DSpace at VNU: Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trường trung học cơ sở huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN VĂN MƢỜI

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THANH HÀ
TỈNH HẢI DƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN VĂN MƢỜI

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THANH HÀ
TỈNH HẢI DƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.01.14

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Bùi Minh Hiền

HÀ NỘI - 2015

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng biết ơn Quý lãnh đạo trường Đại học Giáo dục - Đại học
Quốc gia Hà Nội và quý thầy giáo, cô giáo, cán bộ đã tận tình giảng dạy giúp đỡ
tôi hoàn thành chương trình học tập, nghiên cứu đề tài luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Bùi Minh Hiền, một người cô đã tận
tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cám ơn lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện
Thanh Hà, anh, chị, em đồng nghiệp và quý thầy giáo, cô giáo của các trường tôi
tiến hành nghiên cứu, khảo sát và người thân, gia đình, bạn bè đã khuyến khích,
động viên giúp tôi nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 25 tháng 11 năm 2015
Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Mƣời

i


DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

STT

Viết đầy đủ

1.

CBQL

Cán bộ quản lý

2.

CNH - HĐH

Công nghiệp hoá, hiện đại hoá

3.

ĐNGV THCS

Đội ngũ giáo viên trung học cơ sở

4.

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

5.

GV

Giáo viên

6.

HS

Học sinh

7.

QL

Quản lý

8.

STT

Số thứ tự

9.

QLGD

Quản lí giáo dục

10.

THCS

Trung học cơ sở

11.

THPT

Trung học phổ thông

12.

TBDH

Thiết bị dạy học

13.

UBND

Ủy ban nhân dân

ii


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ......................................................................................................i
Danh mục viết tắt ............................................................................................ii
Mục lục............................................................................................................iii
Danh mục các bảng .........................................................................................vi
Danh mục các hình ..........................................................................................vii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỦA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ..........................................................7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................7

1.1.1. Những nghiên cứu ngoài nước ..............................................................7
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước ..............................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản ..........................................................................12
1.2.1. Quản lý ..................................................................................................12
1.2.2. Đội ngũ giáo viên ..................................................................................17
1.2.3. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên.....................................................18
1.3. Giáo dục trung học cơ sở và đội ngũ giáo viên trường THCS ................20
1.3.1. Vị trí, vai trò của giáo dục THCS .........................................................20
1.3.2. Vị trí, vai trò của giáo viên trường THCS ............................................20
1.3.3. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trường THCS ........................................21
1.4. Chức năng, nhiệm vụ của Phòng Giáo dục và Đào tạo ...........................23
1.4.1. Chức năng .............................................................................................23
1.4.2. Nhiệm vụ - quyền hạn ...........................................................................23
1.5. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trường THCS của Phòng
GD&ĐT theo tiếp cận quản lý nguồn nhân lực ..............................................27
1.5.1. Lập quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên..........................................27
1.5.2. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên ................................................27
1.5.3. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng giáo viên ..................................................29
1.5.4. Đánh giá giáo viên ................................................................................33
1.5.5. Tạo cơ chế, thực hiện chế độ, chính sách, tạo động lực phát
triển đội ngũ giáo viên ....................................................................................34

iii


1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở
các trường THCS ............................................................................................36
1.6.1. Yếu tố khách quan.................................................................................36
1.6.2. Yếu tố chủ quan ....................................................................................37
Tiểu kết chƣơng 1 ..........................................................................................39

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỦA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN THANH HÀ TỈNH
HẢI DƢƠNG .................................................................................................40
2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội - giáo dục huyện Thanh Hà
tỉnh Hải Dương................................................................................................40
2.1.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên, dân cư, kinh tế xã hội........................40
2.1.2. Khái quát chung về giáo dục đào tạo huyện Thanh Hà ........................42
2.2. Khái quát tình hình giáo dục THCS huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương ..........
42
2.2.1. Quy mô giáo dục ...................................................................................42
2.2.2. Chất lượng giáo dục ..............................................................................43
2.2.3. Cơ sở vật chất nhà trường .....................................................................43
2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên các trường THCS huyện Thanh Hà ..........49
2.3.1. Số lượng ................................................................................................49
2.3.2. Cơ cấu ...................................................................................................51
2.3.3. Chất lượng .............................................................................................52
2.4. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường
THCS huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương ........................................................57
2.4.1. Lập quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên..........................................57
2.4.2. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên ................................................59
2.4.3. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng giáo viên ..................................................62
2.4.4. Đánh giá giáo viên ................................................................................66
2.4.5. Tạo cơ chế, thực hiện chế độ, chính sách, tạo động lực phát
triển đội ngũ giáo viên ....................................................................................70
2.5. Đánh giá thực trạng ..................................................................................73
2.5.1. Những thành công .................................................................................73
2.5.2. Hạn chế .................................................................................................73
2.5.3. Nguyên nhân của thực trạng .................................................................74

iv


Tiểu kết chƣơng 2 ..........................................................................................76
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỦA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN THANH HÀ TỈNH
HẢI DƢƠNG .................................................................................................77
3.1. Những định hướng đề xuất biện pháp ......................................................77
3.1.1. Định hướng phát triển giáo dục - đào tạo huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương ............
77
3.1.2. Định hướng phát triển đội ngũ giáo viên huyện Thanh Hà tỉnh
Hải Dương .......................................................................................................78
3. 2. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp ...........................................................
78
3.2.1. Đảm bảo tính mục đích .........................................................................78
3.2.2. Đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ .......................................................78
3.2.3. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển .......................................................79
3.2.4. Đảm bảo tính thực tiễn và khả thi .........................................................79
3.3. Đề xuất các biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên ở các trường THCS
huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương ................................................................................
79
3.3.1. Biện pháp 1: Chú trọng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên
THCS đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục THCS trong giai đoạn mới ..................
79
3.3.2. Biện pháp 2: Đổi mới tuyển dụng giáo viên theo hướng phân cấp
quản lý và đảm bảo chất lượng tuyển dụng ................................................................
83
3.3.3. Biện pháp 3: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục THCS ..........

86
3.3.4. Biện pháp 4: Thực hiện đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp .............
92
3.3.5. Biện pháp 5: Tạo cơ chế, chính sách, chế độ, tạo động lực khuyến
khích sự phát triển của đội ngũ giáo viên THCS........................................................
96
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..............................................................99
3.5. Khảo nghiệm nhận thức về tính cấp thiết và tính khả thi của các
biện pháp đề xuất ............................................................................................
101
103
Tiểu kết chƣơng 3 ..........................................................................................
104
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...............................................................
1. Kết luận .......................................................................................................
104
2. Khuyến nghị ................................................................................................
105
108
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................
112
PHỤ LỤC .......................................................................................................

v


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Số lượng trường lớp, học sinh THCS từ năm học 2012- 2013
đến năm học 2014 – 2015 ...............................................................................43

Bảng 2.2: Kết quả xếp loại hạnh kiểm học sinh trong 03 năm học ................43
Bảng 2.3: Kết quả xếp loại học lực học sinh trong 3 năm học .......................44
Bảng 2.4: Thống kê CSVC trường lớp và trang thiết bị dạy học năm học
45
2014 - 2015 ...................................................................................................................
Bảng 2.5: Thống kê số lượng ĐNGV các trường THCS huyện Thanh Hà ...........
49
Bảng 2.6. Cơ cấu năm công tác ĐNGV THCS năm học 2014-2015 .............51
Bảng 2.7: Thống kê số trình độ giáo viên các trường THCS huyện
Thanh Hà .........................................................................................................52
Bảng 2.8. Tổng hợp ý kiến đánh giá về chất lượng ĐNGV ...........................54
Bảng 2.9. Đánh giá mức độ thực hiện lập quy hoạch phát triển ĐNGV ........58
Bảng 2.10. Chỉ tiêu tuyển mới GV THCS huyện Thanh Hà năm 2014 .........60
Bảng 2.11. Đánh giá mức độ thực hiện tuyển dụng, sử dụng ĐNGV ............61
Bảng 2.12. Thống kê giáo viên THCS huyện Thanh Hà học nâng cao
trình độ (từ năm học 2012 - 2013 đến năm học 2014 - 2015) ........................64
Bảng 2.13. Đánh giá mức độ thực hiện tổ chức đào tạo, bồi dưỡng giáo viên ..............
65
Bảng 2.14. Kết quả đánh giá xếp loại giáo viên THCS huyện Thanh Hà
68
(từ năm học 2012 - 2013 đến năm học 2014 - 2015) …………………
Bảng 2.15. Đánh giá mức độ thực hiện đánh giá giáo viên ............................69
Bảng 2.16. Đánh giá mức độ thực hiện tạo cơ chế, thực hiện chế độ,
chính sách, tạo động lực phát triển đội ngũ giáo viên ....................................72
Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến về tính cấp thiết và tính
khả thi của các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ......................
101

vi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi…...

103

DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1. Các chức năng quản lý ...................................................................15
Hình 3.1. Nội dung bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ...........................................88
Hình 3.2. Mối liên hệ giữa các biện pháp .......................................................
101

vii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang bước vào thời kì hội nhập, thời đại của khoa học kĩ thuật
tiên tiến với mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, Việt Nam về cơ bản trở thành một
nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Một trong những nhân tố làm nên thắng lợi
của thời kì hội nhập quốc tế đó là yếu tố “con người”. Con người là nguồn nhân
lực, là một trong ba khâu đột phá của chiến lược phát triển KT - XH giai đoạn
2011 - 2020.
Về lí luận và thực tiễn, ĐNGV luôn được xem là lực lượng nòng cốt của sự
nghiệp giáo dục và đào tạo, là nhân tố quyết định đến việc nâng cao chất lượng
giáo dục. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa
VIII cũng xác định: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục”. Chính
vì lẽ đó, muốn phát triển giáo dục và đào tạo phải chăm lo xây dựng và phát triển

ĐNGV. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khảng định: “Phát triển giáo dục là
quốc sách hàng đầu; Phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, chất
lượng nguồn nhân lực, phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức”. Chiến
lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 - 2020 xác định: “Phát triển và nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược và
phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ QLGD là giải pháp then chốt để thực hiện chiến
lược”. Nghị quyết số 29-NQ/TW, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ
8 (khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu CNH- HĐH
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”
đã khảng định vai trò của đội ngũ giáo viên và đề ra giải pháp: “Phát triển đội ngũ nhà
giáo và cán bộ QLGD, đáp ứng yêu cầu đổi mới GD&ĐT”.
Trong mỗi nhà trường THCS, ĐNGV luôn là một trong những nhân tố quan
trọng nhất góp phần quyết định sự phát triển nhà trường, bởi chính họ là người tổ

8


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Bí thư Trung ương Đảng (2004), Chỉ thị số 40- CT/TW về việc xây
dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục.
2. Đặng Quốc Bảo (1997), Một số khái niệm về quản lí giáo dục, Tài liệu
giảng dạy, Trường Cán bộ quản lí, Hà Nội.
3. Đặng Quốc Bảo (1998), “Một số suy nghĩ về chiến lược phát triển đội ngũ
CBQL giáo dục phục vụ công cuộc đổi mới Giáo dục - Đào tạo” Kỉ yếu Hội
thảo Khoa học CBQL giáo dục trước yêu cầu CNH - HĐH.
4. Đặng Quốc Bảo. Nền giáo dục phát triển nhân văn và trường học thân thiện:
quan điểm và giải pháp, Tập bài giảng. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2010.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (1998), Những vấn đề Chiến lược phát triển Giáo
dục và Đào tạo trong thời kì CHN - HĐH, Nxb Giáo dục Hà Nội.
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2004), Công văn số 5277/TCCB 28/6/2004 về việc

thực hiện Chỉ thị 40-CT/TW, Hà Nội.
7. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Điều lệ trường trung học cơ sở, trường
trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học, Nxb Giáo dục
Hà Nội.
8. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2001), Chiến lược
phát triển giáo dục 2001 - 2010, Hà Nội.
9. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2001), Chiến lược
phát triển giáo dục 2011 - 2020, Hà Nội.
10. Chính phủ (2005), Đề án nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lí giáo dục, Hà Nội.
11. Vũ Đình Chuẩn (2008), Phát triển ĐNGV tin học trường THPT theo quan
điểm chuẩn hóa và xã hội hóa, Luận án tiến sĩ, Đại học Quốc gia Hà Nội.
12. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Đại cương khoa học quản lý.
9


Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, 2010.
13. Christian Batal (2002), Quản lý nguồn nhân lực trong khu vực Nhà nước,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, trang 257.
14. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
15. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
16. Đảng cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
17. Đại học Quốc gia Hà Nội, Chất lượng giáo dục và vấn đề đào tạo giáo
viên. Kỷ yếu Hội thảo khoa học.
18. Trần Khánh Đức (2010), Giáo dục và Phát triển nguồn nhân lực trong thế
kỉ XXI, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
19. Trần Ngọc Giao (2013), Chuẩn hiệu trưởng và yêu cầu năng lực đổi mới

quản lí trường học, Tài liệu tập huấn Nâng cao chất lượng đào tạo GV
THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện nềna gáo dục Việt Nam.
20. Trần Bá Hoành (2001), Chất lượng giáo viên, Tạp chí giáo dục, (16),
Hà Nội.
21. Trần Bá Hoành (2004), “Xu hướng phát triển việc đào tạo GV”, Tạp chí
Thông tin Khoa học Giáo dục.
22. Trần Bá Hoành (2010), “Những yêu cầu mới về nghiệp vụ sư phạm trong
chuẩn nghề nghiệp GV trung học”, Hội thảo Khoa học nâng cao chất
lượng nghiệp vụ sư phạm cho các trường ĐHP, Hà Nội.
23. Nguyễn Thanh Hoàn (2003), Chất lượng giáo viên và những chính sách
cải thiện chất lượng giáo viên, Tạp chí phát triển giáo dục, (2), Hà Nội,
trang 6-9.
10


24. Bùi Minh Hiền (chủ biên) năm 2009 - Vũ Ngọc Hải - Đặng Quốc Bảo,
Quản lí giáo dục, Nxb ĐHSP, Hà Nội.
25. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2003), Người giáo viên thế kỷ XXI: Sáng tạo - hiệu
quả, Tạp chí dạy và học ngày nay (7), Hà Nội.
26. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2004), “Nghề và nghiệp của GV”, Tạp chí Khoa học
Giáo dục, (112), Hà Nội.
27. Nguyễn Thị Mỹ Lộc - Trần Thị Bạch Mai (2009), Quản lí nguồn nhân lực
Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
28. Nguyễn Lộc (2010), “Một số vấn đề lý luận về phát triển nguồn nhân
lực”, Tạp chí Khoa học Giáo dục,(2), Hà Nội.
29. Đặng Bá Lãm (2002), “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD”,
Bài giảng môn học, Việt Khoa học Giáo dục, Hà Nội.
30. Đặng Bá Lãm (2003), Giáo dục Việt Nam những thập niên đầu thế kỉ
XXI, Chiến lược phát triển, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
31. Đặng Bá Lãm (chủ biên), (2005), Quản lí nhà nước về giáo dục- Lí luận

và thực tiễn, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
32. Michel Develay (1994), Một số vấn đề về đào tạo giáo viên, (Bản dịch
của Nguyễn Kỳ, Vũ Văn Tảo, Phan Hữu Chân - 1998), Nxb Giáo dục Hà
Hội, trang 69.
33. Nguyễn Dương Việt (2003), Một số ý kiến về chất lượng giáo dục, Trung
tâm thông tin quản lý giáo dục, Hà Nội, trang 3.
34. Tạ Ngọc Tấn (2012), Phát triển GD&ĐT - Nguồn nhân lực, nhân
tài- Một số kinh nghiệm của thế giới, Nxb Chính trị- Hành chính, Hà Nội.
35. Từ điển Giáo dục học (2001), Nxb Từ điển Bách khoa.
36. V.I.Lê Nin (1976), Bàn về giáo dục, Nxb Sự thật, Hà Nội, trang 241.
37. Viện Ngôn ngữ học (2002), Từ điển Tiếng việt, Trung tâm Từ điển học
Hà Nội.
11