Tuần 2. Khái quát văn học dân gian Việt Nam

NGệế VAấN 10

ẹaởng Hửừu
Hoaứng


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
I. Định nghĩa
II. Đặc trưng của văn học dân gian
III. Hệ thống thể loại văn học dân gian
IV. Giá trị cơ bản của văn học dân gian
V. Tổng kết


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
I. Định nghĩa
Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật
ngôn từ truyền miệng, sản phẩm của quá trình
sáng tác tập thể nhằm mục đích phục vụ trực
tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống
cộng đồng.
Văn học dân gian chỉ là một bộ phận của văn
hoá dân gian.


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
II. ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI VĂN HỌC DÂN GIAN
1. Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ
thuật ngôn từ truyền miệng.
a.Tính truyền miệng
Ngôn từ truyền miệng tạo nên nội dung, ý

nghĩa, thế giới nghệ thuật của tác phẩm văn
học dân gian.
- Văn học dân gian tồn tại và lưu hành theo
phương thức truyền miệng.
- Nói đến truyền miệng là nói đến diễn
xướng dân gian.
-


Con cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng tiếng



Khái quát văn học dân gian Việt Nam
II. ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI VĂN HỌC DÂN GIAN
1. Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ
thuật ngôn từ truyền miệng.
b.Tính tập thể
- Văn học dân gian là kết quả của sáng tác tập
thể.
- Quá trình sáng tác tập thể: Một người khởi
xướng  Tác phẩm hình thành Tập thể tiếp
nhận  Người khác lưu truyền và sáng tạo.
- Mọi người có quyền tu bổ chỉnh sửa sáng tác
dân gian.


Khái quát văn học dân gian Việt Nam

II. ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI VĂN HỌC DÂN GIAN
1. Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ
thuật ngôn từ truyền miệng.
Tính truyền miệng và tính tập thể
là những đặc trưng cơ bản chi phối, xuyên suốt
quá trình sáng tạo và lưu truyền tác phẩm văn
học dân gian, thể hiện sự gắn bó mật thiết của
văn học dân gian với các sinh hoạt khác của
cộng đồng.


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
III. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN
- Rất phong phú và đa dạng, gồm: Thần thoại, sử
thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn,
truyện cười, tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, truyện
thơ,…
- Các thể loại cần chú ý:
1. Sử thi
2. Truyền thuyết
3. Truyện cổ tích
4. Ca dao


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN

1. Sử Thi
Là tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn
ngữ có vần nhịp, xây dựng những hình tượng nghệ thuật

hoành tráng, hào hùng để kể về mộthoặc nhiều biến cố lớn
diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân cổ đại.

Một ngôi đền Ấn Độ

Nhà Rông


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN

2. Truyền thuyết
Là tác phẩm tự sự dân gian kể về sự kiện và nhân vật lịch sử
(hoặc có liên quan đến lịch sử) theo xu hướng lí tưởng hoá, qua
đó thể hiện sự ngưỡng mộ và tôn vinh của nhân dân đối với
những người có công với đất nước, dân tộc hoặc cộng đồng cư
dân của một vùng.

Cổ Loa


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN
3. Truyện cổ tích
Là tác phẩm tự sự dân gian mà cốt truyện và hình tượng được hư cấu có chủ
định kể về số phận bình thường trong xã hội, thể hiện tinh thần nhân đạo
và lạc quan của nhân dân lao động.

Thị rụng bị bà Bà để bà ngửi chứ bà không ăn (Tấm Cám)

Khái quát văn học dân gian Việt Nam
II. HỆ THỐNG THỂ LOẠI CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN
4. Ca dao
Là lời thơ trữ tình dân gian, thường kết hợp với âm nhạc
khi diễn xướng được sáng tác nhằm diễn tả
thế giới nội tâm của con người.

Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai


Khái quát văn học dân gian Việt Nam

IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN

1. Giá trị nhận thức
2. Giá trị giáo dục
3. Giá trị thẩm mĩ


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN
1. Giá trị nhận thức
Văn học dân gian là kho tri thức phong phú
về đời sống các dân tộc.
+ Tri thức trong văn học dân gian: thuộc mọi lĩnh vực
đúc kết từ thực tiễn, thể hiện thái độ quan điểm
nhận thức của nhân dân
+ Các tri thức đó được trình bày bằng ngôn ngữ nghệ thuật

đầy sức hấp dẫn nên dễ phổ biến và tiếp thu.


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN
2. Giá trị giáo dục

Có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người
+ Giáo dục tinh thần lạc quan, nhân đạo.
+ Hình thành phẩm chất tốt đẹp: lòng yêu quê
hương đất nước, những đức tính vị tha…


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN
3. Giá trị thẩm mĩ

Là những tác phẩm mẫu mực về nghệ thuật do được
thử thách qua thời gian khiến cho “từ đứa trẻ đầu
xanh đến cụ già tóc bạc đều truyền tụng và yêu dấu”


Khái quát văn học dân gian Việt Nam
IV. GIÁ TRỊ CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC DÂN GIAN

- Trong nhiều thế kỉ khi văn học viết mới hình
thành văn học dân gian đóng vai trò chủ đạo.
- Khi văn học viết phát triển, văn học dân gian là
nguồn nuôi dưỡng, cơ sở của văn học viết.
- Góp phần làm cho văn học Việt Nam trở nên

phong phú đa dạng và đậm đà bản sắc dân tộc.


Khái quát văn học dân gian Việt Nam

V. TỔNG KẾT

Văn học dân gian chứa đựng những giá trị lớn lao
vì vậy cần trân trọng và phát huy.