DSpace at VNU: HÌNH THÀNH NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH THÔNG QUA HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC NỘI DUNG DAO ĐỘNG CỦA CON LẮC ĐƠN

HÌNH THÀNH NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH THÔNG QUA HƯỚNG
DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
NỘI DUNG DAO ĐỘNG CỦA CON LẮC ĐƠN
(Môn Vật lý – Lớp 12 – Ban nâng cao)
Giáo viên hướng dẫn: ThS. Đào Thị Hoa Mai
Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Hòa - Phạm Thị Khuyên
Nguyễn Xuân Tuyên- Ngô Ngọc Hà
Lớp: QH2010S Vật lý
MỞ ĐẦU
Chúng ta đang sống trong những năm đầu của thế kỷ 21, thế kỷ mà sự tiến bộ
không ngừng của khoa học – công nghệ với những bước nhảy vượt bậc một năm bằng hàng
thế kỷ trước đó. Nếu không muốn tụt hậu với thời đại, kịp thời nắm bắt những tri thức
khoa học kĩ thuật tiên tiến, mỗi con người phải không ngừng học hỏi, vươn lên tự hoàn
thiện mình. Trước nhu cầu tất yếu của xã hội, đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục là
bài toán mà lâu nay các nhà quản lí, các nhà nghiên cứu đang đi tìm lời giải. Mục tiêu của
giáo dục Việt Nam là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện có đạo đức tri thức
sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp. Về cách học, khuyến khích học sinh lấy tự học là chính,
học tập một cách chủ động và sáng tạo. Đáng tiếc là trong thực tế, những điều đó chưa
được thực hiện tốt nếu không nói là còn nhiều yếu kém, thậm chí xa rời mục tiêu, hạ thấp
yêu cầu học tập đến mức chỉ còn quan tâm đến điểm số mà không chú ý đến chất lượng.
Chính vì thế, việc hình thành và rèn luyện cho người học sự hiểu biết, tâm thế chủ động
điều khiển quá trình học tập của bản thân mình, phát huy nội lực tự học của con người để
tạo nên cuộc cách mạng về học tập là việc làm cấp thiết của các nhà giáo dục. Vì những lí
do trên, chúng em chọn đề tài nghiên cứu “Hình thành năng lực tự học cho học sinh thông
qua hướng dẫn học sinh tự học nội dung Dao động của con lắc đơn, môn Vật lý lớp 12 ban
nâng cao”.
Mục đích nghiên cứu: Hình thành và phát triển năng lực tự học cho học sinh khi học
môn Vật lý trong chương trình THPT.
Đối tượng nghiên cứu: Năng lực tự học của học sinh
Khách thể nghiên cứu: Kế hoạch hướng dẫn học sinh tự học nội dung dao động của
con lắc đơn – môn Vật lý Lớp 12 – Ban nâng cao

TỔNG QUAN
Ở Việt Nam, vấn đề hướng dẫn học sinh tự học, tự nghiên cứu là một vấn đề mang
tính thời sự, là một trong những giải pháp về đổi mới phương pháp dạy học được nhiều


nhà giáo dục quan tâm trong định hướng đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục. Nhưng
hiện nay, chưa có nhiều tài liệu, công trình nghiên cứu bàn về vấn đề hướng dẫn học sinh
tự học, tự nghiên cứu, khiến cho việc áp dụng phương pháp này trong dạy học các môn học
nói chung và môn Vật lý nói riêng còn gặp nhiều khó khăn lúng túng. Trong các công trình
đã xuất bản về hướng dẫn học sinh tự học ở Việt Nam, được biết đến nhiều nhất và phổ
biến nhất là Tuyển Tập Tác Phẩm "Tự Giáo Dục, Tự Học, tự Nghiên Cứu" của Nguyễn
Cảnh Toàn (sách này gồm 2 tập) do Nhà xuất bản Trường đại học sư phạm và Trung Tâm
văn hóa ngôn ngữ Đông Tây xuất bản. Ngoài ra, các bài báo, tài liệu về hướng dẫn học sinh
tự học chủ yếu vẫn ở dạng sáng kiến kinh nghiệm và trao đổi trong cộng đồng giáo viên.
KẾT QUẢ, THẢO LUẬN
Trong quá trình nghiên cứu, bằng phương pháp nghiên cứu tài liệu về đổi mới
phương pháp dạy học, phương pháp hướng dẫn học sinh tự học, kiểm tra đánh giá việc tự
học của học sinh, báo cáo đã làm rõ một số vấn đề về cơ sở lí luận và thực tiễn của việc dạy
học hướng dẫn học sinh tự học. Về cơ sở lí luận, các vấn đề như tự học; các hình thức tự
học ở trường phổ thông (tự học hoàn toàn không có sự hướng dẫn của giáo viên, tự học có
sự hướng dẫn, định hướng của giáo viên); các nguyên tắc cơ bản trong hướng dẫn học và
tự học đã được trình bày khá chi tiết trong báo cáo toàn văn của đề tài. Về cơ sở thực tiễn,
thông qua các kênh tham khảo (các bài báo, công trình nghiên cứu đi trước v.v…), chúng
tôi đã tiến hành phân tích thực trạng quan niệm của giáo viên và học sinh hiện nay về hoạt
động dạy – học, hoạt động tự học của học sinh, hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học
tập của học sinh.
Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề về cơ sở lí luận và thực tiễn liên quan đến vấn đề
nghiên cứu của đề tài, nghiên cứu tài liệu hướng dẫn dạy học môn Vật lý lớp 12, ban nâng
cao; các tài liệu tham khảo môn Vật lý chúng tôi đã tiến hành xây dựng mô hình hướng

dẫn học sinh tự học trên cơ sở đảm bảo tính gắn kết trong các hoạt động dạy – học – kiểm
tra đánh giá kết quả học tập của người học, tạo cơ hội cho người học được tham gia tích
cực và có trách nhiệm trong hoạt động học tập của chính mình. Bên cạnh đó, chúng tôi đã
xây dựng kế hoạch hướng dẫn học sinh tự học nội dung Dao động của con lắc đơn cùng với
kế hoạch kiểm tra đánh giá việc tự học của học sinh khi học nội dung này.
KẾT LUẬN
Từ việc trình bày khái quát một số vấn đề lý luận về dạy học hướng dẫn học sinh tự
học, chúng tôi đã xây dựng được mô hình hướng dẫn học sinh tự học và kế hoạch hướng
dẫn học sinh tự học nội dung dao động của con lắc đơn với mục đích tích hợp các phương
pháp và kĩ thuật dạy – học – kiểm tra đánh giá phù hợp và nâng cao chất lượng của hoạt
động dạy học.
Để hình thành và rèn luyện được cho học sinh năng lực tự học, tự nghiên cứu trong
dạy học môn Vật lý nói riêng và các môn học nói chung là một vấn đề thách thức, đòi hỏi


người thầy phải có đủ trình độ và tâm huyết. Chúng em, trong giới hạn hiểu biết của mình,
để chuẩn bị cho tương lai sẽ trở thành những người thầy cô giáo, thực hiện đề tài nghiên
cứu này với mong muốn được tìm hiểu, tiếp cận với những phương phương pháp dạy học
đem lại hiệu quả cao. Nhận thức được việc trau dồi kiến thức và nghiệp vụ sư phạm là việc
làm cần thiết để trở thành người thầy giỏi, ngoài việc nghiên cứu nội dung, xây dựng cho
chính mình các chuyên đề, hệ thống các câu hỏi và bài tập môn Vật lý, chúng em sẽ tiếp tục
nghiên cứu, tìm hiểu các phương pháp dạy học, các cách thức thực hiện để thể hiện những
nội dung này một cách hiệu quả nhất, chuẩn bị cho bước tiếp theo trong quá trình học tập
và nghiên cứu tại trường ĐHGD của mình.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ngô Văn Khoát, Nguyễn Đức Minh, Hỏi đáp về hiện tượng Vật lí, tập 2.
2. Nguyễn Hải Châu (chủ biên), Chuẩn bị kiến thức ôn thi tốt nghiệp trung học phổ
thông và tuyển sinh đại học, cao đẳng, NXB Giáo dục, 2007.
3. Vũ Thanh Khiết, Bồi dưỡng HS giỏi Vật lí, NXB GD 2007

4. Vũ Thanh Khiết, Các bài toán chọn lọc Vật lí THPT, NXB GD 2005.
5. Sách giáo khoa vật lí 12.
6. Báo Giáo dục & Thời đại.