Bài 25. Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)

Năm học 2013 - 2014

Giáo viên: Hong
ThNgày
M 08
L tháng 02 năm
Thứ Năm,
2007

Trờng THCS Quảng Phng


Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn
đối thoại sau ?

Lan: Bình ơi ! Tối nay chúng mình đi xem ca
nhạc đi
Bình: Tiếc quá ! Tối nay mình phải đi đón
bà ngoaị ở quê ra.
Lan: Thế thì chủ nhật chúng mình đi xem
vậy!
Bình: ừ, thế cũng đợc.


Tit 131:
Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)

I. Điều kiện sử dụng hàm ý
* Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con

Con chỉ
chỉđ
đợcợcăn
ănở
nhà
ở
nhà
bữa
bữa
nàynày
nữanữa
thôi.thôi
U không
. U không
muốn
muốn
tranhănăntranh
của con.
của
Con cứ
con.
Conăncứthật
ăn no,
thậtkhông
no, không
phải phải
nhờng
nhnhịn
ờng nhịn
cho u.

cho u.
U đã
bán con
Cái Tí ch
a hiểu
hết ý câu nói của mẹ, nó Sau
xámba
mặt lại
cho nhà cụ
và hỏi bằngNghị
giọng
luống cuống:
ny con
thôn
- Vậy thì Đoài
bữa. sau con ăn ở đâu ?
không đ
ợc ởcon
nhà bằng
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó
với thầy u
cách
xót sẽ
xa:
- Con
Con
sẽăn
ănởởnhà
nhà
cụcụ

Nghị
Nghị
thôn
thôn
Đoài.
Đoài. v cỏc em
na, u ó
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh
bánbên
con.tai,
nó liệng củ khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn
bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
con ở nhà chơi với em con.


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)

I. Điều kiện sử dụng hàm ý
* Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ đợc ăn
ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn tranh ăn của
con. Con cứ ăn thật no, không phải nhờng nhịn cho u.
Cái Tí cha hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại
và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?

Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngó con bằng
cách
xót xa:
- Con
sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống nh sét đánh bên tai,
nó liệng củ khoai vào rổ và oà lên khóc:
- U bán con thật đấy ? Con van u, con lạy u, con còn
bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để cho
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
con ở nhà chơi với em con.


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)
I. Điều kiện sử dụng hàm ý

* Ghi nhớ: (SGK - trang 91)
Để sử dụng hàm ý, cần có hai điều kiện sau
đây:
- Ngời nói (ngời viết) có ý thức đa hàm ý vào
câu nói.
- Ngời nghe (ngời đọc) có năng lực giải đoán
hàm ý.


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)

Mu chuyện vui
Mình
1.NHầM
không ở
Một anh sờ lên cổ áo, thấy
bẩn con
làmrận, sợ ngời ta cời
vội vàng hất nó xuốnggì
đất
Tởng là
cónói:
rận
--TTởng
phải.
ởnglà
làcon
conrận,
rận,hoá
hoá ra
ra không
không
phải.không bẩn,
!
Có ngời cúi xuống đất cố tình tìm thế
đợc con
mà rận
có
-nhặt
Tởng lên:
là không phải, hoá ra con rận.

rận !
- Tởng là không phải, hoá ra con rận.
(Truyện cời dân gian Việt Nam)


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)
Mu chuyện vui

Trông em
thật là
2. Kẻ cắp gặp bà già
đẹp
Có hai anh chàng đi chơi gặp một xinh
cô gái.
Anh !
Em đẹp
chàng thứ nhất nói:
--Chào
Chàoem,
em,trông
trôngem
emnh
nhHằng
HằngNga
Nga. nh Hằng
Nga !
Anh chàng thứ hai:
Anh cứ

cứ ttởng
ởng em
em là
là ng
ngời
ời ở Cung
cung quảng mới xuống.
-- Anh
Hai anh
xuống.
Cô gái:
là kẻ núi
Thếhai
haianh
anhlàlàbạn
bạncủa
củachú
chúCuội
Cuộià?
à?
- -Thế
dối !


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)
I. Điều kiện sử dụng hàm ý

* Ghi nhớ: (SGK - trang 91)

II. Luyện tập
1. Bài tập 1: Ngời nói, ngời nghe những câu in đậm
dới đây là ai ? Xác định hàm ý của mỗi câu ấy. Theo
em, ngời nghe có hiểu hàm ý của ngời nói không ?
Những
tiết
nào
chứng
điều đó.
a. Anhchi
nói
nữa
đi.
- Ôngtỏgiục.
Mi bỏc v cụ vo
- Báo cáo hết ! Ngời con traiung
vụt nc!
trở lại giọng vui vẻ

- Năm
phút
nữa
là m
CònCòn
haihai
mơi
thôi.
Bác
vẻ.

- Năm
phút
nữa
làời.
mời.
mphút
ơi phút
thôi.
và cô
trong
nhà.nhà.
Chè đã
rồi đấy.
Bác
vàvào
cô vào
trong
Chèngấm
đã ngấm
rồi đấy.
Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục cả chính ng
ời hoạ sĩ già. Ông theo liền anh thanh niên vào
trong nhà, đảo nhìn qua một lợt trớc khi ngồi
(Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ S
xuống ghế.


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)

I. Điều kiện sử dụng hàm ý
II. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2: Hàm ý của câu in đậm dới đây là gì ?
Vì sao em bé không nói thẳng đợc mà phải sử
dụng hàm ý ? Việc sử dụng hàm ý có thành công
không
? Vì
?
Nó nhìn
dáo sao
dác một
lúc rồi kêu lên:

- Cơm sôi rồi, chắt nớc giùm cái ! Nó cũng lại nói trổng.
Tôi lên tiếng mở đờng cho nó:
- Cháu phải gọi Ba chắt nớc giùm con, phải nói nh vậy.
Nó nh không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:
-- Cơm
Cơm sôi
sôirồi,
rồi,nhão
nhão
bây
bây
giờ ! Chắt nớc giùm để cơm khỏi n
giờ !
Anh Sáu vẫn ngồi im []
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lợc ngà)

Bµi 25 – TiÕt 131

NghÜa têng minh vµ hµm ý (tiÕp theo)
I. §iÒu kiÖn sö dông hµm ý
II. LuyÖn tËp
1. Bµi tËp 1:
2. Bµi tËp 2:
3. Bµi tËp 3: H·y ®iÒn vµo lît lêi cña B trong ®o¹n
tho¹i sau ®©y mét c©u cã hµm ý tõ chèi.

A: Mai vÒ quª víi m×nh ®i !
B: /…/
A. §µnh vËy.


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)
I. Điều kiện sử dụng hàm ý
II. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
3. Bài tập 3 :
4. Bài tập 4 :
Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh hy vọng với con
đờng trong các câu sau:
Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hy vọng thì không thể nói đâu
là thực đâu là h cũng giống nh những con đờng trên mặt
đất; kỳ thực trên mặt đất vốn làm gì có đờng. Ngời ta đi mãi

thì thành đờng thôi.
(Lỗ Tấn, Cố hơng)


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)
I. Điều kiện sử dụng hàm ý
II. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
3. Bài tập 3 :
4. Bài tập 4 :
5. Bài tập 5: Tìm những câu có hàm ý mời mọc
hoặc từ chối trong các đoạn đối thoại giữa em bé
với những ngời ở trên mây và sóng ( trong bài
Mây và sóng của Ta-go). Hãy viết thêm vào mỗi
đoạn một câu có hàm ý mời mọc rõ hơn.


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)
Mây và sóng
Mẹ ơi, trên mây có ngời gọi con:
Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ
chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc.
Con hỏi: Nhng làm thế nào mình lên đó đợc?
Họ đáp: Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đa tay lên trời, cậu
sẽ đợc nhấc bổng lên tận tầng mây.

Mẹ mình đang đợi ở nhà- con bảo -Làm thế nào có thể
rời mẹ mà đến đợc?
Thế là họ mỉm cời bay đi.
Nhng con biết có trò chơi thú vị hơn, mẹ ạ.
Con là mây và mẹ sẽ là trăng.
Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời
xanh thẳm.
(Ta-go)


Bài 25 Tiết 131

Nghĩa tờng minh và hàm ý (tiếp theo)
I. Điều kiện sử dụng hàm ý
II. Luyện tập
IV . Hớng dẫn về nhà

-Nắm đợc điều kiện sử dụng hàm ý, tác dụng
của hàm ý và vận dụng phù hợp.

- Làm tiếp bài tập 1-b,c; bài tập 4, bài tập 5
(đoạn 2).
- Ôn tập về thơ chun b cho kim tra 1 tit:
* Gợi ý : + Đọc và phân tích nhan các bài thơ
đã học.
+ Nêu cảm nhận một số đoạn thơ, một câu thơ,
thơ
một hình ảnh thơ mà em thích.