PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
1. MỤC ĐÍCH CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Âm nhạc là một trong những loại hình nghệ thuật xuất hiện rất sớm trong
lịch sử xã hội loài người giúp phát triển năng lực, cảm xúc, tưởng tượng, sáng tạo,
sự tập trung chú ý, khả năng diễn tả những hứng thú của con người nói chung và
đặc biệt là đối với trẻ em nói riêng. Khác với loại hình nghệ thuật khác như hội hoạ,
văn học, điện ảnh…, âm nhạc không hoàn toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể.
Âm nhạc bằng những ngôn ngữ riêng là giai điệu, âm sắc, trường độ, hoà âm, tiết
tấu… cùng với thời gian đã thu hút, hấp dẫn, làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của
trẻ.
Ở trường Mầm non, đặc biệt đối với lứa tuổi Mẫu giáo âm nhạc được đưa
vào chương trình giáo dục nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ về Đức - Trí
- Thể - Mỹ. Với vai trò như vậy, âm nhạc đã trở thành một nội dung cần thiết trong
chương trình giáo dục mầm non, trong đó hoạt động dạy trẻ vận động theo nhạc
đóng vai trò quan trọng.
Nhận thức được tầm quan trọng của môn âm nhạc cũng như việc dạy trẻ vận
động theo nhạc, tôi nghiên cứu cứu để tìm ra “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu
giáo 3-4 tuổi vận động tốt theo nhạc”.
Qua nghiên cứu hoạt động vận động theo nhạc của trẻ Mẫu giáo 3-4 tuổi, tìm
ra một số biện pháp để nâng cao chất lượng dạy bộ môn âm nhạc trong trường mầm
non; giúp trẻ mẫu giáo nhỡ nắm vững một số kĩ năng vận động, hiểu sâu, nhớ lâu
hơn trong từng bài học. Góp phần đổi mới cách dạy và cách học của bộ môn giáo
dục âm nhạc đối với cô và trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
Với phạm vi của đề tài bản thân cũng mong muốn mình tìm ra được một số
giải pháp làm cơ sở để chị em đồng nghiệp làm tư liệu tham khảo để tìm ra những
giải pháp tốt hơn nữa để nâng cao chất lượng dạy và học của trẻ trong xu thế giáo
dục mới hiện nay.
1
* NHỮNG ĐIỂM KHÁC, MỚI VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA NHỮNG BIỆN
PHÁP MỚI SO VỚI NHỮNG BIỆN PHÁP CŨ TRƯỚC ĐÂY CỤ THỂ:
So với các giải pháp trước, các giải pháp được trình bày trong sáng kiến
quy mô hơn và đi sâu vào rèn các kĩ năng vận động theo nhạc cho trẻ 3-4 tuổi.
- Chất lượng vận động theo nhạc của trẻ được nâng cao hơn, kết quả đạt tốt hơn.
- Các giải pháp đã xác định việc đổi mới hình thức giáo dục và sự lựa chọn
những hình thức dạy mới (Giải pháp 1).
- Phát huy được tính độc lập sáng tạo của trẻ, trẻ được “lấy làm trung
tâm”, trẻ được củng cố, khắc sâu và hiểu cách vận động, cùng với sự tăng cường
tập luyện. Trẻ được học qua chơi, chơi nhưng lại được học (các giải pháp còn
lại).
Trên cơ sở các biện pháp đã thực hiện của sáng kiến kinh nghiệm trước,
nhưng với mong muốn nhằm nâng cao chất lượng của bộ môn giáo dục âm nhạc
đối với trẻ. Những giải pháp trong sáng kiến kinh nghiệm này sẽ giúp cho cả cô và
trẻ khi dạy và học vận động theo nhạc sẽ hứng thú hơn, trẻ biết vận động theo các
hình thức vận động khác nhau phù hợp với tác phẩm âm nhạc.
Mặt khác với những biện pháp mới này giáo viên sẽ có biện pháp và lựa
chọn những hình thức vận động phù hợp đảm bảo tính vừa sức với trẻ. Phát hiện và
có biện pháp bồi dưỡng, rèn luyện cho những trẻ chưa biết thực hiện vận động. Từ
đó giúp củng cố và khắc sâu kiến thức kĩ năng vận động theo nhạc. Giúp cho trẻ đạt
được các chỉ số mong muốn của bộ môn âm nhạc theo kết quả mong đợi cuối chủ
đề. Nâng cao chất lượng dạy và học của cô và trẻ.
Tóm lại sáu giải pháp mà sáng kiến đưa ra có những nét khác và mới so
với giải pháp làm trước đây. Nó vừa có tính kế thừa và phát huy những ưu điểm,
đồng thời mang đến những nét đột phá, mới mẻ nhưng rất phù hợp với yêu cầu
mới của chương trình giáo mầm non mới hiện nay.
2. ĐÓNG GÓP VỀ MẢNG THỰC TIỄN CỦA SÁNG KIẾN ĐỂ NÂNG CAO
CHẤT LƯƠNG DẠY VÀ HỌC CỦA TRƯỜNG.
2
Qua sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi
vận động tốt theo nhạc” sẽ giúp cho bản thân tôi và chị em giáo viên đồng nghiệp
tìm ra một số biện pháp để nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn âm nhạc trong
trường mầm non. Giúp cho trẻ mẫu giáo bé có điều kiện nắm vững một số kỹ năng
vận động theo nhạc, hiểu sâu, nhớ lâu hơn và vận dụng vận động trong các bài học.
Góp phần đổi mới cách dạy và cách học, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của
nhà trường.
- Đưa ra một số biện pháp nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ 3-4
tuổi.
- Đưa ra một số bài học kinh nghiệm trong việc nâng cao kỹ năng vận động
cho trẻ 3-4 tuổi.
PHẦN II: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA SÁNG KIẾN.
I . CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Thực tế cho rằng: Trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo rất nhạy cảm đối với âm
nhạc.Trẻ em rất thích nghe nhạc và hứng thú tham gia vào các hoạt động có
nhạc.Đối với trẻ thơ âm nhạc là nguồn sữa nuôi dưỡng thế giới tinh thần và có vai
trò quan trọng trong giai đoạn ở trường mầm non.
Âm nhạc và vận động sáng tạo khi được giáo viên Mầm non sử dụng một
cách có có mục đích, phù hợp sáng tạo sẽ hỗ trợ trẻ thu nhận kinh nghiệm tích cực
và tạo cảm giác hưng phấn, vui tươi. Giáo viên có thể chơi đàn guitar, organ hay
bật nhạc không lời êm dịu làm nhạc nền trong khi đang diễn ra các hoạt động khác
cuả trẻ ( giờ ăn, chơi ở các góc chơi, chơi ngoài trời, trẻ làm bài tập theo nhóm, giờ
tạo hình...). Ca hát và nghe nhạc giúp trẻ duy trì tập trung, phấn khởi trong khi hoạt
động. Trẻ mẫu giáo thích hát theo lời bài hát, hay đung đưa người theo tiếng nhạc
có giai điệu êm dịu, vui tươi, nhộn nhịp. Ngoài ra, giáo viên Mầm non sử dụng âm
nhạc để ổn định lớp, nhóm, vào bài, chuyển tiếp các phần trong giờ học hoặc
3
chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác để tạo sự hứng thú, thư giãn, gây sự
chú ý cho trẻ.
Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc,
biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: Ca hát, vận
động, nghe hát, múa, trò chơi âm nhạc. Đặc biệt đối với trẻ 3-4 tuổi, giáo dục âm
nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc, dẫn dắt trẻ đi
vào thế giới của điều thiện ,tạo ra sự đồng cảm và là một phương tiện bồi dưỡng
năng lực sáng tạo của trí tuệ mà không một phương tiện nào sánh được.
Nghệ thuật âm nhạc đem đến cho trẻ cái đẹp,đồng thời phê phán nhẹ nhàng những
cái xấu,tạo nên tâm trạng thanh thản ,khoan khoái.
Âm nhạc là tiếng nói tình cảm sâu sắc,trực tiếp đi thẳng vào trái tim con người và
không thể diễn tả bằng lời . “nơi nào mà tiếng nói bất lực thì ở đó sẵn sàng xuất
hiện 1 thứ tiếng nói hùng hồn hơn …” (traicôpxki) Đó là âm nhạc.
1. Khái niêm về vận động theo nhạc:
Vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm nhạc và động tác nhảy
múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc, gõ đệm theo hát tạo cho con người có được sự
cảm nhận về nhịp điệu, góp phần tích cực vào việc phát triển toàn diện nhân cách,
trí tuệ và thể chất.
Vận động theo nhạc giúp trẻ phát triển cảm giác, nhịp điệu, sự khéo léo, khả
năng phản ứng nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. Ngoài ra
,còn làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ, trẻ được bộc lộ cảm xúc, giao tiếp với
bạn bè.
Vận động theo nhạc giáo dục nhịp điệu cho trẻ bằng sự vận động của cơ thể,
phù hợp với tính năng động của trẻ. Ở thể loại hoạt động này, cần chú ý tới trẻ một
số đặc điểm dẫn tới sự khác biệt về phương pháp đối với trẻ ở các độ tuổi.
Hoạt động vận động theo nhạc ở lứa tuổi Mầm non có thể chia làm 2 nhóm
trên cơ sở tri giác âm nhạc và tái tạo các phương tiện truyền cảm trong động tác.
4
* Nhóm thứ nhất: Là những động tác đơn giản biểu hiện cảm xúc theo tính
chất, nhịp điệu âm nhạc như vỗ tay, gõ đệm, nhún nhảy… trẻ nghe và phân biệt cao
độ, sắc thái, tốc độ, trọng âm, âm hình tiết tấu.
* Nhóm thứ hai: Hướng vào những kỹ năng chuyển động trong quá trình
vận động theo nhạc.
Tất cả các động tác vận động theo nhạc như gõ nhịp, âm hình, tiết tấu,
múa… đều thực hiện nhiệm vụ chung là cảm nhận tiết tấu âm nhạc, nhưng mỗi loại
vận động có chức năng riêng, do đó khác nhau về yêu cầu.
Động tác vỗ tay, gõ nhịp, dậm chân có tác dụng giúp trẻ nắm vững tiết tấu,
nhịp, phách trong tác phẩm và được tiến hành ngay khi làm quen với tác phẩm. Gõ
nhịp, phách, âm hình tiết tấu yêu cầu phải chính xác, đúng với tác phẩm, không cần
phải có tư thế, tạo dáng, đường nét…
Múa là dạng vận động phát triển tính thẩm mỹ cho trẻ, hình thành tư thế,
dáng điệu, động tác đẹp. Các bài múa được xây dựng trên cơ sở nội dung, tính chất,
nhịp điệu âm nhạc, lời ca. Tuy nhiên không phải bài hát nào cũng xây dựng thành
điệu múa. Do đặc điểm tư duy trực quan hình tượng của trẻ mà múa có thể là
những động tác minh hoạ lời ca, miêu tả sinh hoạt, mô tả thiên nhiên… Các chất
liệu cơ bản của dân gian các dân tộc Việt Nam, múa hiện đại cũng được khai thác.
Múa được sử dụng chủ yếu với độ tuổi Mẫu giáo. Cùng với sự phát triển của trẻ thì
kỹ năng múa của trẻ ngày càng rõ ràng và đa dạng. Các động tác múa giúp trẻ hiểu
biết về kĩ năng, từ đó biết so sánh, lựa chọn vẻ đẹp của múa.
2. Đặc điểm khả năng vận động theo nhạc của trẻ 3-4 tuổi:
Vận động theo nhạc giáo dục nhịp điệu cho trẻ bằng sự vận động của cơ thể,
phù hợp với tính năng động của trẻ. Ở thể loại hoạt động này, cần chú ý đến một số
đặc điểm dẫn tới sự khác biệt về phương pháp với từng độ tuổi.
Trẻ 5-6 tuổi biết làm và thực hiện các động tác phối hợp đơn giản, động tác
đối xứng, thực hiện các bước chuyển động phù hợp với tính chất êm dịu hay mạnh
mẽ của âm nhạc với tốc độ vừa phải, tự mình bắt đầu, kết thúc các bước chuyển
5
động, ghi nhận được sự bắt đầu và kết thúc theo tiếng vang; nắm được các bước
nhảy, nhảy thẳng, nhảy hai chân chuyển đổi nhau và nhảy một chân (nhảy có cầm
đạo cụ: cờ, hoa).
Trẻ 3-4 tuổi có khả năng sử dụng các nhạc cụ như phách tre, xắc xô, trống
đệm, gõ vận động theo nhịp 2/4, 3/4 và có thể vận động theo tiết tấu nhanh chậm.
Bên cạnh đó trẻ cũng có thể thể hiện bài bằng những động tác múa , phù hợp với
bài và với trẻ. Đặc biệt có cháu còn thể hiện những động tác múa sáng tạo, mà cũng
rất nhí nhảnh hồn nhiên theo nhạc của bài hát. Tuy nhiện, trẻ thực hiện được những
vận động đó thì cũng rất cần có sự hướng dẫn gợi ý của giáo viên.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Trường mầm non nơi tôi công tác nằm trên địa bàn là một xã còn nghèo về
kinh tế, người dân chủ yếu là làm nông nghiệp, đời sống còn gặp nhiều khó khăn,
một bộ phận dân trí còn đi làm kinh tế ở xa quê để lại con cháu cho ông bà ở nhà
trông nên công tác xã hội hóa giáo dục còn gặp nhiều khó khăn.
Trong quá trình thực hiện đề tài này tôi đã nhận được rất nhiều sự động viên
và ủng hộ của tập thể cán bộ giáo viên trong trường, tuy nhiên trong quá trình thực
hiện vẫn có những thuận lợi và khó khăn cơ bản sau:
1. Thuận lợi:
- Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết, thống nhất.
- Lớp học luôn được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường và được đầu
tư cơ sở vật chất mua sắm một số đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. Ngoài ra, các cháu rất
ham học và yêu quý cô giáo.
- Trường tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học nâng cao trình độ
chuyên môn vào các dịp hè, chúng tôi được đi học lớp bồi dưỡng chuyên môn do
Phòng mở. Dự các buổi chuyên đề do Phòng tổ chức các môn nói chung và bộ môn
âm nhạc nói riêng, dự giờ đồng nghiệp tạo điều kiện cho tôi được học tập, củng cố
kiến thức nghiệp vụ.
- Được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh.
6
- Lứa tuổi trẻ tương đối đồng đều.
- Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm học.
- Phụ huynh luôn mong muốn con em mình vui vẻ, yêu thích hoạt động âm
nhạc.
2. Khó khăn:
- Các cháu phần lớn là con em làm nông nghiệp, kinh tế gia đình eo hẹp, nên rất
khó khăn trong việc đóng góp kinh phí học tập, xã hội hóa giáo dục cho trẻ hoạt
động.
- Cơ sở vật chất còn thiếu chưa thực sự đầy đủ 100%.
- Đồ dùng để phục vụ cho các hoạt động học tập và vui chơi chủ yếu là đồ
dùng giáo viên tự làm lên chất lượng không sử dụng được lâu dài về mặt thẩm mỹ
và hiệu quả cũng chưa đáp ứng được hết cho trẻ.
- Trình độ chuyên môn đào tạo của bản thân được đào tạo dưới hình thức vừa
học vừa làm, số giáo viên trong trường có khả năng thể hiện, đánh trực tiếp các bản
nhạc cho trẻ nghe cũng còn rất ít vì vậy còn gặp những khó khăn nhất định trong
công tác giảng dạy bộ môn âm nhạc.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH
Khi vào đầu năm học để đánh giá được kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ
3-4 tuổi tôi tiến hành ổn định nền nếp cho trẻ quen với cô tôi sau đó kiểm tra toàn
bộ tổng số trẻ lớp tôi phụ trách. Tôi ra 2 bài tập cho 23 cháu thuộc nhóm lớp tôi
phụ trách:
Bài tập 1: Con hãy hát và vỗ tay theo nhịp bài “bài đi học về”
Bài tập 2: Con hãy múa bài “múa cho mẹ xem” của tác giả Xuân Giao.
Nhận xét: Bài tập 1 và Bài tập 2.
Bài tập 1: Số cháu thực hiện đạt là 11 cháu chiếm 49%. Số cháu chưa đạt là
12 cháu chiếm 51%. Các cháu thường mắc lỗi sau:
+ Trẻ vỗ tay không đúng theo nhịp 2/4.
7
+ Vỗ tay lúc theo nhịp, lúc theo phách.
+ Vỗ tay vào phách nhẹ, đưa tay ra vào phách mạnh.
+ Trẻ chỉ hát mà không vỗ tay.
Bài tập 2: Số cháu thực hiện đạt là 11 cháu chiếm 49%. Số cháu chưa đạt là
12 cháu chiếm 51%. Các cháu thường mắc lỗi sau:
+ Động tác của trẻ chưa chính xác, rõ ràng, cả bài hát chỉ có một hai động
tác.
+ Trẻ không thuộc động tác múa.
+ Trẻ múa còn lẫn lộn đông tác.
+ Trẻ múa không khớp với nhạc có thể nhanh hơn nhạc, có thể múa chậm
hơn nhạc.
+ Trẻ không tự thực hiện múa mà chỉ hát không.
* Nguyên nhân của thực trạng.
- Trẻ chưa được ôn luyện vận động theo nhạc nhiều.
- Hình thức tổ chức bài học chưa linh hoạt, chưa kích thích hứng thú cho trẻ
tham gia vào hoạt động.
- Trang thiết bị đồ dùng âm nhạc còn chưa được phong phú
Trước thực trạng đó tôi băn khoăn và tìm các biện pháp nhằm nâng cao chất
lượng dạy và học môn âm nhạc mà cụ thể là giúp trẻ thực hiện vận động tốt theo
nhạc, giúp trẻ củng cố và biết thực hiện các vận động nhẹ nhàng, linh hoạt, khéo
léo và có sáng tạo trong các tác phẩm âm nhạc. Từ đó giúp phát triển và nâng cao
chất lượng dạy và học ở trường mầm non.
CHƯƠNG 3:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 3-4 TUỔI VẬN ĐỘNG TỐT THEO NHẠC
1. Giải pháp 1: Đổi mới hình thức giáo dục âm nhạc và lựa chọn những
hình thức dạy mới với phương châm “lấy trẻ làm trung tâm”.
Trong chương trình giáo dục mới hiện nay với mục đích phương châm “lấy
trẻ làm trung tâm” và với quan điểm này mục đích của hướng đổi mới giáo viên là
8
người hướng dẫn, tạo cơ hội cho trẻ được tham gia và trải nghiệm vào trong hoạt
động để trẻ được tìm tòi khám phá, trẻ được chủ động để phát triển khả năng cá
nhân.
Trong hoạt động giáo dục âm nhạc, âm nhạc đóng vai trò chủ đạo, còn vận
động là công cụ thể hiện hình tượng âm nhạc. Hiện nay, chương trình giáo dục
mầm non mới trẻ được học mọi lúc mọi nơi, vì vậy các bài hát trong chương trình
âm nhạc hầu hết được giáo viên lồng ghép vào các hoạt động trong ngày của trẻ; vì
vậy đa số các bài hát trẻ đã thuộc được giai điệu và phần lớn trẻ đã thuộc. Do đó kĩ
năng hát, thể hiện kĩ năng vận động theo nhạc sẽ được xác định cái gì là trọng tâm
cho trẻ; thực hiện trong các tiết học và củng cố sâu cho trẻ cùng các hoạt động khác
như trò chơi âm nhạc, nghe hát ... Vì vậy giáo viên cần xác định nội dung trọng tâm
của bài học là gì và nội dung kết hợp là gì. Ví dụ: Hát - vận động thì nội dung trọng
tâm là dạy vận động và hát, nghe hát là nội dung kết hợp ...
Khi xác định được nội dung trọng tâm thì giáo viên sẽ xây dựng ý tưởng cho
bài dạy và có những phương pháp dạy cho trẻ được làm chủ đạo.
Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lựa chọn các hình thức tổ chức phù
hợp, hấp dẫn như qua tổ chức các hội diễn âm nhạc, các trò chơi âm nhạc mà trẻ
được xem trên ti vi như “trò chơi âm nhạc”, “chương trình đồ rê mí”, các phần nội
dung cơ bản của tiết học được khéo léo lồng vào các phần của trò chơi, hội diễn ....
Từ đó trẻ lần lượt khám phá và thực hiện các hoạt động âm nhạc theo yêu cầu của
bài nhưng lại được trải nghiệm tham gia vào các chương trình đó mà không biết là
đang học các tiết học trên lớp. Từ đó gây hứng thú cho trẻ, trẻ tưởng như mình
đang được chơi như khi trẻ xem trên ti vi ... và trẻ tự nhiên thể hiện không gò ép,
trẻ thấy hứng thú tham gia cùng bạn, cả lớp và thi đua nhau ... Và kết quả là chất
lượng dạy và học được nâng cao. Kết thúc bài học trẻ thực hiện được theo yêu cầu
về kiến thức kĩ năng của bài mà giúp trẻ ghi nhớ tốt.
Cùng với từng bài dạy, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào bài
chuyển hoạt động một cách linh hoạt.
9
Ví dụ: Có thể lồng ghép các bài hát dạy trẻ vào chương trình “Trò chơi âm
nhạc” với các nội dung, các phần và các bước được lồng ghép như phần 1 - Đi tìm
bài hát chính; phần (dạy hát) vận động trọng tâm là phần 2 - Tài năng biểu diễn;
phần nghe hát được lồng vào phần 3: Quà tặng âm nhạc ....
Với các chương trình, hội thi khác cũng được lồng ghép khéo léo tương tự.
2. Giải pháp thứ 2: Làm mẫu chuẩn vận động theo nhạc và có sáng tạo
kết hợp với dùng lời giải thích.
Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Khi nghe
các thể loại âm nhạc khác nhau, trẻ có thể bộc lộ cảm xúc bằng các hoạt động hình
thể một cách ngẫu hứng nhưng tất cả trẻ trong nhóm lớp có thể thực hiện đều và
đúng nhịp, cường độ như nhau mà trẻ cũng không nhất thiết phải vận động giống
nhau. Đây là cảm xúc tự nhiên thể hiện bằng hành động theo tính chất giai điệu,
nhịp điệu âm nhạc. Và giáo viên là người gợi ý giúp trẻ cảm thụ các tính chất âm
nhạc khác nhau, trẻ có thể nghe nhạc và vận động theo nhạc không cần hát. Vì vậy,
việc sớm tư duy trực quan và kích thích những yếu tố ban đầu là rất cần thiết. Vai
trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo được sự hứng thú để trẻ say mê, ham
thích hoạt động nghệ thuật. Vì vậy, trước khi cho trẻ hoạt động nghệ thật cô cần có
những hình thức gợi mở, dẫn dắt giới thiệu và được xem cô biểu diễn mẫu với mức
độ hoàn thiện nhất.
Làm mẫu là biện pháp quan trọng nhằm mục đích cho trẻ có tri giác toàn vẹn
(tri giác âm nhạc và vận động trong một khối thống nhất). Đây cũng là biện pháp
khắc phục được những lỗi mà trẻ thường mắc phải trong các bài tập khi trẻ chưa
nắm và biết cách thực hiện vận động theo nhạc, giúp những trẻ vận động sai, chưa
biết vận động sẽ có kiến thức cơ bản về những vận động để từ đó trẻ thực hiện vận
động phối hợp theo nhạc đúng theo yêu cầu của bài và theo đúng các hình thức vận
động như gõ đệm theo nhịp 2/4, theo tiết tấu chậm....
Dạy trẻ vỗ tay hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc gõ đệm theo hát cũng có nhiều
cách dạy. Giáo viên cần căn cứ vào loại nhịp, cấu trúc hình tiết tấu của bài hát phù
10
hợp với thể loại vận động nào để chọn hình thức vỗ tay, gõ đệm và cách dạy cho
phù hợp. Trong chương trình các bài hát thường có các hình thức:
- Vỗ theo nhịp là vỗ mỗi bên một phách và vỗ chuyển sang hai bên kết hợp
đếm 1- 2.
Khi tiến hành lồng ghép vào các bài hát giáo viên cần vỗ tay hoặc gõ một
tiếng vào phách mạnh (đầu ô nhịp) phách yếu nghỉ.
Ví dụ: Trong bài “Vui đến trường” nhạc và lời Hồ Bắc có câu:
Con chim
Vỗ nghỉ
nó
vỗ
hót
nghỉ
líu
vỗ
lo
líu
nghỉ
vỗ
lo.
nghỉ
Hay trong bài “Màu hoa” - nhạc và lời Hồng Đăng với nhịp 2/4 ở câu đầu là
nhịp lấy đà thì giáo viên vỗ mẫu và hướng dẫn trẻ cách vỗ (gõ) cụ thể:
Màu hoa
tím, màu hoa
Mở tay
vỗ
mở tay
đỏ, màu hoa
vỗ
vàng, nhiều
mở tay
vỗ
hoa xinh
mở tay vỗ
mở tay
thế
vỗ
- Vỗ theo tiết tấu chậm: Giáo viên cho trẻ làm quen với việc vỗ (hoặc gõ)
theo cách đếm 1-2-3 (mở) nghỉ. Cô và trẻ vừa đếm và vỗ (hoặc gõ) sang hai bên.
Vỗ tay hoặc gõ 3 tiếng, mỗi tiếng bằng một nốt đen, rồi (mở) nghỉ bằng một tiếng
(vỗ tay hoặc gõ vào phách mạnh ở đầu ô nhịp).
Ví dụ: Bài hát “Mời bạn ăn” nhạc và lời Trần Ngọc thì cho trẻ vỗ như sau:
Mời
bạn
ăn,
ăn
cho
chóng
lớn
Vỗ
vỗ
vỗ
mở
vỗ
vỗ
vỗ
Cách dạy làm mẫu này cho trẻ không nhất thiết tiến hành trong giờ học mà
có thể được tiến hành ngoài giờ học vào các phần chơi, các hoạt động buổi chiều...,
nhằm củng cố và giúp cho trẻ khắc sâu hiểu và biết cách vận động theo nhịp, tiết
tấu, sau đó cô tiến hành lồng ghép và vỗ (hoặc gõ) vào các bài hát sau khi trẻ đã
nắm cơ bản về cách vỗ (hoặc gõ) theo nhịp, tiết tấu.
Khi tiến hành vào bài dạy giáo viên cần tạo ra sự sáng tạo gây hứng thú cho
trẻ tham gia ngay từ khi cô dẫn dắt vào bài. Khi áp dụng vào bài nếu với phần hát
và vận động cô có thể trò chuyện với trẻ về hình thức trẻ sẽ vận động với bài hát là
11
hình thức vận động nào, khi trẻ trả lời nêu ý định, hình thức vận động theo nhịp,
hay tiết tấu thì cách vận động vỗ (gõ) như thế nào, từ đó giáo viên có thể thấy được
trẻ đã nắm vững và vỗ đúng nhịp hát tiết tấu chưa và tiến hành cho trẻ thực hiện
trên cơ sở kiến thức vận động của trẻ để có những hình thức vận động phù hợp với
trẻ để trẻ thực hiện vừa sức không quá khó với trẻ.
Để đạt được hiệu quả và nâng cao chất lượng vận động theo nhạc thì việc sử
dụng nhạc cụ và hướng dẫn trẻ thực hiện nhạc cụ một cách có hiệu quả là rất quan
trọng. Khi cô cho trẻ tập sử dụng một loại nhạc cụ nào đó để đệm cho bài hát, cô
cần nói rõ cách gõ cho âm thanh phát ra như thế nào thì phù hợp.
Ví dụ: Dạy trẻ cách sử dụng nhạc cụ là trống: Tay trái cầm trống, tay phải
cầm dùi, khi gõ thì gõ vào giữa mặt trống, sau đó đưa ra gõ vào thành trống. Hoặc
dạy trẻ sử dụng nhạc cụ là xắc xô thì tay phải cầm xắc xô (úp xắc xô vào trong lòng
bàn tay) khi gõ thì gõ xắc xô vào lòng bàn tay trái sau đó đưa hai tay rộng ra nghỉ
bằng một phách. Hay cách gõ đệm bằng phách tre thì hướng dẫn trẻ mỗi tay cầm
một phách và gõ hai phách vào nhau để tạo ra âm thanh nhưng vẫn đảm bảo trẻ gõ,
vỗ theo đúng nhịp hay tiết tấu.
- Ngoài phần vận động vỗ (gõ) thì một phần vận động cũng rất gây hứng thú
cho trẻ và được trẻ cũng rất yêu thích đó là hình thức “vận động múa theo nhạc”.
Đối với phần vận động múa cũng đòi hỏi giáo viên phải làm mẫu cho trẻ và cũng
cần sự sáng tạo trong cả cách thực hiện dạy trẻ và ngay trong những động tác múa.
Trong chương trình giáo dục mầm non mới đa phần các bài hát được giáo
viên lựa chọn những động tác múa dựa trên những động tác múa cơ bản của múa
nhưng cũng đòi hỏi những động tác có tính sáng tạo và phù hợp với trẻ. Ở độ tuổi
24-36 tuổi trẻ còn nhỏ nên việc thực hiện các động tác múa chưa thực sự nhanh
nhẹn như trẻ 3-4 tuổi, vì vậy giáo viên cần lựa chọn những động tác múa vừa ngắn
gọn, dễ hiểu, dễ làm cho trẻ thực hiện dễ dàng tham gia vào hoạt động.
Ví dụ: Đối với bài “Tay thơm tay ngoan” của nhạc sỹ Bùi Đình Thảo tôi đã
biên soạn những động tác múa kết hợp với lời hát, cụ thể:
12
- Phần dạo nhạc đầu: Trẻ nhún nhịp nhàng nghiêng người sang hai bên theo
nhạc hoặc có thể sử dụng làm nhạc nền cho trẻ đứng dậy, đi lên biểu diễn của tổ,
nhóm, cá nhân ...
- Động tác 1: “Một tay xòe ra thành một bông hoa”, tay trái chắp ra phía sau,
tay phải đưa thẳng ra phía trước úp bàn tay vẫy nhẹ và ngửa lên ở từ ra, rồi từ từ
uốn đưa về phía trước ngực dưới cằm làm 1 bông hoa.
- Động tác 2: “Hai tay xòe ra thành hai bông hoa”, hai tay cùng đưa ra phía
trước úp bàn tay và vẫy nhẹ lật hai bàn tay ở từ “xòe” ra rồi từ từ đưa về phía trước
ngực làm hai bông hoa.
- Động tác 3: “Mẹ khen đẹp quá hai bàn tay thơm”, hai tay ấp nhẹ vào ngực
nhún vào từ “quá” rồi uốn đưa hai bàn tay ra phía trước vào từ “thơm”.
- Động tác 4: “Mẹ khen đẹp quá hai bàn tay ngoan”, trẻ thực hiện lại như
động tác 3.
- Phần nhạc kết: trẻ nhún nhịp nhàng và cúi chào.
Trong chương trình một số bài múa đã có biên soạn động tác múa gợi ý, song
cô có thể dạy trẻ phối hợp các động tác tay chân, thân hình và thể hiện qua nét mặt
kết hợp với âm nhạc trên đàn.
Trong phần vận động theo nhạc dù là vận động múa hay gõ đệm giáo viên
cần gợi ý và hướng trẻ đến với sự biểu diễn sáng tạo mới. Bởi không nhất thiết tất
cả trẻ trong lớp đều thực hiện một điệu múa hay một hình thức vận động khác
nhau. Vì vậy, giáo viên có thể cho trẻ được thể hiện những điệu múa khác với các
bạn có sáng tạo hay những hình thức vận động khác nhưng cũng dựa trên vận động
theo nhịp, tiết tấu mà trẻ được lựa chọn để biểu diễn và thể hiện. Như vậy hiệu quả
đạt được trong giờ hoạt động âm nhạc sẽ là rất cao và tốt cho trẻ.
3. Giải pháp thứ 3: Luyện tập vận động theo nhạc cho trẻ.
Không có cái gì là thực hiện ngay nếu như ta chỉ nghe và quan sát trong một
lần; đối với trẻ lại càng rất khó. Cũng giống như các môn học khác như thơ, truyện,
thể dục thì âm nhạc cũng vậy. Trẻ không thể chỉ nghe bài hát một lần mà đã học
13
được thuộc và vận động theo nhạc càng đòi hỏi, trẻ phải bắt chước và luyện tập
nhiều lần các động tác mới một cách chính xác và chi tiết.
Khi trẻ đã được cô làm mẫu và hướng dẫn qua lời nói, cách thể hiện các vận
động tôi tiến hành cho trẻ tập luyện tại hoạt động khác như hoạt động góc, hoạt
động chiều hay các giờ hoạt động ngoài trời, các giờ sinh hoạt văn nghệ cuối ngày,
cuối chủ điểm và cho trẻ thể hiện lại các vận động mà trẻ đã được thực hiện nhưng
không phải với bài nào trẻ cũng nhớ hết và vận động đúng hết vì vậy tôi đã sử dụng
một số biện pháp sau:
- Làm mẫu lại các động tác có sự kết hợp của âm nhạc với mục đích khôi
phục lại trong trí nhớ, tri giác thính giác và trình tự động tác. Tôi tiến hành cùng
thực hiện luôn với trẻ nhiều lần từ đầu đến cuối bài hát (bản nhạc).
- Đối với những động tác khó, cô có thể cho trẻ múa lại kết hợp với lời ca
(tiết nhịp) trọn vẹn câu hát. Có thể tách ra từng câu ngắn trong cả câu dài (đối với
múa) và dạy vận động từng nhịp, tiết tấu đối với gõ, vỗ.
- Tiến hành sửa ngay khi trẻ thực hiện gõ, vận động chưa đúng giúp trẻ hiểu
biết cách vận động và làm theo. Có rất nhiều cách sửa sai như là cô cho trẻ múa
riêng động tác hoặc có thể cô nói “Khi cô đưa tay về phía các con thì các con múa,
khi cô chỉ vào cô thì cô múa”. Trong khi cô múa thì trẻ tri giác toàn bộ động tác và
trẻ tự điều chỉnh động tác của mình cho đúng.
- Tổ chức linh hoạt, đa dạng cách học thuộc các động tác để gây hứng thú và
trẻ tích cực hoạt động dưới các hình thức cả lớp, tổ, nhóm trẻ luyện tập, tổ hát, tổ
vận động.
+ Dạy cả lớp vận động theo nhạc.
+ Nối tiếp theo tổ (cô nói: Cô giả làm con chim, khi chim bay về phía tổ nào
thì tổ đó vừa hát vừa gõ đệm theo nhịp).
+ Theo nhóm bạn trai, nhóm bạn gái (cô nói: Khi cô bắt nhịp cao tay thì các
bạn trai vừa hát vừa gõ đệm theo nhịp, khi thấy cô bắt nhịp thấp tay thì các bạn gái
thực hiện.
14
+ Nhóm hát, nhóm vận động (cô nói: Các bạn trai làm các nhạc công gõ đệm
theo nhịp cho các bạn gái cầm micro làm ca sĩ.
+ Theo tốp nhỏ, cá nhân.
Cô khuyến khích trẻ tự vận động để tạo khả năng theo dõi và giúp trẻ làm
chính xác lại.
- Căn cứ vào hình thức vận động theo nhạc như vỗ tay hoặc gõ đệm theo tiết
tấu, vận động minh hoạ, múa… Cô luôn chú ý tới đội hình của trẻ, sao cho cô làm
mẫu, tất cả nhìn thấy cô và cô quan sát được trẻ.
- Để khi trẻ đỡ chán và nâng cao khả năng của trẻ tôi nghiên cứu và áp dụng
đa dạng hoá các vận động và các hình thức vận động. Cô có thể cho trẻ được lựa
chọn đội hình biểu diễn như hàng ngang, dọc, vòng tròn mà trẻ thỏa thuận và lựa
chọn để biểu diễn (ở phần biểu diễn các tổ, đội..) với mỗi đội có những hình thức
vận động khác nhau nhưng cùng là nhịp hoặc tiết tấu.
Ví dụ: Dạy trẻ vận động gõ đệm theo nhịp.
Tổ Hoa Hồng sẽ biểu diễn theo hình thức hàng ngang đi lên phía trên và biểu
diễn theo điệu mõ mời, tổ Hoa Sen sẽ đứng vòng tròn gõ đệm và dậm chân theo
nhịp. Tổ Hoa Cúc sẽ xếp hàng dọc và vỗ tay sang hai bên. Khi nhóm thực hiện tôi
cho trẻ được sử dụng 1 trẻ đánh trống theo nhịp, 1 trẻ đánh đàn theo nhịp, 1 trẻ gõ
đệm bằng xắc xô theo nhịp... Và trong khi trẻ vận động thì các đội còn lại sẽ cổ vũ
các bạn và hát thật hay cho các bạn biểu diễn. Hoặc có thể tạo thành trò chơi cho
trẻ. Mời 3 trẻ lên chơi cùng cô: Trẻ gõ đệm, cô vỗ tay.
Như vậy sự hình thành các kỹ năng vận động theo nhạc cần phải tăng cường
luyện tập, vận dụng các phương pháp, biện pháp linh hoạt, sáng tạo dựa trên việc
chỉ dẫn trẻ thực hiện động tác cùng với âm nhạc. Chỉ dẫn chi tiết, chính xác, đặc
điểm động tác cùng với âm nhạc, đồng thời khích thích trẻ hoạt động độc lập. Đồng
thời củng cố và hoàn thiện kỹ năng là bước tiếp theo giúp trẻ thể hiện độc lập, sáng
tạo, truyền cảm, đồng cảm với hình tượng nghệ thuật. Sau khi đã tiến hành hoàn tất
15
các bước và quá trình luyện tập cho trẻ thì giáo viên có thể yêu cầu trẻ nhớ lại trình
tự các động tác, biết phối hợp với các bạn sẵn sàng thực hiện bài tập.
4. Giải pháp thứ tư: Tạo môi trường âm nhạc. Ứng dụng công nghệ
thông tin vào trong giảng dạy.
4.1. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động:
Với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi Mẫu giáo, trẻ rất thích cái đẹp, mầu sắc sặc
sỡ, mới lạ. Để tiến hành hoạt động âm nhạc thì tạo ra một môi trường âm nhạc thu
hút trẻ là rất cần thiết. Vì vậy, tôi luôn cố gắng tạo nhiều đồ dùng, đồ chơi đẹp, hấp
dẫn trang trí xung quanh lớp.
- Sử dụng đồ dùng điện tử hiện đại như: Đàn Oocgan, ti vi, đầu đĩa, vi tính…
- Tôi vẽ tranh, sưu tầm tranh ảnh từ họa báo, lịch, cách làm tranh nổi, gắn từ
hột hạt … có nội dung về hoạt động âm nhạc, nội dung bài sắp học để trang trí hoặc
làm đồ dùng cho giảng dạy.
- Tôi chuẩn bị đồ chơi âm nhạc, bởi vì đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không thể
thiếu đối với cuộc sống của trẻ. Đồ chơi có 2 loại chủ yếu:
+ Đồ chơi công nghiệp: Đàn, xắc xô, trống, kèn, mõ, trang phục…
+ Đồ chơi tự tạo: Đây cũng là một phần gây hứng thú với trẻ bởi đồ chơi tự
làm thì giáo viên có thể trang trí nhiều màu sắc, mẫu mã mới lạ với muôn hình
muôn vẻ bởi chúng được tạo ra từ những vật sẵn có, dễ kiếm, dễ làm. Nguồn gốc
của đồ chơi tự tạo là vô tận. Làm đồ chơi tự tạo là hoạt động sáng tạo và độc đáo.
Có thể dùng luôn những đồ vật thông thường trong sinh hoạt hàng ngày, sử dụng
trực tiếp những vật liệu tự nhiên làm đồ chơi và bằng những vật liệu thu lượm được
ngay từ phía phụ huynh mà lại an toàn với trẻ.
Ví dụ:
+ Tận dụng bìa cứng những mảng xốp trần nhựa, trang trí giấy đề can để tạo
thành nhiều cái đàn có hình dáng khác nhau.
+ Tận dụng các vỏ lon bia, nước ngọt để làm trống, xúc xắc.
16
+ Vỏ những hộp chỉ to của các hiệu may ở các gia đình may thủ công để làm
trống cơm, các hộp chỉ nhỏ gắn các quả bóng nhỏ từ đồ chơi trang trí để làm những
chiếc micrô trông rất giống thật cho trẻ trải nghiệm làm ca sĩ.
+ Tận dụng vải vụn của thợ may làm hoa cài tay.
+ Mút xốp làm mũ múa…
Tôi xây dựng góc hoạt động âm nhạc với cách trang trí đẹp, nhiều đồ chơi
đảm bảo an toàn, đa dạng về chủng loại, chất liệu. Các đồ chơi được sắp xếp sao
cho gọn gàng, dễ lấy, dễ cất, có thể sử dụng vào các hoạt động khác.
thể cho trẻ sử dụng các bài hát và vận động theo nhạc để thực hiện các bước
chuyển tiếp, các hoạt động phụ họa cho bài học. Ví dụ như trong Tiết học Làm
quen văn học. Truyện “Nàng tiên mưa” khi trẻ đến xem mô hình thì cô có thể cho
trẻ thấy chị gió đang gọi và rủ các bạn đi làm mưa trẻ hát và vỗ tay theo nhịp bài
“Cho tôi đi làm mưa với” đến xem...
- Vận động theo nhạc trong giờ hoạt động chiều: Cô có thể tổ chức cho trẻ
hoạt động âm nhạc theo ý muốn, trẻ hát, múa, gõ đệm theo bài hát… cô khuyến
khích cả lớp cùng tham gia. Đây là cơ hội để trẻ học hỏi lẫn nhau, chia sẻ cảm xúc
và cùng hợp tác biểu diễn, hay trong các giờ sinh hoạt cuối chủ đề, đóng, mở chủ
đề ...
5.3. Tổ chức cho trẻ trong ngày hội, ngày lễ:
Ngày lễ, ngày hội có các hoạt động nghệ thuật đa dạng như hát, múa, đóng
kịch… tạo cho trẻ niềm phấn khởi, vui vẻ, những cảm xúc mới mẻ, tăng cường khả
năng cảm thụ âm nhạc, mở rộng nhận thức cho trẻ. Ngày lễ, hội là cơ hội cho giáo
viên và trẻ trong toàn trường giao lưu, hiểu biết nhau hơn, đồng thời tạo cơ hội cho
trẻ nâng cao các kỹ năng hoạt động nghệ thuật. Hiểu được ý nghĩa hoạt động âm
nhạc trong ngày hội, ngày lễ. Hằng ngày, tôi luôn chú ý thường xuyên rèn những kỹ
năng vận động theo nhạc. Khi nhà trường có kế hoạch tổ chức tôi lựa chọn các nội
dung phù hợp để luyện tập, chuẩn bị trang phục cho trẻ. Khi biểu diễn tôi nhận thấy
ở trẻ rất hào hứng, tự tin, có ý thức trong khi biểu diễn.
17
6. Giải pháp thứ sáu: Quan tâm đánh giá trẻ trong hoạt động âm nhạc
để có biện pháp bồi dưỡng phù hợp.
Trong khi cho trẻ thực hiện vận động theo nhạc thì giáo viên cần có sự bao
quát và đánh giá trẻ trong các giờ hoạt động âm nhạc và trong tất cả các giờ học và
chơi của trẻ để từ đó thấy được mặt bằng chung của trẻ trong nhóm lớp mình phụ
trách. Nhận ra được những trẻ khi tham gia vận động ở tiết học chính (âm nhạc) trẻ
chưa vận động được đúng, đều, cô tiến hành sửa sai khi trong tiết học và ngoài tiết
học ở những hoạt động học khác. Theo dõi sự chuyển biến của trẻ để có những biện
pháp và hình thức sửa, dạy cho trẻ sao cho trẻ đạt được các kĩ năng vận động không
chỉ ở một bài, một hình thức mà đáp ứng cho trẻ đa dạng hóa được các vận động,
luôn làm cho trẻ thấy mình cũng được vận động đẹp như các bạn. Và quan trọng
hơn là giúp trẻ đạt được các kỹ năng vận động theo nhạc theo kết quả mong đợi
cuối độ tuổi. Tất cả những điều đó là nhờ có sự quan tâm giúp đỡ và sự hướng dẫn
của giáo viên.
18
CHƯƠNG 4: KIỂM CHỨNG CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ THỰC HIỆN
I. KẾT QUẢ:
Sau khi tôi sử dụng một số biện pháp trên áp dụng vào việc dạy vận động
theo nhạc cho trẻ lớp Mẫu giáo 3-4 tuổi. Đến cuối tháng 4 tôi tiến hành đưa ra thêm
2 bài tập để kiểm tra kỹ năng vận động theo nhạc của 23 trẻ đã tham gia thực hiện
những bài tập trước.
Bài tập 1: Con hãy gõ đệm theo nhịp bài “Nắng sớm” của tác giả Hàn Ngọc
Bích.
Bài tập 2: Con hãy múa bài “Múa cho mẹ xem” của tác giả Xuân giao.
Cô cho từng trẻ thực hiện từng bài tập và ghi lại kết quả.
BẢNG A: KHẢO SÁT KỸ NĂNG
VẬN ĐỘNG THEO NHẠC CỦA TRẺ 3-4 TUỔI.
Bài tập 1:
+ Có 21 trẻ thực hiện đạt chiếm 92%
+ Có 2 trẻ thực hiện chưa đạt chiếm 8%
Bài tập 2:
+ Có 20 trẻ thực hiện đạt chiếm 98%
+ Có 3 trẻ thực hiện chưa đạt chiếm 8,3%
BẢNG B: BẢNG SO SÁNH VÀ ĐÁNH GIÁ % KỸ NĂNG VẬN ĐỘNG
THEO NHẠC CỦA TRẺ 5-6 TUỔI.
KỸ NĂNG
BÀI TẬP 1
BÀI TẬP 2
Vận động theo nhạc
Đạt
Không đạt
Đạt
Không đạt
Trước khi thực hiện
49%
51%
49%
51%
94,0%
6,0%
91,7%
8,3%
Sau khi thực hiện: Sử dụng
các biện pháp nâng cao
19
Nhìn vào bảng tổng hợp trên có thể thấy hiệu quả đạt được là rất cao. Quá
trình hoạt động cho trẻ thực hiện vận động theo nhạc theo hình thức đổi mới tích
hợp trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài, tôi thực hiện nghiêm túc chương tình
theo hướng đổi mới, với việc vận dụng một số biện pháp trên đến nay nhìn chung
các cháu đã rất thích học và tham gia tiết hoạt đông âm nhạc và đa số trẻ đã biết
nắm chắc được cách vận động vỗ, gõ theo nhịp 2/4,3/4, theo tiết tấu nhanh chậm.
Niềm hứng thú với tiết học này thể hiện trên trẻ rõ rệt. Khi nghe cô nói đến phần
hoạt động âm nhạc là trẻ đã niềm nở vỗ tay rất to thích thú. Trẻ đã biết vỗ tay đúng
theo nhịp và vỗ theo tiết tấu. Đối với các bài hoạt động múa đến thời điểm này gần
cuối năm hầu như các bài múa trẻ đều nhớ và thể hiện đều, đúng tư thế, động tác
theo nhạc, câu hát của bài hát. Và tôi nhận thấy chất lượng môn giáo dục âm nhạc
và phần vận động theo nhạc đã được cải thiện và nâng lên rõ rệt. Và tôi thấy yên
tâm khi hết năm học với các biện pháp thực hiện trên thì chất lượng bộ môn âm
nhạc có thể đạt và vượt so với kế hoạch chỉ tiêu giao đầu năm học của nhà trường.
Điều quan trọng là kết quả mong đợi cuối độ tuổi của trẻ hoàn toàn có thể đạt được
ket qua cao, tạo tiền đề cho các cháu tuw sang tao nhuwng ddong tac kho,da dang
va hap dan hon.
Tóm lại: Khi vận dụng một số biện pháp nâng cao chất lượng vào dạy vận
động theo nhạc cho trẻ Mẫu giáo 3-4 tuổi, tôi nhận thấy các cháu rất hứng thú, hăng
say tích cực hoạt động và đã thu được kết quả tốt đẹp. Điều đó chứng minh rằng
thực nghiệm của chúng tôi thành công, áp dụng các biện pháp tôi đề ra rất phù hợp.
II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Với những biện pháp và kết quả nêu trên bản thân tôi tự rút ra những bài học
kinh nghiệm sau:
- Giáo viên phải nắm chắc phương pháp bộ môn âm nhạc.
- Không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ nhất là về
phần chuyên môn giáo viên cần thực hiện đánh được đàn và đánh được các bài hát
trong chương trình và học tập nâng cao khả năng sử dụng máy vi tính.
20
- Nghiên cứu, học tập, rèn luyện để có kến thức âm nhạc.
Trong các chủ đề, cô giáo cũng cần phải biết lựa chọn những tác phẩm phù
hợp với chủ đề, từ đó lựa chọn và định hướng cách vận động theo nhạc sao cho phù
hợp với trẻ.
- Cô giáo luôn học tập, sáng tạo, rèn luyện để thể hiện thật hấp dẫn và phù
hợp với trẻ.
- Cô giáo phải biết đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ trong mối quan hệ
với âm nhạc, đặc điểm khả năng vận động, cơ quan phát âm… để có phương pháp
dạy thích hợp.
- Tạo môi trường giáo dục âm nhạc phong phú. Sử dụng đồ dùng trực quan
một cách có hiệu quả. Biết khai thác những nội dung, thông tin cần thiết để ứng
dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy.
- Linh hoạt sử dụng đa dạng hoá các hoạt động cho trẻ đỡ nhàm chán và làm
tăng sự tích cực hoạt động của trẻ. Quan tâm đến hoạt động của cá nhân trẻ.
- Thường xuyên rèn luyện kỹ năng cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Luôn khuyến
khích, động viên, tạo cho trẻ niềm say mê hoạt động.
PHẦN III: KẾT LUẬN
I. NHỮNG VẤN ĐỀ QUAN TRỌNG NHẤT ĐƯỢC ĐỀ CẬP ĐẾN
TRONG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
- Qua các giải pháp mà tôi đã thực hiện được giờ học âm nhạc trở lên sinh
động, thoải mái, trẻ học hứng thú và tích cực hơn. Cô và trẻ gần gũi nhau hơn, trẻ
mạnh dạn, linh hoạt và nhanh nhẹn hơn.
- Việc giúp trẻ học tốt và hứng thú môn âm nhạc là điều mà giáo viên nào
cũng mong đạt được. Vì vậy, cần tận dụng các phương pháp, biện pháp, lồng ghép
các bộ môn khác sao cho phù hợp và gây được hứng thú với trẻ.
21
- Cần cố gắng trao đổi, học hỏi thêm kinh nghiệm của đồng nghiệp cũng như
của người đi trước và không ngừng luyện tập các bộ môn âm nhạc.
- Giáo viên cần gần gũi để phát hiện sự sáng tạo của trẻ, khen ngợi, động
viên sửa sai kịp thời và tạo môi trường học tốt cho trẻ.
Âm nhạc thực sự gần gũi với trẻ thơ, âm nhạc là món ăn tinh thần không thể
thiếu được, nó vừa là một nội dung giáo dục, vừa là phương tiện góp phần giáo dục
toàn diện nhân cách của trẻ.
Để làm tốt nội dung giáo dục âm nhạc, đòi hỏi giáo viên phải có lòng yêu
nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Đặc biệt phải có vốn
kiến thức chuyên môn, có kinh nghiệm, biết xây dựng và sử dụng linh hoạt những
phương pháp, biện pháp, thủ thuật đề ra trong tiết học.
Nếu làm tốt những điều trên đây, chúng tôi tin rằng năng lực cảm thụ nghệ
thuật âm nhạc cụ thể là khả năng vận động theo nhạc của trẻ thông qua tiết dạy cho
trẻ sẽ khá hơn. Trẻ hiểu thế giới xung quanh thông qua các hình tượng âm nhạc,
xúc cảm thẩm mỹ của trẻ càng trở nên phong phú. Trẻ biết rung động trước cái đẹp,
yêu cái đẹp để rồi từ đó tạo ra cái đẹp. Như vậy, chúng ta đã góp phần không nhỏ
vào việc giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi ấu thơ.
II. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA ĐỀ TÀI.
- Giúp cho chính bản thân tôi đã hiểu sâu và nắm chắc về cơ sở lý luận, thực
tiễn, về tâm sinh lý của trẻ nói chung và trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi nói riêng, từ đó đã
biết vận dụng các phương pháp và tìm ra những biện pháp phù hợp giúp cho trẻ vận
động theo nhạc tốt và chính bản thân tôi đã đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi xuất
sắc cấp trường qua hoạt động dạy trẻ hát và vận động theo nhạc.
- Qua nghiên cứu đề tài có thể hệ thống hóa một số biện pháp làm tư liệu, cơ
sở cho chị em đồng nghiệp lấy căn cứ từ đó giúp đồng nghiệp có thêm những biện
pháp mới ứng dụng vào quá trình dạy trẻ vận động theo nhạc.
22
- Đẩy mạnh được công tác xã hội hóa giáo dục, đối với các cấp lãnh đạo, các
ban ngành đoàn thể, các bậc phụ huynh qua những đợt hội giảng, thao giảng chào
mừng các ngày như lễ hội rằm trung thu, ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11
III. KIẾN NGHỊ
1. Đối với nhà trường
- Đầu tư mỗi lớp một máy vi tính, một chiếc đàn để giúp giáo viên có thể ứng
dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy hằng ngày.
2. Đối với phòng Giáo dục và đào tạo:
- Có chính sách tuyển dụng giáo viên và bố trí giáo viên trên nhóm lớp phù
hợp theo điều lệ trường mầm non để đảm bảo cho việc chăm sóc giáo dục trẻ được
tốt hơn.
- Mở hội thi giáo viên dạy giỏi môn âm nhạc để giáo viên có nhiều cơ hội
học tập và rút kinh nghiệm cho bản thân.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Lương Tài, ngày 30 tháng 09 năm 2014
23
1. Chăm sóc giáo dục mẫu giáo và hướng dẫn thực hiện.
2. Tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ mầm non theo hướng tích hợp chủ đề
của viện chiến lược và chương trình giáo dục.
3. Giáo dục âm nhạc tập 1-2-3 của tác giả Phạm Thị Hoà.
4. Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục âm nhạc của Vụ Giáo dục
Mầm non.
MỤC LỤC
24
Nội dung
Trang
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
1. Mục đích của sáng kiến
1
2. Đóng góp về mảng thực tiễn của sáng kiến
2
PHẦN II: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
Chương 1: Cơ sở khoa học của sáng kiến
3
I. Cơ sở lý luận.
3
II .Cơ sở thực tiễn
5
Chương 2: Thực trạng tình hình
7
Chương 3: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi vận động tốt theo nhạc
8
1. Giải pháp 1: Đổi mới hình thức giáo dục âm nhạc và lựa chọn những
8
hình thức dạy mới với phương châm “Lấy trẻ làm trung tâm”
2. Giải pháp 2: Làm mẫu chuẩn vận động theo nhạc và có sáng tạo kết hợp
9
với dùng lời giải thích.
3. Giải pháp 3: Luyện tập vận động theo nhạc cho trẻ
13
4. Giải pháp 4: Tạo môi trường âm nhạc ứng dụng công nghệ thông tin vào
15
trong giảng dạy.
5. Giải pháp 5: Tận dụng môi trường học ở mọi lúc, mọi nơi
18
6. Giải pháp 6: Quan tâm đánh giá trẻ trong hoạt động âm nhạc để có biện
20
pháp bồi dưỡng phù hợp.
Chương 4: Kiểm chứng các biện pháp đã thực hiện
25
PHẦN III: KẾT LUẬN
28
25