Dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học hướng vào phát triển năng lực tự học cho sinh viên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

NGUYỄN GIANG NAM

DẠY HỌC TÂM LÍ HỌC DU LỊCH
Ở ĐẠI HỌC HƢỚNG VÀO PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO SINH VIÊN

Chuyên ngành Lí luận và Lịch sử giáo dục
Mã số 9 14 01 02

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2017


N
N

2. PGS.TS N

ả b
.....................................................................
ả b

2
….................................................................

ả b

3
… ...............................................................

L ậ

ó

sẽ

ộ ồ
ấ l ậ
ấp
N , 0
ầ
,
Vào hồi ..... giờ ..... ngày ..... tháng .... năm.....

ể

bả v

ề l ậ
v
v

p
Nộ

Q ố
Nam

1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Về mặt thực tiễn
Tâm lí h c du lị
x
ị
o các
chuyên ngành
ng d n du lịch, Du lịch h v
ă
lịch,
Quản trị kinh doanh du lịch và khách s n, Quản trị dịch v du lịch và
lữ hành, Quản trị kinh doanh lữ
v
ng d n du lịch, Quản trị
doanh nghi p khách s n và du lịch v.v... củ
i h c
thuộc khối kiến th c giáo d c chuyên nghi p. Do vậy nó có vai trò
c bi t quan tr ng trong quá
ă lực nghề nghi p
cho sinh viên ngành du lịch.
N
ê
ực tế,
i h c hi n nay khi d y
môn h c này giảng v ê
úp s

vê
c hết tri
th v ĩ ă
ề nghi p của môn h c; m
ộ chỉ ra ph m vi và
cách vận d ng kiến th c vào ho
ộ
lĩ vực du lịch còn
h n chế; tác d ng của môn h
c phát huy ngang tầm v i
vị í
x
ị
o, kết quả h c tập
p ng m c tiê
i v.v... ó
ề yếu tố
ộ
ến h n
chế ó,
ộ
ữ
ế ố ó í
ế ị - ól
y
Tâm lí h c du lị
ũ
y nhiều môn h
ã ếu quan
â

ến phát triể ă lực tự h c của sinh viên. Chỉ thuộc và nh
v l
ủ bài tập là hoàn thành nhi m v . Khi thi chỉ cần
nhắc l ú
l ốt, là giỏi rồi. Sinh viên khó mở rộng h c
vấn nghề nghi p qua nghiên c u các chuyên khảo, bài báo khoa h c,
kết quả nghiên c u ngoài giáo trình vì nói
ă lự ự
của
e
ủ.
1.2. Về mặt lí luận
Nhữ ý ởng thiết kế và sử d ng các bi n pháp d y h c hi u
quả có thể giúp sinh viên phát huy tốt nhất những tiề
ă
ủa bản
thân, giúp h “học thành công, không rủi ro và có thể học tập theo
hoàn cảnh riêng của mình” và phát triển nhu cầ , ă lực tự h c từ
lâ v ến nay v n luôn là vấ ề lí luận cầ
c quan tâm giải
quyết. ó l vấ ề lí luận vừa ó ý
ĩ
Lí l ận d y
h c vừa ó ý
ĩ ả trong Lí luận d y h c các bộ môn. Trên bình


2
di n chung, ngay cả khái ni m tự h c và bản chấ ă lực tự h c
v n ò

õ
Các công trình nghiên c u về ă lực tự h c và phát triể ă
lực tự h c
i h c thông qua vi c sử d
p
n,
các bi p p v ĩ thuật d y h c hi
i trong các môn h c m i tập
trung ở các môn Toán, Lí, Hóa, v.v...ở phổ
;
ĩ
ật,
Tâm lí h
,
c h c,
p p y h c bộ môn
v.v...
ẳ , i h c.
ó ó
ều ý kiến
thảo luận về p
p p yh
ể phát triể ă lực tự h c và
nhữ
ều chung chung khác xung quanh vấ ề này.
ê ,
ó nghiên c u c thể về cách d y, cách h c môn
Tâm lí h c du lị
ể phát triể ă lực tự h c của SV ở
ng i

h c. â l vấ ề m i trong d y h c Tâm lí h c du lịch,
c
v
c giải quyết m c dù nó cầ
t ra và cần
c xem xét.
Chính trong bối cảnh có những vấ ề thực ti n và lí luận nêu
ê ê ề tài “Dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học hướng vào
phát triển năng lực tự học cho sinh viên”
c lựa ch
ể nghiên
c u luận án tiế sĩ
2. Mục đích nghiên cứu
ề xuất các bi n pháp d y h c Tâm lí h c du lị
ng vào phát
triể ă lực tự h c cho s
vê
i h c nhằm nâng cao kết quả
h c tập.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên c u
Ho
ộng d y h c Tâm lí h c du lị
e
ố
í
ỉở
32 ố
ng nghiên c u
Quan h giữa sự phát triể ă lực tự h c của sinh viên và quá

trình d y h c Tâm lí h c du lịch ở
i h c.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu các bi n pháp d y h c Tâm lí h c du lịch ở i h c t o ra
ng h c tập trải nghi m, nhiề
ội thực hành,
khuyến khích và dự v
ă lực nền tảng của sinh viên thì chúng


3
sẽ
ộng tích cự ến quá trình tự h c và phát triể ă lực tự
h c của các em.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5 X
ị
sở lí luận của d y h c Tâm lí h c du lịch ở i
h
ng vào phát triể ă lực tự h c của sinh viên.
5.2. Tổ ch c khảo sát thực tr ng d y h c Tâm lí h c du lịch
ng vào phát triể ă lực tự h c của sinh viên ở một số
ng
i h c.
5.3. ề xuất một số bi n pháp d y h c Tâm lí h c du lịch ở i
h
ng vào phát triể ă lực tự h c của sinh viên.
5.4. Tổ ch c thực nghi m khoa h c và lấy ý kiế
ủa
ê

ể
ết quả nghiên c u.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Qui mô, địa bàn
ề tài khảo sát trên m u 300 sinh viên ă
hai chuyên ngành
ng d n viên du lịch, Quản trị kinh doanh dịch v và lữ hành,
Quản trị kinh doanh du lịch và khách s n, ă ó
lịch của các
i h c Công nghi p Hà Nộ , i h c ă L , i h c
vă ó
Nội, i h c kinh tế quốc dâ , i h
, i
h c dân lập
ông, Vi
i h c Mở Hà Nội.
6.2. Nội dung
p
v
ê
ủ l ậ
, ă lự ự
ủ
ở í
về ự
v
ĩ ă
ập
bả
ĩ ă

ếp nhận thông tin h c tập, ĩ ă
ến hành ôn tập,
ĩ ă
ự
)
7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận chung
- ử
ếp ậ ă lự
- ử
ếp ậ
ộ
- ự v bả
ấ lí l ậ ủ ự
v ă lự ự
7.2. Các phương pháp nghiên cứu
p
p p
ê
u lí luận:
p pp â í
lịch sử - lôgíc, p
p p
ó lí l ận, p
p ps
sánh, p
p p
hóa.

4
-

p
p p
ê
u thực ti n:
p p ổng kết kinh nghi m d y h c, p

p p ều tra,
p p thực

p
nghi m.
p
p p
p p
ê
,p
p p
xử lí số li v
bằng
thống kê.
8. Những luận điểm bảo vệ
- Tuy nộ
o Tâm lí h c du lịch hi
ật hấp
d n và thiết thự
ó ể khắc ph
ể

ó bằng
p
p p, b n pháp và hình th c d y h c ó ị
ng phát
ă lực tự h c củ s
v ê Nă lực tự h c giúp sinh viên
mở rộng nhiề
ội h c tập, tiếp cận các nguồn h c li u m i mẻ
nên có h ng thú h c tập
- ể phát triể ă lực tự h c của sinh viên, d y h c Tâm lí h c
du lịch cần khuyế
í
c các chiế l
v ĩ ă
c tập
giàu trải nghi m, tự giác, chủ ộng, giàu tính chất h p tác, thực hành,
thực tế của sinh viên, gắn v
ểm của ho ộng du lịch.
o có thể lựa ch n một số ĩ ă
ập
bả ể
ộ ,
ĩ ă
ếp nhận thông tin h c tập, ĩ ă
ôn tập v ĩ ă
ự
c tập. Chúng góp phần phát triển
ă lực tự h c củ s
vê
n này và cả sau này.

- Các bi n pháp d y h c Tâm lí h c du lị
e
ng phát triển
ă lực tự h c
c thực hi n trong luậ
ã p
một
số yêu cầu
bản của phát triể ă lực tự h
ó l sử d ng
se
e
ê ề ể nâng cao nhận th c lí luận, sử d ng bài tập
thực hành và dự
ể ă
ng trải nghi m, h p tác và thực hành,
sử d n ề tài nghiên c
ể hỗ tr ĩ ă
c tập ở
ộ cao
kèm theo nhữ
ĩ
ật phù h p.
9. Đóng góp mới của luận án
- Mô tả c thể
ĩ ă
c tập quan tr ng
ều ki n h c
tập hi
i gồ

ĩ ă
ếp nhận thông tin h c tập, ĩ ă
tập,
ĩ ă
ự
c tập
l
ững thành tố
bản củ ă
lực tự h c.
-Q
ều tra thực tr ng d y h c Tâm lí h c du lịch, phát hi n
c tuy ả v ê v s
v ê nhận th c rõ vai trò của Tâm lí h c


5
lị trong ho ộng du lị ,
ũ
ận thấy còn nhiều h n
chế về nộ
v p
p p y h c. Một số yếu tố nội dung
còn m nh
â lí
l
ộng du lịch, Tâm lí h vă ó
lịch, Tâm lí h c hành vi du khách v.v... và nội dung tâm lí h c d
lị còn quá nhiều phầ
p p y h c v n chủ

yếu tập trung vào lí thuyết, ít trải nghi m và giải quyết vấ ề thực
tế.
- ề xuất
c 4 bi n pháp d y h c Tâm lí h c du lịch tập trung
vào lí luậ ĩ ă
c tập, lí luận về tự h c, trải nghi m và thực
hành tâm lí h c, rèn luy
ĩ ă
c tập qua nghiên c
ê ề,
ề tài, thực hi n các bài tập thực hành và dự án h c tập.
10. Cấu trúc luận án
Ngoài các phần Mở ầu, Danh m c tài li u tham khảo và Ph l c,
luận án gồ 4
sở lí luận của d y h c Tâm lí h c du lịch ở i h c
ng vào phát triể ă lực tự h c của sinh viên
2
ực tr ng d y h c Tâm lí h c du lị
ng vào phát
triể ă lực tự h c của sinh viên ở một số
ih c
3
b n pháp d y h c Tâm lí h c du lịch ở i h c
ng vào phát triể ă lực tự h c của sinh viên
4
ực nghi m khoa h c


6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN DẠY HỌC

TÂM LÍ HỌC DU LỊCH Ở ĐẠI HỌC HƢỚNG VÀO
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO SINH VIÊN
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Những nghiên cứu về tự học và phát triển năng lực tự học
Những vấ ề
ởng và lí luậ
bản về tự h c và ă lự ự
c nghiên c u từ lâu trong các công trình của thế gi i và Vi t
Nam. Thuật ngữ quốc tế phổ biến dùng ể chỉ khái ni m tự h v
ă
lự ự
là Independent Learning (h
ộc lập), Selfregulated Learning (h c tự ều chỉnh), v
ả Self-directed
Learning (h c tự chỉ o), Self-managed Learning (h c tự quản lí).
Cội nguồn triết lí của tự h c xuất phát từ các công trình của J.
Dewey, A. Bandura trong Lí thuyết h c xã hội (Social learning
theory), A. Maslow trong Lí thuyết nhu cầ
i. ến nay tự h c
trở thành ph m trù trung tâm của h c tập phi chính qui (Informal
Learning), xã hội h c tập (Learning Society), giáo d c từ xa
(Distance Education), giáo d
i l n (Adult Education) và h c
tập suố
i (Life-long Learning).
Những nghiên c u s m về tự h c ở Vi N
ã
ề cập trong
các công trình của Nguy n Cảnh Toàn, Nguy n Kỳ, Bù

ng, ũ
ă ảo,
, Trịnh Quang Từ và một số
i khác,
t
ó ấn m nh bản chất của tự h c, kinh nghi m rèn luy
ă
lự ự
, vai trò của tự h c trong phát triển cá nhân và xã hội.
Nhiều nghiên c u c thể ở những khía c nh khác nhau về tự h c
và phát triể ă lự ự
trong các cấp h c, môn h
ã
ề
cập trong các luận án và bài báo khoa h c.
ê ,
ó
trình nào giải quyết vấ ề ă lự ự
một cách tr n vẹn về m t
quan ni m, hầu hế ó ến các ĩ ă
c tập tích cực.
ữa
ó
ê
u vấ ề này trong d y h c
Tâm lí h c nói chung và Tâm lí h c du lịch nói riêng.

1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học Tâm lí học du lịch
ển năng lự ự ọ

ng

Những nghiên c u về Tâm lí h c du lịch và quản lí du lịch nói
chung rấ p
p ú,
vấ ề d y h c Tâm lí h c du lịch còn ít


7
c quan tâm xem xét, không chỉ ở Vi t Nam mà cả trên thế gi i.
Một số bài báo và luận án bàn về d y h c tâm lí h
ở khía
c
ự thiếu vắng những nghiên c u về d y h c Tâm lí
h c du lịch có thể
lĩ vự
ng l n vào Tâm lí h c quản lí,
Tâm lí h c kinh doanh, Tâm lí h c khách hàng và thậm chí cả Tâm lí
h vă ó M t khác, vấ ề d y h c Tâm lí h c cũ
ng chỉ
ề cập ến trong tổng thể d y h
pv s p
ở các
s p m mà Tâm lí h c là một cấu phần. Tuy nhiên Tâm lí
h
pv s p
l
c là Tâm lí h c giáo
d c ch
lê

ến Tâm lí h c du lị , v ó ũ
phải là thành phần cốt lõi củ
pv s p
. Tình tr ng thiếu
vắng những nghiên c u về d y h c Tâm lí h c du lịch ở i h c
chính là một trong những lí do thuyết ph
ể tiến hành luận án này.
1.2. Dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học
1.2.1. Khái quát về Tâm lí học du lịch
Trong luận án này, Tâm lí h c du lịch (Psychology of Tourism
ho c Travel Psychology) chỉ lĩ vực thực hành của khoa h c tâm lí,
nghiên c u cách áp d ng các lí thuyế , p
p p â lí c vào
vi c giải quyết những vấ ề lí luận và thực ti n của du lịch
ột
ngành kinh tế - xã hội.

1.2.2. Nộ dung

đặ đ ểm dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học

1.2.2.1. Nội dung môn Tâm lí h c du lịch
Vi c nghiên c
â lí
lị của một số
ih
, i h c kinh tế Quốc Dân, Vi
Mở Hà Nộ ,
ih
,

ih
ă ó
Nội,
ih c
ă L , i h c CN Hà Nội cho thấy nộ
â lí
lị tập trung vào những vấ ề bản sau:
- Một số vấ ề lí luậ
bản về tâm lí du khách
-Ả
ởng của các hi
ng tâm lí xã hội trong du lịch
- Tâm lí khách du lịch
ểm tâm lí của nhà cung ng du lịch
- Mối quan h giữ
i ph c v v
i tiêu dùng du lịch
- Giao tiếp trong du lịch
222
ểm giảng d y Tâm lí h c du lịch


8
p

- ử
ă
-Q

p

p

ê
p

ầ

e
p p
ự

x

, ự
ập v
ị
â lí

ố

í

ỉ ủ

p ù

pv

ê

ê

ủ sinh viên.
ỏ ộ

, ĩ

ổ

ề

lị

sở vậ ấ , p
223
ểm h c tập Tâm lí h c du lịch
- Sử d ng nhiề p
c h c tập khác nhau
- H c tập
c thực hi n theo các chủ ề,
ê ề
- Tham gia các ho t ộng thực hành, thực tế
- Kết h p h
ộc lập cá nhân v i h c h p tác nhóm nhỏ
1.2.3. Đặc điểm sinh viên trong học tập Tâm lí học du lịch
ểm tâm lí nổi bật nhất của sinh viên là sự phát triển tự ý
th c.
ểm h c tập ó í
ấ ộ
về

í v ế
ả
ộ
ểm xã hội ể
ở nhu cầu tự khẳ
ịnh trong công
vi c, trong các quan h có thực và gầ ũ v
ng h c tập
hàng ngày.
1.3. Năng lực tự học của sinh viên đại học
1.3.1. Một số khái niệm
1/ Nă lực: Là ổ p ữ
ộ vậ
ấ v
ầ
v
ộ
ấ ị ở
â ự v
ữ
ộ í
â s
, â lí v
ị xã ộ )
ự
ự
v
ế ế
ảp ù pv
ộ ự ế ủ

ộ
ữ
ị
ã ề .
2/ Tự h c: Là chiế l c h c tập
â ộc lập, không ph
thuộc trực tiếp vào
i d y hay h c chế nhấ ị ,
i h c tự
mình quyế ịnh và tự nguy n tiến hành h c tập kể từ m
í , ội
dung, cách th , p
,
v
ều ki n h c tập cho
ến kế ho ch và nguồn lực h c tập.


9
3/ Nă lực tự h c: ó l ă lự
p ép
â
ộ lập
v ự
e ú
ĩ ủ
ự
,
ế
ả

ập
ố v ể
ập
ả
4/ P
ể ă lự ự
:
ể l quá trình nâng cao, rèn
l
ĩ ă
ập
bả
ộ ộ lập, ủ ộ , ự
giác, í
ự ự ê sự ả
ầ ,
ả ,
ộ, s
ỏe,
v
ề
ủ
ủ
â
ộ
ủ
s p
v xã ộ
1.3.2. Nguyên tắc và đặc điểm của tự học
- Nguyên tắc ủ ự

Nguyên tắc bản chất nhất giúp phân bi t
tự h c và h c tập b
ng là tính chất độc lập của vi c h c
(không ph thuộc trực tiếp vào thầy) và tính tự nguyện củ
ih c
(không do ai và cái gì ép buộc).
ểm ủ ự
+N
ự
v
ó
ự ếp
ả lí,
p,
ế
í , ừ p
v v… ù
nào.
+
ó
bị ép v
ế
+
ự
l
ỉ ó
ếp
+ Tự
ắ l ề ự ếp v
ữ

ế ố ả lí í
ố ,
ự v ự ả lí
1.3.3. Cấu trúc và đặc điểm chung của năng lực
- Cấ ú ă lực
Nă lự
Phát triển
(Sáng tạo)
Nă

lự Trí
tuệ

Tư duy, Tri
thức

lự Làm

Năng lực Cảm

ĩ ă - ĩ xả

Tình cảm-Giá
trị

Nă

Kinh nghiệm thực tiễn của cá nhân
ấu trúc chung củ ă

lực


10
- c
+ Nă
+ Nă
+ Nă
nhấ ịnh.
+ Nă
+ Nă

ểm chung củ ă lực
lực có bản chất sinh h c, tâm lí và xã hội.
lự ó
vậ ấ l
v
ộ
lực cho phép cá nhân thực hi n có kết quả d ng ho
lự b ể
ở
lực là cái có thậ , l l

ộ v ế
c, chắc chắ l

1.3.4. Cấu trúc và nộ dung năng lực tự học của s n

ả

ộng
ộ

c.

ên đại học

- Cấu trúc củ ă lực tự h c:
Nă lự ự
ũ l ă lự ê ó ũ
ấ
ừ ữ
ề ả l ă lự í , ă lự l v ă lự ả
ấ
ê
3
ă lự
p ả
ề
ự
l ộ lập v ự
, ự ê
ữ
ề
ủ
ủ
â
ầ ,
v , ý í,
ị lự ,

ả v s
ỏe
- Nội dung củ ă lực tự h c:
ĩ ă
ập ữ v
e
ố
p
ể
ă lự ự
ã
b ở ê v
p
v
ê
ủ l ậ
, nên ộ
ă lự ự
ủ s
vê
x
ị ở
ĩ ă
ập s : ĩ ă
ếp ậ
c ập,
kĩ ă
ập, kĩ ă
ự
.

1.4. êu cầu đối với dạy học m n Tâm lí học du lịch hƣớng vào
phát triển năng lực tự học
- Những điều kiện phát triển năng lực tự học trong dạy học
Tâm lí học du lịch
+M
ập
ầ p
p ú
+ í
ấ ủ
ấp
v ự ế
+ ề
l ,
ỏ bê
ộ
ã
+ Yê ầ
ự
,l v
ự ế
- Nguyên tắc dạy học để phát triển năng lực tự học
+ ự v
v ă lự ề ả
ủ s
vê
+
ề
ộ ự
v ả

+
ế
í
ầ ự
+
l
ă lự ự
ậ
lí l ậ v
l
ĩ ă
ể


11
- Nội dung dạy học và học tập để phát triển năng lực tự học
+
ố
ĩ ă
ập
+L
ập
ĩ ă
ập bả
+ ự
ĩ ă
ập
bả
ữ
ập ộ lập

+
l , p
v
sẻ
ập
- p ng các iện pháp ạ học hướng vào phát triển năng lực
tự học
Mộ số
:
p
p p
ể l
ế
ộ
ề
p
ế ếv
ự
ự
ê
sở
ũ
ề
p ể
ộ
ự ếp ế
v
ộ
ủ
ằ

â ả
ở
ậ l v ỗ
v
e
í
ê ắ
ã
ị
ố
2/
b
p p
ể l
sử
p
ê b
p ố
p
ế ố
p
p p, p
,
,
l ,
ố ,
,
,
, ả lí,
,

â ố
â lí, xã ộ ủ
ập v
ể ế
, ả
ế
v
- Các iện pháp ạ học hướng vào phát triển năng lực tự học
+D yh
e
e
ê ề
+ D y h c qua dự án h c tập Tâm lí h c du lịch
+ D y h c qua các bài tập thực hành â lí
lị
+ D y h c qua ề tài nghiên c u Tâm lí h c du lịch
Kết luận chƣơng 1:
- Nă lực tự h c ph c t p
ă lự l
ộng thể chất rất
nhiều. Nó rất gần v
ă lực khoa h , ă lực nghiên c , ă
lực thiết kế và sáng t
ó l ă lực làm nền tảng cho nhiề ă
lực khác.
- Hi n nay còn ít nghiên c u về d y h
h
ih
b vấ ề d y h

ể phát triể
â lí

ă lực tự
lị ở i


12
h
thì hầ

v

p

ể
ó

ă

lực tự h c cho sinh viên ngành du lịch
ở Vi t Nam giải quyết.

- D y h c Tâ lí
lị
v p
ể ă lực tự
h c cho SV phải dự v
ă lực nền tảng củ
e l ă lực

h c tập v
b
p p yh p ả
ội cho sinh viên
c
ộng, trải nghi m thực tế, t
ng h c tập h p tác, chia
sẻ N , ĩ ă xã ộ
ộ v l
ă
ảm xúc, nhu cầu,
ộ
, ng thú, tình cảm của sinh viên ối v i vi c h c.
- Giáo d
ă lự ự
phả
c xem là nhi m v của ho t
ộng d y h c, rèn luy
ă lự ự
là công vi c khổ luy n của
mỗ
ih
ả v ê phải thiết kế và sử d
b
p p
d yh
í
ự , ự v
ó ến trình h c tập của sinh viên
ng

vào nhận th c, thực hành và luy n tập
ĩ ă
ập
bản là
sở ể sinh viên có thể tự h c, tự nghiên c u, có thể h
ộc lập và
sáng t o.
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG DẠY HỌC TÂM LÍ HỌC
DU LỊCH HƢỚNG VÀO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC
CHO SINH VIÊN Ở MỘT SỐ TRƢỜNG ĐẠI HỌC
2.1. Tình hình chung của dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học
- Các ngành nghề có đào tạo Tâm lí học du lịch: â lí
lị
ả
vừa ở các ngành nghề kinh tế - xã hội vừa ở các
bộ môn hay chuyên ngành khoa h c tâm lí và khoa h c quản lí.
- Phương pháp và hình thức dạy học Tâm lí học du lịch:
+
p p
â lí
lị : Trong d y h
â lí
lị , SV v n nghe giả , c giáo trình, làm bài tập và thực
tập theo lối truyền thố
v n tập trung vào lí thuyế ,
úý ú
ế ĩ ă
ề nghi p
ng chung của
d y h c các môn h c khác lâu nay.

+
â lí
lị
ự , ề
ê
, se
e,
ộ
sở
lị í
sử
â lí
lị .


13
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng dạy học Tâm lí học du lịch
hƣớng vào phát triển năng lực tự học ở một số trƣờng đại học
2.2.1. M c đích, qui mô, địa bàn và khách thể khảo sát
-M
í :
ực tr ng d y h
â lí
lị ở i
h c nhằm phát triể ă lực tự h c của sinh viên.
-Q
v ịa bàn: Khả s 24
bộ ả lí, ả v ê có
ộ th sĩ ở lên và 300 sinh viên củ 7
ih

ê ịa
bàn Hà Nội.
- Khách thể khảo sát:
bộ ả lí
ởng bộ
), ả v ê
củ
ó
o ngành Du lịch có tham gia giảng d
â lí
lị v s
vê ă
ê
ng
d n viên du lịch, Quản trị kinh doanh dịch v và lữ hành, Quản trị
kinh doanh du lịch và khách s n.
2.2.2. Nội dung khảo sát
- Nhận th c củ
bộ ả lí, ả v ê v s
v ê về tự h c
v ă lực tự h c
- Thực tr
ă lực tự h c của sinh viên
p pv
c d y h c Tâm lí h c du lịch từ ó ộ
phát triể ă lực tự h c
2.2.3. Phương pháp và kĩ thuật khảo sát
- Sử d ng bảng hỏi ý kiến ể khảo sát nhận th c củ
bộ ả
lí, ả v ê v s

v ê về tự h v ă lực tự h c.
- Phiếu tự
ă lực tự h c của sinh viên
- Bảng hỏi ý kiến, phỏng vấn và phân tích hồ s
ê
ủ
ả viên.
2.3. Kết quả khảo sát thực trạng

2.3.1. Nhận thức của n ộ uản l g ảng
về tự họ
năng lực tự học

ên

sn

ên

- Về tự h c:
bộ ả lí v ả v ê có nhận th c khá tốt về
vấ ề tự h c trên bình di n khái ni m. N
ở sinh viên
ề em
ò
ậ
ồ
b
ò
ề

bộ ả lí, ả v ê
v s
vê
p ó ă
ậ
v x
ị
ự
ê
ự ế


14
- Về ă
ự
ế

lực tự h c: ả s vấ ề
ả ả s vấ ề ự
ê

ũ

ế

ả

ê

2.3.2. Thực trạng năng lực tự học của sinh viên qua tự đ n g

- Tri th c về ă lực tự h c: Sự thiếu h t những kiến th c và sự
chỉ d n về tự h c làm cho sinh viên g p nhiề
ó ă
trình luy n tập ể có ă lự ự
.
ĩ ă
c tập
bản: Sinh viên
ế
ộ
v
b
ập
v
ữ
ĩ ă
e
ù
ập,
ĩ ă l
v
v s
v
l
, ĩ
ă
eồ
v
ập, ĩ ă sử
,

l v
l
v
bằ
ề
ố v
ử ố v
ĩ ă
ập
e ự
ủ ế ở
ộ
b
v ế
: ĩ ă
,
v sử
ữl
ử, ĩ ă
s , ều tra và thu thập
sự ki n bằng thí nghi m, thực nghi m v v…
ều ki n tâm lí của ă lực tự h c: N ữ
ỉ số â lí ó
ộ v ả
ở l
ế
,
x ấ v
ấ l
ập

p ầ l s
vê ự
ở
ộ ấp. Sinh viên ò
ế
ữ
ề
â lí ầ
ế
ă
lự ự
, ự
ê
2.3.3. Phương pháp và hình thức dạy học Tâm lí học du lịch
hướng vào phát triển năng lực tự học
- Các phương pháp dạy học(PPDH):
+ Nhận th c của
bộ ả lí v
ả v ê về PPDH: N
bộ ả lí v
ả vê
ậ
ố ố v
ề
ố .
ê ố v
p
p pv
ế
l

,
bộ ả lí v
ả vê
ậ
v
ậ ầ ủv
í x ,
l
õ
ộ
v
ê ủ
, ũ
ấ
ủ ó
+
ự
v
ả sử
: ế
ả ự
ảở ê
ấ
ề
bộ ả lí v
ả vê
sử
â
lí
lị , ò í b ế ế

p
p p
ự v vấ


15
ề,

p

ó ,
ự v
ự ,
b
bế
ế
ê
ự ế
- Các hình thức dạy học (HTDH):
+ Nhận th c của
bộ ả lí v
ả v ê về hình th c d y
h c:
bộ ả lí v
ả vê ó ậ
ố ố v
HTDH
sử
x ê
â lí

lị ,
l p-b
ê l p), ổ
ập e
ó
l p
N ữ
í
sử
â lí
lị ,
ê
, se
e
ê ề,
ập
b ập ự
bộ ả lí v
ả
viên ò
ậ
ế.
+ Cách thực hi n và hi u quả sử d ng các HTDH:
bộ ả lí
v
ả v ê ề ã sử
DH
p ế
ả s
ềx ấ,

tuy nhiên m
ộ sử d ng là khác nhau và chủ yếu là ở các HTDH
l p - bài, d y h c theo nhóm t i l p. c bi t rấ í
bộ ả lí v
ả v ê sử d ng bài tập thự
v se
e
ê ề trong d y
h
â lí
lị .
2.3.4. Nhận định chung
2.3.4.1. Những thành tựu
bộ ả lí v
ả vê ã ó ữ
ể bế
bả về
p
p pv
ề
ố
ã ó ữ
sử
p
p pv
bộ ả lí v ả v ê
ậ
ố
ố
ó í

ấ lí l ậ
ủ vấ ề ự
, ă lự ự
- Mộ số s
vê ã
bị
ữ
ế
ả ó
í
ấ lí l ậ về ự
, ó ộ số ĩ ă
ập
í l
ừ
ập
2.3.4.2. Những h n chế
- ả v ê sử
p
p p v
ề
ố v
ộ
x ê ã â ả
ở
ỏ
ế
ă lự ự
e
ậ

ổ
ổ
ộ
ập
s
vê ,
bắ
ịp v
e ịp sự
ổ ủ ê ầ
ập
v ủ
b l ê ầ về
vố
vấ ,


16
â ủ s
vê v
â lí
lị .
bộ ả lí v
ả vê
ậ
v ếp ậ v
p
p p, ế l
p
í

í
ự
ộ v
ế p
ể ă lự ự
s
vê
â lí
lị ở
ò
ề
ế,
ở
ự
v
ập
ế sử
s
vê
l
ĩ ă
ập ó v
ò e
ố
ă lự ự
òv
ă
ủ
vào quá trình hình th
ă lự

ề
lị
s
vê
ấ l ă lự ự
- Các nguồn lực h c tập
c khai thác tri
ể vào
quá trình h c tập.
ề
â lí ả
ở
ế
lự ự
ò
v
ộ ế
- Sự thiếu h t những ĩ ă
ập
bả ể có thể h
thành công là những vấ ề mà nhiều sinh viên
p phải
h c tập â lí
lị

, ủ
trong
b
ộ

ể
,
trong
ă
c tập
trong

2.3.4.3. Nguyên nhân
í

ậ
ổ
p
ự , í
ủ ộ , í

ậ

ả

vê
ự

- ả vê
cho sinh viên
-M

p p
s

ủ s

ế sự bồ
;
, ự ế
ú

v

lí

ậ

v
â

ập â

ập

p

ă
lí
lí

ế

lị

ế sự p

í
ế l
v

ề
v

ế ế
ó

e
vê .

lự

ĩ
ộ
ự

lị
ủ
ê l p
p úv


17
Kết luận chƣơng 2
bộ ả lí v ả v ê ề

v
ă
lự ự
cho sinh viên
â lí
lị l ầ
ế
p
p pv
L L ậ
ổ
ả
, s
vê ó
ề
ộ ự
, ự ế ể
l
ĩ ă
ập l
sở ể p
ể ă lự ự
sử
ề .
bộ ả lí v
ả vê
ã ó ậ
ố về v
ầ
ế p ả

ổ
, ổ
p
p p
v
p ù pv
ế
í
ỉ,
b l
v
ể
ă lự
ề
p, p
ể NL .
Chƣơng 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC TÂM LÍ HỌC DU
LỊCH HƢỚNG VÀO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC
3.1. Thiết kế và thực hiện dạy học qua Seminer chuyên đề
3.1.1. Thiết kế chu ên đề Năng lực tự học ở đại học
- Thiết kế m c tiêu h c tập: M
ê
c thiết kế
ă lực mà sinh viên cần rèn luy n trong h c tập
và sau này.

i d ng
ê ề

- Thiết kế nội dung h c tập:

ủ ề“
về ự
v
lự ự
, kĩ ă
ếp ậ
ập, ĩ ă
ập,kĩ
ủ
lị
3.1.2. Tổ chức học tập chu ên đề ưới hình thức seminer
- Chuẩn bị h c tập seminer
- Tiến hành seminer
sản phẩm h c tập
3.2. Tổ chức dạy học qua dự án học tập Tâm lí học du lịch
3.2.1. Thiết kế một số dự án học tập (DAHT)
- Lựa ch n chủ ề và nội dung dự án: ể x
ị
ủ
ề ủ
v ổ
ầ p â í
ể ủ
p ầ , ỉ
ộ
p
ữ
ê ầ
bả ủ ể
.

ă
ă


18
- Qui trình thiết kế dự án: X
ị
ê ắ
ế ế ự ;
2/X
ị
ấ ú ủ ự
ập.
3.2.2. Tổ chức học tập theo dự án
- Qui trình tổ ch c
ép ó v p â
v ;
ự
ự
ập; ự
ự ;b
sả p ẩ
ng d n sinh viên h c tập qua một số bi p p v ĩ
ật
d yh c
sản phẩm dự án v ă lực tự h c
3.3. Hƣớng dẫn học tập qua các bài tập thực hành Tâm lí học
du lịch
3.3.1. Lựa chọn và xây dựng một số bài tập thực hành đòi hỏi
tự học của sinh viên

- Các tiêu chí lựa ch n bài tập: ắ v í
ó vấ ề, ắ v
ủ
, ó í
s
- Các nguyên tắc xây dựng bài tập p ù p v
ộ ể bế
v
số
ủ s
vê ,
ế
l
ĩ ă
ập
bả , ổ
ộ
ó v
ộ
nhân, ổ
ập
ê
v ự
3.3.2. Hướng dẫn học tập qua thực hiện các bài tập
- Giao bài tập
â ể thực hi
ĩ
i gian tự h c b
ồ
b

ê
b ập, lập ế
ả b ập, ế
ả b ập, ể
sả p ẩ .
- Giao bài tập nhóm
ĩ th i gian h c thực hành b
ồ
b
ó ,
v ; ả l ậ về ộ
v
ả
ế b ập; ả v ê ổ
ế , ậ xé ,
s
vê
, ề
ả
ế b ập
3.3.3. Đánh giá sản phẩm học tập
vê
:X
ị
ẩ
sả p ẩ
ập
ê
ẩ v ê
í p ù p,

ó ú
v
hình thành và phá ể ă lự ự
ủ sinh viên
ĩ ă
ập v
ộ
ập ủ
- Sinh viên tự nh giá:
ộ
ự
ủ ế
ằ
ậ
õ ế
ả
ập v ả
ũ
ế só ủ
- Giả


19
3.4. Hƣớng dẫn và khuyến khích tự học qua đề tài nghiên cứu
tâm lí học du lịch
3.4.1. Lựa chọn vấn đề và xác định các đề tài nghiên cứu
- Tiêu chí lựa ch v x
ị
ề tài ể
õ vấ ề

;ý ở
ể ả
ế vấ ề; x
ị
í
ê
;
v
ố
l
- Xây dự
ề
ê
u: Sau
x
ị
ề
ê
,
v
ếp e l xâ ự
ề
ê
ề
ê
l vă bả ự ế
b
v ộ
ủ
3.4.2. Hướng dẫn học tập trong quá trình nghiên cứu

ng d n lập
l u khoa h c: Bắ ầ ừ v
ể
v
l
l
lê
ế ề , ổ
ê
.
- Chỉ o tiến trình và các ho
ộng nghiên c u:
sinh
viên ế ế ề
ê
v
ể
ộ
Thu thập và tập h p dữ li , l u; 2/ Phân tích dữ li , l ; 3
ế b
ế
ả
ê
ết quả h c tập qua báo cáo khoa h c: N ằ
ập
về v
ê về ế
, ĩ ă ,
ộ.
Kết luận chƣơng 3

- Sắp xếp l ộ
Tâ lí
lị
e
sinh
viên ó
ề
ộ ả
, ự
,l
ập v ó ỗ
ủ ả v ê ã úp sinh viên
l
ĩ ă
ập; â
ầ ,
ú, í
í
ự
ập.
b
p p
â lí
lị
ã ổ
v
ập
,
ả xú í
ự

-B

p p
ế
ả

â
ập

ể

ự

-D
ã â

â

v
ự

lí

í
ộ
e

lí
ự

ỉ bằ
lị
, ự
ỏ ế

lị
s

ó
ĩ,
ế

ủ
bằ v

ố,
l

ếv
ự
ập ã â ả
,p
ể ă

v
ê
ở
lự

20
Chƣơng 4. THỰC NGHIỆM KHOA HỌC
4.1. Khái quát về quá trình thực nghiệm
4.1.1. M c đích, qui mô, địa àn và đối tượng thực nghiệm
- M
í : nhằm kiể
v
í
ú
ắn của giả
thuyết khoa h
ã
c xây dựng, v khẳ
ịnh giá trị, hi u quả
của các bi n pháp d y h c Tâ lí
lị .
- Q
v ịa bàn:
ế
l pQ
Lv
HDDL ủ
lị ,
N
Nộ
- ố
ng thực nghi m: l
ă
2 củ
Lị

4.1.2. Nội dung thực nghiệm: c ê ề h c tập
i hình th c
seminer và một số dự án h c tập thuộc bi n pháp 2.
4.1.3. Phương pháp và kĩ thuật tiến hành
- Ch n m u thực nghi v ối ch ng:
dựa trên những
ý kiến của một số GV ã y các môn h
ó về ế
ả
ập ũ
ý
ập ủ
.
- Tiến trình thực nghi m:
c tiế
v
4 ă
2015 - 2016, ở
ă
2
ê
Q
Lv
L
ộ
ủ
ng
N
Nộ theo thủ t c N v
- ĩ

ậ
: tập trung vào 4 ê
í
bản (1/ Kết quả
h c tập Tâm lí h c du lịch; 2/Tri th c về tự h c; 3/ Một số ĩ ă
h c tập bản; 4/
ộ h c tập
4.2. Phân tích kết quả thực nghiệm
4.2.1. Kết quả học tập Tâm lí học du lịch
*
s
ó
Nv
ó
s
ầ v
ủ
ó
Nv
ó
: Kết quả kiể
ịnh
cho thấy ở ầ v , ó
Nv
ó
vì
khác bi t giữ
ú
óý
ĩ

ố
ê
ề ó ảm bảo
tiề ề xuất phát của thực nghi l ủ tin cậy.
s
ầ
ủ
ó
Nv
ó
: ế
ả ể
ị
Mann-W
e es
ấ
 0 < 0,05)
ề
ỏ sự
b
ữ ế
ả ể
s
ự
ủ
ó
Nv v
ế
ả ể
s

ự
ủ
ó
óý
ĩ ố
ê
*
s
ầ v v ầu ra của nhóm TN: sự
b
ữ ầ
v v ầ
ủ
ó
N e
kế
ả ể
â lí


21
lị
ầ
ủ
ó
N
ẳ ế
ả ể
â lí
lị

ầ v
ủ
ó TN.
4.2.2. Tri thức về tự học
*
s
ó
Nv
ó
s
ầ v
ủ
ó
Nv
ó
: ế
ả ể
ị
T- es
ấ
= 0 455 > 0,05)
ề
ỏ sự
b
ữ ế
ả ể
ự
ủ
ó
Nv v ế

ả
ể
ự
ủ
ó
óý
ĩ
ố
kê.
s
ầ
ủ
ó
Nv
ó
: ế
ả ể
ị
Mann-W
e es
ấ
 0 (< 0,05)
ề
ỏ sự
b
ữ ế
ả ể
s
ự
ủ

ó
Nv v
ế
ả ể
s
ự
ủ
ó
óý
ĩ ố
ê.
*
s
ầ v v ầu ra của nhóm TN:
ế
ả
bả p â p ố ể
ể
,
l
í
ể v
ể
b
ầ v
ủ
ó
N l 6 30, ể
b
ầ

ủ
ó
N l 7 60 ã
ấ sự
b
ữ ầ v v ầ
ủ
ó
N e
ế
ảkể
ự
ầ
ủ
ó
N
ẳ ế
ả ể
ự
ầ v
ủ
ó
N
4.2.3. Một số kĩ năng học tập cơ ản
- â í
ế
ả
s
ĩ ă
ập ầ v

ủ
ó
TN: ể
ĩ ă
ập ầ v
ủ
ó
Nở
ế ỉl
.
- â í
ế
ả
s ĩ ă
ập ầ
ủ
ó
N:
ể
ĩ ă
ập ầ ra ủ
ó
N ủ ế ập
ởl
.
4.2.4. Thái độ học tập
Kế
ả ể
ị sự
b

ể
ộ
ập
ự
v s
ự
ủ
ó
N óý
ĩ ố
êv
ế
ả p ỏ vấ
ã
ấ
b p p
â lí
lị
ãả
ở v l tha ổ í
ự ố v
ộ
ập
ủ s
vê .
4.3. Nhận định chung về thực nghiệm


22
- Tác động của các biện pháp dạy học theo hướng phát triển

năng lực tự học: ế
ả ự
ã ẳ
ị
b
p p
trong ph
v
ộ
ế vi
ập â lí
lị
v
ê
ê ề “Nă lự ự
ã óả
ở
í
ự ế ế
ả
l
ă lự ự
ủ s
vê .
- Sự cải thiện kết quả và thái độ học tập Tâm lí học du lịch:
Sinh viên ó
N ầ
s v
ó
ầ

ã ó sự ả
õ
về ế
ả
ập â lí
lị theo
â
ả
về ấ l
v
ả
ập
ổ
ộ
ập ầ
ó
Ns v
ầ v
ó
N e
í
ự ,l
ă
í
ủ ộ , í
p
v
â
ập
- Sự cải thiện năng lực tự học của sinh viên: ự

ũ
ấ ,
b p p
â lí
lị ả
ở v ả
ố
ế
về
ự
,
ĩ ă
ập
ủ s
vê
ự
Kết luận chƣơng 4
- ự
ã
ộ số b
p p
óả
ở
í
ự ế
ập v
l
ĩ ă
ập
bả cho sinh viên.

b
p p
â lí
lị
ã ả
ể
í
ập; â
ầ , ộ
,
ú
ập ủ
sinh viên.
-C b
p p
â lí
lị
ã úp s
vê ả
ế
về
ự
, c ĩ ă
ập
bả , giúp sinh viên h
ập
.
- ế
ả ự
ấ ã ó sự ả

ể về
í
ập,
ĩ ă
ập v
ề
â lí ủ
sinh viên trong
ập â lí
lị
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
N ê
ấ , ầ
thể ó
ă
lự v ĩ ă ; Bả
ấ , ấ ú ủ ă lự ự
; Nộ
v
ập ể p
ể ă lự ự
;N ê ắ
ể


23
p

ể ă lự ự

ể ó ă
â lí
lị .
2 ế
ả ả s
ự
,
ổ
ự
, ự ế,
â
ú
1.3. P ầ l
í
ự
ề v
ổ

tin cậy khi phát triể
ấ ,
â lí
ả

ế l
lị

ập,
ập p
â lí
p p

s
ề

lị
4 L ậ
ã ềx ấ 4b
â
v p
ể ă lự ự
vê
v
ập ủ
b p p
ể v
ự
5
b
p p
L L
ế
lự ự
ã
ể
lị ,
N
Nộ
ế
ả ã ẳ
ị
ủ ả

ế
, í
ầ
ế, ả
ủ

í

, ĩ

ếp ậ
ự lự ủ

lí
Q
ả õ
p
N
í
b

ậ
ộ

lị
ả
,
ể

ă

ú
ắ
p p

2. Khuyến nghị
2.1. Với các trư ng đại học có đào tạo Tâm lí học du lịch
- Nên ế ế, xâ ự l
e
ự
, ự ế,
, í
p lê
ể ó ể p
ế l
, ĩ
ậ
ổ
â lí
lị
ả bả
p
ầ
ập ắ v
ê
ủ
sinh viên
-Q
â
ă lự ự

, ự
ê
ề,
ó ó
ề
lị
bằ
xâ ự
ập
ậ l
s
vê
ả
,
l
v . ế
ộ ả
ê ề
về ự
, ă lự ự
ả vê v s
vê
ập ấ
x ê
ả v ê về
v
ổ
ộ
s
vê

l
ĩ ă
ề
p, ĩ ă
ập, p
í
ộ lập
ê