Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP sài gòn hà nội (SHB) chi nhánh đà nẵng

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG

NGUY N TH BÍCH TH Y

QU N TR R I RO TÍN D NG T I NGÂN HÀNG
TMCP SÀI GÒN - HÀ N I (SHB)
CHI NHÁNH ĐÀ N NG

Chuyên ngành: Qu n tr kinh doanh
Mã s : 60.34.05

LU N VĂN TH C S QU N TR KINH DOANH

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGUY N THANH LIÊM

Đà N ng - 2012


M

Đ U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Trong nhi u năm qua, ngành Ngân hàng ñã ñ i di n nhi u
thi t h i ñáng k trong ho t đ ng tín d ng.
SHB-CNĐN cũng là m t trong nh ng Ngân hàng có t c ñ
phát tri n nhanh và l i nhu n t ho t đ ng tín d ng chi m hơn 90%
trong t ng l i nhu n. Do đó, khi SHB ki m sốt đư c ho t đ ng tín
d ng và đ m b o an tồn tín d ng thì s giúp SHB t o ra ngu n l i
nhu n n ñ nh, giúp ngư i dân có thêm kênh đ u tư tài chính có lãi,

an tồn, giúp nhà nư c đi u hành kinh t vĩ mơ có hi u qu .
2. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u
- Đ i tư ng: RRTD t i SHB-CNĐN, ph m vi:năm 2008 – 2010.
3. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài
- Phát hi n ngu n g c RRTD t quy trình c p tín d ng, các cơng
c nh n d ng, đo lư ng r i ro. Nh ng v n ñ v vi c truy n thông
gi a n i b và vai trị ki m sốt r i ro t tr s chính.
- Lu n án yêu c u tính ñ c l p gi a b ph n kinh doanh, th m đ nh
TD và qu n lý tín d ng như là m t y u t c t lõi xây d ng tính minh
b ch và tồn di n trong c u trúc và quy trình.
- Lu n án cũng xây d ng h th ng báo cáo RR, c nh báo s m
RR và các phương pháp x lý RR k p th i.
4. K t c u lu n án
L im ñ u
Chương 1: M T S LÝ LU N V QTR RRTD T I CÁC NHTM
Chương 2:TH C TR NG RRTD VÀ QU N TR RRTD T I SHB
- CNĐN NĂM 2008 – 2010
Chương 3: QTR RRTD T I SHB-CNĐN TRONG T/GIAN T I
K t lu n

2


CHƯƠNG 1
M TS

LÝ LU N V QU N TR R I RO TÍN D NG T I
CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M I

1.1.

R i ro tín d ng

1.1.1 Khái ni m r i ro tín d ng
1.1.2

Phân lo i r i ro tín d ng

1.1.2.1 Phân lo i theo kh năng nh n bi t r i ro:
- R i ro có th d ki n trư c
- R i ro khơng d ki n trư c
1.1.2.2

Phân lo i theo tính ch t r i ro

- R i ro ñ ng v n
- R i ro m t v n
Ngu n g c r i ro tín d ng

1.1.3
1.1.3.1

R i ro t phía Ngân hàng

- R i ro t chính sách tín d ng c a Ngân hàng
- R i ro t c u trúc t ch c, quy trình tín d ng, h th ng ki m soát
- R i ro t phương pháp và năng l c th m ñ nh c a cán b
- R i ro t công ngh Ngân hàng
- R i ro t h th ng CNTT và cơ s h t ng CNTT
1.1.3.2

R i ro ngoài h th ng Ngân hàng

- R i ro t môi trư ng kinh t
- R i ro v chính sách kinh t
- R i ro t phía khách hàng
+ Nguyên nhân do khách hàng c ý l a ñ o
+ Nh ng nguyên nhân khách quan ngoài d ki n:
1.1.4

nh hư ng c a r i ro tín d ng

1.1.4.1

R i ro ñ ng v n

- nh hư ng ñ n kh năng chi tr t c th i

3


- nh hư ng ñ n l i nhu n c a Ngân hàng
- nh hư ng ñ n k ho ch s d ng v n c a Ngân hàng
1.1.4.2

R i ro m t v n

- Gi m l i nhu n: do tăng chi phí trích l p d phòng
- Gi m ho c m t thanh kho n
- Gi m ho c m t ni m tin c a khách hàng ñ i v i Ngân hàng

1.2

Qu n tr r i ro tín d ng

1.2.1 Khái ni m
1.2.2

Quy trình qu n tr r i ro

1.2.2.1

Nh n d ng r i ro

a/ Nh n d ng và phân lo i RR qua l ch s giao d ch c a KH
- Thơng qua Trung tâm thơng tin tín d ng.
- Thông qua l ch s giao d ch t i Ngân hàng,
- Thông qua b ng kê n p ti n hàng tháng, hàng quý t i các TCTD.
Sau đó phân nhóm n (t nhóm 1 – nhóm 5) và có bi n pháp
theo dõi, ki m sốt, x lý kho n vay.
b/ Nh n d ng và phân lo i r i ro b ng mơ hình ñi m s Z
Đi m Z càng cao thì xác su t v n càng th p, n u Z th p ho c
là m t s âm là căn c đ x p khách hàng vào nhóm nguy cơ r i ro
v n cao.
• Z<1,8: khách hàng có kh năng r i ro cao
• 1,8• Z>3: khách hàng khơng có kh năng v n
c/ Nh n d ng r i ro t thông tin tài chính
- Các ch s thanh kho n cho th y d u hi u suy y u:
- Các ch s kh năng sinh l i cho th y d u hi u suy y u:
- Các ch s vịng quay ho t đ ng cho th y d u hi u suy y u:

- Cơ c u v n không h p lý:

4


- T tr ng n có xu hư ng tăng nhanh so v i quy mơ ho t đ ng:
d/ Nh n d ng r i ro t thông tin phi tài chính
- D u hi u liên quan đ n các giao d ch Ngân hàng:
- D u hi u liên quan đ n mơi trư ng ngành:
- D u hi u liên quan ñ n ho t ñ ng s n xu t kinh doanh:
- D u hi u liên quan đ n mơi trư ng nhân s n i b :
- D u hi u liên quan ñ n tài s n ñ m b o:
1.2.2.2

Đo lư ng r i ro

a/ Đo lư ng r i ro qua các ch s r i ro
b/ Đo lư ng r i ro ti m n b ng phương pháp ư c tính t n th t
tín d ng d a trên h th ng cơ s d li u ñánh giá n i b IRB
Công th c như sau :
EL = PD x EAD x LGD
Trong đó:
• EL: là t n th t ư c tính
• PD (Probability of default): là xác su t khơng tr đư c n .
• EAD (Exposure at Defaut): là t ng dư n c a khách hàng
t i th i ñi m khách hàng khơng tr đư c n
• LGD (Loss given default): là t tr ng t n th t ư c tính
Trên cơ s xác xu t r i ro đã tính tốn, s giúp các Ngân hàng

- Xây d ng cơ c u lãi su t phù h p ñ m b o kinh doanh có lãi.

- Xây d ng chi n lư c qu n lý các tài s n có và tài s n n
thích h p, đ m b o tính thanh kho n c a h th ng Ngân hàng.
- Xây d ng h s r i ro c a t ng lo i tài s n làm cơ s tính
tốn h s an tồn v n ho c tính phí b o hi m cho t ng lo i tài s n.
1.2.2.3

Giám sát, ki m soát, báo cáo r i ro

a/ Giám sát r i ro và c nh báo s m
a.1/ Giám sát r i ro

5


- Nâng cao trách nhi m và quy n h n c a ki m soát n i b .
Khi h th ng ki m sốt n i b đư c xây d ng theo ñúng c u trúc s
giúp:
+ Khuy n khích các ho t đ ng c a ngân hàng ho t đ ng có hi u qu
+ Các báo cáo tài chính và tình tr ng pháp lý ñáng tin c y,
+ B o ñ m tuân th pháp lu t, các quy đ nh, chính sách và th
ch liên quan.
+ Các tài s n c a Ngân hàng ñư c giám sát và b o v k p th i
Ngồi ra, ki m sốt n i b nên ñư c ki m tra b i ki m tốn n i b
đ c l p báo cáo tr c ti p lên H i ñ ng qu n tr và Ban lãnh ñ o.
a.2/ C nh báo s m
Giúp phát hi n các tình hu ng vư t h n m c ho c ñánh d u
nh ng thay đ i

v trí nguy hi m. Đ làm cho quá trình qu n lý hi u

qu , c n có h th ng c nh báo t đ ng n u các gi i h n b vư t quá. Và
trong trư ng h p vư t quá gi i h n ñư c m t th i gian dài thì h th ng s
kích ho t q trình x lý g p rút ti p theo.
b/ Ki m soát r i ro
H th ng ki m soát r i ro ñư c s d ng ñ báo cáo thư ng
xuyên v tình hình r i ro c a các ngân hàng cho nhi u c p:
-

c p H i ñ ng Qu n tr và Ban ñi u hành đư c th c hi n

thơng qua vi c nh n đư c các b n trình bày và các báo cáo ñ nh kỳ
v v th r i ro, s tuân th và các ngo i l v r i ro.
-

c p đ phịng ban g m vi c ki m tra các ho t ñ ng r i ro,

ki m tra vi c tuân th các gi i h n, giám sát vi c l p các báo cáo v
th r i ro và ch u trách nhi m báo cáo cho H i s chính.
c/ Báo cáo r i ro:
- B n tóm t t cung c p t ng quan các ch s quan tr ng nh t ñ
qu n lý r i ro. Các ch s quan tr ng nh t là:

6


+ Cơ c u danh m c: Theo ñ a bàn, lo i ti n, tài s n b o ñ m, m c ñích
s d ng v n, các ngành cơng nghi p, c p đ r i ro, và kh i lư ng tín d ng.
+ Quy mơ h n m c ñư c quy ñ nh và ñư c phép s d ng theo t ng
c p ñ S Giao D ch, các Chi nhánh tr c thu c, các PGD tr c thu c
+ Gi i h n c a ph n khơng có b o ñ m b ng tài s n

+ D phòng r i ro, c u trúc th i h n, c u trúc tài s n th ch p
1.2.3

M t s phương pháp ki m soát r i ro
Sau khi nh n d ng và đánh giá r i ro, có th s d ng m t trong

4 nhóm phương pháp đ ki m sốt r i ro sau:
1.2.3.1

Phịng tránh r i ro (risk avoidance)

a/ Thi t l p các gi i h n r i ro:
Là thi t l p h n m c nh ng khu v c, lĩnh v c kinh doanh, lo i
TSĐB mà Ngân hàng có l i th nh t, có kinh nghi m qu n lý và kh
năng ki m soát t t nh t. N l c tránh ñ u tư vào nh ng khu v c và
nh ng ngành ngh mà Ngân hàng thi u kinh nghi m qu n lý, ñi u
hành và thi u các k thu t ñ nh n bi t r i ro.
b/ Xác ñ nh giá giao d ch c a các kho n vay cá nhân:
- Các thành ph n đ nh giá:
+ Chi phí tiêu chu n ñơn v ñ x lý m t kho n vay, bao g m:
+ Chi phí t n th t ư c tính: là xác su t v n theo chênh l ch
ròng gi a s ti n tín d ng chưa thanh tốn t i th i ñi m v n và ti n
thu ñư c t thu thanh lý c a công ty ho c ngu n tr n khác.
+ Thành ph n th ba là chi phí v n yêu c u: chi phí v n huy
đ ng và chi phí v n kỳ v ng c a Ngân hàng.
1.2.3.2

Gi m thi u r i ro (risk mitigation)
- Tăng cư ng tài s n ñ m b o cho các kho n vay
- Xây d ng quy trình c p tín d ng đ c l p

1.2.3.3

Chuy n r i ro (risk transfer)

7


- Các cơng c phái sinh (derivatives):
- Ch ng khốn hố (securitizations):
- B o hi m tín d ng:
- Mua bán n :
Xu t phát t s thi u minh b ch thông tin, thi u hành lang pháp lý,
thi u các cơng c th m đ nh phù h p đã làm tính thanh kho n và tính th
trư ng c a các s n ph m này.
1.2.3.4 Ch p nh n r i ro (risk acceptance):
1.2.4

M t s cơng c h tr th m đ nh

1.2.4.1 Mơ hình ñ nh tính 6C
- Th m ñ nh tư cách c a ngư i ñi vay (Character):
- Th m ñ nh năng l c c a ngư i vay (Capacity):
- Th m ñ nh ngu n thu nh p b ng ti n m t c a bên vay (Cash):
- Th m ñ nh tài s n b o ñ m ti n vay (Collateral):
- Th m ñ nh các ñi u ki n kinh doanh (Conditionals):
- Th m ñ nh m c đ ki m sốt vi c kinh doanh (Controls):
1.2.4.2

Xây d ng h th ng ch m ñi m tín d ng phù h p v i chi n lư c r i ro

- B ch tiêu x p h ng ñ i v i khách hàng doanh nghi p
- B ch tiêu ch m ñi m khách hàng cá nhân

8


CHƯƠNG 2
TH C TR NG R I RO TÍN D NG VÀ QU N TR R I RO TÍN
D NG T I NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN-HÀ N I CHI NHÁNH
ĐÀ N NG (SHB- CNĐN) NĂM 2008 – 2010
2.1

Nh ng bi u hi n r i ro tín d ng

2.1.1 Các ch s r i ro t i Chi nhánh
Phân tích m c đ r i ro theo cơ c u tín d ng

2.1.2

- Bi u hi n r i ro tín d ng theo đ i tư ng
- Bi u hi n r i ro tín d ng theo kỳ h n
- Bi u hi n r i ro tín d ng theo tài s n
- Bi u hi n r i ro tín d ng theo ngành
2.2

Quy trình v cơng tác qu n tr r i ro tín d ng

2.2.1 Th c tr ng v ban hành và th c thi chính sách tín d ng, quy ch
cho vay
a/ R i ro t ban hành chính sách, quy ch , th t c:

- Cho vay t p trung vào m t khách hàng, m t nhóm khách
hàng d n ñ n r i ro t p trung.
- Các lo i tài s n nh n th ch p có tính thanh kho n th p
b/ Th c thi chính sách, quy ch cho vay
- Khơng giám sát, ki m sốt đư c vi c tn th các h n m c, các
đi u ki n tín d ng.
- Thi u khách quan và ñ c l p trong cơng tác th m đ nh.
- Khơng ph i k t h p gi a các phòng ban làm t c ngh n thơng
tin do đó nh hư ng đ n vi c đánh giá tín d ng khơng tồn di n.
2.2.2 Quy trình c p tín d ng
- Phân c p th m quy n quá th p nên t p trung quy n l c quá l n.

9


- Khơng có s đ c l p gi a các khâu trong quy trình c p, xét
tín d ng. Đi u này góp ph n làm cho quy trình tín d ng thi u s
minh b ch và rõ ràng.
- Ki m sốt tính tn th y u:
2.2.3 Cơng tác nh n d ng r i ro
- Quy trình giám sát, ki m tra ki m sốt khơng đ c l p nhau.
Do đó, các d u hi u r i ro khó đư c nh n di n.
- Cơng tác báo cáo d li u tín d ng: chưa có s k t h p CNTT
trong cơng tác giám sát, ki m tra, báo cáo các ch s n q h n. Do
đó, thơng tin báo cáo khơng ñáng tin c y và k p th i.
2.2.4

Công c ño lư ng, h tr th m ñ nh

2.2.4.1 Cơ s d li u n i b

Hi n t i, SHB Chi nhánh Đà N ng khơng có h th ng lưu tr
d li u khách hàng chung c a Ngân hàng.
2.2.4.2 Cơ s d li u bên ngồi
- Thơng tin t trung tâm d li u CIC
- Th m ñ nh TSĐB: căn c

vào B ng giá th m ñ nh c a

UBND Tp Đà N ng, tham kh o t các trang web trên internet, thông
tin t b n bè, ñ ng nghi p.
- Th m ñ nh tư cách pháp lý c a khách, ngu n tr n , các ch
s tài chính …: t thơng tin khách hàng, kinh nghi m c a NVTD.
2.2.4.3 H th ng ch m ñi m và x p h ng tín d ng
- Thơng tin ch m đi m đư c nh p th cơng khơng đư c h tr t h
th ng CNTT t ñ ng, cho phép ch nh s a nên thi u khách quan.
- Nh ng tiêu chí ch m đi m khơng đư c c p nh t, đi u ch nh
theo tình hình kinh t th trư ng.
- H th ng cho phép xu t d li u ra word và excel nên cho phép
ch nh s a th công.

10


- Khơng có đơn v ch u trách nhi m ki m tra, đánh giá thơng
tin ch m đi m m t cách đ c l p.
- Thơng tin đa ph n là đ nh tính hơn đ nh lư ng nên đư c
ch m theo c m tính thi u căn c .
2.2.5 Công tác giám sát, ki m sốt r i ro
- R i ro thư ng đư c giám sát thông qua các nhân viên kinh
doanh tr c ti p qu n lý h sơ, trư ng phịng tín d ng tr c thu c Chi

nhánh nên khơng khách quan và đ c l p.
- R i ro thư ng ñư c phát hi n khi d u hi u r i ro quá r ràng
- H th ng báo cáo ít đư c h tr t CNTT, ch y u là dùng
thơng tin trên excel đ báo cáo.
- Th i gian báo báo không thư ng xuyên.
2.2.6

Công tác x lý n x u
- K thu t cơ c u n :
- Kh i ki n và x lý tài s n th ch p:
- Trích l p d phòng:

2.2.7

Đánh giá ngu n nhân l c và cơng tác đào t o
Nhân l c t i Chi nhánh ñư c ñánh giá là r t tr , nhân viên tín

d ng có đ tu i t 23 – 30 tu i là ch y u. T l t t nghi p ñ i h c
ñ t trên 90%, l c lư ng nhân viên có tinh th n c u ti n cao, r t năng
ñ ng. K năng th m đ nh tình hình tài chính c a khách hàng doanh
nghi p chưa cao. Ki n th c v ñ c trưng kinh doanh c a ngành ngh
còn chưa nhi u và chưa sâu nên r t h n ch trong cơng tác th m đ nh
khách hàng.

11


CHƯƠNG 3
QU N TR R I RO TÍN D NG T I NGÂN HÀNG TMCP SÀI
GÒN-HÀ N I CN ĐÀ N NG TRONG TH I GIAN T I

Phương hư ng ho t ñ ng

3.1

3.1.1 Đ nh hư ng phát tri n SHB Trung tâm năm 2011
3.1.2
TT
1
2
3

4
5
6

Đ nh hư ng phát tri n kinh doanh SHB–ĐN năm 2011
B ng 3.2: K ho ch kinh doanh SHB – CNĐN
K ho ch năm 2011
Ch tiêu
(t ñ)
T ng tài s n
6.150
T ng ngu n v n huy ñ ng
4.464
Dư n cho vay TCKT& cá nhân
2.318
+ Dư n ng n h n
70% - 75%
+ Dư n trung dài h n
25%- 30%

+ Dư n ñ i v i TCKT
60%- 65%
+ Dư n ñ i v i cá nhân
35%-40%
+ Dư n cho vay s n xu t kinh doanh
60%- 65%
+ Dư n cho vay phi s n xu t
35%- 40%
T i thi u 10%
+ Dư n ñ m b o b ng c m c GTCG
+ Dư n ñ m b o b ng th ch p BĐS
T i thi u 60%
+ Dư n ñư c ñ m b o b ng TS khác
T i ña 25%
+ Dư n cho vay tín ch p
5%
T l an tồn v n
18%
T l n x u(t nhóm 3–5/t ng dư n )
T i ña 2%
L i nhu n trư c thu
78

3.2 Xây d ng chi n lư c r i ro theo h n m c tín d ng
3.2.1

N i dung chi n lư c r i ro
Hàng năm, Chi nhánh xây d ng h n m c t p trung tín d ng và

xây d ng c u trúc danh m c ñ u tư phù h p theo các ch tiêu sau:

- H n m c cho t ng lo i s n ph m, h n m c cho t ng khu v c
kinh doanh, h n m c cho t ng PGD, h n m c theo t ng nhân viên
tín d ng t i Chi nhánh và h n m c theo ngành công nghi p….

12


3.2.2

Quy trình xây d ng h n m c t i Chi nhánh
- Mã hóa các kho n vay theo ngành, theo s n ph m, v trí đ a lý,

lo i khách hàng, lo i tài s n b o ñ m, kỳ h n cho vay ….
- Trư c khi ti p th khách hàng hay ñ xu t kho n vay: các nhân
viên n p th vào h th ng. N u không vư t h n m c, ti p t c ti n hành
các th t c ñ xu t cho vay.
- Trư c khi gi i ngân: b ph n ki m soát n i b khi ki m tra h sơ
gi i ngân và nh p thông tin vào h th ng. Trong trư ng h p, vi c gi i
ngân là vư t h n m c thì h th ng s c nh báo.
3.1 Gi i pháp nâng cao ch t lư ng nh n th m ñ nh
3.1.1 Xây d ng quy trình c p tín d ng minh b ch, giám sát l n nhau

13


3.1.2

Tăng cư ng hu n luy n, ñào t o

3.1.2.1 Hu n luy n, ñào t o các c p qu n lý:

+ Đào t o v k năng: k năng qu n tr ñi u hành, ñ o ñ c
ngh nghi p và văn hóa giao ti p, k năng s d ng ph n m m .
+ Nh ng môn nghi p v : qu n tr r i ro, qu n lý và x lý n
x u, pháp ch ngân hàng, k tốn dành cho Giám đ c và trư ng
phịng, nghi p v tín d ng, nghi p v thanh toán qu c t , ti n g i, …
3.1.2.2 Hu n luy n, ñào t o cho nhân viên:
+ Đ i v i nhân viên kinh doanh:
Các môn k năng: các k năng giao ti p, k năng ñàm
phán, thương lư ng, k năng gi i quy t than phi n c a khách hàng.
Các môn nghi p v : marketing ngân hàng, nghi p v tín
d ng, thanh tốn qu c t , s n ph m cho vay, ti n g i ti t ki m …
+ Đ i v i nhân viên phân tích tính d ng:
Các mơn k năng: k năng phân tích, th m đ nh trên excel,
k năng đ c hi u báo cáo tài chính, các k năng tra c u thông tin …
Các môn nghi p v : quy trình, quy ch cho vay c a SHB, k toán,
qu n tr r i ro, pháp lu t, ñ o ñ c ngh nghi p, phân tích tài chính ….
+ Đ i v i nhân viên th m ñ nh tài s n:
Các môn k năng: K năng tra c u thơng tin, tìm ki m và
x lý thông tin, k năng giao ti p….
Các môn nghi p v : các phương pháp ñ nh giá ñ i v i t ng
lo i tài s n, cách th c nh n d ng và k thu t ño, ñ m các lo i tài s n
ñ m b o, quy trình th m đ nh, quy trình qu n lý tài s n ñ m b o.
- Đ i v i nhân viên h tr tín d ng:

14


Các mơn k năng: k năng liên quan đ n so n th o văn
b n, k năng th ng kê d li u trên excel, các k năng h tr khác ...
Các mơn nghi p v : quy trình quy ch cho vay, quy trình

so n th o h p đ ng, lưu tr h sơ tín d ng, quy trình gi i ngân…
- Đ i v i nhân viên thu h i n :
Các môn k năng: k năng giao ti p, ñàm phán, thuy t ph c.
Các môn nghi p v : qu n lý và x lý n x u, nh n d ng r i
ro, quy trình x lý n , các mơn pháp lu t có liên quan ……
3.1.3

Xây d ng h th ng thông tin d li u n i b k t h p CNTT

3.1.3.1 Ngu n thu th p
- Ngu n d li u n i b : ít nh t là hai nhưng t t hơn là ba năm.
- Ngu n d li u bên ngoài:
+ V n tin CIC:
+ Thơng tin t chính khách hàng:
+ Thơng tin t đ i th c nh tranh c a khách hàng:
+ Thông tin t các ban ngành trên đ a bàn:
3.1.3.2

Thơng tin c n thu th p

a/ Thơng tin tình hình tài chính c a khách hàng:
- Các thơng tin ngành: s n ph m kinh doanh, ñ c thù kinh doanh
- Quy mô kinh doanh c a m t ngành, ch s sinh l i bq c a ngành, ch
s kh năng thanh toán bq c a m t ngành, ch s n bq c a m t ngành, ch s
vòng quay v n bq ngành, cơ c u chi phí, giá thành, cơ c u v n ñ u tư:
b/ Thơng tin tài s n đ m b o: mã hóa theo lo i tài s n
- Thơng tin lo i tài s n, ch s h u tài s n, giá tr ñ nh giá l n
ñ u, giá tr tái th m ñ nh, phương pháp ñ nh giá, t l c p tín d ng.

15

3.1.3.3 Quy trình xây d ng h th ng thơng tin
a/ Đ i v i các khách hàng hi n h u:
- B ph n phân tích TD, th m đ nh tài s n, k tốn tín d ng,
phịng CNTT s ti n hành xây d ng các m c trong h th ng, xây
d ng quy trình c p nh t d li u. Sau đó, trình lãnh ñ o phê duy t.
- Phòng CNTT d a trên ý ki n phê duy t c a BGĐ ti n hành
+ Mã hóa thơng tin theo t ng ngành ngh kinh t
+ X lý k thu t CNTT ñ đóng thơng tin, ch đư c tra c u, khơng
ch nh s a và bàn giao cho bp t ng h p theo dõi và c p nh t ti p t c.
+ C p user cho nh ng ñ i tư ng có liên quan:
- B ph n qu n lý tín d ng: ti p t c theo dõi và c p nh t.
b/ Đ i v i các khách hàng m i:
- Nhân viên h tr tín d ng s ti n hành nh p d li u KH ngay
khi gi i ngân và ñ nh kỳ c p nh t d li u m i c a KH theo t ng th i kỳ.
- Sau khi c p nh t s trình trư ng phịng TD, GĐ c phê duy t và
g i CNTT đ đóng s li u. Quy trình s đư c th c hi n liên t c như trên.
3.1.4 Gi i pháp nâng cao ch t lư ng thu th p thông tin
3.1.4.1 Gi i pháp đ m b o thơng tin, tài li u ñư c thu th p ñ y ñ :
- Xây d ng b ng mô t khách hàng (ph l c 1, 2):
- Xây d ng danh m c h sơ c n cung c p (ph l c 3, 4, 5):
- Ki m tra, ñ i chi u, sao y b n chính tài li u cung c p:
3.1.4.2 Đ m b o thông tin, tài li u ñư c báo cáo ñúng, ñ y ñ trong t ch c
- Xây d ng quy trình chuy n giao tài li u, thơng tin: b ng
email đi n t n i b ho c b ng văn b n.
+ Đ m b o các thông tin, tài li u đư c chuy n giao thơng su t.

16

+ H n ch vi c chuy n tài li u khơng đ y đ theo u c u.
+ Đ m b o ñ i chi u ti n ñ th c hi n
- Quy ñ nh trách nhi m: Các hư ng d n n i b ph i quy đ nh
trách nhi m rõ ràng và phân cơng rõ trách nhi m, ti n đ cơng vi c:
+ Đ m b o vi c ng d ng nh t quán trong toàn b t ch c
+ Gi m thi u nh ng r i ro do thay ñ i trách nhi m trong q
trình chuy n giao (ví d như m t tài li u).
+ Đ m b o theo đúng ti n đ trình duy t h sơ theo yêu c u
3.1.5 Nâng cao ch t lư ng th m ñ nh khách hàng b ng ng d ng mơ
hình đ nh tính 6C
3.1.5.1 Th m đ nh tư cách c a khách hàng (Character):
Đ ñánh giá ñư c tư cách khách hàng, cán b tín d ng c n:
- Xác ñ nh lai l ch, quê quán, b m , v ch ng, con cái và nơi
thư ng trú n ñ nh c a khách hàng ….
- Tham gia tr c ti p các cu c h p t i Cơng ty, đánh giá phong
cách, thái ñ , c ch … trong quá trình ti p xúc, trao ñ i v i c p dư i
- Tìm hi u thêm thơng tin v khách hàng qua b n bè, ñ ng
nghi p, nhân viên c a khách hàng, ñ i tác trong kinh doanh …
3.1.5.2 Th m ñ nh năng l c c a ngư i vay (Capacity):
- Đ i v i cá nhân: xác ñ nh ngu n g c, ti u s c a khách hàng
và ngồi ra cịn đ t nhi u câu h i và quan sát thái ñ và cách tr l i
c a khách hàng.
- Đ i v i doanh nghi p:

17


+ Th m nh c a khách hàng là gì? Nó thu c v k năng,
chun mơn, trình đ h c v n, thái ñ hay ñơn thu n ch là phong

cách? Tóm l i, nh ng đi u đó có giúp khách hàng (t mình ho c kêu
g is

ng h ) th c thi phương án, d án ñ u tư ñúng ti n ñ , hi u

qu và b n v ng hay khơng?
+ M c đích vay v n có phù h p v i gi y phép và th c t kinh
doanh c a DN không?. Phương án, d án ñ u tư hay tiêu dùng có c p
thi t, kh thi khơng? và khách hàng có ý th c đư c nh ng r i ro có
th g p ph i trong q trình tri n khai phương án, d án hay không?
3.1.5.3 Th m ñ nh ngu n thu nh p c a ngư i vay (Cash):
+ Đ i v i cá nhân: nhân viên tín d ng c n có câu tr l i ñáng
tin c y cho các câu h i sau:
Ngu n thu nh p chính c a khách là gì?, bao nhiêu m i
tháng? Ngu n thu nh p chính có thư ng xun, n đ nh trong 3 năm
tr l i đây khơng? Xác xu t x y ra r i ro?
T ng chi phí sinh ho t thư ng xuyên c a khách hàng?
Thu nh p ròng sau khi trang tr i các chi phí?
Ngu n thu nh p khác c a khách hàng?
+ Đ i v i doanh nghi p:
Ho t đ ng kinh doanh chính là gì? Nh ng y u t nào nh
hư ng đ n ngu n thu chính c a doanh nghi p.
Chu kỳ kinh doanh ñ i v i ho t ñ ng kinh doanh chính
di n ra trong bao lâu? Kh năng/ xác su t v n b

đ ng?

Đánh giá cơng n hi n t i và kh năng thu h i công n .

18

Ngu n thu nh p khác ngồi ho t đ ng kinh doanh chính:
như thanh lý tài s n, t hồn thu đ u tư và thu GTGT, t các kho n
chi m d ng lương nhân viên, chi m d ng thu …………
3.1.5.4 Th m ñ nh ñ m b o ti n vay (Collateral):
- Tính pháp lý tài s n có đ m b o.
- Tính kh m i c a tài s n cao hay th p:
3.1.5.5 Th m đ nh các đi u ki n tín d ng (conditions):
- R i ro v ti n ñ th c hi n:
- R i ro v th trư ng, thu nh p, thanh toán:
- R i ro v th trư ng cung c p:
- R i ro v mơi trư ng và xã h i:
3.1.5.6 Th m đ nh kh năng ki m soát kho n vay (Controls):
3.1.6

Nâng cao ch t lư ng th m ñ nh khách hàng b ng h th ng ch m
đi m tín d ng
- Hoàn thi n h th ng và quy trình ch m đi m Doanh nghi p
- Hồn thi n h th ng và quy trình ch m đi m cá nhân

3.1.7

Nâng cao ch t lư ng th m ñ nh tài s n ñ m b o

3.1.7.1 Xây d ng b ch tiêu ch m ñi m tài s n ñ m b o
3.1.7.2 Nâng cao ch t lư ng th m đ nh tính pháp lý TSĐB:
- Th m đ nh tính pháp lý các tài s n h u hình và ch ng nh n
s h u tài s n đư c pháp lu t cơng nh n:
Th m đ nh tính xác th c c a các gi y t s h u:

Th m ñ nh tính kh p đúng tài s n th c so v i GCN:
- Th m ñ nh ñ i tư ng s h u tài s n, m i quan h gi a bên
vay và bên có tài s n c m c , th ch p ñ b o lãnh vay v n:
Th m ñ nh quy n l i c a ch s h u ñ i v i tài s n:

19


Th m ñ nh các nghĩa v khác c a ch s h u ñ i v i tài
s n như: nghĩa v n p thu nhà ñ t, chi phí th đ t ...
3.1.7.3 Nâng cao ch t lư ng th m đ nh tính kh m i c a TSĐB
Kh o sát th c ñ a nh ng giao d ch mua bán (chào giá, tr
giá, giá th c mua bán, ñi u ki n mua bán, kh i lư ng giao d ch …)
C p nh t b ng giá t các TCTD khác
Ph ng v n các công ty kinh doanh lo i tài s n có tính tương
đ ng v i tài s n c n th m đ nh, Cơng ty b t đ ng s n, Công ty xây
d ng, nhà th u, Ngân hàng.
C p nh t hơng tin trên báo chí (báo vi t, nói, hình)
3.2 Gi i pháp nh m nâng cao hi u qu giám sát, ki m soát RR
3.2.1 Nâng cao trách nhi m và quy n h n c a ki m soát n i b
- Giám sát vi c tuân th , theo dõi, ñánh giá, phân tích r i ro
- Yêu c u nhân viên tín d ng gi i trình các v n đ có liên quan
- Đơn đ c các đơn v th c hi n các biên pháp thu n
- Ki m tra th c t đ t xu t tình hình kinh doanh c a KH
- Yêu c u các phòng ban tr c thu c báo cáo ñ nh kỳ
- u c u các phịng ban cung c p đ y ñ các h sơ kho n vay
- Yêu c u th c hi n t ch c th m ñ nh và ñánh giá l i toàn b h
sơ kho n vay khi phát hi n các d u hi u r i ro.
- Tham gia x lý n , thu h i n .
3.2.2

Nâng cao ñ tin c y c a các báo cáo r i ro
Báo cáo r i ro c n ph i ñư c h tr b i h th ng CNTT
B ph n ki m sốt n i b có trách nhi m l p báo cáo r i ro

d a trên thông tin t b ph n qu n lý tín d ng và thơng tin lưu tr
trên h th ng đ l p báo cáo r i ro.

20


Dư i ñây là m t s b ng báo cáo mô t chi ti t c a các ch s
chính c n thi t trong q trình ki m soát r i ro:
- Ph l c 11: Báo cáo t ng h p dư n / n x u theo ngành
- Ph l c 12: Báo cáo t ng h p dư n / n x u theo lo i hình DN
- Ph l c 13: Báo cáo t ng h p dư n / n x u theo TSĐB
- Ph l c 14: Báo cáo gi i h n cho vay đ i KH/ nhóm KH
-…………
3.3 Gi i pháp nâng cao ch t lư ng x lý r i ro
3.3.1 Nh n d ng r i ro thông qua các d u hi u c nh báo
3.3.1.1 Nh n d ng r i ro hi n h u (t nhóm 3 – nhóm 5)
3.3.1.2 Nh n d ng r i ro ti m n (nhóm 1 và nhóm 2)
a/ Nh n d ng r i ro b ng mơ hình đi m s Z:
Bư c 1: thu th p toàn b BCTC c a khách hàng trong 2 năm
g n nh t và báo cáo nhanh ñ n th i ñi m ñánh giá.
Bư c 2: ñánh giá tính trung th c, đ y đ c a các BCTC.
Bư c 3: xây d ng các ch tiêu theo mơ hình đi m s Z
Bư c 4: áp d ng các h s vào cơng th c đ tính toán
Z = 1.2X1 + 1.4X2 + 3.3X3 + 0.6X4 + 1.0X5
Z<1.8: khách hàng có kh năng r i ro cao

1.8Z>3: khách hàng khơng có kh năng v n
Bư c 5: ñ i chi u k t qu và phân nhóm khách hàng
- Đ i v i KH có Z>3: s đư c phân vào nhóm 1. Tuy nhiên,
n u nhóm hi n t i c a khách hàng theo quy t ñ nh 493 là nhóm cao
hơn thì v n duy trì khách hàng ñó trong nhóm ñã phân.

21


- Đ i v i KH có Z<1.8: s đư c phân vào nhóm 3 (n u Z càng
g n v i 1.8), nhóm 4 (n u Z càng ti n v 0) ho c 5 (n u Z là s âm).
- Đ i v i khách hàng có đi m s Z n m

kho ng 1.8
phân nhóm theo quy t ñ nh 493 ñ theo dõi riêng bi t.
b/ Nh n d ng r i ro liên quan đ n thơng tin tài chính khác:
- Ch s thanh kho n cho th y d u hi u suy y u:
- Các ch s kh năng sinh l i cho th y d u hi u suy y u:
- Các ch s vòng quay cho th y d u hi u suy y u:
c/ Nh n d ng r i ro thơng qua thơng tin phi tài chính
- D u hi u liên quan đ n mơi trư ng nhân s
Có s thay đ i v cơ c u nhân s trong h th ng qu n tr
Xu t hi n s b t ñ ng trong h th ng đi u hành
Tranh ch p trong q trình qu n lý
- D u hi u liên quan ñ n quan h tín d ng v i các TCTD
M c ñ vay thư ng xuyên, yêu c u kho n vay vư t quá nhu
c u d ki n, ch p nh n s d ng ngu n tài tr ls cao
Ch m thanh toán n g c và lãi cho ngân hàng

Đ ngh cơ c u n (gia h n, ñi u ch nh kỳ h n tr g c)
Trì hỗn ho c gây khó khăn, tr ng i ñ i v i Ngân hàng trong
quá trình ki m tra ñ nh kỳ (ho c ñ t xu t)
- D u hi u liên quan ñ n y u t

nh hư ng đ n ngành, hđkd

Ngành có d u hi u suy thối:
Chính sách bán hàng, t n kho, thu n không hi u qu :
d/ Nh n d ng r i ro qua ñánh giá TSĐB

22


- Tranh ch p pháp lý:
Tài s n th ch p trong tình tr ng gi i t a, đ n bù
Tài s n th ch p ñang ñư c phân chia th a k , ly hơn
- Tính kh m i c a tài s n ñ m b o:
Th trư ng tiêu th tài s n:
Chi phí giao d ch tài s n:
Th trư ng tiêu th :
3.3.2

Đo lư ng r i ro d a trên h th ng d li u ñánh giá n i b

c a khách hàng (Internal Ratings Based)
3.3.3

Xác ñ nh nguyên nhân gây ra r i ro
- Nhóm nguyên nhân xu t phát t ho t đ ng kinh doanh:

- Nhóm ngun nhân liên quan ñ n ho t ñ ng ñ u tư:
- Nhóm ngun nhân liên quan đ n ho t ñ ng tài chính
- S d ng v n cho m c đích cá nhân
- Ngun nhân t tài s n đ m b o:

3.3.4

Các bi n pháp phịng ng a và x lý r i ro

3.3.4.1 Đ i v i n nhóm 1 và nhóm 2 có d u hi u r i ro ti m n
a/ Đ i v i r i ro ti m n xu t phát t ho t ñ ng kinh doanh
- Cho vay thêm đ c i thi n vịng quay v n, tăng năng su t lao
ñ ng n u phương án còn kh năng sinh l i.
Giám sát ch t ch dòng ti n c a phương án:
Giám sát ch t ch tình hình thanh tốn n g c và lãi vay:
Giám sát bi n đ ng v chính sách, cung c u th trư ng …
- Ho c l p phương án thu h i n n u phương án có d u hi u
suy thối, kém hi u qu , h n ch phát tri n.
Gi m d n dư n ti n t i ngưng gi i ngân

23


Có bi n pháp thu h i t ngu n khác
B sung thêm tài s n
b/ R i ro ti m n xu t phát t ho t ñ ng ñ u tư và tài chính
- Giám sát ch t ch m c đích gi i ngân, ch ng t gi i ngân.
- Gi i h n t tr ng n / T ng ngu n v n ch s h u theo t l đ m
b o an tồn v n
- Gi m ho c ti n t i ngưng gi i ngân n u có d u hi u s

d ng v n sai m c đích ho c đ u tư tràn lan, khơng tr ng đi m.
c/ Đ i v i r i ro ti m n xu t phát t tài s n ñ m b o
- R i ro do tranh ch p pháp lý
Đ nh hư ng khách hàng gi i quy t các tranh ch p s m
Đ i tài s n th ch p
Gi m dư n
- R i ro do gi m giá tr
Gi m dư n vay tương ng
B sung thêm tài s n th ch p
3.3.4.2 Đ i v i n t nhóm 3 – đ n nhóm 5:
a/ Bàn giao toàn b h sơ cho B ph n x lý n
b/ Quy trình x lý n x u
Bư c 1: Yêu c u và ti p nh n các báo cáo n x u
- Báo cáo n x u (t nhóm 3 – nhóm 5) theo nhóm
- Báo cáo n x u theo tài s n ñ m b o, t l n / TSĐB
- Báo cáo n x u theo ñ i tư ng, kỳ h n, m c đích vay
- Báo cáo ngun nhân n x u và hư ng x lý n x u
Bư c 2: Ti n hành tái th m ñ nh toàn b ngu n thu nh p c a:

24


Bư c 3: Phân lo i ñánh giá ngu n tr n
- Đ i v i khách hàng còn ngu n tr n
+ Trư ng h p khách hàng có thi n chí tr n :
Cho vay thêm (n u cịn kh năng t o thu nh p đ tr lãi)
B sung thêm tài s n th ch p (t ngư i vay, bên th ba…)
Gia h n n : ñi u ch nh kỳ h n tr n , kéo dài th i h n tr
Bán n ho c th a thu n khác
+ Trư ng h p khách hàng khơng có thi n chí tr n :

Kh i ki n
- Đ i v i khách hàng khơng cịn ngu n tr n nào khác
+ Thanh lý doanh nghi p
+ Kh i ki n
+ S d ng d phòng r i ro
3.4 M t s ñ xu t nh m tăng cư ng qu n tr r i ro tín d ng
3.4.1

Đ i v i c p lãnh đ o SHB Chi nhánh Đà N ng

3.4.2

Đ i v i SHB H i s chính

3.4.2.1 H i đ ng qu n tr
3.4.2.2 Đ i v i ban ñi u hành
3.6.2.3 Thành l p Kh i QLRR t i H i s chính
3.4.3

Đ i v i NHNN

25