Những giải pháp phát triển bền vững các khu công nghiệp đồng nai giai đoạn 2005 2010 và tầm nhìn đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

NGUYỄN HỮU NGHĨA

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2004


MỤC LỤC
SỐ MỤC

Trang

NỘI DUNG

LỜI NÓI ĐẦU
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KCN VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
KCN
1.1
1
NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ KHU CÔNG

NGHIỆP ………………
1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.1.4
1.1.5

1.2
1.2.1
1.2.2
1.2.3
1.2.4
1.2.5
1.2.6
1.2.7

Khu công nghiệp ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1
Khu chế xuất …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3
Khu
công
nghệ
cao 4
…………………………………………………………………………………………………………………………………………

Cụm công nghiệp ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
Tính bền vững của KCN và những nhân tố tác động ………………………………

6
7

KẾT LUẬN VAI TRÒ CỦA KCN NÓI CHUNG

8

…………………………………………………

8

Công cụ thu hút đầu tư

………………………………………………………………………………………………………………………………

Xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, nâng cao tiến bộ
khoa học kỹ thuật ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
Đầu mối tạo việc làm, đào tạo cán bộ quản lý và công nhân
có tay nghề
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Thúc đẩy nhanh quá trình đô thò hóa và chuyển dòch cơ cấu
kinh tế ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường
Lợi

ích

của

KCN

đối

với

…………………………………………………………………………………………

nhà

9
9

Tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu

……………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………

8

9
9

nước 10

1.2.8

Thuận lợi của KCN đối với doanh nghiệp ………………………………………………………………… 10

1.3

KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN KCN TRÊN THẾ GIỚI, VIỆT
NAM VÀ NHỮNG BÀI HỌC RÚT RA Ở ĐỒNG NAI ………………………………

1.3.1

Kinh nghiệm phát triển KCN của các nước
………………………………………………………………

3.1.1.1
3.1.2.2
1.3.2
3.2.1.1

Đài Loan ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Malaysia …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Kinh nghiệm phát triển KCN trong nước ……………………………………………………………………
Kinh nghiệm thành công ………………………………………………………………………………………………………………………
Trang 1

11
11
11
11
11
11


3.2.2.2
1.3.3

Kinh nghiệm thất bại …………………………………………………………………………………………………………………………………
Những bài học rút ra cho Đồng Nai
………………………………………………………………………………………

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

12
13

14

……………………………………………………………………………………………………………………………

THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÁC KCN ĐỒNG NAI …………………………
Chương 2
15
NHỮNG NÉT CHUNG NHẤT VỀ TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN
2.1
KCN
CẢ
NƯỚC 15
SỐ MỤC

2.1.1

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

NỘI DUNG

Trang

Tình hình quy hoạch và phát triển các KCN ở Việt Nam 15

……………………

2.1.2

Xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật các KCN
………………………………………………………………

2.1.3

Tình hình thu hút đầu tư trong các KCN
………………………………………………………………………

2.1.4

Tình hình cho thuê và sử dụng đất trong các KCN
………………………………………

2.1.5

Tình hình sản xuất kinh doanh
……………………………………………………………………………………………………

2.1.6

Tình hình phát triển nguồn nhân lực
……………………………………………………………………………………

2.1.7

Cơ chế quản lý các KCN

16
16
16
17
17

18

………………………………………………………………………………………………………………………

2.2
2.2.1
2.2.2
2.2.3

TÌNH HÌNH CHUNG PHÁT TRIỂN CÁC KCN ĐỒNG NAI …………

Quy hoạch và xây dựng …………………………………………………………………………………………………………………………
Bộ máy tổ chức quản lý Nhà nước

19
19
20

…………………………………………………………………………………………

Một số cơ chế riêng của Ban quản lý các KCN Đồng Nai 23

………………

2.2.4

Một số quy chế quản lý của UBND tỉnh Đồng Nai
………………………………………

2.3

2.3.1

TÌNH HÌNH KINH DOANH CỦA CÁC CÔNG TY ĐẦU TƯ
KINH DOANH CƠ SỞ HẠ TẦNG KCN …………………………………………………………………………

Các loại hình đơn vò đầu tư cơ sở hạ tầng
……………………………………………………………………

27

28
28

2.3.2
2.3.3
2.3.4

Tình hình kinh doanh của các công ty hạ tầng KCN ………………………………… 28
Đất cho thuê …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 29
Chi phí đầu tư ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 30

2.4

TÌNH HÌNH THU HÚT CÁC DOANH NGHIỆP VÀO HOẠT
ĐỘNG TẠI CÁC KCN ĐỒNG NAI ……………………………………………………………………………………… 30
Trang 2


2.4.1
2.4.1.1

2.4.1.2
2.4.1.3
2.4.2

Thu hút đầu tư ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Tình hình thu hút đầu tư theo đòa bàn ………………………………………………………………………………
Tình hình thu hút đầu tư theo quốc gia ……………………………………………………………………………
Tình hình đầu tư phân theo ngành …………………………………………………………………………………………
Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh
……………………………………………………………………

2.4.3
2.4.4
2.4.4.1
2.4.4.2
2.4.5
2.4.5.1
2.4.5.2
2.5
SỐ MỤC

2.5.1
2.5.1.1
2.5.1.2
2.5.2
2.5.2.1

Tình hình lao động ………………………………………………………………………………………………………………………………………
Những thành công và hạn chế của thu hút đầu tư trong và
ngoài nước tại các KCN Đồng Nai

…………………………………………………………………………………………

Những kết quả đạt được …………………………………………………………………………………………………………………………
Những hạn chế, tồn tại ……………………………………………………………………………………………………………………………
Những thuận lợi và khó khăn của thu hút đầu tư vào các KCN
Đồng Nai ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Thuận lợi ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Khó khăn ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ĐÁNH GIÁ TÍNH BỀN VỮNG TRONG PHÁT TRIỂN CÁC
KCN ĐỒNG NAI ………………………………………………………………………………………………………………………………………………
NỘI DUNG

Những

nhân

tố

Nhân tố chủ quan

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

chế

ảnh

hưởng

2.5.2.3
2.5.2.4

2.5.2.5

tính

bền

………………………………………………………………

Luật pháp

Mô hình chính thức của KCN
…………………………………………………………………………………………………………

2.5.2.9
2.5.2.10
2.5.2.11

35
36
36
37
Trang

vững 38
38
38

Quan điểm của các cấp, các ngành và công tác phối hợp ………………… 38
Hiệu lực và hiệu quả quản lý Nhà nước
38

…………………………………………………………………………

Tình trạng ô nhiễm môi trường
……………………………………………………………………………………………………

2.5.2.6
2.5.2.7
2.5.2.8

35
35

37

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2.5.2.2

35

37

Nhân tố khách quan

………………………………………………………………………………………………………………………………………

hạn

34

cực 37

tích

…………………………………………………………………………………………………………………………

Những

30
31
31
32
33

39

Nguồn nhân lực không đảm bảo ……………………………………………………………………………………………… 40
Công tác thu hút đầu tư và xúc tiến thương mại ……………………………………………… 40
Hạ tầng chưa đảm bảo
41
………………………………………………………………………………………………………………………………

Công tác đền bù giải tỏa ……………………………………………………………………………………………………………………… 41
Chưa đảm bảo an ninh trật tự
42

…………………………………………………………………………………………………………

Dòch vụ trong và ngoài KCN chưa đảm bảo
……………………………………………………………

Trang 3

42


2.5.2.12
2.5.2.13
2.5.2.14
2.5.2.15

Chương
3
3.1

Chưa hình thành nên vùng nguyên liệu …………………………………………………………………………
Đời sống văn hóa tinh thần của lao động trong KCN ………………………………
Hợp tác phát triển vùng …………………………………………………………………………………………………………………………
Hệ thống tổ chức chính trò trong KCN chưa đủ mạnh ………………………………

43
43
43
43

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

44

………………………………………………………………………………………………………………………

NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CÁC KCN
ĐỒNG NAI GIAI ĐOẠN 2005-2010 VÀ TẦM NHÌN ĐẾN 2020
……

QUAN ĐIỂM VÀ CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

45
45

………………………………………………

3.1.1
3.1.2

Quan điểm và cơ sở đề xuất giải pháp ……………………………………………………………………… 45
Cơ sở đề xuất giải pháp ……………………………………………………………………………………………………………………… 45

3.2

NHỮNG GIẢI PHÁP ĐỂ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CÁC
KCN ĐỒNG NAI TRONG GIAI ĐOẠN 2005-2010
……………………………………………………………

3.2.1
3.2.2
3.2.3
3.2.4
3.2.5
3.2.6

SỐ MỤC

3.2.7
3.2.8
3.2.9
3.2.10
3.2.11

Hoàn chỉnh hệ thống Luật pháp và cơ chế quản lý KCN
……………………

Cải cách hành chính, đào tạo cán bộ và tăng cường quản lý
sau dự án
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

46
46
48

Bảo vệ môi trường ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 52
Đào tạo nguồn nhân lực ………………………………………………………………………………………………………………………… 55
Quy hoạch KCN phải đồng bộ với quy hoạch đô thò, khu dân
cư và các dòch vụ khác trong mối quan hệ liên kết vùng
58
……………………

Đa dạng hóa loại hình khu công nghiệp
…………………………………………………………………………

NỘI DUNG

Đa dạng hóa hình thức kêu gọi, xúc tiến đầu tư nước ngoài
……………

Lựa chọn và bố trí dự án đúng quy hoạch
……………………………………………………………………

Đảm bảo hạ tầng trong và ngoài hàng rào KCN

………………………………………………

58
Trang

59
60
61

Tăng cường an ninh trật tự ………………………………………………………………………………………………………………… 62
Dòch vụ bổ trợ
63
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3.2.12
3.2.13
3.2.14

Nhà ở cho công nhân và dòch vụ phục vụ người lao động
…………………

Chăm lo đời sống văn hóa, tinh thần người lao động ………………………………
Tạo mối liên kết, hợp tác vùng ………………………………………………………………………………………………
Trang 4

63
65
65


3.2.15

Mời gọi đầu tư hỗ trợ phát triển và hợp tác quốc tế
……………………………………

66

3.2.16
3.2.17

Tăng cường đẩy mạnh xuất khẩu …………………………………………………………………………………………
Tổ chức hệ thống chính trò trong các KCN ………………………………………………………………

67
68

3.3

NHỮNG GIẢI PHÁP CHIẾN LƯC CHO SỰ PHÁT TRIỂN
BỀN VỮNG CÁC KCN ĐỒNG NAI TẦM NHÌN ĐẾN 2020

69

3.3.1
3.3.2
3.3.3
3.3.4
3.3.5
3.3.6

………………

Hoàn chỉnh và nâng cao chất lượng dòch vụ hạ tầng KCN ……………… 69
Thay đổi quan điểm thu hút đầu tư ……………………………………………………………………………………… 69
Kiểm soát chặt bảo vệ môi trường
70
…………………………………………………………………………………………

Tăng cường hợp tác vùng …………………………………………………………………………………………………………………… 70
Thành lập các KCNC ……………………………………………………………………………………………………………………………… 70
Tăng cường hợp tác quốc tế …………………………………………………………………………………………………………… 70
71
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
……………………………………………………………………………………………………………………………

KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

Trang 5

LỜI MỞ ĐẦU
1- Ý nghóa nghiên cứu đề tài:
Đồng Nai nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có nhiều thuận
lợi để phát triển công nghiệp, có khả năng thu hút đầu tư cao, đồng thời nhu cầu
vốn đầu tư rất lớn. Các khu công nghiệp (KCN) Đồng Nai đã và đang khẳng
đònh vai trò quan trọng của mình trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội Đồng
Nai nói riêng, cả nước nói chung, góp phần đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa
- hiện đại hóa đất nước.
Hiệu quả hoạt động của các KCN nhìn chung qua từng năm đều có sự gia
tăng và dần ổn đònh, đóng góp đáng kể cho ngân sách Nhà nước, với mức độ
năm sau cao hơn năm trước với tỷ lệ tăng khoảng 20% từ năm 2000 đến năm
2004; kim ngạch xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp trong các KCN Đồng
Nai, mà chủ yếu là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đạt 3,2 tỷ USD năm
2003 và 2,9 tỷ USD trong 09 tháng đầu năm 2004.
Phát triển KCN là nhiệm vụ trọng điểm của kinh tế đòa phương, là chiến
lược mũi nhọn để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá của tỉnh. Thu hút
được các nguồn lực xã hội, sử dụng và phát huy hiệu quả các nguồn tài nguyên
quốc gia, xét về quan hệ quốc tế thì đây là lónh vực kinh tế đối ngoại rất đặc thù.
Tuy thu được kết quả khá tốt, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế tồn tại làm
cản trở quá trình thu hút đầu tư và phát triển các KCN, tiềm ẩn nguy cơ mất ổn
đònh vì phát triển nhanh sẽ kèm theo những hậu quả về môi trường, về xã hội
không chỉ cho Đồng Nai mà liên đới với các đòa phương lân cận trong vùng kinh
tế và cả nước. Do đó cần cải tiến, khắc phục để thu hút đầu tư và phát triển ổn
đònh, tận dụng lợi thế sẵn có một cách triệt để hơn. Đòi hỏi trách nhiệm cao của
các cơ quan Nhà nước đảm bảo cho sự phát triển lâu dài, ổn đònh của các KCN
Trang 6


cũng như tỉnh Đồng Nai, các đòa phương trong khu vực và cả nước trong thời gian

tới.
Từ nhận xét tầm quan trọng của vấn đề phát triển KCN bền vững các
KCN Đồng Nai và được thuận lợi đang công tác tại Ban quản lý các KCN Đồng
Nai, nên tôi chọn đề tài luận văn là “NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN
VỮNG CÁC KCN ĐỒNG NAI GIAI ĐOẠN 2005-2010 VÀ TẦM NHÌN ĐẾN NĂM
2020”.

2- Mục tiêu nghiên cứu:
. Đánh giá thực trạng hoạt động các KCN Đồng Nai trong những năm gần
đây rút ra những thành tựu và các tồn tại trong phát triển các KCN của tỉnh.
. Nghiên cứu những nhân tố tác động thuận lợi và không thuận lợi đến sự
phát triển bền vững các KCN của tỉnh.
. Đề xuất các giải pháp phát triển bền vững các KCN ở tỉnh Đồng Nai giai
đoạn 2005-2010 và tầm nhìn đến năm 2020.
3- Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Chỉ nghiên cứu tình hình phát
triển các KCN Đồng Nai trong thời gian vài năm gần đây.
4- Điểm mới của đề tài: Các KCN chỉ được quan tâm nhiều trong vài
năm gần đây, một số bài viết, tham luận, luận văn cao học, cụ thể:
+ Phạm Nhật Đông (2000), Luận văn Hoàn thiện các biện pháp huy động
vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài ở các KCN trên đòa bàn tỉnh Đồng Nai;
+ Bộ Tài nguyên và Môi trường, Công ty Phát triển KCN Biên Hòa,
Trường Đại học Dân lập Văn Lang (11/2003), Hội thảo công nghệ và môi trường
“Hướng đến phát triển KCN sinh thái”;
+ UBND tỉnh Đồng Nai (7/2004), Kỷ yếu hội thảo Liên kết đào tạo và sử
dụng nhân lực KCN Đồng Nai năm 2004;
+ UBND tỉnh Đồng Nai (8/1996), Quy hoạch tổng thể phát triển Kinh tế –
Xã hội tỉnh Đồng Nai thời kỳ 1996-2010;
Trang 7

+ Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai (5/2001), Đề tài nghiên cứu sự
suy thoái và ô nhiễm môi trường đất tỉnh Đồng Nai;
+ Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai (11/2000), Kế hoạch hành động
xử lý các cơ sở sản xuất kinh doanh gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại tỉnh
Đồng Nai giai đoạn 2001-2005 và đến 2010;
+ UBND tỉnh Đồng Nai (3/2003), Quy hoạch phát triển khoa học, công
nghệ và bảo vệ môi trường Đồng Nai đến năm 2010, có tầm nhìn đến năm 2020;
+ Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai (10/2001), Báo cáo tổng hợp
điều tra hiện trạng tồn đọng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng, hết
hạn sử dụng, nhập khẩu trái phép, cần tiêu hủy và phương án công nghệ để tiêu
hủy;
Các tác phẩm này chỉ nêu được từng mặt sự phát triển, chưa đề tài nào đề
cập một cách toàn diện đến các mặt hoạt động của các KCN Đồng Nai.
Điểm mới của luận văn này là:
- Xem xét một cách tổng hợp những vấn đề trong và ngoài KCN trong
mối tương quan hợp tác với các đòa phương khác trong vùng.
- Đánh giá thực trạng phát triển KCN Đồng Nai thực tế và trung thực
nhất.
- Cơ sở, mục tiêu và giải pháp là phát triển bền vững các KCN trong một
thời kỳ nhất đònh đến 2010 và tầm nhìn đến 2020.
5- Phương pháp nghiên cứu đề tài: Vận dụng phương pháp duy vật biện
chứng, phương pháp tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp điều tra khảo
sát 03 đối tượng: Các công ty hạ tầng các KCN, các doanh nghiệp KCN và người
lao động trong các KCN.
6- Nội dung nghiên cứu của luận văn: Ngoài phần mở đầu và kết luận,
nội dung của Luận văn gồm có 03 chương chính, cụ thể như sau:
Chương I: Cơ sở lý luận về KCN và phát triển bền vững các KCN.
Chương II: Thực trạng phát triển KCN Đồng Nai
Trang 8

Chương II: Những giải pháp để phát triển bền vững các KCN Đồng Nai
giai đoạn 2005-2010 và tầm nhìn đến năm 2020
Luận văn gồm 71 trang nội dung chính và phụ lục, tài liệu tham khảo.

Trang 9


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KCN VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CÁC KCN
1.1- NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ KHU CÔNG NGHIỆP:
1.1.1- KHU CÔNG NGHIỆP (KCN):
1.1.1.1- Đònh nghóa: Khu công nghiệp là khu tập trung các doanh nghiệp
chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dòch vụ sản xuất công
nghiệp, có ranh giới đòa lý xác đònh có dân cư sinh sống; do Chủ tòch UBND
tỉnh/thành phố ra quyết đònh thành lập sau khi có văn bản chấp thuận của Thủ
tướng Chính phủ. Trong KCN có thể có khu chế xuất, doanh nghiệp chế xuất.
1.1.1.2- Đặc điểm:
- KCN có vò trí đòa lý xác đònh, có thể có hoặc không có hàng rào ngăn
cách, không có cư dân sinh sống.
- KCN được thành lập để thu hút các doanh nghiệp sản xuất và dòch vụ
phục vụ sản xuất công nghiệp.
- Đơn vò chủ đầu tư KCN thuê đất Nhà nước và đầu tư hạ tầng và thu phí.
- Được quản lý bởi một cơ quan chuyên trách là Ban quản lý KCN cấp
tỉnh theo cơ chế ủy quyền của các bộ ngành, với cơ chế một cửa, một đầu mối,
ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, không phải lập báo cáo đánh giá tác động
môi trường,…
1.1.1.3- Vai trò của KCN:
* Đối với đòa phương:
+ Vai trò tích cực của KCN:

- Dễ quản lý do tập trung tại một số khu vực nhất đònh.
- Tiết kiệm đất, hạ tầng do nhiều đơn vò cùng sử dụng chung hạ tầng.
- Dể đầu tư hạ tầng cũng như kêu gọi đầu tư hạ tầng, đầu tư vào KCN do
quy mô lớn, hiệu quả cao so với những dự án nhỏ, manh mún.

Trang 10


- Xử lý được tình trạng ô nhiễm môi trường tràn lan, vì đã có đơn vò đầu tư
kinh doanh hạ tầng thực hiện, Nhà nước chỉ đôn đốc, kiểm tra và hỗ trợ.
- Tạo nhiều việc làm trực tiếp và gián tiếp từ KCN.
+ Tác động hạn chế của KCN:
- Hạ tầng KCN kém sẽ ảnh hưởng đến tình hình kêu gọi đầu tư, nhà đầu
tư than phiền nhiều, gây khó khăn cho đòa phương rất lớn.
- Tập trung lao động và nhiều thành phần dân cư quanh KCN gây phức
tạp tình hình t an ninh trật tự, tệ nạn, tạo nên gánh nặng cho chính quyền đòa
phương.
- Trách nhiệm của chính quyền đòa phương là hạ tầng ngoài hàng rào, các
dòch vụ hỗ trợ phục vụ KCN không đáp ứng tốc độ phát triển trong KCN.
- Việc xử lý ô nhiễm môi trường không triệt để sẽ gây ô nhiễm.
* Đối với nhà đầu tư:
+ Vai trò tích cực của KCN đối với hoạt động của các nhà đầu tư:
- Khi đầu tư vào KCN tiết kiệm được chi phí và thời gian như không phải
đền bù giải tỏa, đầu tư hạ tầng kể cả hệ thống xử lý nước thải.
- Được ưu đãi hơn ngoài KCN về cơ chế quản lý một cửa một đầu mối,
thuế thu nhập doanh nghiệp,... do Nhà nước khuyến khích đầu tư vào KCN.
- Thuận tiện trong quan hệ với các nhà đầu tư khác trong quá trình triển
khai dự án, quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh.
- Nguồn lao động tự động chảy về quanh các KCN, có thể lựa chọn theo
nhu cầu doanh nghiệp, kể cả lao động đã qua đào tạo từ doanh nghiệp khác.

+ Tác động hạn chế của KCN đến các doanh nghiệp:
- Giá thuê đất không cao, nhưng phí hạ tầng doanh nghiệp phải trả cao
hơn bên ngoài KCN (gần như không trả phí hạ tầng), vì chi phí đầu tư hạ tầng rất
cao. Thời hạn thuê lại đất bò ảnh hưởng bởi thời hạn thuê đất của đơn vò hạ tầng.

Trang 11


- Hạ tầng do đơn vò hạ tầng cung cấp chưa đầy đủ hoặc khôngđảm bảo
chất lượng thì nhà đầu tư phải đầu tư hoặc phải vi phạm quy đònh của Pháp luật,
cụ thể như thiết bò xử lý nước thải nếu KCN chưa có nhà máy xử lý nước thải.
- Do sự cạnh tranh, nên dễ dàng mất lao động nếu không đủ khả năng giữ
lao động giỏi.
- Hạ tầng đưa từ ngoài hàng rào cung cấp cho KCN thường là của các đơn
vò độc quyền và phải qua đơn vò hạ tầng KCN nên đôi khi không đồng bộ.
- Khó có thể thay đổi đòa điểm và thay đổi các nhà cung cấp hạ tầng, nhất
là khi đã trả tiền một lần cho cả dự án.
Kết luận: Nghiên cứu vai trò tích cực và tác động hạn chế của các KCN
đến phát triển kinh tế đòa phương và hoạt động của các doanh nghiệp cho ta
thấy: Nơi nào chủ động đề xuất các giải pháp phát huy được những ảnh hưởng
tích cực, hạn chế được những tác động hạn chế, nơi đó tạo ra những điều kiện
thuận lợi để phát triển bền vững và có hiệu quả các KCN đòa phương.
1.1.2- KHU CHẾ XUẤT:
1.1.2.1- Đònh nghóa: Khu chế xuất (KCX) là khu tập trung các doanh
nghiệp chuyên sản xuất hàng xuất khẩu, thực hiện các dòch vụ cho sản xuất hàng
xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu, có ranh giới đòa lý xác đònh, không có dân cư
sinh sống, do Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ quyết đònh thành lập.
1.1.2.2- Đặc điểm: Ngoài những đặc điểm của KCN, KCX có một số đặc
điểm riêng như:
- Quan hệ giữa trong KCX và bên ngoài là quan hệ xuất nhập khẩu, người

ra vào KCX phải có thẻ kiểm tra, nhưng không coi như là xuất nhập cảnh.
- Bắt buộc có hàng rào phân cách giữa KCX và nội đòa.
1.1.2.3- Vai trò của KCX đối với đòa phương và nhà đầu tư:
Ngoài những ưu điểm và hạn chế của KCN nêu trên, KCX còn có những
ưu điểm và hạn chế sau:
Trang 12


* Đối với đòa phương:
+ Vai trò tích cực:
- Kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh, do gần như toàn bộ sản phẩm của
KCX đều xuất khẩu.
- Thuận tiện trong quản lý vì có hàng rào ngăn cách với bên ngoài, có
cổng kiểm soát chặt chẽ và thuế xuất nhập khẩu bằng không nên không sợ thất
thu thuếù.
+ nh hưởng hạn chế:
Công tác quản lý trao đổi hàng hóa giữa KCX và nội đòa không chặt chẽ
sẽ phát sinh phức tạp, vì không thể kiểm soát chặt như xuất nhập khẩu với nước
ngoài.
* Tác động đến các nhà đầu tư:
+ Vai trò tích cực:
- Được tạo điều kiện thuận lợi trong xuất nhập khẩu, thủ tục hải quan và
những thủ tục khác được thực hiện tại chỗ.
- Được hưởng chế độ miễn giảm thuế xuất nhập khẩu, thuế giá trò gia tăng
gần như toàn bộ.
+ nh hưởng hạn chế:
- Việc trao đổi hàng hóa giữa KCX và nội đòa khá phức tạp, vì được coi
như quan hệ xuất nhập khẩu. Nhưng doanh nghiệp KCX bò hạn chế bán hàng cho
nội đòa, dù doanh nghiệp nội đòa có nhu cầu rất lớn.
- Nếu bán hàng vào nội đòa, doanh nghiệp nội đòa không được miễn giảm

thuế nhập khẩu nếu không đạt tiêu chuẩn cấp Giấy chứng nhận xuất xứ mẫu D,
dù một phần chi phí đầu vào của DNCX từ thò trường nội đòa cung cấp.
1.1.3- KHU CÔNG NGHỆ CAO (KCNC):
1.1.3.1- Đònh nghóa: Là Khu kinh tế – kỹ thuật đa chức năng, có ranh giới
xác đònh, do Thủ tướng Chính phủ quyết đònh thành lập, nhằm nghiên cứu, phát
Trang 13


triển và ứng dụng công nghệ cao, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao, đào tạo
nhân lực công nghệ cao và sản xuất, kinh doanh sản phẩm công nghệ cao. Trong
KCNC có thể có KCX, kho ngoại quan, khu bảo thuế và khu nhà ở.
1.1.3.2- Đặc điểm:
- Có ranh giới đòa lý nhất đònh.
- Ngoài hoạt động sản xuất và dòch vụ phục vụ sản xuất, còn có hoạt động
nghiên cứu khoa học và triển khai, chuyển giao công nghệ, huấn luyện và đào
tạo nhân lực có trình độ cao, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao. Sản phẩm
mang hàm lượng cao về công nghệ và chất xám, ít tiêu hao năng lượng.
- Nơi thu hút chuyên gia và lao động giỏi.
- Được hưởng chế độ ưu đãi đặc biệt về thuế, tài chính tín dụng, bảo hộ
quyền sở hữu trí tuệ …
- Có nhiều khu vực đặc biệt khác như KCX, kho ngoại quan, khu bảo
thuế và khu nhà ở.
1.1.3.3- Vai trò của KCNC đối với đòa phương và nhà đầu tư:
* Đối với đòa phương:
+ Tác động tích cực:
- Thu hút đầu tư có công nghệ cao và đào tạo nguồn nhân lực giỏi.
- Tạo ra các ngành sản xuất mũi nhọn làm tăng khả năng cạnh tranh của
hàng hóa. Tạo ra môi trường nghiên cứu, triển khai ứng dụng công nghệ mới của
thế giới, hợp tác quốc tế về công nghệ.
+ nh hưởng hạn chế:

- Điều kiện cần và đủ để xây dựng KCNC là rất lớn mà chủ yếu do ngân
sách đầu tư, như hạ tầng cơ sở.
- Thiếu lực lượng lao động, chuyên gia giỏi để cung ứng cho KCNC, cũng
như hỗ trợ cho hoạt động của KCNC.

Trang 14


- Khó khăn lớn trong việc cung cấp dòch vụ hỗ trợ ngoài hàng rào, tạo cầu
nối giữa trong và ngoài KCNC để đưa ứng dụng các nghiên cứu vào thực tế. Vì
sau quá trình nghiên cứu, ươm tạo thành công sẽ triển khai thành quả của nó.
* Tác động tích cực đối với nhà đầu tư:
- Được hưởng các ưu đãi cao về thuế, thủ tục và các hỗ trợ cần thiết.
- Có điều kiện nghiên cứu, triển khai thử nghiệm trước khi triển khai
chính thức và hợp tác quốc tế về nghiên cứu khoa học và chuyển giao công
nghệ.
1.1.4- Cụm công nghiệp:
1.1.4.1- Đònh nghóa: Là khu vực sản xuất và dòch vụ phục vụ sản xuất do
đòa phương (cấp quận, huyện) quản lý, không bò điều chỉnh của quy đònh pháp
luật như KCN, KCX, KCNC nêu trên.
1.1.4.2- Đặc điểm:
- Được quy hoạch chủ yếu phục vụ cho sản xuất nhỏ của đòa phương,
không đủ năng lực tài chính thuê đất trong các KCN tập trung.
- Cấp quản lý trực tiếp là UBND cấp quận/huyện mà không theo quy chế
KCN tập trung, việc đầu tư hạ tầng chủ yếu dựa vào ngân sách đòa phương.
1.1.4.3- nh hưởng của cụm công nghiệp đối với đòa phương và nhà đầu
tư:
* Đối với đòa phương:
+ nh hưởng tích cực:
- Tập trung được những cơ sở sản xuất nhỏ vào một chỗ theo quy hoạch để

dễ dàng quản lý. Giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong dân cư nếu để các cơ sở
này rải rác trong dân.
- Có điều kiện phát triển ngành sản xuất nhỏ đòa phương.
+ Tác động hạn chế:

Trang 15


- Do Nhà nước đầu tư hạ tầng nên nếu đòa phương không đủ ngân sách đáp
ứng sẽ gây tình trạng lộn xộn, ô nhiễm môi trường.
- Nếu không có cơ chế quản lý phù hợp sẽ làm giảm hiệu quả của cụm
công nghiệp, ô nhiễm môi trường.
* Đối với nhà đầu tư:
Được Nhà nước đầu tư sẵn cơ sở hạ tầng với chi phí thấp và vò trí theo quy
hoạch giúp nhà đầu tư yên tâm sản xuất kinh doanh.
1.1.5- Tính bền vững của KCN và những tiêu chí thể hiện:
1.1.5.1- Khái niệm: Phát triển bền vững là quá trình phát triển các KCN
có sự kết hợp chặt chẽ, hợp lý, hài hòa giữa phát triển kinh tế và xã hội và bảo
vệ môi trường.
Một KCN phát triển sẽ tập trung vốn, thiết bò, công nghệ, lao động … hình
thành một trung tâm sản xuất, có thể là trung tâm của đô thò, nên tác động của
nó rất lớn về ô nhiễm môi trường, mất an ninh trật tự, phát triển kinh tế là chính
nên dễ bỏ qua phát triển văn hóa – xã hội, mất cân đối giữa các vùng, các đòa
phương và ngành dòch vụ phục vụ KCN, phục vụ người lao động. Do đó, KCN
phải phát triển bền vững, phảiđảm bảo cho quá trình phát triển ổn đònh, lâu dài
của KCN, của từng doanh nghiệp, người lao động trong KCN trong mối quan hệ
hữu cơ với cộng đồng xã hội, với nền kinh tế của đòa phương, khu vực, quốc gia
kể cả thế giới, nhất là yếu tố môi trường sinh thái, môi trường sống.
1.1.5.2- Biểu hiện của sự phát triển bền vững các KCN:
- Góp phần tạo nên tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và ổn đònh, cân bằng

hiệu quả kinh tế và xã hội, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.
- Khai thác và sử dụng hợp lý, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.
- Bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường sống, trong KCN và khu vực
tiếp giáp.

Trang 16


-đảm bảo hiệu quả tác động tương hỗ giữa KCN với các khu vực liền kề
và những khu vực có liên quan; Giữa các ngành sản xuất và dòch vụ KCN với
các ngành sản xuất và dòch vụ bên ngoài KCN.
- Là yếu tố tích cực tham gia quá trình phát triển trong mối tương quan với
cả khu vực, quốc gia và hội nhập quốc tế.
1.2- KẾT LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA KCN NÓI CHUNG:
1.2.1- Công cụ thu hút đầu tư:
Công tác thu hút đầu tư đều giới thiệu KCN đã quy hoạch với những
thuận lợi và điều kiện ưu đãi đối với các nhà đầu tư vào các KCN, như hạ tầng
sẵn có, được cấp quyền sử dụng đất lâu dài, có sẵn nhà máy xử lý nước thải, cơ
chế quản lý một cửa một đầu mối, đất đai đã được đền bù giải tỏa, ưu đãi về
thuế … Các nhà đầu tư tìm tìm hiểu về các KCN, nếu không có KCN, hiệu quả
thu hút đầu tư sẽ giảm đi rất nhiều.
1.2.2- Xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, nâng cao tiến bộ
khoa học kỹ thuật:
Việc triển khai xây dựng hạ tầng KCN có quy mô và tốc độ cao, các chủ
đầu tư hạ tầng KCN đã được chọn lọc có khả năng về chuyên môn và tài chính
để triển khai dự án. Qua áp lực thu hút đầu tư, sẽ tác động các đơn vò đầu tư kinh
doanh hạ tầng KCN xây dựng nhanh và chất lượng hạ tầng KCN, bên cạnh cũng
tạo áp lực cho các đơn vò cung cấp dòch vụ hạ tầng trong và ngoài KCN phát
triển theo, để đáp ứng nhu cầu hạ tầng phải đồng bộ và chất lượng cao của quốc
gia và quốc tế.

Máy móc thiết bò, công nghệ chủ yếu từ nước ngoài, nhìn chung khá hiện
đại, cùng với bí quyết kỹ thuật, kinh nghiệp quản lý … . Người thực hiện điều
khiển thiết bò, công nghệ chính là những cán bộ, công nhân Việt Nam. Qua quá
trình hoạt động, các doanh nghiệp cạnh tranh nhau, cạnh tranh trên thò trường thế
giới, cải tiến, đổi mới công nghệ tiên tiến hơn. Cứ như thế, việc hình thành KCN
Trang 17


làm nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật không chỉ của người lao động trực tiếp
mà tạo nên mức phát triển chung theo hiệu ứng dây chuyền. Có doanh nghiệp
khuyến khích công nhân Việt Nam có sáng kiến cải tiến dây chuyền công nghệ.
1.2.3- Tạo việc làm và đào tạo cán bộ quản lý và công nhân giỏi:
Đầu tư vào các KCN thu hút rất nhiều lao động trực tiếp và gián tiếp. Với
lực lượng lao động lớn, máy móc thiết bò hiện đại, trình độ quản lý cao đã góp
phần đào tạo ra lực lượng cán bộ quản lý giỏi và lực lượng lao động kỹ thuật
cao. Thò trường lao động sẽ tạo áp lực cho các cơ quan Nhà nước tăng cường đào
tạo nguồn nhân lực, người lao động cạnh tranh nhau để tìm những vò trí phù hợp.
Bản thân doanh nghiệp cũng có nhiều cơ hội lựa chọn lao động nhưng phải đào
tạo, huấn luyện cũng như có chế độ để giữ lao động giỏi.
Để thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước đối với các KCN mà chủ yếu
là đầu tư nước ngoài, các cơ quan Nhà nước cũng như từng cán bộ đều phải nâng
cao trình độ, năng lực, theo phong cách quốc tế để có thểđảm đương nhiệm vụ.
1.2.4- Tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu: Tập trung sản xuất với vốn đầu
tư cao, KCN trở thành nơi cung cấp hàng xuất khẩu nhanh cùng với tốc độ thu
hút vốn đầu tư và phát triển KCN. Với điều kiện thuận lợi về dòch vụ hạ tầng,
dòch vụ phụ trợ, đầu vào và ra, Nhà nước ưu đãi, khuyến khích sản xuất hàng
xuất khẩu là những điều kiện giúp tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu tại các
KCN.
1.2.5- Thúc đẩy nhanh quá trình đô thò hóa, chuyển dòch cơ cấu kinh
tế:

Theo kết quả nghiên cứu của các chuyên gia về lao động, cứ một lao
động trực tiếp sẽ cần khoảng 02 lao động gián tiếp. Do đó, với chỉ một KCN khá
lớn hoặc cụm KCN sẽ tạo thành một đô thò. Bên cạnh việc đất đai dành cho phát
triển KCN, một phần đất khác cũng dành cho phát triển những ngành sản xuất,
dòch vụ phụ trợ, cũng như phát sinh mới từ quá trình tập trung sản xuất và dân
Trang 18


cư. Tuy nhiên, tạo nên tình trạng thiếu lao động nông thôn và gánh nặng cho
chính quyền đòa phương với việc hình thành quá nhanh những đô thò KCN.
1.2.6- Góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường:
Việc tập trung phần lớn doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp gây ô nhiễm
vào các KCN có nhà máy xử lý nước thải tập trung, hệ thống thu gom và xử lý
chất thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, Nhà nước chỉ cần kiểm soát môi
trường qua cống chung của KCN. Đồng thời, cũng do tập trung nên có điều kiện
xây dựng hạ tầng môi trường đồng bộ, từng doanh nghiệp không cần thiết xây
dựng nhà máy xử lý nước thải riêng mà tập trung xử lý chất thải khác.
1.2.7- Lợi ích của KCN đối với nhà nước:
- Thuận tiện trong việc quản lý, tăng hiệu quả sử dụng đất, do tập trung
một chỗ nhất đònh, hiệu quả sử dụng hạ tầng cao hơn, tiết kiệm hơn.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển công nghiệp theo quy hoạch thống
nhất và ổn đònh lâu dài.
- Tăng trưởng kinh tế nhanh và vững chắc, tạo việc làm.
- Tạo điều kiện dể dàng kiểm soát, xử lý chất thải công nghiệp, bảo vệ
môi trường sinh thái, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, cơ sở hạ tầng.
- KCN phát huy vai trò lan toả dẫn dắt, tác động đến việc hình thành các
vùng nguyên liệu, các vùng công nghiệp vệ tinh, góp phần thúc đẩy công nghiệp
hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn, thu hẹp dần khoảng cách phát triển
giữa các vùng, nâng cao dân trí. Đặt biệt hình thành các trung tâm đô thò mới.
1.2.8- Thuận lợi đối với doanh nghiệp:

- Doanh nghiệp đầu tư vào các KCN không mất thời gian đền bù giải
phóng mặt bằng và chi phí phát triển các công trình hạ tầng, mà do công ty hạ
tầng KCN thực hiện, nhà đầu tư chỉ tập trung vào sản xuất kinh doanh.
- Được cung cấp hạ tầng tương đối đồng bộ, an ninh trật tựđảm bảo.

Trang 19


- Các doanh nghiệp có điều kiện thuận lợi liên kết, hợp tác với nhau, đổi
mới công nghệ, nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh trong hội nhập quốc tế.
- Được quản lý theo cơ chế một cửa một đầu mối của Ban quản lý KCN
tỉnh trong nhiều lónh vực, nhanh chóng hiệu quả, tiện lợi và một số ưu đãi khác.
1.3- KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN CÁC KCN TRÊN THẾ GIỚI,
VIỆT NAM VÀ NHỮNG BÀI HỌC RÚT RA Ở ĐỒNG NAI:
1.3.1- Kinh nghiệm phát triển KCN của các nước:
1.3.1.1- Đài Loan: Ở từng KCN, Ban quản lý KCN giải quyết tại chỗ gần
như tất cả các thủ tục, kể cả xây dựng hạ tầng, các doanh nghiệp không cần phải
đi nhiều nơi. Nhà nước hỗ trợ về tài chính, hỗ trợ xây dựng nhà xưởng, kho bãi,
… cho thuê kho bãi, nhà xưởng để sản xuất thử hoặc hoặc mua lại khi nhà đầu tư
không muốn đầu tư tiếp. Ban quản lý KCX thay mặt Nhà nước hỗ trợ các doanh
nghiệp vừa và nhỏ đầu tư vào các KCX, trong giai đoạn đầu chủ yếu gia công,
lấp ráp, sau đó chuyển sang sản xuất trực tiếp, giai đoạn mới nhất là sản xuất
hàng chất lượng cao, hàng thời trang. Đây là điển hình về vai trò hỗ trợ và đònh
hướng một cách hiệu quả của Nhà nước đối với quá trình phát triển KCX.
1.3.1.2- Malaysia: Không đặt nặng vai trò của cơ quan quản lý tại từng
KCN, mà thành lập cơ quan quản lý KCN tầm quốc gia, gồm các thành viên là
các bộ trưởng, mỗi tuần họp một lần để giải quyết tất cả các vấn đề liên quan
một cách nhanh chóng, mà không phải chờ xin ý kiến nhiều nơi.
Hiện nay, KCN thông thường không còn ý nghóa thu hút đầu tư ở các nước
phát triển, mà chuyển sang các hình thức cao hơn như đặc khu kinh tế, khu kinh

tế tự do …
1.3.2- Kinh nghiệm phát triển KCN trong nước:
1.3.2.1- Kinh nghiệm thành công:
+ KCX Tân Thuận (TP.HCM): Chọn đúng thời cơ Nhà nước mở cửa thu
hút đầu tư, với cơ chế quản lý năng động và hạ tầng đầy đủ đã thành công lớn.
Trang 20


Được trung ương và Thành phố dành cho sự ưu ái riêng với nhiều cơ chế, ủy
quyền rộng hơn các tỉnh/thành khác. Ban quản lý KCX, KCN TP. Hồ Chí Minh
(HEPZA) đã phát huy mô hình KCX, quản lý KCX Tân Thuận chặt chẽ, uy tín
của HEPZA đối với doanh nghiệp trong KCX rất cao, do đó vai trò hỗ trợ, quản
lý của HEPZA đã phát huy tác dụng. Việc tự đảm bảo kinh phí, thu trên tỷ lệ
doanh thu xuất khẩu đã tạo điều kiện cho HEPZA tự chủ về tài chính trong hoạt
động. Đó là những yếu tố tạo nên thành công của KCX Tân Thuận, lấp đầy diện
tích cho thuê, mở rộng công năng.
+ KCN Tân Tạo (TP.HCM): Có sự hợp tác của ngân hàng dưới sự hỗ trợ,
bảo lãnh vay vốn ngân hàng của HEPZA để giúp đở các doanh nghiệp thuộc
diện di dời từ nội thành vào các KCN nhưng thiếu vốn, đã thu hút vốn đầu tư
trong nước rất thành công. Hỗ trợ về tài chính, xây nhà xưởng cho thuê, bán trả
chậm … là điểm sáng nhất của KCN Tân Tạo.
+ KCN Biên Hòa II (Đồng Nai): Cũng từ việc chọn đúng thời cơ đất
nước mở cửa, chọn vò trí tốt giao giữa 02 quốc lộ, kết hợp với việc đơn vò hạ tầng
KCN có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng đã cung cấp tốt hạ tầng, nên chỉ
trong vài năm 1995-1998, đã có gần một trăm dự án đầu tư dù giá thuê đất và
phí hạ tầng rất cao so với bây giờ. Qua vài lần giảm giá, nhưng đơn vò hạ tầng
vẫn thu được giá cao với diện tích đất cho thuê gần kín, đáp ứng đầy đu hạ tầng
cho nhà đầu tư, dù giá cao nhưng vẫn có nhiều nhà đầu tư đầu tư vào KCN này.
Đến nay, diện tích KCN Biên Hòa II đã cơ bản lấp đầy, chuẩn bò khánh thành
KCN.

+ KCN Nhơn Trạch III (Đồng Nai): Thành công về việc cho thuê toàn
bộ diện tích đất nhờ Nhà nước hỗ trợ, qua quá trình xúc tiến đầu tư của trung
ương và tỉnh đã đưa tập đoàn Formosa (Đài Loan) thuê lại 300 ha trong KCN
này, xây dựng nhà máy 100 ha và 200 ha cho thuê lại. Công ty hạ tầng bỏ ít vốn

Trang 21


đầu tư, nhà đầu tư hạ tầng cấp 2 đầu tư đầy đủ hạ tầng KCN trong 300 ha chỉ
trong 02 năm và vẫn lấp đầy với hàng chục nhà đầu tư.
1.3.2.2- Kinh nghiệm thất bại:
+ KCN Nomura (Hải Phòng): Do chủ đầu tư Nhật Bản mạnh vốn, nên
đầu tư trước khá đầy đủ hạ tầng, nhưng đúng thời điểm khủng hoảng tài chính,
tiền tệ Châu Á, đồng thời việc thu hút đầu tư vào miền Trung còn nhiều khó
khăn, nên thu hút đầu tư vào KCN Nomura Hải Phòng không thu được kết quả.
KCN Loteco (Đồng Nai) do chủ đầu tư là liên doanh với Nhật Bản đầu tư
hạ tầng khá tốt, từ đường giao thông, hệ thống điện với trạm phát điện riêng,
cấp thoát nước, nhà máy xử lý nước thải … Giá thuê đất và phí hạ tầng khá cao
tương ứng, trong nhiều năm gần như không cho thuê được đất, chỉ vài dự án của
Nhật là chỗ quen biết ban đầu của đối tác Nhật. Hiện nay, giá thuê đất và phí hạ
tầng giảm nhiều và linh hoạt hơn nên đã có vài chục dự án đầu tư vào.
1.3.3.3- Những bài học rút ra cho Đồng Nai từ nghiên cứu kinh nghiệm
trong và ngoài nước:
- Phải có sự thống nhất quan điểm ưu tiên phát triển KCN từ hệ thống
Đảng và chính quyền đòa phương trong tỉnh.
- Thực hiện tốt và hiệu quả cơ chế quản lý một cửa, tại chỗ, phối hợp tốt
giữa các sở ngành trong tỉnh dưới sự chỉ đạo trực tiếp của UBND tỉnh.
- Hỗ trợ và tạo điều kiện phát huy vai trò của Ban quản lý các KCN cấp
tỉnh. Ban quản lý KCN mà không mạnh thì chắc chắn không thể phát triển KCN.
- Quy hoạch hệ thống KCN, với vò trí KCN phù hợp đã phát huy hiệu quả.

- Lựa chọn các chủ đầu tư hạ tầng KCN có kinh nghiệm, năng lực tài
chính, xúc tiến đầu tư và quyết tâm đầu tư kinh doanh hạ tầng KCN.
- Hạ tầng tốt thì sẽ thu hút dự án lớn, công nghệ cao. Đền bù giải tỏa
càng sớm thì chi phí càng thấp, thuận tiện xây dựng hạ tầng và giao đất cho nhà
đầu tư.
Trang 22


- Chính quyền đòa phương phải hỗ trợ các chủ đầu tư hạ tầng KCN trong
đền bù giải tỏa,đảm bảo an ninh trật tự, ổn đònh cuộc sồng người dân bò giải tỏa.
- Sớm kiên quyết triển khai đồng bộ các hạ tầng quan trọng như nhà máy
xử lý nước thải, xử lý chất thải nguy hại, hạ tầng liên thông ngoài hàng rào KCN
và các dòch vụ phục vụ KCN, phục vụ người lao động sẽ là yếu tố quyết đònh sự
thành công của KCN trong mối tương quan khu vực.
- Cần có sự tham gia của ngân hàng trong bước đầu xây dựng hạ tầng
KCN và xây dựng cơ bản của các doanh nghiệp.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Mỗi quốc gia đều có quan niệm khác nhau về KCN, KCX, cũng như hình
thức tổ chức cũng khác nhau tùy theo tình hình thực tế từng quốc gia. Điều phải
khẳng đònh, phát triển KCN là mô hình bắt buộc và hiệu quả nhất đối với các
quốc gia đang phát triển như Việt Nam để tiến hành công nghiệp hóa và hiện
đại hóa. Việc đánh giá chính xác và đúng đắn vai trò và mô hình phát triển
KCN, KCX có vai trò rất quan trọng cho quá trình phát triển KCN, KCX. Vì từ
xuất phát nhận thúc trên sẽ quyết đònh mức độ quan tâm, đầu tư thích đáng của
xã hội dành cho các KCN, KCX được cụ thể hóa các quy đònh của pháp luật, tạo
cơ sở pháp lý cho quá trình phát triển. Tựu chung, các KCN, KCX có vai trò thu
hút đầu tư, phát triển kinh tế. Ngày nay, người ta quan tâm đến phát riển nói
chung và các KCN, KCX nói riêng theo hướng phát triển bền vững. Khôngđảm
bảo yếu tố bền vững thì quốc gia đó sẽ phải trả giá đắt cho vấn đề ô nhiễm môi
trường, mất cân bằng giữa phát triền kinh tế và xã hội, cạn kiệt tài nguyên … Sau

qua trình phát triển ồ ạt, người ta đã phải quan tâm đến cái dài hạn hơn, lớn hơn.
Hiện nay, Việt Nam vẫn còn trong tình trạng thí điểm mô hình KCN,
KCX cũng như các đặc khu khác. Do đó, nhận thức về vai trò, vò trí của các
KCN, KCX cũng thay đổi theo từng thời kỳ phát triển, điều này có thuận lợi là
chúng ta có thể rút kinh nghiệm từ các mô hình phát triển mới và thành công của
Trang 23


các KCN, KCX và các loại hình khác của thế giới. Từ nhận thức chưa đầy đủ về
các KCN cũng như từ thực tế khách quan nền kinh tế còn non kém, chúng ta
chưa tạo đầy đủ khuôn khổ pháp lý cho các KCN, KCX. Gần đây, Nhà nước
quan tâm nhiều hơn đến các KCN và đồng loạt đặt ra vấn đề phát triển bền
vững các KCN và những vấn đề có liên quan. Điều này thực sự có ý nghóa to lớn
đánh dấu một bước chuyển mới tích cực cho quá trình phát triển KCN, đồng thời
cũng đặt ra nhiều thách thức mới, đòi hỏi mới trong quá trình hội nhập kinh tế
quốc tế.

Trang 24