Tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội (SHB) theo hiệp ước Basel II (LV thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.08 MB, 110 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
V
T ẠC
TĂNG CƢỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN – HÀ NỘI (SHB)
THEO HIỆP ƢỚC BASEL II
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
ĐỖ KHÁNH QUỲNH
HÀ NỘI - 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
LU N VĂN THẠC S
Tăng cƣờng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ
phần Sài Gòn - Hà Nội (SHB) theo Hiệp ƣớc Basel II
Ngành: Tài chính – Ngân hàng –
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 1506030068
HỌ VÀ T N
: ĐỖ KHÁNH QUỲNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
: PGS TS NGU
HÀ NỘI - 2017
N THỊ QU
i
MỤC LỤC
z
MỤC LỤC ................................................................................................................... i
z
DANH MỤC TỪ NGỮ VIẾT TẮT............................................................................ v
z
z
z
z
z
DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................... vi
z
z
z
DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................vii
z
z
z
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................................. viii
z
z
z
z
z
LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................1
z
z
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI THEO HIỆP ƢỚC BASEL
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
II ..................................................................................................................................7
z
1.1. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thƣơng mại....................7
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng..........................................................................7
z
z
z
z
z
z
1.1.2. Biểu hiện rủi ro tín dụng ...........................................................................8
z
z
z
z
z
z
1.1.3. Phân loại rủi ro tín dụng ...........................................................................9
z
z
z
z
z
z
1.1.4. Nguyên nhân của rủi ro tín dụng ............................................................10
z
z
z
z
z
z
z
1.1.4.1. Nguyên nhân xuất phát từ khách hàng ............................................10
z
z
z
z
z
z
z
1.1.4.2. Nguyên nhân từ bản thân các ngân hàng .........................................11
z
z
z
z
z
z
z
z
1.1.4.3. Nguyên nhân từ phía môi trường kinh doanh ..................................12
z
z
z
z
z
z
z
z
1.1.5. Hậu quả của rủi ro tín dụng ....................................................................13
z
z
z
z
z
z
z
1.2. Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thƣơng mại...14
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ..........................................................14
z
z
z
z
z
z
z
z
1.2.2. Nguyên tắc trong quản trị rủi ro tín dụng ...............................................15
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.2.3. Nhận dạng rủi ro tín dụng........................................................................17
z
z
z
z
z
1.2.4. Mô hình đo lường rủi ro tín dụng ............................................................18
z
z
z
z
z
z
z
1.2.5. Kiểm soát rủi ro tín dụng .........................................................................21
z
z
z
z
z
1.2.6. Xử lý rủi ro tín dụng ................................................................................24
z
z
z
z
z
1.2.7. Những nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản trị rủi ro tín dụng.............25
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.2.7.1. Nhân tố chủ quan .............................................................................25
z
z
z
z
1.2.7.2. Nhân tố khách quan .........................................................................28
z
z
z
z
ii
1.2.8. Tầm quan trọng của hoạt động QTRRTD đối với NHTM .....................29
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.3. Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM theo Hiệp ƣớc
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Basel II .................................................................................................................30
z
z
1.3.1. Giới thiệu về sự ra đời của Hiệp ước Basel ............................................30
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.3.2. Nội dung cơ bản của Basel II trong quản trị rủi ro của NHTM .............34
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.3.3.1 Trụ cột 1 của Basel II – Yêu cầu vốn tối thiểu .................................35
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.3.3.2 Trụ cột 2 của Basel II – Thanh tra, giám sát ngân hàng...................36
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.3.3.3 Trụ cột 3 của Basel II – Kỷ luật thị trường, minh bạch thông tin ....37
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.3.3. Phương pháp xác định RRTD Basel II ...................................................39
z
z
z
z
z
z
z
1.3.4.1 Phương pháp chuẩn đánh giá RRTD ................................................39
z
z
z
z
z
z
1.3.4.2 Phương pháp xếp hạng nội bộ (IRB) ................................................39
z
z
z
z
z
z
z
1.3.4. Chuẩn mực quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II ...................42
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG THEO BASEL II
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN - HÀ NỘI ....................................................44
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2.1. Giới thiệu khái quát về NHTMCP Sài Gòn – Hà Nội. .............................44
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển. .........................................................44
z
z
z
z
z
z
z
2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trong thời gian qua ............................................................................................47
z
z
z
z
2.1.2.1. Hoạt động huy động vốn..................................................................47
z
z
z
z
z
2.1.2.2. Hoạt động tín dụng ..........................................................................48
z
z
z
z
2.1.2.3. Các hoạt động dịch vụ khác .............................................................49
z
z
z
z
z
z
2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội ....52
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2.2.1. Tình hình nợ quá hạn ..............................................................................52
z
z
z
z
z
2.2.2. Tình hình nợ xấu......................................................................................53
z
z
z
2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp ƣớc Basel II tại Ngân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội ..........................................................................55
z
z
z
z
z
z
z
2.3.1. Về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (Trụ cột 1 Hiệp ước Basel II) ..................55
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2.3.2. Về thanh tra, giám sát ngân hàng (Trụ cột 2 Hiệp ước Basel II) ............57
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2.3.3. Về minh bạch thông tin (Trụ cột 3 Hiệp ước Basel II) ...........................58
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2.3.4. Xây dựng và vận hành hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ ....................59
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
iii
2.3.5. Xây dựng cơ cấu tổ chức hoạt động tín dụng mới ..................................63
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2.4. Đánh giá hoạt động quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II tại Ngân hàng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
TMCP Sài Gòn – Hà Nội. ...................................................................................64
z
z
z
z
z
z
2.4.1. Những kết quả đã đạt được .....................................................................64
z
z
z
z
z
z
2.4.2. Hạn chế ...................................................................................................66
z
z
2.4.3. Nguyên nhân ...........................................................................................68
z
z
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
THEO BASEL II TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN - HÀ NỘI ......................71
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.1. Sự cần thiết và lộ trình ứng dụng Basel II trong quản trị rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tại ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội ...........................................................71
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.1.1. Sự cần thiết phải ứng dụng Basel II trong QTRRTD tại ngân hàng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
TMCP Sài Gòn – Hà Nội ..................................................................................71
z
z
z
z
z
z
3.1.2. Lộ trình ứng dụng Basel II trong QTRRTD tại ngân hàng TMCP Sài
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Gòn – Hà Nội ....................................................................................................72
z
z
z
z
3.2. Định hƣớng tăng cƣờng QTRRTD theo Hiệp ƣớc Basel II của
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
NHTMCP Sài Gòn – Hà Nội. .............................................................................73
z
z
z
z
z
z
3.2.1. Định hướng chung ..................................................................................73
z
z
z
3.2.2. Định hướng tăng cường QTRRTD theo Hiệp ước Basel II ...................74
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.3. Giải pháp tăng cƣờng QTRRTD theo Basel II tại NHTMCP Sài Gòn z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hà Nội...................................................................................................................75
z
z
3.3.1. Tăng trưởng vốn bên vững để đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu .......75
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.3.2. Phòng ngừa và kiểm soát rủi ro ..............................................................76
z
z
z
z
z
z
z
3.3.2.1. Cải tiến quy trình quản trị rủi ro ......................................................76
z
z
z
z
z
z
z
z
3.3.2.2. Nâng cao chất lượng thẩm định và phân tích tín dụng ....................77
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.3.2.3. Quản lý, giám sát và kiểm soát chặt chẽ quá trình giải ngân và sau
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
khi cho vay ....................................................................................................79
z
z
z
3.3.2.4. Sử dụng các công cụ bảo hiểm và bảo đảm tiền vay.......................81
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.3.4. Bù đắp tổn thất khi rủi ro xảy ra .............................................................82
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.3.5. Nâng cao vai trò kiểm tra, kiểm soát nội bộ ...........................................83
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.3.6. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .....................................................85
z
z
z
z
z
z
z
iv
3.3.7. Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đồng bộ, minh bạch ...........................86
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4. Kiến nghị các điều kiện để thực hiện giải pháp ........................................88
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.1. Kiến nghị đối với Nhà nước: ...................................................................88
z
z
z
z
z
3.4.1.1. Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho nghiệp vụ ngân hàng ...............88
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.1.2. Xây dựng hành lang pháp lý cho thị trường mua bán nợ ................88
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.1.3. Bảo đảm an ninh tài chính trong hoạt động ngân hàng ...................90
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.1.4. Chuẩn bị các cơ sở cần thiết khác theo các chuẩn mực quốc tế phục
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vụ quản trị RRTD theo các yêu cầu Hiệp ước Basel II ................................91
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.2. Kiến nghị với NHNN: .............................................................................92
z
z
z
3.4.2.1. Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động QTRR .....................92
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.2.2. Hoàn thiện cách thức giám sát ngân hàng .......................................94
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.2.3. Xây dựng, hoàn thiện hệ thống đảm bảo an ninh hoạt động tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ngân hàng ......................................................................................................94
z
z
3.4.2.4. Hướng dẫn, chỉ đạo các NHTM thực hiện các chế tài của Nhà nước
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhằm an toàn hoá hoạt động tín dụng ...........................................................95
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.3 Kiến nghị với các tổ chức, bộ ngành khác có liên quan ..........................96
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3.4.3.1. Đối với các tổ chức kiểm toán: ........................................................96
z
z
z
z
z
z
z
3.4.3.2. Đối với một số bộ ngành khác .........................................................96
z
z
z
z
z
z
z
KẾT LUẬN ...............................................................................................................97
z
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................98
z
z
z
v
DANH MỤC TỪ NGỮ VIẾT TẮT
z
z
z
z
z
STT
Chữ viết tắt
Nguyên nghĩa
1
CVQHKH
Chuyên viên quan hệ khách hàng
2
NHNN
Ngân hàng nhà nước
3
NQH
Nợ quá hạn
4
NHTM
Ngân hàng thương mại
5
QTRRTD
Quản trị rủi ro tín dụng
6
RRTD
Rủi ro tín dụng
7
SHB
Ngân hàng Thương mại Cổ Phần Sài Gòn -Hà Nội
8
TCTD
Tổ chức tín dụng
9
TMCP
Thương mại cổ phần
10
TSBĐ
Tài sản bảo đảm
11
USD
Tiền đô la Mĩ
12
VNĐ
Việt Nam đồng
13
XHTD
Xếp hạng tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
z
z
z
STT
Số hiệu bảng
1
Bảng 1.1
Ví dụ về mô hình điểm số tín dụng tiêu dùng
20
2
Bảng 1.2
Tóm tắt nội dung 3 trụ cột của Basel II
38
3
Bảng 1.3
z
Tên bảng
z
z
z
z
z
z
Bảng 2.1
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Giá trị LGD tối thiểu đối với tỷ trọng đảm bảo
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
các hoạt động chính
z
4
Trang
z
z
z
40
z
Tình hình huy động vốn của SHB qua các năm
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2013-2016
47
z
5
Bảng 2.2
z
Tình hình hoạt động tín dụng của SHB qua các
z
Bảng 2.3
z
z
z
z
z
z
z
năm 2013-2016
z
6
z
48
z
Một số chỉ tiêu hoạt động của SHB qua các năm
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2013-2016
51
z
7
Bảng 2.4
z
Tình hình nợ quá hạn của SHB qua các năm
z
Bảng 2.5
z
z
Bảng 2.6
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
gian cho vay của SHB qua các năm 2013 – 2016
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
53
z
Hệ số an toàn vốn của SHB qua các năm 2013 –
z
52
z
Nợ xấu phân theo thành phần kinh tế và thời
z
9
z
2013 – 2016
z
8
z
z
z
z
2016
56
z
10
Bảng 2.7
z
Phân loại khách hàng dựa theo XHTD nội bộ
z
z
z
z
z
z
z
z
59
vii
DANH MỤC CÁC HÌNH
z
STT
Số hiệu hình
1
Hình 1.1
2
Hình 2.1
z
z
z
Tên hình
z
z
Trang
z
Sơ đồ phân loại rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
9
z
Mạng lưới hoạt động của SHB giai đoạn 2013 z
z
z
z
z
z
z
z
z
45
z
2016
z
Số lượng nhân sự của SHB giai đoạn 2013 –
z
3
Hình 2.2
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2016
46
z
Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Sài Gòn
z
4
Hình 2.3
z
z
z
z
z
z
z
z
Vốn điều lệ và lợi nhuận trước thuế của SHB
z
z
z
z
giai đoạn 2013 - 2016
z
46
z
z
Hình 2.4
z
Hà Nội
z
5
z
z
z
z
z
z
z
z
z
51
viii
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
z
z
z
z
z
Trên thế giới cũng như ở Việt Nam, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhằm mục đích nâng cao chất lượng hoạt động của các ngân hàng thương mại
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trong đó có đề cập đến việc áp dụng Hiệp ước Basel II vào công tác quản trị rủi ro
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tín dụng trong ngân hàng. Tác giả quyết định thực hiện đề tài: “Tăng cường quản
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội (SHB) theo
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hiệp ước Basel II” với mong muốn đi sâu nghiên cứu về khả năng ứng dụng Basel
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
II tại ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội nhằm mục đích đề xuất các giải pháp
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng này.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Để thực hiện đề tài trên, tác giả đã tiến hành thu thập, tổng hợp các số liệu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thực tế về hoạt động tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn - Hà Nội. Trên cơ sở hệ thống
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hóa những vấn đề lý luận về quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II trong
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hoạt động của Ngân hàng thương mại, tác giả đã làm rõ thực trạng quản trị rủi ro
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tín dụng và công tác quản lý rủi ro tín dụng theo Basel II tại NHTMCP Sài Gòn -
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hà Nội. Tác giả đã phân tích những nguyên nhân ảnh hưởng tới kết quả của công
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tác quản trị rủi ro tín dụng từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ro tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn - Hà Nội theo Hiệp ước Basel II.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1
LỜI NÓI ĐẦU
z
1. Tính cấp thiết của đề tài
z
z
z
z
z
z
z
Trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng, tín dụng đóng vai trò vô
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cùng quan trọng trong hoạt động của các ngân hàng thương mại trên cả hai phương
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
diện: quy mô sử dụng vốn và lợi nhuận đem lại. Hoạt động tín dụng là một trong
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
những hoạt động kinh doanh chính và thường đem lại nguồn thu chủ yếu cho các
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ngân hàng. Tại Việt Nam, hoạt động tín dụng chiếm trên 70% trong danh mục tài
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
sản có và mang lại trên 70% thu nhập. Ngoài ra, tín dụng ngân hàng còn đóng vai
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trò là kênh dẫn vốn cho các doanh nghiệp, góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
triển cân đối của các ngành, các lĩnh vực khác theo định hướng của Nhà nước.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hoạt động tín dụng mặc dù là hoạt động đem lại nhiều lợi nhuận nhất
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhưng cũng là hoạt động tiềm ẩn rủi ro lớn nhất trong hoạt động ngân hàng. Hệ quả
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
của rủi ro tín dụng thường có ảnh hưởng tương đối lớn, làm ngân hàng thua lỗ, mất
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vốn, tình hình tài chính xấu đi, làm tổn hại hình ảnh, uy tín của ngân hàng, nếu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nghiêm trọng có thể dẫn đến phá sản. Đứng trước những thời cơ và thách thức của
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tiến trình hội nhập quốc tế, vấn đề nâng cao khả năng cạnh tranh giữa các ngân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hàng thương mại trong nước với nhau và cạnh tranh với các ngân hàng thương mại
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nước ngoài, mà cụ thể là nâng cao chất lượng tín dụng, giảm thiểu rủi ro đã trở nên
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vô cùng cấp thiết. Chính vì vậy, vấn đề quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng có
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ý nghĩa và vai trò ngày càng to lớn hơn và ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cũng không phải ngoại lệ.
z
z
z
z
z
Trên thực tế, công tác Quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM cổ phần nói
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chung và tại ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội nói riêng đã được hình thành và
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
từng bước được chú trọng phát triển, tuy nhiên công tác này vẫn còn nhiều hạn chế,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
rủi ro tín dụng vẫn còn tương đối cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển cũng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
như lợi nhuận của ngân hàng. Chính sách quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng và
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
các công cụ lượng hóa rủi ro còn đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hiện nay, tại ngân hàng SHB, chưa có công cụ mang tính dự báo rủi ro độc lập,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hầu hết chỉ căn cứ vào số liệu quá khứ được truy xuất qua hệ thống thông tin ngân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hàng. Tháng 06/2004, hiệp ước mới về vốn của ủy ban Basel ra đời với những
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2
nguyên tắc chuẩn mực về an toàn vốn và quản trị rủi ro ngân hàng, đặc biệt là rủi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ro tín dụng. Sự chuẩn hóa quản trị rủi ro theo Basel II thể hiện sự lành mạnh trong
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
kinh doanh ngân hàng và góp phần thu hút sự hợp tác của các nhà đầu tư cũng như
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cộng đồng tài chính quốc tế. Vì những lợi ích to lớn từ hiệp ước Basel II, lợi ích
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
quốc gia, lợi ích cho chính bản thân ngân hàng mình mà hầu hết hiện nay trên thế
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
giới các ngân hàng đều áp dụng các nguyên tắc này. Do vậy, việc tăng cường quản
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trị rủi tín dụng theo hiệp ước Basel II đã trở thành một vấn đề mang tính cấp thiết
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
và là một trong những nhiệm vụ quan trọng đối với Ngân hàng TMCP Sài Gòn -
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hà Nội (SHB).
z
z
z
Xuất phát từ tính khả thi và cấp bách của đề tài, với mong muốn tăng cường
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
khả năng quản trị rủi ro của ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội, tác giả đã lựa
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chọn đề tài “Tăng cƣờng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Gòn - Hà Nội (SHB) theo hiệp ƣớc Basel II” làm luận văn thạc sỹ của mình.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2. Tình hình nghiên cứu
z
z
z
2.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới
z
z
z
z
z
z
z
Trên thế giới có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến luận án của các
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cá nhân và tổ chức khác nhau, trong đó có hai công trình nghiên cứu về quản trị
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
RRTD theo Basel 2 khá sâu sắc và toàn diện.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Thứ nhất: Công trình nghiên cứu “Credit risk Measurement Under Basel 2:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
An overview and Implementation Issues for Developing Countries” của 2 tác giả là
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhà kinh tế học Châu Âu Constantinos Stephanou và nhà kinh tế học người Châu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Mỹ Latinh Juan Carlos Mendo a được thực hiện năm 2005. Tác giả đã cung cấp
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
một cái nhìn tổng thể những thay đổi về cách tính yêu cầu vốn cho RRTD, chỉ ra
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
những điểm mới của Basel 2 so với Basel 1 liên quan đến tính vốn tối thiểu cho
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
RRTD. Đặc biệt tác giả cũng làm rõ những yêu cầu cần thiết để có thể đo lường
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
RRTD theo Basel 2. Trên cơ sở đó, tác giả đã đi sâu vào phân tích, đánh giá những
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thách thức, khó khăn trong việc triển khai đo lường RRTD theo Basel 2 của các
z
z
z
z
z
z
z
z
NHTM tại các quốc gia đang phát triển.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Thứ hai : Công trình nghiên cứu ”Managing Credit Risk: Beyond Basel 2”
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
của KPMG thực hiện năm 2008. Công trình tập trung làm sáng tỏ những vấn đề cốt
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3
lõi trong quản trị RRTD hiện đại của NHTM: dữ liệu liên quan đến hoạt động tín
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dụng, hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, hệ thống kiểm tra sức chịu đựng, quản lý
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
danh mục tín dụng chủ động, quản lý nợ xấu… Người đọc có thể hiểu sâu hơn về
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
những nội dung quan trọng trong quản trị RRTD hiện đại, các cơ hội, thách thức và
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
lợi ích NHTM nhận được khi thực hiện Basel 2 trong quản trị RRTD.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Ngoài ra còn nhiều công trình nghiên cứu khác có đề cập đến RRTD và quản
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trị RRTD theo Basel 2: Analy ing Banking risk, The use of credit scoring model
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
and the importance of a credit Culture, ICAAP in Europe, Credit risk under Basel
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2, The survival analysis approach in Basel II credit risk management: modeling
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
danger rates in the loss given default parameter, A framework for assessing credit
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
risk in Depository Institution, …Các công trình này đề cập đến một số khía cạnh
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
của quản trị RRTD theo quan niệm truyền thống hoặc quan niệm hiện đại như: đo
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
lường, phân tích, đánh giá RRTD, xếp hạng tín dụng, chấm điểm tín dụng, mô hình
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
lượng hóa xác suất vỡ nợ của khách hàng…
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2.2. Các công trình nghiên cứu trong nƣớc
z
z
z
z
z
z
Luận án tiến sĩ “Quản lý RRTD tại Ngân hàng công thương Việt nam” của tác
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
giả Nguyễn Đức Tú. Luận án đã làm rõ các nội dung của qui trình quản trị RRTD,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
đặc biệt luận án đã tiếp cận các chuẩn mực của Basel 2 về đo lường RRTD. Để
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tăng cường quản lý RRTD tại Vietinbank, luận án đã đề xuất các giải pháp theo lộ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trình, trong đó một số giải pháp (giải pháp đo lường RRTD, hoàn thiện cơ cấu bộ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
máy quản lý RRTD) đã hướng tới việc quản trị RRTD theo chuẩn mực quốc tế.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Luận án tiến sĩ “Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại Việt nam” của tác
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
giả Nguyễn Thị Hoài Phương. Với cách tiếp cận hướng theo chuẩn mực Basel 2,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Luận án đã làm rõ các vấn đề cơ bản về quản lý nợ xấu. Với kết quả khảo sát dữ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
liệu về 5 ngân hàng có qui mô lớn nhất hệ thống NHTM Việt nam giai đoạn 2005-
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2011, luận án đã đề xuất các giải pháp để tăng cường quản lý nợ xấu, đặc biệt là xử
z
z
z
z
z
z
z
z
z
lý nợ xấu tại các NHTM Việt Nam.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Luận án tiến sĩ “Quản trị rủi ro trong kinh doanh của NHTM Việt nam theo
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hiệp ước Basel” của tác giả Nguyễn Anh Tuấn. Luận án đã hệ thống các vấn đề cơ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
bản về quản trị rủi ro của NHTM và nội dung cơ bản các Hiệp ước Basel và đánh
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
4
giá mức độ tuân thủ các Hiệp ước Basel đến thời điểm cuối năm 2011. Trên cơ sở
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
đó, luận án đã đề xuất các nhóm giải pháp cơ bản để tăng cường quản trị rủi ro tại
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
các NHTM Việt nam theo Hiệp ước Basel trong đó chủ yếu là hướng tới tuân thủ
z
z
z
z
Basel 2 và 3.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Luận án tiến sĩ “Đảm bảo an toàn hệ thống NHTM Việt Nam trên cơ sở áp
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dụng Hiệp ước tiêu chuẩn vốn quốc tế Basel” của tác giả Nguyễn Đức Trung. Luận
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
án đã luận giải một cách có hệ thống các vấn đề về đảm bảo an toàn ngân hàng trên
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
góc độ vĩ mô và vi mô và các nội dung cơ bản của các Hiệp ước Basel. Luận án đã
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
khảo sát và đánh giá việc đảm bảo an toàn hệ thống NHTM Việt nam giai đoạn
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
2005-2011 và đề xuất các giải pháp theo lộ trình để đảm bảo an toàn cho các
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
NHTM việt nam theo Basel 2 giai đoạn 2012 - 2021.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Một số bài viết: ”Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ và các ứng dụng trong
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
quản trị RRTD theo Basel 2” của tác giả Lê Thanh Tùng (Tạp chí Thị trường Tài
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chính Tiền tệ số 15- năm 2014, trang 18-21), trên cơ sở lý luận và các khuyến nghị
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
của Ủy ban Basel trong Hiệp ước Basel 2 về hệ thống XHTDNB, tác giả đã đề xuất
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
các giải pháp để xây dựng và ứng dụng hệ thống XHTDNB theo phương pháp IRB
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
của Hiệp ước Basel 2. “Hạn chế rủi ro cho hệ thống ngân hàng thông qua áp dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Basel 2- Nhìn từ kinh nghiệm quốc tế” của Nguyễn Thị Vân Anh (Tạp chí Thị
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trường Tài chính Tiền tệ, số 20- tháng 10/2014 trang 36-39), trên cơ sở khảo sát và
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
rút bài học kinh nghiệm từ việc áp dụng Basel tại Singapore, Malayxia, Philipin.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Bài viết đề xuất các giải pháp để áp dụng Basel 2 tại các NHTM Việt Nam.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Tuy nhiên các công trình trên đều được thực hiện trong thời gian, không
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
gian, và tình hình kinh tế xã hội khác nhau nên có những đề xuất, kiến nghị khác
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhau và được áp dụng cho từng NHTM cụ thể. Tác giả quyết định thực hiện đề tài
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
này với mong muốn đi sâu nghiên cứu về khả năng ứng dụng Basel II tại ngân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội nhằm mục đích đề xuất các giải pháp nhằm tăng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cường quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng này.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.
z
z
z
z
z
z
Mục đích nghiên cứu của đề tài: Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
về quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại, luận văn làm rõ thực
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
5
trạng rủi ro tín dụng, công tác quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II và đề
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
xuất những giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại NHTMCP Sài
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Gòn- Hà Nội.
z
z
z
Nhiệm vụ nghiên cứu:
z
z
z
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trong hoạt động ngân hàng.
z
z
z
z
z
- Giới thiệu các quy định về quản trị rủi ro tín dụng trong Hiệp ước Basel II.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Phân tích thực trạng: làm rõ những hạn chế, những mặt đạt được và những vấn đề
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
phát sinh trong công tác quản trị rủi ro, đánh giá mức độ ứng dụng Basel II trong
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
quản trị rủi ro tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn- Hà Nội.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Đưa ra giải pháp và kiến nghị góp phần hoàn thiện và tăng cường khả năng ứng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dụng Basel II trong quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
z
z
z
z
z
z
Đối tượng nghiên cứu: Rủi ro tín dụng và công tác quản trị rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
theo Hiệp ước Basel II tại các Ngân hàng thương mại.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Phạm vi nghiên cứu: Luận văn giới hạn việc nghiên cứu rủi ro tín dụng và
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
công tác quản trị rủi ro tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn - Hà Nội trong khoảng thời
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
gian từ năm 2013 đến 2016.
z
z
z
z
z
z
Phƣơng pháp nghiên cứu.
5.
z
z
z
z
Nhằm mục đích làm rõ thực trạng rủi ro tín dụng, công tác quản trị rủi ro tín
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dụng theo Hiệp ước Basel II và đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường quản trị
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
rủi ro tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn- Hà Nội, luận văn sử dụng các phương pháp
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nghiên cứu như:
z
z
z
- Thu thập, tổng hợp các số liệu thực tế về hoạt động tín dụng tại NHTMCP
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Sài Gòn - Hà Nội.
z
z
z
z
z
- Trao đổi kinh nghiệm với các cán bộ tín dụng, cán bộ tái thẩm định, cán bộ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
quản lý rủi ro công tác tại NHTMCP Sài Gòn- Hà Nội, và các cán bộ công tác
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trong ngành tài chính, ngân hàng nói chung.
z
z
z
z
z
z
z
z
- Trên cơ sở lý luận, các số liệu thực tế tổng hợp được, và các ý kiến nhận
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
định của các cán bộ tín dụng, cán bộ tái thẩm định, cán bộ quản lý rủi ro tác giả sử
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
6
dụng các phương pháp thống kê, đối chiếu, so sánh để phân tích, đánh giá thực
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trạng hoạt động tín dụng của NHTMCP Sài Gòn - Hà Nội, tìm hiểu các nguyên
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhân dẫn đến rủi ro tín dụng và đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường quản trị
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
rủi ro tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn- Hà Nội.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
6. Đóng góp của luận văn.
z
z
z
z
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ước Basel II trong hoạt động của Ngân hàng thương mại.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Làm rõ thực trạng quản trị rủi ro tín dụng và công tác quản lý rủi ro tín
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dụng theo Basel II tại NHTMCP Sài Gòn - Hà Nội. Phân tích những nguyên nhân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ảnh hưởng tới kết quả của công tác quản trị rủi ro tín dụng tại NHTMCP Sài Gòn -
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hà Nội.
z
z
- Đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
NHTMCP Sài Gòn - Hà Nội theo hiệp ước Basel II.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
7. Kết cấu của luận văn.
z
z
z
z
Ngoài các phần mở đầu, kết luận và danh mục các bảng, biểu đồ, tài liệu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tham khảo, luận văn được trình bày trong ba chương:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ngân hàng thương mại theo Hiệp ước Basel II
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp ước Basel II tại
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội.
z
z
z
z
z
z
z
z
- Chương 3: Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng theo Hiệp ước
z
z
z
z
z
z
z
z
Basel II tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội .
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI THEO HIỆP ƯỚC
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
BASEL II
z
z
1.1. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thƣơng mại
z
z
z
z
z
z
z
z
1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Đến nay vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất nào về rủi ro. Những định
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nghĩa này vô cùng phong phú và đa dạng, nhưng tập trung lại có thể chia thành hai
z
z
z
z
z
trường phái lớn:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Theo trường phái truyền thống: những sự không may mắn, tổn thất mất mát,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nguy hiểm đều được xem là rủi ro. Đó là sự tổn thất về tài sản hay là sự giảm sút
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
lợi nhuận thực tế so với lợi nhuận dự kiến. Rủi ro còn được hiểu là những bất trắc
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ngoài ý muốn xảy ra trong quá trình kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp, tác
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
động xấu đến sự tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Theo trường phái hiện đại: rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được, vừa
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
mang tính tích cực, vừa mang tính tiêu cực. Rủi ro có thể mang đến những tổn thất
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
mất mát cho con người nhưng cũng có thể mang lại những lợi ích, những cơ hội.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Nếu tích cực nghiên cứu rủi ro, người ta có thể tìm ra những biện pháp phòng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ngừa, hạn chế những rủi ro tiêu cực, đón nhận những cơ hội mang lại kết quả tốt
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
đẹp cho tương lai.
z
z
z
z
Đối với các ngân hàng thương mại, rủi ro là sự không chắc chắn về kết quả
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
xảy ra trong tương lai, kết quả này có thể là tích cực hoặc tiêu cực, tuy nhiên thông
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thường chúng ta thường quan tâm đến mặt tiêu cực do rủi ro gây ra. Đó là những
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
biến cố không mong đợi có thể xảy ra gây mất mát, thiệt hại về tài sản, thu nhập
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trong quá trình hoạt động.
z
z
z
z
z
Rủi ro rất đa dạng và có thể phân tích theo nhiều khía cạnh khác nhau. Trong
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hoạt động của Ngân hàng thương mại có các loại rủi ro chủ yếu, đó là: Rủi ro tín
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dụng; Rủi ro hối đoái; Rủi ro thanh khoản; Rủi ro hoạt động; Rủi ro thị trường; Rủi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ro lãi suất.
z
z
z
Trong đó, rủi ro tín dụng không chỉ giới hạn ở hoạt động cho vay mà còn có
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thể xảy ra trong các hoạt động tín dụng khác như hoạt động bảo lãnh, tài trợ thương
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
8
z
mại, cho thuê tài chính. Rủi ro tín dụng cũng được nhiều học giả nghiên cứu và đưa
z
z
z
z
z
z
z
ra nhiều quan niệm khác nhau:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Theo A.Saunders và Marcia Millon Cornett:“Rủi ro tín dụng là khoản lỗ tiềm
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tàng khi ngân hàng cấp tín dụng cho một khách hàng, nghĩa là khả năng các luồng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thu nhập dự tính mang lại từ khoản cho vay của ngân hàng không thể thực hiện đầy
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
đủ về cả số lượng và thời hạn”. (Anthony Saunders, Marcia Millon Cornett, 2013.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Financial Institutions Management, 7th edition, USA, trang 168-169)
z
z
z
z
z
z
z
z
Theo Henie Van Greunin và Sonja Brajovic Bratanovic: “Rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
được định nghĩa là nguy cơ mà người đi vay không thể chi trả tiền lãi hoặc hoàn trả
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vốn gốc so với thời hạn đã ấn định trong hợp đồng tín dụng, đây là thuộc tính vốn
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
có của hoạt động ngân hàng. Rủi ro tín dụng tức là việc chi trả bị trì hoãn, hoặc tồi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tệ hơn là không chi trả được toàn bộ. Điều này gây ra sự cố đối với dòng chu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chuyển tiền tệ và ảnh hưởng tới khả năng thanh khoản của ngân hàng”. (Henie Van
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Greunin and Sonja Brajovic Bratanovic, 2009. Analy ing Banking Risk, 3th edition,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
USA, trang 3-4)
z
z
z
Theo Ủy ban Basel, “Rủi ro tín dụng là khả năng mà khách hàng vay vốn
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hoặc bên đối tác không thực hiện được các nghĩa vụ của mình theo những điều
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
khoản đã cam kết”.
z
z
z
z
Theo qui định tại Điều 2 Quyết định 493/2005/QĐ-NHNNVN ngày 22/4/2005
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thì “Rủi ro tín dụng trong hoạt
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
động ngân hàng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động tín dụng của các ngân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hàng do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện đầy đủ
z
z
z
z
z
z
z
z
nghĩa vụ của mình theo đúng cam kết”.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Rất nhiều các ý kiến đã được đưa ra để định nghĩa rủi ro tín dụng, tuy nhiên
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
từ các ý kiến trên có thể thống nhất: Rủi ro tín dụng là nguy cơ mà người đi vay
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hoặc đối tác của ngân hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện các
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nghĩa vụ của mình theo những điều khoản đã cam kết.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.1.2. Biểu hiện rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Rủi ro tín dụng của các khoản cho vay thông thường biểu hiện ở việc người
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vay đã không thanh toán đúng như kế hoạch (một hoặc nhiều lần) hay giá trị tài sản
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
9
thế chấp của người vay đã sụt giảm đáng kể. Mỗi khoản cho vay có vấn đề đều
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
mang những nét đặc thù nhưng dù sao chúng đều có những nét chung góp phần
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cảnh báo cho ngân hàng về những vấn đề rắc rối đã bắt đầu nảy sinh như:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Sự trì hoãn bất thường và không có lý do trong việc cung cấp các báo cáo tài
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chính và trả nợ theo lịch đã thoả thuận, hoặc chậm chễ trong việc liên lạc với cán
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
bộ tín dụng.
z
z
z
- Đối với tín dụng doanh nghiệp, là bất cứ sự thay đổi bất thường nào trong
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
phương thức hạch toán kế toán, kế hoạch trả lương và phụ cấp, giá trị hàng tồn kho,
z
z
z
z
z
z
z
tài khoản thuế và thu nhập.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Sự trì hoãn thanh toán cổ tức, hoặc bị thay đổi vị trí xếp hạng tín nhiệm.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Giá cổ phiếu của doanh nghiệp thay đổi bất lợi.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
- Thu nhập ròng của doanh nghiệp giảm trong một hoặc nhiều năm, đặc biệt là
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
các chỉ tiêu như: lãi trên tài sản (ROA); lãi trên vốn cổ phần (ROE); hay thu nhập
z
z
z
z
z
z
z
z
trước trả lãi và thuế (EBIT).
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Z
- Thay đổi bất ngờ, không dự kiến và không lý do đối với số dư tiền gửi của
z
z
z
z
z
khách hàng tại Ngân hàng.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.1.3. Phân loại rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
Theo nguyên nhân dẫn đến RRTD thì RRTD được phân loại theo sơ đồ sau:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Rủi ro lựa
chọn
Rủi ro giao
dịch
Rủi ro đảm
bảo
Rủi ro
nghiệp vụ
Rủi ro tín
dụng
Rủi ro nội tại
Rủi ro danh
mục
Rủi ro tập
trung
z
Hình 1.1 Sơ đồ phân loại rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Theo như sơ đồ thì RRTD được phân thành hai loại chính: Rủi ro giao dịch và
z
z
rủi ro danh mục.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
10
Rủi ro giao dịch: Là rủi ro phát sinh trong quá trình ngân hàng cấp TD cho
z
z
z
z
z
z
z
z
z
khách hàng. Nó bao gồm các rủi ro sau:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
• Rủi ro lựa chọn: Xuất phát từ những sai sót trong các khâu về thẩm định, xét
z
z
z
z
z
z
z
z
duyệt hồ sơ cấp TD cho khách hàng.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
• Rủi ro bảo đảm: Là loại rủi ro liên quan đến những điều khoản đảm bảo và
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cam kết trong hợp đồng TD có chỗ chưa rõ ràng hoặc sơ hở làm cho ngân hàng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
không thu hồi được khoản TD đã cấp đúng như mong đợi.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
• Rủi ro nghiệp vụ: Phát sinh từ việc thiếu quản lý, giám sát khoản TD đã cấp,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
để cho người đi vay sử dụng khoản TD đã cấp không đúng như cam kết dẫn đến
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
làm ăn thua lỗ và mất khả năng hoàn trả.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Rủi ro danh mục: Là rủi ro xuất phát từ những hạn chế trong việc quản lý
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhiều khoản TD kết hợp với nhau trong danh mục TD của ngân hàng.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Nó bao gồm hai loại rủi ro là rủi ro nội tại và rủi ro tập trung.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
• Rủi ro nội tại là rủi ro liên quan đến những đặc điểm riêng có của từng loại
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
TD như là: Cho vay tín chấp hay thế chấp, thời hạn vay dài hay ngắn, lĩnh vực hoạt
z
z
z
z
z
z
z
z
z
động của khoản TD được cấp.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
• Rủi ro tập trung xuất hiện khi ngân hàng thiếu sự đa dạng trong hoạt động
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cấp TD như chỉ tập trung cấp TD có các khách hàng hoạt động trong cùng lĩnh vực,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cấp TD với lãi suất cao, … tất cả những điều này một khi có sự biến động không
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tốt xảy ra thì danh mục TD của ngân hàng sẽ bị tác động toàn bộ do mang tính tập
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trung nên hiệu ứng sẽ xảy ra cùng lúc.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.1.4. Nguyên nhân của rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
1.1.4.1. Nguyên nhân xuất phát từ khách hàng
z
z
z
z
z
z
z
Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra rủi ro tín dụng cho ngân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hàng. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc khách hàng đem lại rủi ro cho các
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
NHTM. Có thể chia các nguyên nhân đó thành hai nhóm chính như sau:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Nhóm nguyên nhân khách quan bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, sự bất ổn trong
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chính sách kinh tế quản lý kinh tế quốc gia, do hành lang văn bản pháp lý chưa phù
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hợp. Nhóm nguyên nhân này còn bao gồm cả những biến động chung trong tình
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
11
hình kinh tế thị trường trong và ngoài nước, quan hệ cung cầu hàng hóa thay đổi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
đột ngột.
z
z
Nhóm nguyên nhân thứ hai là nhóm nguyên nhân chủ quan, là sự phát sinh từ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nội tại của mỗi khách hàng. Đầu tiên phải kể đến là vốn tự có tham gia vào sản
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
xuất kinh doanh thấp hơn so với nhu cầu vốn kinh doanh, buộc khách hàng phải đi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
huy động vốn. Nếu NHTM cho những khách hàng như vậy vay thì nguy cơ tiềm ẩn
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
rủi ro đối với ngân hàng sẽ tăng cao do đó họ có xu hướng lao vào các hoạt động
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
kinh doanh mạo hiểm, hy vọng tìm kiếm lợi nhuận cao, bởi hầu hết vốn kinh doanh
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
không phải là của họ. Điều này đồng nghĩa với việc hầu hết mọi gánh nặng rủi ro
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dồn vào vai các NHTM (là chủ sở hữu nguồn vốn cho vay).
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Các nguyên nhân này có thể xác định được thông qua thẩm định, tìm hiểu tình
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hình hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng cả trước, trong và sau khi cho
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vay, tìm hiểu mục đích sử dụng tiền vay và hiệu quả của phương án sản xuất kinh
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
doanh của họ.
z
z
z
1.1.4.2. Nguyên nhân từ bản thân các ngân hàng
z
z
z
z
z
z
z
z
Rủi ro tín dụng có thể xuất phát từ chính bản thân các NHTM, do rất nhiều
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nguyên nhân khác nhau, ví dụ như không chấp hành nghiêm túc nguyên tắc tín
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dụng. Chính sách tín dụng và quy trình cho vay chưa chặt chẽ, công tác quản trị rủi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ro chưa hữu hiệu, chưa chú trọng phân tích khách hàng, xếp loại RRTD để tính
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
toán điều kiện cho vay và khả năng trả nợ. Kỹ thuật cấp tín dụng không phù hợp,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chưa đa dạng, việc xác định hạn mức tín dụng cho khách hàng còn quá đơn giản,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thời hạn chưa phù hợp, chủ yếu là cấp tín dụng trực tiếp, sản phẩm tín dụng chưa
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
phong phú. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ tín dụng còn bất cập so với
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
yêu cầu công việc, thể hiện ở chỗ cán bộ ngân hàng thiếu kỹ năng nắm bắt, phân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tích thông tin thị trường, thiếu khả năng dự báo chiều hướng biến động của thị
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trường, nhất là thị trường kinh doanh của các khách hàng chiến lược. Sự yếu kém
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trong tư cách đạo đức, trách nhiệm nghề nghiệp của cán bộ tín dụng, cũng như sự
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thiếu quan tâm kiểm tra giám sát của các cấp lãnh đạo cũng là những nguyên nhân
z
z
z
z
z
dẫn đến rủi ro tín dụng.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
12
1.1.4.3. Nguyên nhân từ phía môi trƣờng kinh doanh
z
z
z
z
z
z
z
z
Môi trường kinh tế xã hội: là tổng hòa các mối quan hệ về nền kinh tế và xã
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hội tác động đến hoạt động của các doanh nghiệp, cá nhân trong nền kinh tế. Xét
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
một cách tổng thể, môi trường kinh tế xã hội ảnh hưởng đến khách hàng và cũng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dẫn đến rủi ro tín dụng cho ngân hàng. Môi trường kinh tế tác động mạnh đến hoạt
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
động kinh doanh của các NHTM.
z
z
z
z
z
z
Các chính sách kinh tế vĩ mô cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
các NHTM. Nếu Chính phủ theo đuổi mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao thì nguy cơ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
lạm phát luôn tiềm ẩn; khi lạm phát tăng cao sẽ làm tăng chi phí đầu vào của các
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
khách hàng, gây khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm. Hậu quả là năng lực trả nợ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
của các khách hàng đối với Ngân hàng sẽ bị suy giảm. Hoặc việc Chính phủ thay
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
đổi các chính sách tài chính, tiền tệ... sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động kinh
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
doanh của các NHTM.
z
z
z
z
Nguyên nhân thông tin không minh bạch, không chính xác. NHTM thực hiện
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
cho vay dự trên thông tin và hiểu biết khách hàng. Song thực tế là Ngân hàng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thường không biết hết những gì cần biết về phía khách hàng và thông tin không
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
minh bạch, không chính xác, thông tin sai lệch, giả mạo trong giao dịch sẽ đưa đến
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
sự lựa chọn thiếu chính xác và “rủi ro đạo đức”. Thông tin không minh bạch trên
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thị trường tài chính khiến các NHTM phải đối mặt với nguy cơ rủi ro cao. Sự thiếu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thông tin về khách hàng vay và thông tin về môi trường kinh doanh mà khách hàng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
đó hoạt động là nguyên nhân chủ yếu nhất dẫn đến RRTD.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Môi trường pháp lý: bao gồm hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động kinh
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
doanh của doanh nghiệp, ngân hàng và những biện pháp để thực thi pháp luật.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Trong nền kinh tế thị trường, mọi thành phần kinh tế đều có quyền tự chủ về hoạt
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
động kinh doanh của mình nhưng phải nằm trong khuôn khổ pháp luật đã được quy
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
định. Hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động tín dụng nói riêng không nằm
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ngoài vòng kiểm soát đó cũng như phải tuân theo những quy định có liên quan của
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Chính phủ. Trong quá trình xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi nợ vay (xử lý rủi ro tín
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dụng) nếu môi trường pháp lý không thuận lợi sẽ làm cho các NHTM tốn kém rất
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhiều thời gian, nhân lực và tiền bạc dẫn đến tình trạng NHTM không thể giải
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
13
quyết được nợ tồn đọng, tài sản tồn đọng.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.1.5. Hậu quả của rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
Rủi ro luôn tồn tại song song với các hoạt động kinh doanh của NHTM, vì
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vậy việc hạn chế rủi ro đến mức tối thiểu có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
NH. Khi NH không kiểm soát được RRTD sẽ gây nên nhiều bất lợi mà chủ yếu là
z
z
z
z
z
các vấn đề sau:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Đối với ngân hàng
z
z
z
z
z
Giảm lợi nhuận: Khi RRTD xảy ra sẽ phát sinh các khoản nợ khó thu hồi.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Ảnh hưởng trước mắt của nó đến hoạt động NH là sự ứ đọng vốn dẫn đến làm giảm
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vòng quay vốn của NH. Mặt khác, khi có quá nhiều khoản nợ khó hoặc không thu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hồi được sẽ lại phát sinh các khoản chi phí quản lý, giám sát, thu nợ… Các chi phí
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
này còn cao hơn các khoản thu nhập từ việc tăng lãi suất các khoản nợ quá hạn bởi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vì thực ra đây chỉ là những khoản thu nhập ảo, thực tế các NH rất khó có khả năng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thu hồi đầy đủ được chúng. Bên cạnh đó, NH vẫn phải trả lãi cho các khoản tiền
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
huy động được trong khi một bộ phận tài sản của NH không thu được lãi cũng như
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
không chuyển được thành tiền để cho người khác vay và thu lãi. Kết quả là lợi
z
z
z
z
z
nhuận của NH sẽ giảm sút.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Giảm khả năng thanh toán: NH thường lập kế hoạch cân đối dòng tiền ra (trả
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
lãi và gốc tiền gửi, cho vay, đầu tư mới…) và dòng tiền vào (tiền nhận gửi, tiền thu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nợ gốc và lãi cho vay) tại các thời điểm trong tương lai. Khi các món vay không
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
được thanh toán đầy đủ và đúng hạn dẫn đến sự không cân đối giữa hai dòng tiền.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Các khoản tiền gửi, tiền tiết kiệm của khách hàng vẫn phải thanh toán đúng kỳ hạn
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trong khi các khoản tiền vay của khách hàng lại không được hoàn trả đúng hẹn.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Nếu NH không đi vay hoặc bán các tài sản của mình thì khả năng chi trả của NH sẽ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
bị suy yếu và hạn chế, NH sẽ gặp khó khăn trong khâu thanh toán.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Giảm uy tín: Nếu tình trạng mất khả năng chi trả tái diễn nhiều lần hay những
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thông tin về RRTD của NH bị tiết lộ ra công chúng, uy tín của NH trên thị trường
z
z
z
z
z
z
tài chính sẽ giảm sút.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Phá sản ngân hàng: Nếu doanh nghiệp vay vốn NH gặp khó khăn trong việc
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hoàn trả, nhất là những món vay lớn, thì có thể dẫn đến khủng hoảng trong hoạt
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
14
động của chính NH. NH nếu không chuẩn bị kịp thời cho những tình huống như
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
vậy, mà thậm chí dù có cũng không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu rút tiền quá lớn,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
sẽ nhanh chóng mất khả năng thanh toán, dẫn đến sự sụp đổ của ngân hàng nếu
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
NHNN không can thiệp kịp thời hoặc không thể can thiệp.
z
z
z
z
z
z
Đối với khách hàng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Lãi vay NH được hạch toán vào chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Khi để
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
phát sinh nợ quá hạn với lãi suất lớn hơn (=150%) lãi suất trong hạn thì chi phí của
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
doanh nghiệp sẽ tăng lên. Doanh nghiệp đã đang gặp khó khăn trong tình hình tài
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chính, giờ lại càng thêm khó khăn gấp bội. Nguy cơ không có đủ tiền để trả nợ cho
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
NH là điều không thể tránh khỏi, dẫn đến việc phát mại tài sản thế chấp, đôi khi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
dẫn đến tình trạng phá sản cho khách hàng.
z
z
z
z
z
z
z
Đối với nền kinh tế
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Khi NH gặp khó khăn thì việc cung cấp vốn cho các doanh nghiệp, nền kinh
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tế bị ngưng trệ. Do một lượng vốn lớn nằm tồn đọng trong các khoản nợ quá hạn,
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nợ khó đòi, NH không đủ vốn để cho vay các dự án có hiệu quả, mở rộng và phát
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
triển sản xuất. Trong khi đó tiền cho vay của NH lại hoạt động không có hiệu quả
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
mà NH lại không thể kiểm soát nổi. Kết quả là sản xuất đình đốn, nền kinh tế
z
z
z
z
z
z
z
z
không phát triển, xã hội bị rối loạn.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Như vậy, RRTD xảy ra dù ở mức độ nào cũng gây ảnh hưởng đến sự phát
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
triển của NH nói riêng và sự tăng trưởng của nền kinh tế nói chung. Vì vậy, quản
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
trị RRTD không chỉ là trách nhiệm của riêng NH mà là của toàn nền kinh tế.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.2. Quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thƣơng mại
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
Quản trị là những hành động được xuất phát từ nhu cầu, mục tiêu chung và
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hướng vào việc điều hòa các nguồn lực con người và vật chất sao cho sự hao tổn để
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
đạt các mục đích, mục tiêu nhất định là thấp nhất có thể. Có thể hiểu: Quản trị rủi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ro tín dụng là một quá trình từ việc hoạch định chiến lược đến việc tổ chức thực
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hiện, điều khiển và kiểm soát việc thực hiện chiến lược, phòng ngừa, hạn chế và xử
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
lý rủi ro trong hoạt động tín dụng mà NHTM đã đề ra. (Ngân hàng Nhà nước Việt
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
15
Nam (2006), Kỷ yếu hội thảo khoa học cấp ngành; Nâng cao năng lực quản trị rủi
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ro của Ngân hàng thương mại Việt Nam, Hà Nội.)
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Hoạt động tín dụng là lĩnh vực mang lại nhiều lợi nhuận nhất nhưng cũng có
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
rủi ro lớn nhất trong hoạt động ngân hàng. Hậu quả của rủi ro tín dụng thường có
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ảnh hưởng rất lớn, làm ngân hàng thua lỗ, mất vốn, tình hình tài chính xấu đi, làm
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tổn hại hình ảnh, uy tín của ngân hàng, nếu nghiêm trọng có thể dẫn nó đến phá
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
sản. Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng là điều không tránh khỏi, nó tồn tại
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
khách quan gắn liền với hoạt động cấp tín dụng. Để hạn chế những rủi ro phải làm
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tốt từ khâu phòng ngừa cho đến khâu giải quyết hậu quả do rủi ro gây ra, cụ thể
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
như: Dự báo, phát hiện rủi ro tiềm ẩn, phát hiện những biến cố không có lợi, ngăn
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chặn các tình huống không có lợi đã và đang xảy ra và có thể lan ra phạm vi rộng.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Giải quyết hậu quả rủi ro để hạn chế các thiệt hại đối với tài sản và thu nhập của
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ngân hàng. Đây là quá trình logic chặt chẽ cần có quản trị để đảm bảo tính thống
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
nhất.
z
Phòng chống rủi ro được thực hiện bởi các nhân viên, cán bộ lãnh đạo ngân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hàng. Trong ngân hàng, nhân viên có thể có suy nghĩ và hành động khác nhau, có
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thể trái ngược hoặc cản trở nhau. Vì thế cần có quản trị để mọi người hành động
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
một cách thống nhất. Quản trị đề ra những mục tiêu cụ thể giúp ngân hàng đi đúng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hướng, và có kế hoạch hành động cụ thể và hiệu quả phù hợp với mục tiêu đề ra.
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
1.2.2. Nguyên tắc trong quản trị rủi ro tín dụng
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Quản trị rủi ro tín dụng là một hệ thống các phương pháp, các hình thức và
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
các công cụ được sử dụng để nhận biết, đo lường, kiểm soát quá trình cho vay (cấp
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
tín dụng) và thu hồi nợ trong những điều kiện cụ thể của từng thời kỳ nhằm hạn
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
chế tối đa rủi ro tín dụng. Các nguyên tắc cần thiết trong quản trị rủi ro tại một
z
z
z
z
z
z
z
z
z
ngân hàng thương mại bao gồm:
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
Nguyên tắc chấp nhận rủi ro: Một ngân hàng cần phải quyết định và xác
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
định càng rõ càng tốt mức độ rủi ro mà ngân hàng đó chấp nhận. Ví dụ. một ngân
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
hàng cho vay với tài sản đảm bảo là bất động sản thế chấp lần đầu và với một tỷ lệ
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
thấp giữa nợ vay và giá trị tài sản thế chấp sẽ chấp nhận một mức độ rủi ro hoàn
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
toàn khác so với một ngân hàng chuyên kinh doanh các sản phẩm phái sinh mới với
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
z
