DSpace at VNU: Tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh trung học cơ sở

Tương quan giữa mức độ sử dụng internet và
các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh
trung học cơ sở
Nguyễn Thị Phương
Trường Đại học Giáo dục
Luận văn ThS. Tâm lý học lâm sàng trẻ em và vị thành niên
(Chuyên ngành đào tạo thí điểm)
Người hướng dẫn: PGS.TS. Đặng Hoàng Minh
Năm bảo vệ: 2013
Abstract. Nghiên cứu thực trạng mức độ sử dụng internet của học sinh trung học sơ sở
(THCS) cũng như thực trạng sức khỏe tâm thần của học sinh THCS hiện nay. So sánh
mối tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học
sinh THCS. Tìm hiểu về các yếu tố tác động đến mối tương quan giữa mức độ sử dụng
Internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS. Đề xuất một số giải pháp
nhằm giảm thiểu tác động của internet đến các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh
THCS.
Keywords. Tâm lý học; Internet; Sức khỏe tâm thần; Học sinh; Tâm lý học giáo dục;
Tâm lý học trẻ em

Content.
1. Lý do chọn đề tài
Sự ra đời của mạng Internet là mốc đánh dấu cho bước ngoặt phát triển của khoa học
và công nghệ. Từ khi được đưa vào sử dụng rộng rãi trên thế giới cho đến nay, mạng
Internet với rất nhiều tác dụng hữu ích đã và đang khẳng định vai trò không thể thiếu đối
với nhiều hoạt động của con người, nhất là trong công việc và giải trí.
Cùng với sự ra đời và phổ biến đó, nhu cầu của con người trong việc sử dụng những
ứng dụng của mạng Internet cũng không ngừng tăng lên: nhu cầu phục vụ công việc,
nhu cầu học tập, đặc biệt nhu cầu giải trí như: xem phim, nghe nhạc, chơi game vv Với
những ứng dụng mang tính cách mạng, Internet ngày càng trở thành phương tiện hữu ích
cho đời sống con người và số lượng người sử dụng Internet ngày càng tăng nhanh từ khi
nó mới bắt đầu xuất hiện đến nay [2, tr.1].

Trên thực tế, bên cạnh những hữu dụng không thể thay thế của Internet, ngày càng
nhiều người ở nhiều nước trên thế giới than phiền rằng Internet khiến họ sa sút việc học,
mất việc, ảnh hưởng đến sức khỏe, các mối quan hệ xã hội... Hiện tượng này có nguy cơ
gia tăng nhanh bởi các dịch vụ Internet đang ngày càng thâm nhập sâu hơn vào đời sống
tâm thần của con người, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Nghiên cứu của Greenfield (Trung tâm dành cho người nghiện Internet và công
nghệ) vào năm 1999 trên 18.000 người lạm dụng Internet quá mức. Ông cũng cho rằng
có nhiều dịch vụ trên Internet tạo ra sự chia ly, sự sai lệch về thời gian, ảnh hưởng đến
cuộc sống. Ông cũng khẳng định tình dục, trò chơi, đánh bạc và mua sắm trực tuyến có
thể tác động làm thay đổi tâm trạng người sử dụng [29, tr. 4-9].
Châu Á được coi là khu vực mới nổi với sự công nghệ hóa diễn ra chóng mặt, số
lượng người sử dụng Internet cũng không ngừng tăng lên nhanh chóng. Trong nhiều
công trình nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mức độ sử dụng Internet ở tần suất cao không
ngừng tăng lên. Tại Trung Quốc, các nghiên cứu cho thấy khoảng 8,4% người sử dụng
Internet ở mức độ nghiện, nghiên cứu tương tự tại Đài Loan là 17,55%, tại Hàn Quốc là
11,50% vv. [32, tr.26-28]. Các nghiên cứu chủ yếu trên cộng đồng thanh thiếu niên.
Kể từ khi chính sách “đổi mới” ra đời vào năm 1986, Việt Nam đã có những biến đổi
nhanh chóng do sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế và cơ sở hạ tầng. Việc chuyển sang
nền kinh tế thị trường mở cửa hơn đã tạo ra một lối sống tiêu dùng, phong cách sống,
sinh hoạt, quan hệ xã hội trong thanh thiếu niên. Một yếu tố quyết định trong sự chuyển
đổi này là việc tăng tiếp cận với các phương tiện truyền thông điện tử, chẳng hạn như
Internet. [34, tr. 5-7].
Thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam hiện nay là thế hệ đầu tiên được tiếp cận với
Internet một cách rộng rãi. Điều tra quốc gia về thanh thiếu niên mới đây (Bộ y tế, Tổ
chức y tế thế giới và Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc, 2005) cho thấy 50% thanh thiếu
niên ở thành thị và 13% thanh thiếu niên ở nông thôn đã sử dụng Internet. Phần lớn
thanh thiếu niên trong nghiên cứu này (69%) cho biết họ sử dụng Internet để trò chuyện
và (62%) cho biết họ sử dụng Internet để chơi trò chơi trực tuyến. Một nghiên cứu

(2004) đã xác định Internet là một không gian mới ở Việt Nam, nơi mà thanh thiếu niên
có thể trao đổi khá thoải mái [34, tr.10-15].


Như vậy, không thể phủ nhận những hữu dụng mà Internet mang lại đối với hoạt
động làm việc, học tập vv. Nhưng khi người sử dụng internet cuốn hút đến mức ảnh
hưởng đến cuộc sống, công việc, học hành vv. thì thực sự là vấn đề đáng báo động cần
được quan tâm, xem xét đề xuất hướng giải quyết.
Với học sinh THCS các em đang trong giai đoạn phát triển, những nét nhân cách của
các em chưa định hình rõ nét, dễ thay đổi. Ở giai đoạn tuổi này nhu cầu khám phá, tự
khẳng định bản thân của các em rất lớn nhưng khả năng tự kiềm chế, khả năng làm chủ
những hành động của mình lại chưa cao. Hơn nữa, các em cũng chưa có khả năng phân
biệt được đúng sai, ưu điểm, nhược điểm của tất cả các hoạt động mà mình đang tiến
hành. Vì vậy, khi tiếp xúc với những hoạt động mới lạ, hấp dẫn của Internet, các em rất
dễ tiếp nhận, bị cuốn hút, sẵn sàng dành nhiều thời gian cho những hoạt động này và
điều đó có thể ảnh hưởng đến các vấn đề về sức khỏe tâm thần của các em. Nếu như vấn
đề này sớm được nghiên cứu, phát hiện sẽ góp phần trong việc đưa ra những giải pháp
nhằm phòng ngừa giúp các em tránh rơi vào tình trạng sử dụng Internet quá mức. Đồng
thời, trên cơ sở đó kiến nghị những biện pháp giải quyết tình trạng sử dụng internet nếu
như các em sử dụng quá nhiều.
Ở Việt Nam, việc nghiên cứu về mức độ sử dụng Internet và những tác động của
Internet tới đời sống của con người đã bắt đầu được nhiều nhà nghiên cứu ở những lĩnh
vực khác nhau quan tâm. Năm 2009, Hội khoa học Tâm lý - Giáo dục Đồng Nai tổ chức
hội thảo khoa học “Nghiện Internet – Game online: Thực trạng và giải pháp” với 10 báo
cáo khoa học tham dự. Tuy nhiên, các báo cáo tại hội thảo mới chỉ dừng ở mức độ đề
cập đến các vấn đề lý luận, chưa đi sâu vào nghiên cứu chuyên sâu các vấn đề liên quan
đến việc sử dụng Internet. Báo cáo tham luận của Trung tâm tham vấn tâm lý (thuộc
Bệnh viện tâm thần trung ương 2) cho thấy hàng năm có khoảng 5 – 7% trên tổng số
người đến khám và điều trị rơi vào trạng thái sử dụng Internet quá mức ở mức độ
nghiện, đa số là thanh thiếu niên. Tuy nhiên, cho đến nay ở Việt Nam vẫn chưa có các

nghiên cứu sâu sắc và hệ thống về tác động của Internet đến đời sống tâm thần của
người sử dụng.


Xuất phát từ những lý do trên chúng tôi thấy rằng việc nghiên cứu đề tài “Mối tương
quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh
THCS ở địa bàn thành phố Hà Nội” là cần thiết.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu mối tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe
tâm thần của học sinh THCS ở thành phố Hà Nội. Qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm
giảm thiểu tác động của mức độ sử dụng internet đến các vấn đề sức khỏe tâm thần của
học sinh.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
-

Nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.

-

Tìm hiểu thực trạng mức độ sử dụng internet của học sinh THCS.

-

Tìm hiểu về thực trạng sức khỏe tâm thần của học sinh THCS.

-

So sánh mối tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm
thần của học sinh THCS.

-

Tìm hiểu về các yếu tố tác động đến mối tương quan giữa mức độ sử dụng Internet
và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS.

-

Đề xuất một số giải pháp nhằm giảm thiểu tác động của internet đến các vấn đề sức
khỏe tâm thần của học sinh THCS

3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của
học sinh THCS.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Trong đề tài này, chúng tôi nghiên cứu trên 4 trường ở thành phố Hà Nội với tổng số
288 học sinh: khối 6: 72 học sinh, khối 7: 72 học sinh, khối 8: 72 học sinh, khối 9: 72
học sinh.
4. Giả thuyết khoa học
Có sự tương quan giữa mức độ sử dụng Internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần ở
học sinh THCS:
-

Học sinh THCS có sử dụng Internet ở mức độ khác nhau.


-

Mức độ sử dụng Internet của học sinh THCS càng cao thì mức độ có các vấn đề về

sức khỏe tâm thần càng cao.

5. Phương pháp và công cụ nghiên cứu
5.1. Phương pháp nghiên cứu
5.1.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
5.1.2. Phương pháp nghiên cứu bằng bảng hỏi chuẩn hóa
-

Trắc nghiệm đánh giá mức độ sử dụng internet của Kimberly Young.

-

Bảng tự báo cáo hành vi của Anchebach.

5.1.3. Phương pháp xử lý bằng thống kê toán học
6. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung
chính của luận văn được trình bày trong 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu.
Chương 2: Tổ chức và phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Kết quả nghiên cứu
References.
Tài liệu tiếng Việt
1. Lê Minh Công (2009), Nghiện internet – game online ở thanh thiếu niên: báo cáo
qua ba trường hợp lâm sàng. Kỷ yếu hội thảo “nghiện internet – game online: thực
trạng và giải pháp”, Đồng Nai.
2. Lê Minh Công (2011), Một số vấn đề lý luận và thực hành lâm sàng về nghiện game
online. Tạp chí Tâm lý học Vol 2, Viện Tâm lý học.
3. Lê Minh Công (2010), Mối quan hệ giữa trầm cảm và nghiện Internet thông qua hai
trường hợp lâm sàng. (Kỷ yếu hội thảo khoa học “Nghiên cứu, giảng dạy và ứng

dụng Tâm lý học, Giáo dục học vào thực tiễn trong thời kỳ hội nhập), Nxb Đại học
sư phạm.
4. Vũ Dũng (2008), Từ điển tâm lý học. Nxb từ điển bách khoa
5. Nguyễn Thị Bích Hà, Hoàng Thị Xuân Dung, Trịnh Thị Quỳnh (2006), Tác động
của Game online đến thanh thiếu niên. Đề tài cấp Đại học Quốc Gia HN.
6. Dương Diệu Hoa, Đỗ Thị Hạnh Phúc (2009), Tâm lý học phát triển. Nxb Đại học
sư phạm Hà Nội.


7. Hội khoa học Tâm lý – Giáo dục Đồng Nai (2009), Kỷ yếu hội thảo khoa học
“Nghiện Internet – game online: Thực trạng và giải pháp”. Đồng Nai.
8. Hội tâm thần học Hoa Kỳ (1992), Bảng tiêu chuẩn chẩn đoán các rối loạn tâm thần
và hành vi lần thứ 4 (DSM-IV).
9. Lê Văn Hồng, Lê Ngọc Lan, Nguyễn Văn Thàng (2008), Tâm lý học lứa tuổi và
tâm lý học sư phạm. Nxb Thế giới, Hà Nội.
10. Đặng Phương Kiệt, Tuổi vị thành niên: những vấn đề tâm lý xã hội (Tài liệu giảng
dạy lớp Chuyên khoa Tâm lý lâm sàng của Trung tâm NT Hà Nội, lưu hành nội bộ)
11. Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đặng Hoàng Minh, (2012) Tư vấn tâm lý học đường, Tài
liệu lưu hành nội bộ, Vụ giáo dục trung học Trường đại học giáo dục
12. Đặng Hoàng Minh, Hoàng Cẩm Tú (2009) “Thực trạng sức khỏe tâm thần (SKTT)
ở học sinh THCS ở Hà Nội và nhu cầu tham vấn SKTT học đường”. Tạp chí Khoa
học Xã hội và Nhân văn, tập 25, số 1S, trang 106-112.
13. Nguyễn Cao Minh (2012), Điều tra tỷ lệ trẻ em và vị thành niên miền Bắc có các
vấn đề sức khỏe tâm thần. Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Tâm lý học, Trường Đại
học giáo dục, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
14. Nguyễn Thị Phương Thảo (2008), Tác động của Game online tới việc, học tập và
nâng cao kiến thức của học sinh đô thị hiện nay (Nghiên cứu trường hợp tại Ninh
Bình. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Xã hội học, ĐH Khoa học xã hội và nhân văn,
ĐH Quốc Gia Hà Nội.
15. Hoàng Trọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2005), Phân tích dữ liệu nghiên cứu với

SPSS. Nxb Thống kê.
16. Tổ chức y tế thế giới (WHO) (1992), Tiêu chuẩn chẩn đoán các rối loạn tâm thần
và hành vi (ICD – 10). Gernever, Thụy Sỹ.
Tài liệu tiếng anh
17. Achenbach, T. M., & Rescorla, L. A. (2000). M"anual for the YSR, School-Age
Forms & Profiles. Burlington, VT: University of Vermont, Research Center for
Children, Youth, & Families.
18. Alan E. Kazdin (2000), Encyclopedia of psychology. Volume 3, Oxford University
Press.


19. Amstadter A. B. et al (2011) Prevalence and correlates of probable adolescent
mental health problems reported by parents in Vietnam Soc Psychiatry Psychiatr
Epidemiology. 46:95–100
20. Beard, K., Wofl, E. (2001). Modification in the proposed diagnostic criteria for
internet addiction. CyberPsychology and Behavior, 4, 377 – 383.
21. Chih-Hung Ko, M.D, Ju-Yu Yen, M.D, Shu-Chun Liua, Chi-Fen Huang, and
Cheng-Fang Yen, M.D, Ph.D (2009), The Asociations Between Aggressive
Behaviors and Internet Addiction nd online Activities in Adolescents. Journal of
Adolescent Helth 44, 598-605.
22. Child Health Promotion Research center and Edith Cowan University (2009)
Review of Existing Australian and International Cyber – Safety Research.
23. F. Cao and L. Su; Internet addiction among Chinese adolescents: Prevalence and
psychological features; Chile: Care, health and development, 33, 3, 275-281.
24. Gonca G. Celik, M.D, Mehtap Uzel, N.R., Neslihan OZcan, N.R.N., PhD., and
Ayse Avci, M.D., Aysegul Yolga Tahiroglu, M.D (2008), Internet use among
Turkish Adolescent; Cyber Psychology & Behavior. Volume 11, Number 5.
25. Gondon M. Hart, Ph.D, Bryan Johnson, M.Ed., Brian Stamm, M.Ed, Nick
Angers, M.Ed, Adam Robinson, M.Ed., Tara Lally, Ph.D and William H.
Fagley, M.Ed (2009), Effect of Video Games on Adolescent and Adults. Cyber

Psychology & Behavior, Volume 12, Number 1
26. Ju – Yu Yen và cs (2007), The comorbid psychiatric symptoms of Internet Social
Phobia and Hostility. Joumal of Adolescent Health 41, 93 -98.
27. Kimberly S. Young and Robert C. Rodgers (1998), “The Relationship Between
Dpression and Internet Addiction”. Cyber Psychology & Behavior, 1(1).
28. Kimberly S. Young (2004), Internet addiction: A New Clinical Phenomenon and Its
Consenquences. American Behavioral Scientist, 48; 402.
29. Kimberly Young, Cristiano Nabuco de Abreu (4/2010), Internet addiction: A
handbook and guide to Evaluation and treatment. John Wiley & Sons, Inc.
30. Laura Widyanto & Mary McMurran (2004), “The Psychometric Properties of the
Internet Addichtion Test”, Cyber Psychology & Behavior, Volume 7, Number 4.


31. Laura Widyanto & Mark Griffiths (2006), „Internet Addiction’: A Critical Review.
Int J Ment Health Addict 4: 31 – 51.
32. Ma. Regina M.Hechanova and Jennifer Czinca; Internet addiction in Asia:
Reality or Myth? http: //www.idrc.ca.
33. Mark Griffiths (2008), Internet and video – game addiction; Adolescent Addiction:
Epidemiology Assessment and treatment.
34. Ngô Đức Anh, Michael W. Ross, Eric A. Ratliff (2008), Internet influences on
sexual practices among young people in Ha Noi, Viet Nam. culture, Health &
Sexuality, Vulume 10 Supplement S 201 – 213.
35. Rescorla, L. A., Achenbach, T. M., Ivanova, M. Y., Dumenci, L., Almqvist, F.,
Bilenberg, N., et al. (2007). Problems reported by adolescents in
36. Scott Henderson (2000), Epidemiology of Mental Disorders: The Current Agenda.
Epidemiology Review, Vol.22, No.1
37. Subramaniam Mythily, Shijia Qiu, Munidasa Winslow (2008), Prevalence and
Correlates of Excessive Internet Use among youth in Singapore; Annals Academy of
Medicine Vol. 37 No.1.
38. Yair Amichai, Hamberger (2005), The social Net: human behavior in cyberspace.

Oxford University Press.
Trang Website
39. ( />40. />41. />42. />43. />44.
45.