Tuần 1. Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỉ XX

Tiết 1 - 2: Văn học sử


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
I.KHÁI QUÁT VHVN TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1975
1.Vài nét về hồn cảnh lịch sử, xã hội,
văn hố
* Về lịch sử xã hội
- Văn học vận động và phát triển dưới sự
lãnh đạo của Đảng cộng sản, tạo nên nền
văn học thống nhất và nhà văn kiểu mới
nhà văn – chiến sĩ.
- Cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám
năm 1945 đã giật tung xiềng xích 80 năm
thống trị của thực dân Pháp và phát xít
Nhật.

? Em hãy nêu vài
nét về hồn cảnh
lịch sử, xã hội của
văn học VN từ
Cách mạng tháng
Tám năm 1945 đến
hết thế kỷ XX?


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
I.KHÁI QUÁT VHVN TỪ CÁCH MẠNG

THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN NĂM
1975
1.Vài nét về hoàn cảnh lịch sử, xã hội,
văn hoá
* Về lịch sử xã hội
- Tháng 7 - 54, hiệp định Giơnevơ
được ký kết, hồ bình trên miền Bắc.
- Thực dân Pháp rắp tâm quay trở lại
nước ta, cuộc kháng chiến kéo dài 9
năm gian khổ.
- Cuộc cách mạng ruộng đất những
năm 1953 – 1955.
- Đất nước bị chia cắt hơn 20 năm.


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
I.KHÁI QUÁT VHVN TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1975
1.Vài nét về hồn cảnh lịch sử, xã hội,
văn hố
* Về lịch sử xã hội
- Công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc
(1958 -1960). Hai cuộc k/c vĩ đại của dân
tộc.
- Quần chúng nhân dân: công nhân và
nông dân, được cách mạng giải phóng đã
phát huy sức mạnh.

Đất nước diễn ra nhiều sự kiện lớn

lao.


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX

Chính phủ nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà, ngày 3/11/1946.


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
I.KHÁI QUÁT VHVN TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1975
1.Vài nét về hồn cảnh lịch sử, xã hội,
văn hố
* Về văn hóa tư tưởng
• Đề cương văn hố Việt Nam (1943) của
ĐCS Đơng Dương khẳng định: văn hố
là một mặt trận quan trọng của cuộc đấu
tranh cách mạng.
• Chủ nghĩa Mác và văn hóa Việt Nam
( Trường Chinh).

Văn hóa tư tưởng  Nền tảng sức
mạnh của văn học cách mạng.

? Em hãy nêu vài nét
về hồn cảnh văn
hóa của văn học VN
từ Cách mạng tháng

Tám năm 1945 đến
hết thế kỷ XX?


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
I.KHÁI QUÁT VHVN TỪ
CÁCH
MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN
NĂM 1975
2.Quá trình phát triển và những
thành tựu chủ yếu
a. Chặng đường từ năm 1945
đến năm 1954
* Lịch sử:
- Đất nước vừa giành độc lập.
-Tiến hành cuộc k/c chống Pháp.
* Văn học:

Kim
Lân


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng
đường

1945

đến
1954

Chủ đề
chính

- Từ 1945 - 1946:
Phản ánh niềm
vui của nhân dân
khi đất nước
được giải phóng.

Thành tựu

Thể loại:
Truyện ngắn và
kí ( SGK)
+ Một lần tới thủ
đô và Trận Phố
ràng
+ Đôi mắt và Ở
rừng
(1951)

Tác giả
tiêu biểu

Trần Đăng

Nam Cao

KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng
đường

Chủ đề
chính
- Từ 1946 – 1954:

1945
đến
1954

Thành tựu

Làng

Tác giả
tiêu biểu

Kim Lân

+ Phản ánh cuộc Thư nhà
kháng chiến chống
Pháp gắn bó sâu Vùng mỏ
sắc với đời sống
cách

mạng
và Xung kích
kháng chiến.

Hồ Phương

+ Khám phá sức Đất nước đứng
mạnh và những
lên
phẩm chất tốt đẹp
của nhân dân.
Truyện Tây Bắc

Nguyên Ngọc

Võ Huy Tâm
Nguyễn
Thi

Tơ Hồi

Đình


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng
đường

Chủ đề

1945
đến
1954

+ Thể hiện niềm
tự hào dân tộc
và niềm tin vào
tương lai tất
thắng của cuộc
kháng chiến.

Thành tựu

THƠ CA
- Cảnh khuya,
Cảnh rừng Việt
Bắc, Rằm tháng
giêng, Lên núi...
- Bên kia sông
Đuống (1948)
- Tây Tiến
(1947)

Tác giả
tiêu biểu

Hồ Chí Minh

Hồng Cầm
Quang Dũng


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng
đường

1945
đến
1954

Chủ đề

Thành tựu

- Ca ngợi Tổ
quốc,
quần
chúng
cách
mạng.
- Cổ vũ phong
trào Nam tiến.
- Biểu dương tấm
gương vì nước
qn mình.

Thể loại: Kịch
Bắc Sơn,
Những người
ở lại.
- Chị Hịa

Tác giả
tiêu biểu

Nguyễn Huy
Tưởng
Học Phi


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng
đường

1945
đến
1954

Chủ đề

Thành tựu

LL phê bình:
- Chủ nghĩa

Mác và vấn đề
văn hóa Việt
Nam
- Nhận đường,
Mấy vấn đề văn
nghệ
- Quyền sống
con người trong
“ Truyện Kiều”

Tác giả
tiêu biểu

Trường Chinh

Nguyễn Đình
Thi
Hồi Thanh


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
b. Chặng đường từ 1955- 1964:
* Lịch sử:

Em hãy trình bày
những nét chính về
hồn cảnh lịch sử xã
- Xây dựng CNXH ở miền Bắc.
hội

chặng
1955- Đấu tranh thống nhất đất nước.
- Đề tài chiến tranh kết thúc, các tác 1964?
giả chủ yếu miêu tả tổn thất về số
phận của cá nhân trong chiến tranh

* Văn học:

Nguyễn
Tơ Hồi
Khải


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng.

1955
đến
1964

Chủ đề

Thành tựu

- Văn xuôi:
- Ngợi ca công nhiều đề tài.
cuộc xây dựng + Đổi mới khát
CNXH.

vọng hạnh phúc.
Đi bước nữa

- Nỗi đau chia
cắt và ý chí Mùa lạc
thống nhất đất Anh Keng
nước
+ Kháng chiến

Tác giả
tiêu biểu

Ng Thế Phương
Nguyễn Khải
Nguyễn Kiên

chống Pháp
Sống mãi với
thủ đô

Nguyễn Huy
Tưởng


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX

Các
chặng.

1955
đến
1964

Chủ đề

Thành tựu

Tác giả
tiêu biểu

- Ngợi ca công Cao điểm cuối Hữu Mai
cuộc xây dựng cùng
Trước giờ nổ Lê Khâm
CNXH.
súng
- Nỗi đau chia
cắt và ý chí
thống nhất đất
nước

+ Đề tài hiện
thực c/s trước
c/m
- Tranh tối tranh
sáng
- Mười năm
- Vỡ bờ
- Cửa biển

Ng Công Hoan
Tô Hồi
Ng Đình Thi
Ngun Hồng


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng.

1955
đến
1964

Chủ đề

- Ngợi ca cơng
cuộc xây dựng
CNXH.
- Nỗi đau chia
cắt và ý chí
thống nhất đất
nước

Thành tựu

Tác giả
tiêu biểu

+ Đề tài công
cuộc XDCNXH
- Sông Đà

Nguyễn Tuân

- Bốn năm sau

Ng Huy Tưởng

- Cái sân gạch

Đào Vũ

THƠ CA
- Gió lộng
Tố Hữu
- Ánh sáng và phù Chế Lan Viên
sa
Xuân Diệu
- Riêng chung...


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng.

Chủ đề

Thành tựu

Tác giả
tiêu biểu

KỊCH

1955
đến
1964

- Ngợi ca công
cuộc xây dựng
CNXH.
- Nỗi đau chia
cắt và ý chí
thống nhất đất
nước

- Một đảng viên

Học Phi

- Ngọn lửa

Nguyễn Vũ

- Chị Nhàn và
Nổi gió

Đào Hồng Cẩm


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
c. Chặng đường từ 1965- 1975:

Em hãy trình bày
những nét chính về
* Lịch sử
- Ngày 5.8.1964 - dân quân miền Bắc hoàn cảnh lịch sử xã
chặng
1965bắn rơi máy bay của Mỹ, Sự nổi dậy hội
của Điện Biên Phủ trên không - HN - 1975?
chiến dịch HCM.
- Thời kì k/c chống Mĩ ác liệt.
* Văn học:

Lưu Quang Vũ


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng.

1965
đến
1975

Chủ đề

Thành tựu

VĂN XUÔI
Miền Nam:
- Ngợi ca chủ - Người mẹ cầm
nghĩa yêu nước súng
và anh hùng - Rừng xà nu
- Hòn đất
cách mạng
Miền Bắc
- Vùng trời
- Cửa sơng
- Dấu chân người
lính

Tác giả
tiêu biểu

Nguyễn Thi
Ng Trung Thành
Anh Đức
Hữu Mai
Ng Minh Châu


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các

chặng.

Chủ đề

Thành tựu

Tác giả
tiêu biểu

THƠ CA

- Mở rộng và
1965 đào sâu hiện
đến thực,
tăng
1975 cường chất suy
tưởng và chính
luận

- Ra trận, Máu và
hoa

Tố Hữu

- Mặt đường k/v

Ng Khoa Điềm

- Gió Lào cát trắng Xuân Quỳnh
- Cát trắng

Nguyễn Duy

- Hương cây, bếp
lửa...

Lưu Quang Vũ


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
Các
chặng.

Chủ đề

Thành tựu

Tác giả
tiêu biểu

KỊCH

- Mở rộng và
1965 đào sâu hiện
đến thực,
tăng
1975 cường chất suy
tưởng và chính
luận

- Q hương Việt Xn Trình
Nam, Thời tiết
ngày mai
- Đại đội trưởng Đào Hồng Cẩm
của tôi
- Đôi mắt
LÝ LUẬN PBVH

Vũ Dũng Minh
Đặng Thai Mai,
Chế Lan Viên.


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
c. Văn học vùng địch tạm chiếm
- Phức tạp: Xen kẽ nhiều xu hướng
Những hiểu biết của
phản động, tiêu cực đồi trụy và tiến bộ,
em về văn học vùng
yêu nước và cách mạng.
địch tạm chiếm và kể
tên một số tác phẩm
- Hình thức thể loại: gọn nhẹ như
chính?
truyện ngắn, phóng sự, bút ký.
- Tác phẩm tiêu biểu:
+ Hương rừng Cà Mau ( Sơn Nam)
+ Thương nhớ mười hai ( Vũ Bằng)

KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
I. KHÁI QUÁT VHVN TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1975
1. Vài nét về hồn cảnh lịch sử, xã hội,
văn hố

2.Q trình phát triển và những thành tựu
chủ yếu
3. Những đặc điểm cơ bản của VHVN từ
năm 1945 đến năm 1975.
a. Nền văn học chủ yếu vận động theo
hướng cách mạng hoá, gắn bó sâu sắc
với vận mệnh chung của đất nước

? Khuynh hướng sử
thi được biểu hiện
ntn ở đề tài trong t/p
VH từ 1945 đến năm
1975? Chứng minh?


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
3. Những đặc điểm cơ bản của VHVN từ
năm 1945 đến năm 1975.
a. Nền văn học chủ yếu vận động theo ? Thế nào là một nền
hướng cách mạng hố, gắn bó sâu sắc văn học chủ yếu vận

với vận mệnh chung của đất nước
động theo hướng c/m

hóa, gắn bó với vận
- Khuynh hướng tư tưởng chủ đạo: tư
mệnh đất nước?

tưởng cách mạng, văn học là vũ khí phục vụ
cách mạng, nhà văn – chiến sĩ.
- Đề tài: Tổ Quốc: đấu tranh thống nhất đất
nước, xây dựng CNXH.
- Nhân vật trung tâm: người chiến sĩ, dân
quân, du kích, TNXP, người lao động, cá
nhân, tập thể  Phản chiếu v/đ LSDT.


KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG
THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỶ XX
3. Những đặc điểm cơ bản của VHVN từ
năm 1945 đến năm 1975.
a. Nền văn học chủ yếu vận động theo ? Đại chúng có vai
hướng cách mạng hố, gắn bó sâu sắc trị như thế nào trong
với vận mệnh chung của đất nước
nền văn học giai

đoạn 1945 - 1975?
b. Nền văn học hướng về đại chúng
- Đại chúng: vừa là đối tượng phản ánh,
vừa là đối tượng phản ánh của văn học. Cái
nhìn mới của người sáng tác về ND. Đất

Nước là của ND.
- Nội dung: quan tâm n/d; phản ánh nỗi bất
hạnh c/đ cũ, niềm vui c/đ mới, khả năng
c/m...
- Hình thức: ngắn gọn, ngơn ngữ bình dị...