyên tắc mọi hành vi vi phạm phải được phát hiện và xử lý
kịp thời. Bởi vậy, cần thiết phải có sự nghiên cứu, tìm hiểu một cách
khoa học về trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức theo
quy định của pháp luật hiện hành và thực trạng của nó, đề ra các giải
pháp sửa đổi, hoàn thiện. Vì vậy, tôi đã lựa chọn Đề tài “Trách
nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức từ thực tiễn huyện Hóc
Môn, thành phố Hồ Chí Minh” để nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong quá trình nhà nước tiến hành cải cách hành chính,
hướng tới một nhà nước kiến tạo, một số tác giả đã nghiên cứu về
trách nhiệm kỷ luật công chức, viên chức hoặc một số khía cạnh có
liên quan. Các công trình đã được đăng tải trên một số sách, báo, tạp
chí nghiên cứu và luận án. Trong phạm vi của đề tài nghiên cứu, tác
giả xin điểm qua một số công trình nghiên cứu như sau:
- Phạm Hồng Thái (2001) “Trách nhiệm kỷ luật và trách
nhiệm bồi thường vật chất của cán bộ công chức ở nước ta hiện nay”
Đề tài khoa học Học viện hành chính quốc gia.
- Trần Thúy Lâm (2005) “Sự khác nhau cơ bản giữa kỷ luật lao
động và kỷ luật công chức” Tạp chí Luật học, số 3 (28-32).

- PGS.TS Võ Kim Sơn (chủ nhiệm), “Cơ sở lý luận và thực
tiễn để xây dựng Luật công vụ Việt Nam” Đề tài Khoa học cấp Bộ,
năm 2008.
- Giáo trình Tổ chức bộ máy Hành chính Nhà nước, Học viện
Hành chính, Hà Nội, 2010.
- Nguyễn Hữu Phúc (2009) “Vai trò và trách nhiệm kỷ luật
hành chính trong quản lý cán bộ, công chức” Tạp chí Nhà nước và
pháp luật, số 8,(256).

2


- Nguyễn Hữu Phúc (2010) “Chế định trách nhiệm kỷ luật
hành chính trong pháp luật Việt Nam” Luận án tiến sĩ Luật học, Học
viện Khoa học xã hội.
- Vũ Đức Anh (2011) “Đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên
chức – qua thực tiễn Viện Khoa học và công nghệ Việt Nam” Luận
văn thạc sĩ Luật học, Đại học quốc gia Hà Nội, khoa luật.
- Bùi Thị Đào (2010) “Một số vấn đề về kỷ luật cán bộ, công
chức”, Tạp chí Luật học số 6.
- Hoàng Thị An Khánh “Một số vấn đề về chế độ kỷ luật đối
với cán bộ, công chức” 22/02/2012.
- Nguyễn Quốc Khánh “Bao giờ hết thời hiệu xử lý kỷ luật
công chức, viên chức”
08/7/2017.
Các công trình nghiên cứu có liên quan đã giải quyết những vấn
đề về chế định trách nhiệm kỷ luật, các yếu tố cấu thành, các quy định
của pháp luật về trách nhiệm kỷ luật qua từng giai đoạn để tác giả tiếp
thu giải quyết vấn đề lý luận và nghiên cứu thêm về những yếu tố ảnh
hưởng đến thực tế thực hiện pháp luật hiện hành về trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu một cách hệ thống các vấn
đề lý luận về trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức; đánh
giá thực trạng thực hiện quy định pháp luật về trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức ở huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí
Minh. Từ đó rút ra những kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định của
pháp luật, tăng tính hiệu quả thực hiện pháp luật về trách nhiệm kỷ
3

luật đối với công chức, viên chức; bảo đảm việc thực hiện tốt hơn
quy định pháp lý này trong thực tiễn.
Nhiệm vụ nghiên cứu: Làm rõ khái niệm trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức; đặc điểm; các hình thức trách nhiệm
kỷ luật đối với công chức, viên chức; vai trò của trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức trong quản lý hành chính nhà nước.
Phân tích thực trạng thực hiện và áp dụng pháp luật về trách nhiệm
kỷ luật đối với công chức, viên chức ở huyện Hóc Môn hiện nay,
bước đầu xác định những nguyên nhân mặt tích cực và hạn chế của
thực trạng đó. Kiến nghị và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện pháp
luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức ở huyện Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí
Minh.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: trách nhiệm kỷ luật đối với công
chức, viên chức nhà nước vi phạm kỷ luật.
Phạm vi nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu quy định về trách
nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức theo nghĩa vụ pháp lý
trong Luật Cán bộ, công chức năm 2008, Luật Viên chức năm 2010;
Nghị định 34/2011/NĐ-CP, Nghị định 27/2012/NĐ-CP. Thực trạng
pháp luật hiện hành về trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên
chức theo Luật Cán bộ, công chức, Luật viên chức Việt Nam từ năm
2011 đến 2017
Không gian, thời gian nghiên cứu: Trong phạm vi luận văn,
đề tài chỉ tập trung nghiên cứu tình hình công chức, viên chức huyện
Hóc Môn vi phạm bị áp dụng chế định kỷ luật trong Luật Cán bộ,
công chức năm 2008 và Luật Viên chức năm 2010 từ năm 2011 đến
4

tháng 6 năm 2017.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận: chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa
duy vật lịch sử và phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác –
Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh.
Phương pháp nghiên cứu: phương pháp phân tích – tổng hợp
để nghiên cứu các quy định pháp luật về trách nhiệm kỷ luật đối với
công chức, viên chức; phương pháp so sánh để phân biệt trách nhiệm
kỷ luật giữa công chức với viên chức; phương pháp thống kê để tìm
hiểu việc áp dụng hình thức kỷ luật trong thực tế.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Ý nghĩa lý luận: Làm sáng tỏ hơn khái niệm, đặc điểm, vai
trò trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức; các hình thức
kỷ luật. Đánh giá các quy định pháp luật hiện hành về trách nhiệm kỷ
luật đối với công chức, viên chức; thực trạng vi phạm và áp dụng
quy định trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức vi phạm.
Đề xuất một số kiến nghị và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và
nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về trách nhiệm kỷ luật đối với
công chức, viên chức.
Ý nghĩa thực tiễn: Nội dung đề tài có thể được sử dụng làm tư
liệu nghiên cứu phục vụ quá trình quản lý, sử dụng công chức, viên
chức theo hướng hiệu quả và đảm bảo kỷ cương, phép nước trong hoạt
động của bộ máy nhà nước ở huyện Hóc Môn.
7. Cơ cấu
Ngoài Phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu Tham khảo, nội dung
chính của đề tài nghiên cứu gồm ba chương:
- Chương một: Lý luận về trách nhiệm kỷ luật đối với công
5

chức, viên chức.
- Chương hai: Thực trạng pháp luật hiện hành và thực tiễn
thực hiện trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức ở huyện
Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh.
- Chương ba: Một số kiến nghị và giải pháp nhằm hoàn thiện
pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về trách nhiệm kỷ
luật đối với công chức, viên chức ở huyện Hóc Môn, thành phố Hồ
Chí Minh.

6


Chương 1
LÝ LUẬN VỀ TRÁCH NHIỆM KỶ LUẬT
ĐỐI VỚI CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC
1.1.

1.1. Một số khái niệm

1.1.1. Khái niệm công chức
Theo quan điểm chung, công chức được hiểu là những công
dân được tuyển dụng vào làm việc thường xuyên trong cơ quan Nhà
nước, do ngân sách Nhà nước trả lương.
Luật cán bộ, công chức được Quốc hội khóa XII đã thông qua
ngày 13 tháng 11 năm 2008 quy định, “Công chức là công dân Việt
Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh
trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức
chính trị – xã hội ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan,

đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân
nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị
thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan
chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự
nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức
chính trị – xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập),
trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công
chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập
thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập
theo quy định của pháp luật” [17, tr.01].
1.1.2. Khái niệm viên chức
Có các quan niệm khác nhau về “viên chức” như: Viên chức là
những người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công khác nhau,
lao động của họ không mang tính chất quyền lực nhà nước, mà thuần
7


tuý mang tính chất chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ thuật chuyên sâu [21,
tr.2].
Luật Viên chức được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 15 tháng 11
năm 2010, quy định: “Viên chức là công dân Việt Nam, được tuyển
dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo
chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự
nghiệp công lập theo quy định của pháp luật” [18, tr.1].
1.1.3. Khái niệm trách nhiệm kỷ luật
Trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức là một dạng
trách nhiệm pháp lý, áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên
chức do vi phạm kỷ luật, vi phạm quy tắc hay nghĩa vụ trong hoạt
động công vụ hoặc vi phạm pháp luật mà chưa đến mức truy cứu

trách nhiệm hình sự.
1.2.

1.2. Đặc điểm, vai trò và mối quan hệ giữa trách nhiệm kỷ

luật với các hình thức trách nhiệm khác
1.2.1. Đặc điểm trách nhiệm kỷ luật
- Chủ thể phải gánh chịu trách nhiệm kỷ luật là công chức,
viên chức vi phạm kỷ luật, vi phạm quy tắc hay nghĩa vụ trong hoạt
động công vụ hoặc vi phạm pháp luật mà chưa đến mức truy cứu
trách nhiệm hình sự.
Chủ thể áp dụng trách nhiệm kỷ luật là người đứng đầu cơ
quan, đơn vị nơi có công chức, viên chức vi phạm.
Giữa chủ thể áp dụng trách nhiệm kỷ luật với chủ thể chịu
trách nhiệm kỷ luật có mối quan hệ trực thuộc nhau về mặt tổ chức.
- Cơ sở phát sinh trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên
chức là khi có hành vi vi phạm kỷ luật và có lỗi. Trong những trường
8


hợp nhất định, việc vi phạm đạo đức, vi phạm điều lệ của tổ chức
chính trị cũng là cơ sở trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên
chức.
- Mang tính cưỡng chế nhà nước nghĩa là khi công chức, viên
chức vi phạm kỷ luật thì phải chịu một hình thức kỷ luật nhất định
theo quy định của pháp luật.
- Trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức được tiến
hành chặt chẽ, theo quy trình, thủ tục do pháp luật quy định.
1.2.2. Vai trò của trách nhiệm kỷ luật
Trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức là một chế

định không thể thiếu trong hệ thống pháp luật để Nhà nước kiểm soát
hành vi và cả thái độ của những người lao động phục vụ trong bộ
máy của mình. Việc thiết lập một hàng rào pháp lý về trách nhiệm kỷ
luật đối với cán bộ, công chức là một trong những công cụ pháp lý
quan trọng của Nhà nước nhằm phòng, chống và xử lý nghiêm minh
những vi phạm kỷ luật của công chức, viên chức, góp phần giáo dục,
rèn luyện công chức, viên chức ý thức tự giác tuân thủ kỷ luật, nâng
cao hiệu quả công tác quản lý nguồn nhân lực trong bộ máy nhà
nước.
1.2.3. Mối quan hệ giữa trách nhiệm kỷ luật với các hình thức
trách nhiệm khác
Trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức có mối quan
hệ tương quan với các hình trách nhiệm khác như: trách nhiệm hình
sự; trách nhiệm hành chính; trách nhiệm vật chất đối với công chức,
viên chức.

9


1.3.

1.3. Quan niệm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ

Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam về trách nhiệm kỷ luật
1.3.1. Quan niệm của chủ nghĩa Mác – Lênin về trách nhiệm kỷ
luật cán bộ
Mác và Ph.Ăngghen chủ trương xây dựng Nhà nước kiểu mới
là nhà nước hợp hiến, hợp pháp; là nhà nước đảm bảo cho “tự do của
mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi người”.
Những tư tưởng cốt lõi đó của các ông đã được V.I.Lênin vận dụng

và làm rõ hơn khi Người lãnh đạo nhân dân Nga xây dựng nền pháp
luật kiểu mới, nền pháp chế xã hội chủ nghĩa. Lênin đã khẳng định:
“Những người bônsêvích sẽ không giữ vững được chính quyền, tôi
không nói được tới hai năm rưỡi, mà ngay cả đến hai tháng rưỡi cũng
không được nữa, nếu Đảng ta không có kỷ luật hết sức nghiêm minh,
kỷ luật sắt thực sự”[10, tr.6]. Vi phạm kỷ luật - cũng có nghĩa là
phản bội lại Đảng. "Kẻ nào làm yếu - dù chỉ là chút ít - kỷ luật sắt
trong Đảng của giai cấp vô sản (nhất là trong thời kỳ chuyên chính
của nó) là thực tế giúp cho giai cấp tư sản chống lại giai cấp vô sản"
[12, tr.34].
1.3.2. Tư tưởng Hồ chí Minh về trách nhiệm kỷ luật đối với cán
bộ, đảng viên
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh “Sức mạnh vô địch của
Đảng là ở tinh thần kỷ luật tự giác, ý thức tổ chức nghiêm chỉnh của
cán bộ, đảng viên” [8, tr.311]. Uy tín chung của Đảng và của mỗi
đảng viên trong nhân dân bắt nguồn từ sự gương mẫu, tự giác tuân
thủ kỷ luật Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của
các tổ chức, đoàn thể nhân dân mà đảng viên đó tham gia. Người cho
rằng, nếu kỷ luật của Đảng lỏng lẻo thì những kẻ cơ hội, những phần
10


tử phản động dễ dàng chui vào hàng ngũ để phá hoại Đảng.
Người đặc biệt yêu cầu giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật, không
có sự thỏa hiệp, lơi lỏng kỷ luật, kỷ cương dưới bất cứ danh nghĩa
nào; phải chú ý coi trọng, giữ vững kỷ luật, kỷ cương.
Khi cán bộ vi phạm kỷ luật, tha hóa biến chất, cho dù ở vị trí
công tác nào, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng kiên quyết xử lý, thấu tình
đạt lý, giữ nghiêm kỷ luật.
1.3.3. Quan điểm của Đảng về trách nhiệm kỷ luật đối với cán bộ,

công chức
Tư tưởng Hồ Chí Minh về trách nhiệm giữ gìn kỷ luật, xử lý
cán bộ vi phạm kỷ luật tiếp tục được Đảng ta thực hiện một cách
nghiêm túc. Có công thì thưởng, có tội thì phạt, phải xử lý đúng các
quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đó là quan điểm nhất
quán của Đảng ta từ trước đến nay.
Trong những năm gần đây, nhất là từ khi thực hiện Nghị quyết
Trung ương 4 khóa XI, khóa XII về xây dựng Đảng, nhiều vụ việc,
vụ án lớn, phức tạp đã được khởi tố, truy tố, điều tra, xét xử với
nhiều mức án, hình thức kỷ luật thỏa đáng. Những cán bộ sai phạm
11ien quan đều phải chịu những hình thức kỷ luật nghiêm minh.
1.4.

1.4. Yếu tố ảnh hưởng đến trách nhiệm kỷ luật đối với công

chức, viên chức
- Kinh tế; chính trị; văn hóa; chính sách pháp luật.
Tiểu kết Chương 1
Trong Chương 1, trên cơ sở phương pháp duy vật biện chứng
và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lê Nin; tư tưởng Hồ Chí
Minh và các quan điểm của Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa, Nhà nước và pháp luật; về công tác cán bộ để phân
11


tích những khái niệm về công chức, viên chức, trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến
trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức để làm rõ vị trí, vai
trò của trách nhiệm kỷ luật trong hoạt động công vụ.

12


Chương 2
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH VỀ
TRÁCH NHIỆM KỶ LUẬT VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
PHÁP LUẬT VỀ TRÁCH NHIỆM KỶ LUẬT ĐỐI VỚI CÔNG
CHỨC, VIÊN CHỨC Ở HUYỆN HÓC MÔN, THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH
2.1. Thực trạng pháp luật hiện hành về trách nhiệm kỷ
luật đối với công chức, viên chức
2.1.1. Cơ sở pháp lý của trách nhiệm kỷ luật đối với công
chức, viên chức
Trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức không chỉ
được quy định trong một văn bản pháp luật cụ thể mà nó được thể
hiện ở nhiều văn bản như: Hiến pháp năm 2013, Luật Cán bộ, công
chức năm 2008, Luật Viên chức năm 2010, Nghị định số
06/2010/NĐ-CP ngày 25 tháng 01 năm 2010; Nghị định số
34/2011/NĐ- CP ngày 17 tháng 5 năm 2011; Nghị định số
27/2012/NĐ- CP ngày 06 tháng 4 năm 2012; Thông tư số
08/2011/TT-BNV của Bộ Nội vụ hướng dẫn một số điều của Nghị
định số 06/2010/NĐ-CP ngày 25 tháng 01 năm 2010 của Chính phủ
quy định những người là công chức.
2.1.2. Khái quát chung quy định của pháp luật hiện hành về
trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức
- Nguyên tắc: Mọi vi phạm kỷ luật đều phải bị xử lý một cách
khách quan, công bằng, nghiêm minh, đúng pháp luật. Mỗi hành vi
vi phạm pháp luật chỉ bị xử lý một hình thức kỷ luật. Nếu có nhiều
hành vi vi phạm pháp luật thì bị xử lý kỷ luật về từng hành vi vi
phạm và chịu hình thức kỷ luật nặng hơn một mức so với hình thức

13


kỷ luật áp dụng đối với hành vi nặng nhất, trừ trường hợp có hành vi
vi phạm phải xử lý kỷ luật bằng hình thức thôi việc. Không áp dụng
hình thức xử phạt hành chính thay cho hình thức kỷ luật.Cấm mọi
hành vi xâm phạm thân thể, danh dự, nhân phẩm của công chức, viên
chức trong quá trình xử lý kỷ luật.
- Nội dung, hình thức xử lý kỷ luật:
Đối với công chức: công chức vi phạm việc thực hiện nghĩa
vụ, đạo đức và văn hóa giao tiếp của công chức trong thi hành công
vụ; những việc công chức không được làm quy định tại Luật Cán bộ,
công chức năm 2008. Vi phạm pháp luật bị Tòa án kết án bằng bản
án có hiệu lực pháp luật. Vi phạm quy định của pháp luật về phòng,
chống tham nhũng; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; bình đẳng
giới; phòng, chống tệ nạn mại dâm và các quy định khác của pháp
luật liên quan đến công chức nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách
nhiệm hình sự thì tùy theo tính chất, mức độ sẽ bị áp dụng các hình
thức: Khiển trách; Cảnh cáo; Hạ bậc lương; Giáng chức; Cách chức;
Buộc thôi việc. Riêng hình thức “giáng chức”, “cách chức” chỉ áp
dụng đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý.
Đối với viên chức: Viên chức vi phạm việc thực hiện nghĩa vụ
của viên chức và những việc viên chức không được làm quy định tại
Luật viên chức năm 2010. Vi phạm các nghĩa vụ khác cam kết trong
hợp đồng làm việc đã ký kết với đơn vị sự nghiệp công lập. Vi phạm
pháp luật bị Tòa án kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật. Vi
phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng; thực
hành tiết kiệm, chống lãng phí; bình đẳng giới; phòng, chống tệ nạn
xã hội và các quy định khác của pháp luật liên quan đến viên chức
nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì tùy theo

14


tính chất, mức độ sẽ bị áp dụng các hình thức: Khiển trách; Cảnh
cáo; Cách chức; Buộc thôi việc. Riêng hình thức “cách chức” chỉ áp
dụng đối với viên chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý.
- Hình thức, thời hiệu, thời hạn xử lý kỷ luật công chức,
viên chức:
Thời hiệu xử lý kỷ luật cho cả công chức và viên chức đều là
24 tháng, kể từ thời điểm có hành vi vi phạm.
Thời hạn xử lý kỷ luật đối với công chức và viên chức đều
không quá 02 tháng; trường hợp vụ việc có những tình tiết phức tạp
cần có thời gian thanh tra, kiểm tra để xác minh làm rõ thêm thì thời
hạn xử lý kỷ luật có thể kéo dài nhưng tối đa không quá 04 tháng.
- Trình tự, thủ tục xem xét kỷ luật công chức, viên chức
Đối với công chức: Người đứng đầu cơ quan sử dụng công
chức chịu trách nhiệm tổ chức cuộc họp để công chức có hành vi vi
phạm pháp luật tự kiểm điểm và nhận hình thức kỷ luật. Người có
thẩm quyền xử lý kỷ luật quyết định thành lập Hội đồng kỷ luật để tư
vấn về việc áp dụng hình thức kỷ luật đối với công chức có hành vi
vi phạm pháp luật (trừ các trường hợp: Công chức có hành vi vi
phạm pháp luật bị phạt tù mà không được hưởng án treo; Công chức
giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý bị xem xét xử lý kỷ luật khi đã có kết
luận về hành vi vi phạm pháp luật của cấp ủy, tổ chức Đảng theo quy
định phân cấp quản lý cán bộ, công chức của Ban Chấp hành Trung
ương). Tổ chức họp Hội đồng kỷ luật. Ra quyết định kỷ luật.
Đối với viên chức: Người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập
quản lý viên chức chịu trách nhiệm tổ chức cuộc họp để viên chức có
hành vi vi phạm pháp luật tự kiểm điểm và nhận thức kỷ luật. Người
có thẩm quyền xử lý kỷ luật quyết định thành lập Hội đồng kỷ luật

15


để tư vấn về việc áp dụng hình thức kỷ luật đối với viên chức có
hành vi vi phạm pháp luật (trừ trường hợp viên chức bị Tòa án kết án
phạt tù mà không được hưởng án treo hoặc bị Tòa án kết án về hành
vi tham nhũng). Tổ chức họp Hội đồng kỷ luật. Ra quyết định kỷ
luật.
2.2.Sơ lược tình hình công chức, viên chức huyện Hóc Môn
2.2.1. Đặc điểm tình hình
Hóc Môn là huyện ngoại thành của Thành phố Hồ Chí
Minh. Diện tích tự nhiên là 10.943,4ha gồm 11 xã, 01 thị trấn với 87
ấp – khu phố, dân số 479. 563 nhân khẩu. Hiện nay, tổng số công
chức, viên chức huyện là 3.133 người (trong đó công chức là 361
người). Đội ngũ công chức, viên chức của huyện từng bước được nâng
lên về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị.
2.2.2. Đánh giá chung về chất lượng đội ngũ công chức,
viên chức huyện Hóc Môn
- Mặt mạnh: Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có tinh
thần trách nhiệm trong công việc, giữ vững đạo đức, phẩm chất cách
mạng, có ý thức tổ chức kỷ luật và chấp hành sự phân công của tổ
chức, có lối sống lành mạnh, giản dị, gắn bó với nhân dân và góp
phần vào kết quả phát triển kinh tế xã hội của huyện trong thời kỳ
mới. Công chức, viên chức giữ nhiệm vụ quản lý, lãnh đạo phát huy
khá tốt vai trò và khả năng của mình, không ngừng nâng cao hiệu
quả lãnh đạo, quản lý, điều hành, góp phần quan trọng vào sự đổi
mới hoạt động của hệ thống chính trị.
-Mặt hạn chế: Năng lực công tác trong thực tiễn của một số
cán bộ, công chức, viên chức chưa đồng đều, thiếu tính nhạy bén,
chủ động. Một số công chức, viên chức đạt chuẩn về chuyên môn

16


nhưng năng lực thực tiễn yếu, chưa nhạy bén trong việc bao quát tình
hình, thiếu bản lĩnh ứng phó với các vấn đề khó khăn phát sinh; một
vài công chức, viên chức được đào tạo chính quy nhưng không vận
dụng được kiến thức vào công tác, thiếu tính chuyên nghiệp. Đội ngũ
công chức, viên chức còn thiếu sự gắn kết trong hoạt động công vụ.
Một bộ phận công chức, viên chức chưa yên tâm công tác, chưa toàn
tâm toàn ý vì công việc; thiếu rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, để xảy ra
sai phạm, phải bị xử lý kỷ luật.
2.3.Thực tiễn thực hiện pháp luật về trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức ở huyện Hóc Môn
2.3.1. Tình hình công chức, viên chức bị kỷ luật
Từ năm 2011 đến 6 tháng năm 2017, huyện đã phát hiện và
tiến hành xử lý 34 trường hợp công chức, viên chức vi phạm. Trong
đó: 02 trường hợp kỷ luật là công chức giữ chức vụ lãnh đạo là
trưởng phòng thuộc Ủy ban nhân dân huyện. Có 32 trường hợp kỷ
luật là công chức, viên chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý
(trong đó số lượng công chức vi phạm bị xử lý kỷ luật nhiều hơn so
với viên chức). Hình thức kỷ luật cao nhất là buộc thôi việc, thấp
nhất là khiển trách. Trong đó: 08 trường hợp là khiển trách, 16
trường hợp là cảnh cáo, 02 trường hợp là cách chức, 08 trường hợp
là buộc thôi việc (trong đó số lượng viên chức bị thi hành hình thức
kỷ luật buộc thôi việc nhiều hơn công chức). Nội dung hành vi vi
phạm xảy ra chủ yếu ở lĩnh vực đất đai, xây dựng, ngân sách, đạo
đức lối sống.
2.3.2.Đánh giá chung thực tiễn thực hiện trách nhiệm kỷ
luật đối với công chức, viên chức huyện Hóc Môn
Mặt được: Công tác xử lí kỉ luật công chức, viên chức được

17


cải thiện hơn cả về chất và lượng. Việc kiên quyết xử lí các vi phạm
của công chức, viên chức nhất là các trường hợp công chức, viên
chức giữ nhiệm vụ lãnh đạo, quản lý vi phạm nghiêm trọng kỷ luật,
vi phạm pháp luật đã góp phần cải thiện hình ảnh người công chức,
viên chức trong lòng nhân dân.
Mặt hạn chế: Tình hình vi phạm trách nhiệm kỷ luật đối với
công chức, viên chức vẫn diễn ra phức tạp; hành vi vi phạm của công
chức, viên chức khá tinh vi và biểu hiện có sự liên kết với nhau giữa
các đơn vị, chức vụ khác nhau nhất là ở các lĩnh vực địa chính, xây
dựng, ngân sách, kinh tế. Nhiều hành vi vi phạm kỷ luật chỉ bị cắt thi
đua, nhắc nhở, kiểm điểm, phê bình rút kinh nghiệm mà không tiến
hành xử lý. Có trường hợp đã có kết luận về hành vi vi phạm nhưng
người đứng đầu cơ quan, đơn vị không kịp thời tiến hành quy trình,
thủ tục xử lý kỷ luật theo quy định dẫn đến hết thời hiệu, thời hạn xử
lý kỷ luật. Hình thức kỷ luật của các cơ quan, đơn vị đề xuất chưa sát
với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm. Công tác phối hợp giữa
các ban ngành, giữa huyện và cơ sở trong triển khai công tác theo dõi
thi hành pháp luật đôi lúc chưa chặt chẽ.
Nguyên nhân mặt được: Huyện có nhiều giải pháp cụ thể,
thiết thực nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm và hành động của cán
bộ, công chức, viên chức trong thực hiện công vụ. Từng cán bộ, công
chức, viên chức luôn cố gắng thực hiện có trách nhiệm, nghiêm túc,
đầy đủ các quy định của cơ quan về kỷ luật, kỷ cương hành chính,
thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Nguyên nhân hạn chế: Nghị định 34/2011/NĐ-CP quy định
việc áp dụng các hình thức kỷ luật, trình tự, thủ tục và thẩm quyền
xử lý kỷ luật đã được ban hành chậm so với hiệu lực của Luật Cán

18


bộ, công chức đến gần 02 năm.Việc triển khai thực hiện các nội dung
cải cách hành chính vẫn còn chậm và lúng túng, cơ chế “xin - cho”
trong hoạt động công vụ vẫn còn; thủ tục hành chính còn rườm rà.
Việc chấp hành sự chỉ đạo, điều hành của Ủy ban nhân dân ở một số
cơ quan, công chức, viên chức chưa nghiêm. Cơ chế kiểm tra, giám
sát chế độ công vụ của công chức, viên chức chưa đáp ứng yêu cầu.
Công tác thanh tra, kiểm tra về kỷ luật, kỷ cương hoạt động công vụ
chưa được quan tâm đúng mức. Công tác quán triệt của người đứng
đầu tại một số cơ quan, đơn vị chưa được thường xuyên; chưa chưa
bám sát nội dung chỉ đạo. Chế độ trách nhiệm của cán bộ, công chức
chưa rõ ràng. Các cơ quan, đơn vị có công chức, viên chức vi phạm
chưa chủ động xử lý theo quy định. Ý thức chấp hành kỷ luật, kỷ
cương hành chính, đạo đức công vụ trong thi hành nhiệm vụ của một bộ
phận công chức, viên chức chưa cao, thậm chí có biểu hiện thích hưởng
thụ, lười biếng chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân.
2.4.Các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức ở huyện Hóc Môn
Kinh tế - xã hội; văn hóa lối sống nông thôn; chính sách pháp
luật; sự công khai, minh bạch trách nhiệm kỷ luật đối với công chức,
viên chức trong cơ quan, đơn vị.
Tiểu kết Chương 2
Chương 2 là những nội dung nghiên cứu thực trạng pháp luật
hiện hành và thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về trách nhiệm kỷ
luật đối với công chức, viên chức ở huyện Hóc Môn nhằm đưa ra
những kết luận cho vấn đề, làm cơ sở cho những đề xuất ở chương
sau.

19


Chương 3
MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN
PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ
THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRÁCH NHIỆM KỶ LUẬT
ĐỐI VỚI CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC
3.1. Hoàn thiện pháp luật về trách nhiệm kỷ luật đối với công
chức, viên chức
3.1.1. Quan điểm hoàn thiện pháp luật về trách nhiệm kỷ
luật đối với công chức, viên chức
Một là, phải đảm bảo thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đúng đắn
chủ trương của Đảng về kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động quản lý
nhà nước nói chung và trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên
chức trong hoạt động công vụ nói riêng.
Thứ hai, xuất phát từ thực tiễn Việt Nam, đồng thời tiếp thu có
chọn lọc kinh nghiệm quốc tế về xây dựng và tổ chức thi hành pháp
luật về trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức nhà nước;
bảo đảm tính kế thừa và tính hiện đại.
Ba là, trên cơ sở phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế trong
quá trình xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.
Bốn là, quán triệt nguyên tắc tập trung dân chủ và vai trò
người đứng đầu cơ quan, đơn vị.
Năm là, hoàn thiện pháp luật về trách nhiệm kỷ luật đối với
công chức, viên chức cần được tiến hành đồng bộ với cải cách hành
chính và hoàn thiện hệ thống pháp luật chung.
3.1.2. Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức
Một là, thể hiện được tinh thần chủ động phòng ngừa và kiên

20


quyết đấu tranh chống mọi hành vi vi phạm kỷ luật, vi phạm pháp
luật của công chức, viên chức theo nguyên tắc “Mọi vi phạm pháp luật
đều được phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh”.
Hai là, khắc phục được những yếu kém, hạn chế của thực
trạng quy định pháp luật và thực hiện pháp luật về trách nhiệm kỷ
luật đối với công chức, viên chức.
Ba là, tạo điều kiện thuận lợi cho sự tham gia rộng rãi của cán
bộ, công chức, viên chức và các đối tượng liên quan đến phạm vi
điều chỉnh và áp dụng pháp luật về trách nhiệm kỷ luật góp ý cho dự
thảo văn bản quy phạm pháp luật.
Bốn là, tạo được hành lang pháp lý toàn diện, đồng bộ và đảm
bảo tính minh bạch, rõ ràng, cụ thể về trách nhiệm kỷ luật đối với
công chức, viên chức; phát huy tối đa trách nhiệm của công chức,
viên chức khi thực hiện chức trách, nhiệm vụ của mình.
3.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về trách
nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức
+ Về đối tượng áp dụng chế độ kỷ luật đối với công chức
trong bộ máy lãnh đạo của các đơn vị sự nghiệp công lập;
+ Quy định về xử lý kỷ luật đối với công chức, viên chức;
+ Về đối tượng được miễn trách nhiệm kỷ luật;
+ Về hình thức kỷ luật;
+ Về thời hiệu xử lý kỷ luật;
+ Về thời hạn xử lý kỷ luật;
+ Về thẩm quyền xử lý kỷ luật;
+ Về các quy định khác liên quan đến công chức, viên chức bị
kỷ luật;

21


3.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện
pháp luật về trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức ở
huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh
+ Nâng cao nhận thức về trách nhiệm kỷ luật trong hoạt động
công vụ cho đội ngũ công chức, viên chức.
+ Giải pháp tổ chức thực hiện: Chỉ đạo, điều hành; Chấn chỉnh
kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động công vụ; Thực hiện thường xuyên,
hiệu quả công tác kiểm tra, thanh tra công vụ; Xây dựng và nâng cao
chất lượng đội ngũ công chức, viên chức huyện về trình độ chuyên
môn, năng lực thực tiễn; Nêu cao vai trò, trách nhiệm người đứng
đầu; Công khai, minh bạch nội dung, kết quả xử lý kỷ luật công
chức, viên chức; Phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các
đoàn thể chính trị - xã hội huyện trong thực hiện pháp luật về trách
nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức huyện.
Tiểu kết Chương 3
Chương 3 là những kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp
luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về trách nhiệm kỷ luật
đối với công chức, viên chức.

22


KẾT LUẬN
Trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức là một chế
định không thể thiếu trong hệ thống pháp luật để Nhà nước kiểm soát
hành vi và cả thái độ của những người phục vụ trong tổ chức, bộ máy
của mình. Trong những năm qua, việc thực hiện pháp luật về trách

nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên chức ở huyện Hóc Môn, thành
phố Hồ Chí Minh đã tạo được hiệu quả cơ bản bước đầu, thể hiện
tinh thần thượng tôn pháp luật.
Bên cạnh kết quả đạt được, tình hình vi phạm trách nhiệm kỷ
luật đối với công chức, viên chức vẫn diễn ra phức tạp; hành vi vi
phạm của công chức, viên chức khá tinh vi và biểu hiện có sự liên
kết với nhau giữa các đơn vị, chức vụ khác nhau nhất là ở các lĩnh
vực địa chính, xây dựng, ngân sách, kinh tế. Vẫn còn trường hợp
công chức, viên chức sai phạm chưa được xử lý kịp thời, hình thức
xử lý kỷ luật chưa tương xứng với tính chất, mức độ của hành vi vi
phạm.
Đề tài nghiên cứu “Trách nhiệm kỷ luật đối với công chức,
viên chức từ thực tiễn huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh”
với mong muốn góp phần hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả
thực hiện pháp luật về trách nhiệm kỷ luật đối với công chức, viên
chức trong thời gian tới.

23