DSpace at VNU: Nghiên cứu xây dựng mô hình trường đại học định hướng ứng dụng phù hợp Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC

------------------------------------

NHỮ THỊ VIỆT DUNG

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG MÔ HÌNH
TRƢỜNG ĐẠI HỌC ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
PHÙ HỢP VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC

------------------------------------

NHỮ THỊ VIỆT DUNG

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG MÔ HÌNH
TRƢỜNG ĐẠI HỌC ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
PHÙ HỢP VIỆT NAM
Chuyên ngành:
Mã số:

Đo lƣờng và Đánh giá trong giáo dục
60140120

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Thị Thu Hƣơng

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn với tiêu đề: “Nghiên cứu xây dựng mô hình
trường đại học định hướng ứng dụng phù hợp Việt Nam” hoàn toàn là kết quả
nghiên cứu của chính bản thân tôi và chƣa đƣợc công bố trong bất cứ một
công trình nghiên cứu nào của ngƣời khác. Trong quá trình thực hiện luận
văn, tôi đã thực hiện nghiêm túc các quy tắc đạo đức nghiên cứu; các kết quả
trình bày trong luận văn là sản phẩm nghiên cứu, khảo sát, đánh giá của riêng
cá nhân tôi; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn đều đƣợc
trích dẫn tƣờng minh, theo đúng quy định. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm
về tính trung thực của dữ liệu và các nội dung khác trong luận văn của mình./.
Hà Nội, ngày ..… tháng …. năm 2015
Tác giả luận văn

Nhữ Thị Việt Dung


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy/cô giáo và các cán bộ Viện Đảm
bảo chất lƣợng giáo dục - Trƣờng Đại học Quốc gia Hà Nội đã giúp đỡ, tạo
điều kiện cho tôi hoàn thành chƣơng trình Thạc sĩ khoá ĐLĐG2013 chuyên
ngành Đo lƣờng và đánh giá trong giáo dục và thực hiện luận văn tốt nghiệp.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo TS. Nguyễn Thị Thu

Hƣơng - ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu
và hoàn thiện luận văn. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu, các
giảng viên, chuyên viên Trƣờng Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải đã tạo
điều kiện thuận lợi cho tôi nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn này./.
Tác giả luận văn

Nhữ Thị Việt Dung


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................... i
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ .......................................................................... ii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................... iii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 4
1.

Lý do chọn đề tài .................................................................................... 4

2.

Mục đích nghiên cứu ............................ Error! Bookmark not defined.

3.

Ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn ..... Error! Bookmark not defined.

4.

Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu ..... Error! Bookmark not defined.

5.

Câu hỏi nghiên cứu .............................. Error! Bookmark not defined.

6.

Phƣơng pháp nghiên cứu...................... Error! Bookmark not defined.

7.

Phạm vi nghiên cứu .............................. Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 1 - TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN .. Error!
Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan nghiên cứu .......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Xu hƣớng phát triển các mô hình trƣờng đại học trên thế giới và ở
Việt Nam ................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Tổng quan các nghiên cứu về đại học định hƣớng ứng dụng .. Error!
Bookmark not defined.
1.2. Xu thế phát triển của hệ thống giáo dục đại học trên thế giới ...... Error!
Bookmark not defined.
1.3. Cơ sở lý luận của đề tài ........................ Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Một số khái niệm cơ bản về trƣờng đại học .. Error! Bookmark not
defined.
1.3.2. Một số mô hình trƣờng đại học trên thế giới . Error! Bookmark not
defined.


1.3.3. Hƣớng tiếp cận nghiên cứu ............. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2 - TỔ CHỨC VÀ THỰC HIỆN NGHIÊN CỨU ................. Error!

Bookmark not defined.
2.1. Phƣơng pháp thực hiện ........................ Error! Bookmark not defined.
2.2. Căn cứ xây dựng mô hình trƣờng Đại học Khoa học ứng dụng tại
Việt Nam...................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Cơ sở khoa học ............................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Cơ sở thực tiễn ................................ Error! Bookmark not defined.
2.3. Căn cứ pháp lý...................................... Error! Bookmark not defined.
2.4. Các bƣớc xây dựng mô hình ................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...... Error! Bookmark not defined.
3.1. Đề xuất mô hình trƣờng đại học định hƣớng ứng dụng................. Error!
Bookmark not defined.
3.2. Một số mô hình chi tiết ......................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Mô hình tổ chức bộ máy ................. Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Mô hình chƣơng trình đào tạo ........ Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Mô hình phƣơng pháp giảng dạy và học tập . Error! Bookmark not
defined.
3.2.4. Mô hình phƣơng pháp kiểm tra đánh giá ....... Error! Bookmark not
defined.
3.2.5. Mô hình tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học Error! Bookmark
not defined.
3.2.6. Mô hình tổ chức hợp tác với doanh nghiệp ... Error! Bookmark not
defined.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................... Error! Bookmark not defined.


PHỤ LỤC 1 - VÍ DỤ NGÀNH XÂY DỰNG DÂN DỤNG Error! Bookmark
not defined.


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

ĐHKHƢD

Trƣờng Đại học Khoa học Ứng dụng

2

GDĐH

3

ĐH

4

ĐHNC

Đại học Nghiên cứu

5

ĐHƢD

Đại học Ứng dụng

6

POHE

7

SV

Sinh viên

8

GV

Giảng viên

9

KTV

Kỹ thuật viên

10

DNVVN

11

KHƢD

Giáo dục Đại học
Đại học

Profession-Oriented
Higher Education

Doanh nghiệp vừa và nhỏ
Khoa học ứng dụng

OECD (Organization for
12

Economic Co-operation and

Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế

Development)
13

WB (World Bank)

Ngân hàng thế giới

HAPHE (Harmonising
14

Dự án tiếp cận giáo dục đại học ứng

Approaches to Professional

dụng nghề nghiệp ở Châu Âu

Higher Education in Europe)
15

ĐHQGHN

Đại học Quốc gia Hà Nội

16

ECTS

17

GTVT

Giao thông vận tải

18

HSSV

Học sinh, sinh viên

19

CNH-HĐH

20

GER (gross enrolment rate)

Cơ sở Giáo dục Đại học áp dụng tín
chỉ Châu Âu

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
Độ tuổi đại học

i


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1.1. Sơ đồ mô hình khái niệm phát triển hệ thống ..... Error! Bookmark
not defined.
Hình 1.2. Sơ đồ các hoạt động chính của trƣờng đại học .... Error! Bookmark
not defined.
Hình 1.3. Mô hình kết cấu cốt lõi ................... Error! Bookmark not defined.
Hình 1.4. Mô hình cấu trúc cấp dƣới “under-structure” Error! Bookmark not
defined.
Hình 1.5. Sơ đồ tổ chức trƣờng Đại học Khoa học ứng dụng ................. Error!
Bookmark not defined.
Hình 1.6. Sơ đồ quản lý nhà nƣớc của hệ thống giáo dục Đại học Việt Nam 40
Hình 1.7. Cơ cấu tổ chức của Đại học Quốc gia Hà Nội ............................... 43
Hình 1.8. Sơ đồ tổ chức trƣờng Đại học Công nghệ GTVT .......................... 44
Hình 3.1. Mô hình tổng quát Trƣờng Đại học Khoa học ứng dụng......... Error!
Bookmark not defined.
Hình 3.2. Sơ đồ Hội đồng trƣờng.................... Error! Bookmark not defined.

Hình 3.3. Sơ đồ Hội đồng Tƣ vấn ................... Error! Bookmark not defined.
Hình 3.4. Sơ đồ tổ chức bộ máy ...................................................................... 70
Hình 3.5. Phƣơng pháp tiếp cận CDIO ........... Error! Bookmark not defined.
Hình 3.6. Tháp học tập .................................... Error! Bookmark not defined.

ii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Chƣơng trình học kỹ sƣ khoa học ứng dụng ở Đức ................ Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.2. Chƣơng trình học kỹ sƣ khoa học ứng dụng Việt Nam........... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.3. Cấu trúc khóa học ........................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.4. Mô hình phƣơng pháp dạy và học .. Error! Bookmark not defined.

iii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục đại học ngày càng đƣợc xem là động lực mạnh mẽ cho phát triển
kinh tế và tiến bộ xã hội . Giáo dục đại học chuẩn bị lực lƣợng lao động trình độ
cao, đem la ̣i cho ho ̣ nhƣ̃ ng kiế n thƣ́c và kỹ năng mà thi ̣trƣờng lao đô ̣ng cầ n đế n
để họ có thể tham gia vào hệ thống sản xuất , kinh doanh, dịch vụ và làm việc
với chấ t lƣơ ̣ng tố t nhấ t ngay sau khi tố t nghiê ̣p (Phạm Thị Ly, 2014). Nhiệm vụ
đó của giáo dục đại học đòi hỏi kết quả của giáo dục đại học phải đƣợc chứng
minh trong thị trƣờng lao động . Mục tiêu này khác với mục tiêu của các trƣờng
đại học theo mô hình truyề n thố ng , vì vậy, nó đòi hỏi một cách tiếp cận khác .
Giáo dục đại học định hƣớng ứng dụng, giáo dục đại học ứng dụng nghề nghiệp

(Vocational education hoặc Professional Higher Education) hay giáo dục đại học
định hƣớng ứng dụng nghề nghiệp (professional oriented higher education POHE) là một mô hình giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu này.
Các Trƣờng Đại học Khoa học Ứng dụng (University of Applied Science
- ĐHKHƢD) có vai trò đặc biệt đáp ứng những thay đổi này bằng cách điều
chỉnh nguồn cung cấp giáo dục của họ theo yêu cầu và nhu cầu của thế giới việc
làm. So với các trƣờng đại học truyền thống thì giáo dục mà các trƣờng
ĐHKHƢD mang lại sẽ liên ngành hơn và định hƣớng giải quyết vấn đề thực tế
hơn. Thay vì dạy các môn khoa học và học thuật đơn thuần, ĐHKHƢD nhấn
mạnh các kiến thức và kĩ năng định hƣớng ứng dụng nghề nghiệp. Phát triển các
năng lực giải quyết vấn đề là một trong những đặc trƣng của các trƣờng này và
hiện đang trở thành thƣớc đo chính của giáo dục định hƣớng ứng dụng. Điều này
là đặc biệt quan trọng vì sự năng động của xã hội tri thức bao hàm một nhu cầu
cho việc cập nhật liên tục và đào tạo lại các lao động tri thức. Các hoạt động
chính ở lĩnh vực này là chuyển giao tri thức và ứng dụng tri thức thông qua giáo
dục và nghiên cứu.

4