DSpace at VNU: Xây dựng và phát triển văn hóa đọc cho sinh viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
---------------------------------------------

LÊ THỊ HÕA

XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN
VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH VIÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC THƢ VIỆN

Hà Nội-2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

LÊ THỊ HÕA

XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN
VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH VIÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH KHOA HỌC THƢ VIỆN
Mã số: 603220
LUẬN VĂN THẠC SỸ THÔNG TIN – THƢ VIỆN

Người hướng dẫn khoa học: TS. Chu Ngọc Lâm

Hà Nội-2014


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đề tài luận văn “Xây dựng và phát triển văn hóa đọc cho sinh
viên trường Đại học Bách khoa Hà Nội” tác giả đã nhận đƣợc sự giúp đỡ và hƣớng
dẫn của nhiều tập thể và cá nhân.
Trƣớc hết, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Lãnh đạo Nhà trƣờng
cùng các Quý thầy cô giảng dạy chuyên ngành Thông tin – Thƣ viện tại trƣờng Đại
học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã tận tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức và tạo
điều kiện cho tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu đề tài.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy hƣớng dẫn, TS. Chu
Ngọc Lâm, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và động viên giúp đỡ trong quá trình tác giả
thực hiện và hoàn thành đề tài.
Xin chân thành cảm ơn thƣ viện trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn,
Thƣ viện trƣờng Đại học Bách khoa Hà Nội, thƣ viện trƣờng Đại học Văn hóa Hà Nội,
thƣ viện Quốc gia Việt Nam đã giúp đỡ tôi trong quá trình điều tra, tìm kiếm tài liệu.
Xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp đã giúp tôi trong quá trình xử lý số liệu
và động viên trong thời gian học tập và nghiên cứu.
Tác giả xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, ngƣời thân đã luôn bên cạnh
động viên, khích lệ tác giả trong suốt quá trình học tập cũng nhƣ nghiên cứu Luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 8 năm 2014
Tác giả
Lê Thị Hòa


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................3
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................3

2. Tình hình nghiên cứu ..............................................................................................4
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................ Error! Bookmark not defined.
3.1. Mục đích............................................................. Error! Bookmark not defined.
3.2. Nhiệm vụ ............................................................ Error! Bookmark not defined.
4. Giả thuyết nghiên cứu ........................................... Error! Bookmark not defined.
5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ......................... Error! Bookmark not defined.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................... Error! Bookmark not defined.
7. Ý nghĩa khoa học và ứng dụng của đề tài ............. Error! Bookmark not defined.
8. Dự kiến kết quả nghiên cứu .................................. Error! Bookmark not defined.
9. Bố cục của luận văn .............................................. Error! Bookmark not defined.
PHẦN NỘI DUNG ................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG I: VĂN HÓA ĐỌC ................................. Error! Bookmark not defined.
VỚI SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘIError!

Bookmark

not defined.
1.1. Những vấn đề lý luận chung về văn hóa đọc ..... Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Khái niệm ......................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Nội dung của văn hóa đọc................ Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến văn hóa đọcError! Bookmark not defined.
1.2. Khái quát về trƣờng Đại học Bách khoa Hà Nội và thƣ viện Tạ Quang BửuError!
Bookmark not defined.
1.2.1. Trƣờng Đại học Bách khoa Hà Nội . Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Thƣ viện Tạ Quang Bửu .................. Error! Bookmark not defined.
1.3. Đặc điểm sinh viên trƣờng Đại học Bách khoa Hà Nội và vai trò của việc phát
triển văn hóa đọc cho sinh viên của trƣờng .............. Error! Bookmark not defined.


1.3.1. Đặc điểm sinh viên trƣờng Đại học Bách khoa Hà Nội .......... Error!

Bookmark not defined.
1.3.2. Vai trò của phát triển văn hóa đọc cho sinh viên trƣờng Đại học
Bách khoa Hà Nội .................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VĂN HÓA ĐỌC...... Error! Bookmark not defined.
CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘIError!

Bookmark

not defined.
2.1. Nội dung văn hóa đọc ........................................ Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Nhu cầu đọc ..................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1.1. Nhu cầu về nội dung tài liệu ......... Error! Bookmark not defined.
2.1.1.2. Mục đích đọc tài liệu .................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Thói quen đọc và sở thích đọc ........................ Error! Bookmark not defined.
2.1.2.1. Thói quen đọc ............................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2.2. Sở thích đọc .................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Trình độ đọc .................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.3.1. Phƣơng pháp, kỹ năng tìm tài liệu Error! Bookmark not defined.
2.1.3.2. Khả năng đánh giá thông tin tài liệuError! Bookmark not defined.
2.1.3.3. Khả năng sử dụng ngôn ngữ ......... Error! Bookmark not defined.
2.1.3.4. Phƣơng pháp đọc .......................... Error! Bookmark not defined.
2.1.3.5. Năng lực tiếp nhận tri thức ........ Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Văn hóa ứng xử của sinh viên trong quá trình sử dụng thƣ viện ............ Error!
Bookmark not defined.
2.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến văn hóa đọc ............. Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Cá nhân ............................................ Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Lịch sử văn hóa và chế độ chính trị . Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Khoa học công nghệ ........................ Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Thƣ viện Tạ Quang Bửu .................. Error! Bookmark not defined.

2.2.4.1. Về vốn tài liệu của thƣ viện Tạ Quang BửuError! Bookmark not
defined.
2.2.4.2. Về sản phẩm và dịch vụ thông tin thƣ việnError!

Bookmark

not

defined.
2.2.4.3. Về năng lực, thái độ phục vụ của cán bộ thƣ việnError! Bookmark
not defined.
2.2.5. Phƣơng pháp đào tạo đại học ........... Error! Bookmark not defined.
2.3. Đánh giá về thực trạng văn hóa đọc của sinh viên trƣờng Đại học Bách khoa Hà Nội
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Ƣu điểm ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Hạn chế ............................................ Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Nguyên nhân .................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: CÁC G�ƣợc những hậu quả của nhiễu tin và những thông tin
không phù hợp…
3


Từ những lý do trên tác giả đã chọn đề tài “Xây dựng và phát triển văn hoá đọc
cho sinh viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp
của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Trƣớc hết, phải khẳng định rằng đề tài “Xây dựng và phát triển văn hoá đọc cho
sinh viên trường Đại học Bách khoa Hà nội” là đề tài hoàn toàn mới, không trùng lặp
với bất kỳ đề tài nghiên cứu nào trong nƣớc và ngoài nƣớc.

Xét theo hƣớng đề tài nghiên cứu thì có một số công trình nghiên cứu, bài báo
đăng trên tạp chí khoa học, các khoá luận tốt nghiệp, luận văn thạc sỹ của ngành Thông
tin thƣ viện, Phát hành xuất bản phẩm, Giáo dục học, Xã hội học, Văn hóa học… đề cập
đến vấn đề văn hoá đọc. Cụ thể các công trình nhƣ:
Là những bài viết của Nadezhda Konstantinovna "Nadya" Krupskaya - “Bàn về
tự học”, “Bàn về công tác thư viện”, “Lý luận của Mác là kim chỉ nam cho hành động”,
“Những tác phẩm giáo dục chọn lọc”..; M. Go-rơ-ki - “Tôi đã học như thế nào?”; A.I.
Ghec – txen - “A.I. Ghec – txen toàn tập”; N.A. Ru-ba-kin trong tác phẩm “Gửi thư
bạn đọc về vấn đề tự học”, “Đọc sách thế nào và đọc để làm gì”…trong cuốn lƣợc dịch
của nhiều tác giả - “Bàn về cách đọc sách và tự học” năm 1964, NXb Văn hóa – Nghệ
thuật; Hay nghiên cứu của tác giả Hoàng Xuân Việt (2005), “Thuật đọc sách báo”, Văn
Nghệ, Tp.Hồ Chí Minh. Tất cả những bài viết này đều là những nghiên cứu về phƣơng
pháp và kỹ năng đọc, tuy nhiên chƣa đƣợc nghiên cứu một cách toàn diện, chƣa có tính
hệ thống về văn hóa đọc.
Những công trình nghiên cứu: Phạm Thị Quỳnh Hoa (2001) “Hướng dẫn thiếu nhi
đọc sách trong thư viện với sự phát triển nhân cách của thiếu nhi thành phố Hồ Chí Minh”,
Trần Thị Minh Nguyệt (2006) “Giáo dục văn hóa đọc cho lứa tuổi thiếu nhi”, Phạm
Thanh Tâm “Văn hóa đọc và vấn đề đặt ra hiện nay”, Phạm Văn Tình (2006) “Đọc và văn
hóa đọc trước ngưỡng cửa thông tin”, Onta Samuntry (2006) “Nghiên cứu phát triển văn hoá
đọc cho học sinh phổ thông tiểu học trong thư viện tại thủ đô Viêng Chăn), Võ Thị Thu Hƣơng
(2006) “Tăng cường và mở rộng phong trào đọc sách báo ở nông thôn tỉnh Hậu Giang”, Lê
Mộng Đài Trang (2007) “Nghiên cứu phát triển văn hoá đọc cho học sinh phổ thông bậc cơ sở
tỉnh Cà Mau”, Nguyễn Nhƣ Ngọc (2009) “Nghiên cứu văn hóa đọc của học sinh tiểu học trên
địa bàn thành phố Hà Nội”, Hoàng Thu Hƣơng (2007) “Thực trạng Văn hoá đọc của
sinh viên trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn hiện nay”, Nguyễn Thị Hiền
4


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tài liệu tiếng Việt

1.1. Tài liệu giấy
[1]

Thuý Cúc, (2011), “Internet và sách, sách và internet”, Tạp chí Thƣ viện
Việt Nam (2), tr72-73.

[2]

Vũ Đảm (2005), “Tìm hiểu đặc trƣng của văn hoá đọc”, Người đọc sách,
(8), tr. 18-19.

[3]

Hữu Giới (2007), “Thƣ viện và Internet – Sự khác biệt và giao thoa”, tạp chí
thƣ viện Việt Nam (số 4), tr.101 – 104.

[4]

Nguyễn Hữu Giới (2011), “Ngày hội sách ở Việt Nam – nhìn từ thực tiễn
cuộc sống”, Tạp chí Thƣ viện Việt Nam, (2), Tr45-47

[5]

Bùi Thị Hồng Hà (2014), “Ứng dụng mạng xã hội trong đa dạng hóa dịch
vụ thƣ viện: Kinh nghiệm từ Nigeria”, tạp chí thƣ viện Việt Nam (số 2),
tr.56 – 63.

[6]

Vũ Thị Thu Hà (2009), “Văn hóa đọc nhìn từ góc độ xã hội hóa văn học”,

Tạp chí Thư viện Việt Nam, (3), tr.84 – 89

[7]

Lê Thị Thuý Hiền (2011), “Thực trạng văn hóa đọc của sinh viên chuyên
ngành Thông tin Thƣ viện trƣờng đại học Văn hoá Hà Nội”, Tạp chí Thƣ
viện Việt Nam (5), Tr53-56,48

[8]

Nguyễn Công Hoan (2008), “Sách và văn hóa đọc trong đời sống hôm nay”,
tạp chí thƣ viện Việt Nam (số 1), tr.72 – 74.

[9]

Văn Hùng (2005), “Văn hoá đọc nhìn từ nhiều phía”, Người đọc sách(6),
tr. 18-19.

[10] Chu Văn Khánh (2005), “Văn hoá đọc trƣớc những câu hỏi ngỏ”, Người
đọc sách, (6), tr. 16-17.
[11] Nguyễn Kiểm, (2014), “Phát triển văn hoá đọc cần lắm một ngày sách Việt
Nam”, Tạp chí Thƣ viện Việt Nam, (2), Tr5-7
[12] Klaus Ulich Werner (2014) “Thƣ viện với vai trò là không gian học tập và là
nơi mọi ngƣời đều muốn đến”, Tạp chí Thƣ viện Việt Nam (2), tr11-12,10
[13] Dƣơng Thuý Ngà (2009), “Làm thế nào để phát triển văn hóa đọc ở thủ đô
Hà Nội”, tạp chí thƣ viện Việt Nam, (số 5), tr.27 – 32.
5


[14] Nguyễn Nhƣ Ngọc (2009), Nghiên cứu văn hóa đọc của học sinh tiểu học

trên địa bàn thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ ngành thƣ viện, Hà Nội
[15] Nguyễn Thị Bích Ngọc, Huỳnh Ngọc Thảo Uyên, Võ Thị Thảo Lan (2014),
“Nâng cao hiệu quả hoạt động Marketing dịch vụ: Cho học viên cao học tại
trung tâm Học Liệu – Đại học Cần Thơ”, Tạp chí Thƣ viện Việt Nam (số 2),
tr.45 – 49.
[16] Trần Tuấn Ngô (2005), “Xây dựng văn hóa đọc trong thời kỳ hội nhập”,
Xuất bản Việt Nam (9), tr. 25-26
[17] Ngô Thị Kim Nguyệt (2007), “Văn hóa đọc trong thƣ viện”, tạp chí thƣ viện
Việt Nam (số 4), tr.104 – 105).
[18] Trần Thị Minh Nguyệt (2006), “Nội dung và nguyên tắc hƣớng dẫn thiếu
nhi đọc sách trong thƣ viện”, tạp chí thƣ viện Việt Nam (số 1), tr.14 – 19.
[19] Trần Thị Minh Nguyệt (2010), Người dùng tin và nhu cầu tin, Đại học Quốc
gia Hà Nội, Hà Nội
[20] Hoàng Phê chủ biên (2000), Từ điển tiếng Việt, NXB Trung tâm từ
điển học, Hà Nội.
[21] Nguyễn Công Phúc (2012), “Văn hoá đọc và công tác đào tạo hƣớng dẫn
bạn đọc – ngƣời dùng tin”, Tạp chí Thƣ viện Việt Nam, (2), tr7-10.
[22] Nguyễn Công Phúc (2010), “ Liệu pháp đọc sách trong hoạt động Thƣ
viện”, Tạp chí Thư viện Việt Nam, (22), tr.21 – 25
[23] Nguyễn Hoàng Sơn (2011), “Bi kịch của thói quen đọc sách thời xƣa cần
đƣợc hoá giải”, Tạp chí Thƣ viện Việt Nam, (4), tr25-31
[24] Nguyễn Ngọc Sơn (2011), “Phát triển kiến thức thông tin cho sinh viên
trường đại học Bách khoa Hà Nội”, Luận văn thạc sỹ Khoa học Thƣ viện,
Hà Nội
[25] Phạm Thanh Tâm (2007), “Văn hóa đọc và vấn đề đặt ra hiện nay”, Tạp chí
Người đọc sách, (2), tr. 23 – 25
[26] Hữu Thọ (2005), “Góp phần nâng cao văn hoá đọc”, Người đọc sách
(9), tr. 18-19.
[27] Nhƣ Thuỷ (2006), “Văn hóa đọc trong xu thế phát triển mạnh mẽ của văn
hóa nghe nhìn”, tạp chí thƣ viện Việt Nam (số 4), tr.7 – 10.

[28] Phạm Văn Tình (2006), “Đọc và văn hóa đọc trƣớc ngƣỡng cửa thông tin”,
tạp chí thƣ viện Việt Nam, (số 3), tr.9 – 12).
6


[29] Phạm Hồng Toàn (2012), “Hƣớng tới ngƣời đọc, hƣớng phát triển cho các thƣ
viện công cộng trong xã hội thông tin”, Tạp chí Thƣ viện Việt Nam (1), Tr4-8
[30] Nguyễn Thanh Trà (2013), “Yêu cầu về kỹ năng giao tiếp của cán bộ thƣ
viện trong hoạt động Thông tin – Thƣ viện trƣờng đại học”, tạp chí thƣ viện
Việt Nam (số 4), tr. 19 – 25.
[31] Hồ Quý Truyện (1964), “Bàn về cách đọc sách và tự học”, Nhà xuất bản
Văn hoá Nghệ thuật, Hà Nội
[32] Dƣơng Quỳnh Tƣơng (2012), “Sách và việc đọc xƣa của ngƣời dân Việt
Nam”, Tạp chí Thƣ viện Việt Nam (1), Tr 9-16
[33] Nguyễn Hữu Viêm (2012), “Văn hoá đọc và Thƣ viện”, Tạp chí Thƣ viện
Việt Nam (4), tr74-77
[34] Nguyễn Hữu Viêm (2009), “Văn hóa đọc và phát triển văn hóa đọc ở Việt
Nam”, Tạp chí thư viện Việt Nam, (17), tr.19 – 26
[35] Hoàng Xuân Việt (2005), “Thuật đọc sách báo”, Văn Nghệ, Tp.Hồ Chí Minh
[36] Trần Quốc Vƣợng (2009), “Cơ sở văn hóa Việt Nam”, Giáo dục Việt Nam,
Hà Nội.
1.2 Tài liệu điện tử
[37]

Đại học Bách Khoa Hà Nội, />
[38]

Song Chi, “Giới trẻ Việt Nam và tình trạng văn hoá đọc đang xuống
cấp”, Facebook.
giới-trẻ-vn-và-tình-trạngvăn-hóa-đọc-đang-xuống-cấp

[39]

Đặng Chung, “Văn hoá đọc của giới trẻ có đáng lo”, Lao động.
/>
[40]

Thu Cúc, “Có thể lạc quan về văn hoá đọc Việt Nam”, Báo mới.
/>
[41]

[Bách Hà, (2013) “Vai trò của Hội Sinh viên trong học tập và nghiên
cứu khoa học”, />
[42]

Chu Hảo, “Ngƣời Việt Nam chƣa có văn hoá đọc”, Thƣ viện Quốc
gia Việt Nam
/>7


[43]

Trần Viết Long, “Vi phạm quyền tác giả trong các trƣờng Đại học ở
Việt Nam”, Khoa Luật Đại học Huế
/>
[44]

Công ty luật Minh Khuê, “Xâm phạm Sở hữu Trí tuệ: Thực trạng,
nguyên nhân và giải pháp”, Công ty luật Minh Khuê
/>

[45]

Lâm Quang Thiệp (2008), “Về việc áp dụng học chế tín chỉ trên thế
giới và ở VN” Trƣờng Đại học Nông Lâm thành phố Hồ Chí Minh
/>
[46]

Wikipedia, “Khoa bảng Việt Nam”, Wikipedia
Khoa_bảng_Việt_Nam

2. Tài liệu tiếng Anh

[47] George, Diana. Reading culture: contexts for reading and writing.- New
York: Longman, 1999

8