Bài 26. Hội thoại

TRƯỜNG THCS SUỐI NGÔ

GIÁO VIÊN: ĐỖ THỊ THANH XUÂN


KIỂM TRA MIỆNG
Câu 1: Hành động nói là gì? Nêu những kiểu hành
động nói thường gặp?
- Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời
nói nhằm mục đích nhất định.
- Các kiểu hành động nói:
+ Hỏi.
+ Trình bày.
+ Bộc lộ cảm xúc.
+ Điều khiển.
+ Hứa hẹn.


KIỂM TRA MIỆNG
Câu 2: Có những cách thực hiện hành động nói
nào? Hãy chỉ rõ các cách thực hiện hành động nói
trong các câu sau:
A: Cậu ngồi đây chờ tôi.
B: Cậu ngồi chờ mình một chút có được không?
- Cách dùng trực tiếp.
- Cách dùng gián tiếp.
- A: Cách dùng trực tiếp.
- B: Cách dùng gián tiếp.


Bằng hiểu biết của em, hãy xác định tình

huống nào sau đây là hội thoại:
.

Độc thoại

1
3

Hội thoại

2
4

Hội thoại

Độc thoại


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

I. Vai xã hội trong hội thoại
* Xét ví dụ SGK/92,93.
* Nhận xét:
- Cã hai nhân vật tham gia héi tho¹i: Người cô của
Hồng và bé Hồng
- Quan hệ gia tộc
Người cô của Hồng: ở vị trí vai trên
Chú bé Hồng : ở vị trí vai dưới

Quan hệ
trên - dưới


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

I. Vai xã hội trong hội thoại
* Xét ví dụ SGK/92,93.
* Nhận xét:
- Cách xử sự của người cô chưa đúng mực
chưa đúng vai .

Xác định


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

I. Vai xã hội trong hội thoại
* Xét ví dụ SGK/92,93.
* Nhận xét:
- Cúi đầu không đáp;
- Tôi cũng cười đáp lại,
- Lại im lặng cúi đầu xuống đất;
- Cười dài trong tiếng khóc;
- Cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng;

TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

I. Vai xã hội trong hội thoại
* Xét ví dụ SGK/92,93.
* Nhận xét:
- Hồng lễ phép: Biết mình là vai dưới phải tôn trọng vai trên
Xác định đúng vai .

Vai xã hội (Vị trí của người tham gia hội thoại)


Quan heä ngang haøng


Quan hệ thân - sơ


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

Bài tập nhanh

Có 3 người
tham gia hội
Có người khẽ nói:

thoại;
- Bẩm, dễ khi có đê vỡ!
- Người báo tin
Ngài cau mặt, gắt rằng:
là vai dưới
- Mặc kệ!
- Thầy đề là cấp
dưới của quan
Rồi ngồi xếp bài lại, quay gối dựa sang
bên tay phải, nghiêng mình bảo thầy đề lại: - Quan là vai
trên của tất cả
- Có ăn không thì bốc chứ!
những người
Thầy đề vội vàng:
tham gia hội
- Dạ, bẩm, bốc
thoại.

(Sống chết mặc bay. Phạm Duy Tốn)
Đoạn văn trên có mấy người tham gia hội thoại?
Hãy chỉ ra vai xã hội của những người đó.


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

Bài tập nhanh: Hãy chỉ ra vai xã hội trong ví dụ sau.
1. Cháu van ông , nhà cháu mới tỉnh được một lúc ,
ông tha cho !

2. Chồng tôi đau ốm , ông không được phép hành hạ !
3. Mày trói ngay chồng bà đi , bà cho mày xem !
Cháu – ông

Dưới - trên

Tôi - ông

Ngang hàng

Bà - mày

Trên - dưới


Xác định vai xã hội của một học sinh lớp 8
trong các mối quan hệ gia đình và xã hội.
Một học sinh lớp
8
Ở nhà (trong gia đình)
Ông
bà

Cha
mẹ

Anh
chị

Vai dưới

Thứ bậc

Em

Vai trên

Ở trường (ngoài xã hội)

Thầy Anh chị Bạn cùng Bạn cùng
cô khối 9
khối
lớp

Các em
khối 6,7

Ngang sơ

Vai trên

Vai dưới

Thứ
bậc

Tuổi
tác

Đa dạng, nhiều

Ngang thân

Mức độ quen biết

Tuổi tác


Quan hệ trên- dưới,
ngang hàng

Quan hệ thân- sơ

Quan
hệ
xã
hội
đa
dạng,
phức
tạp

Vai xã
hội đa
dạng,
nhiều
chiều


TUN 2 8 TIấT 107

HI THOI

I. Vai xó hi trong hi thoi
* Lu ý: Khi tham gia hội thoại mỗi ngời
cần xác định đúng vai của mình để
chọn cách nói cho phù hợp.
t nht phi cú hai ngi tha gia.
Hi thoi

Phng tin ch yu l ngụn ng.
Xỏc nh v gi ỳng vai ca mỡnh.


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

II.Luyện tập:

Bài tập1: Hãy tìm
những chi tiết
trong bài “Hịch
Tướng sĩ” thể
hiện thái độ vừa
nghiêm khắc vừa
khoan dung của
Trần Quốc Tuấn
đối với binh sĩ
dưới quyền?

HỊCH
TƯỚNG
SỸ


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

Các chi tiết thể hiện
sự nghiêm khắc:

HỘI THOẠI

Nay các ngươi
nhìn chủ nhục
mà không biết
lo, thấy nước
nhục mà không
biết thẹn…


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

Các chi tiết biểu hiện
sự khoan dung
Nếu các ngươi biết
chuyên tập sách
theo lời dạy bảo của

ta, thì mới phải đạo
thần chủ…Ta viết
bài hịch này để các
ngươi biết bụng ta.


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

II.Luyện tập:
Bài tập 2: Đọc đoạn trích trong SGK và thực hiện theo
yêu cầu câu hỏi:
a/Dựa vào đoạn trích và những điều đã biết về chuyện “Lão
Hạc”, hãy xác định vai xã hội của 2 nhân vật tham gia
cuộc hội thoại trên!


Xét về
điạ vị
xã hội

Xét về
tuổi tác


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

b/ Tìm những chi tiết trong lời hội thoại của nhân vật,
qua lời miêu tả của nhà văn cho thấy thái độ vừa kính
trọng, vừa thân tình của nhân vật ông giáo đối với Lão
Hạc?
Trong cử chỉ: Ông giáo nói với Lão Hạc những lời lẽ ôn
tồn, thân mật nắm lấy vai lão, mời lão hút thuốc, uống
nước, ăn khoai.
Trong lời lẽ:
- gọi “cụ” xưng hô gộp: “ ông - con mình”
thể hiện sự kính trọng người già
- xưng là “tôi”  thể hiện quan hệ bình đẳng.


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

c/ Những chi tiết nào trong lời thoại của Lão Hạc và
lời miêu tả của nhà văn nói lên thái độ vừa quí trọng
vừa thân tình của Lão Hạc đối với ông giáo?
Lão Hạc gọi người đối thoại
với mình là “ông giáo”
,dùng từ “dạy” thay cho từ
nói, thể hiện sự tôn trọng;
xưng hô gộp 2 người là
“chúng mình”; các câu nói
cũng xuề xoà:“nói đùa thế”.

Thể hiện
sự thân

tình.


TUẦN 2 8 – TIẾT 107

HỘI THOẠI

d/ Những chi tiết nào thể hiện tâm trạng không vui và sự
giữ ý của Lão Hạc?

- “Cười gượng”,
“cười đưa đà”.
- Khéo léo từ chối
việc ở lại ăn
khoai, uống
nước với ông
giáo.

Lão Hạc có nỗi buồn, ý
thức được rằng có 1
khoảng cách giữa mình
đối với người đối thoại.
Phù hợp với tâm trạng
lúc ấy và tính khí khái của
Lão Hạc


Bi tp 3:Thut li mt cuc trũ chuyn m em ó c c,ó
chng kin hoc ó tham gia. Phõn tớch vai xó hi ca nhng
ngi tham gia cuc thoi, cỏch i x ca h vi nhau th hin

qua li thoi v qua nhng c ch, thỏi kốm theo li.
Chuyện kể, một vị quan lớn đi qua trờng học
cũ của mình liền ghé vào thăm. Khi gặp ngời
thầy cũ nay đã già, v quan ln liền kính cẩn
chào:
- Tha thầy, thầy còn nhớ con không? Con là
Ngời thầy giáo già hoảng hốt:
- Dạ bẩm quan lớn, ngài là
- Tha thầy, với thầy con vẫn là đứa học trò
nhỏ ngày xa. Con có đợc ngày hôm nay chính là
nhờ sự giáo dục ngày nào của thầy


+ Quan hệ tuổi tác:

Người thầy – Vai trên
Học trò – Vai dưới

+ Quan hệ xã hội:

Thầy giáo – Vai trên
Học trò – Vai dưới
Quan lớn - vai trên
Người dân - vai dưới