Thực trạng và giải pháp phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam đến năm 2020 _ Kỷ yếu hội thảo

TRlJONG D~I HOC KINH TE
TP. PHO HO CHi MINH

TRlJONG D~I HOC
KINH TE QUOC DAN

f)e tai khOZl h9C CUp nha DllQC ·xtay dllllQ dQi DQU
dozmh nhiln Vi~t Rzun giui do~ !011 - !O!o·
Mil iSO: KX.04.11/06-10

•

AI

A

•

KY YEU HOI
Tlll\.0 KDOA DO(;
•
•

.

...

.,

..,

..,

,.:!

-

-

THliC TRANG
. VA GIAI PHAP PHAT THIEN DOl
. NGU

..

""

....

...

DOANH NHAN VIET
. NAM DEN NAM 2020

BAN BIEN T~P

•

- PGS. TS. Hoang van Hoa, Trubng d1;1i h9c kinh t€ qu6c diin
- PGS. TS. Nguyen Qu6c T€, Trubng D1;1i h9c kinh t€ TP H6 Chi Minh
- TS. H6 Hili Yen, Trubng d1;1i h<;>c kinh te qu6c dAn

- TS. H6 Viet Tien, Trubng D1;1i h<;>c kinh te TP H6 Chi Minh
- Ths. Ngo Chi Cuemg, Trubng D1;1i h<;>c kinh teTP H6 Chi·Minh

TP. Ho Chi Minh, thang 6 nam 2009
2


Ml}C Ll}C

86

tT
11

Trang

Ten bai
ll~ d~n H()i thao

6

PGS. TS. Hoang Viin H oa
Truilng lJH Kinh ti quiie dan
Chii nhi?m aJ tai KX.04.17

I

I
I
I

12

nhan

I
I
I
I

13
I
I
I

I

~
I
I
I
I

~
I
I

6
I
I

I

"

Vai tro, vi th~ cua doanh nhan va giai phap phat trien d(}i ngii doanh

7
I

I

$
I
I
I

Vi~t

9

Nam giai dotln 2011-2020

PGS. TS. Hoang Viin Hoa
Truiln_g IJH Kinh ti_!Lulie dan
Thlfc Trtlng phat tri~n d(}i ngii doanh nhan Vi~t Nam t_hO'i ky doi m6i
PGS. TS. Nguyen Viin Lieh
Vi?n truiing Vifn NC ThuO'ng m{li,
Bo Cong thuO'ng
ll~c trU'ng doanh nhan Vi~t Nam trong n~n kinh te thj trU'O'ng djnh
hU'6'ng XHCN

TS. lJijng Danh Lf!'i
Truilng lJH An ninh nhan dan,
TP. HJ Chi Minh
Kinh t~ tri thrrc, h(}i nh~p kinh te quae te va doanh nhan
TS. Song Tra
TP. Ho' Chi Minh
M()t sa y kien v~ xay dt}'ng d(}i ngii doanh nhan Vi~t Nam giai dOtlD
2011-2020
PGS. TS. Ph{lm Thi Quy
Truiln_g_ DH Kinh ti quae dan
Doanh nhan va phat trien
TS. Tran Dinh Them
TP. Ho' Chi Minh
Doanh
nhan
va doanh nghiep
VietNam
trong hoi canh hoi
nhap
kinh
A
A
•
•
•
•
te toan cau
Ths. Hoang Cuu Long
Truilng lJH kinh ti TP. HCM
3

30

39

50

61

66

72


I

I

I

I

19

84

nghi~p Vi~t Nam va m9t sA gQi yv~ ho~t dQng dao t~o dQi ngii doanh

I

•

Thl}'C tr~ng djnh hrr&ng tinh than doanh nhan trong cac doanh
nhan

I

TS. Nguyin Thj Tuyit Mai
GD Trung tiim KTPT&CSC Virt Nam- Ha Lan
TrU'ifng D{li hpc Kinh ti Quae diin

I

I

I

io
I

I

I

11

Doanh nhan Vi~t Nam -ll}'c hrQ'ng lao dqng quan tr~mg trong cO' c§u
xa hoi VietNam
Nguyin Viin Tuat
Nguyen chuyen vien cao cap

H2c vien Chinh tri- Hanh chinh khu vU'c II
Doanh nhan v&i van boa doanh nghi~p

. .

100

107

TS. Tran Diim Thuy

I

TP. HJ Chi Minh

I

112

I

~2 Doanh nhan va vai tro ctia doanh nhan trong n~n kinh t~ thi trrrirng
djnh hrr&ng XHCN

Vi~t

Nam

TS. D{ing Danh L(J'i
TrU'ifng DH An ninh nhiin diin,

TP. HJ Chi Minh
113 Mqt so rao can dBi v6'i Sl}' phat trien dqi ngii doanh nhan nrr&c ta hi~n
nay
NguyinDiin
VCCI- TP. Da Ndng
1~ Doanh nhan va doanh nhan van boa Vi~t Nam trong giai do~n m&i
I

I

123

I

I

TS. Tran Diim Thuy

I

I

•

129

1p
I

I

I

TP. HJ Chi Minh
Nhfrng rtii ro cac doanh nhan Vi~t Nam phai dBi dAu trong qua trinh
" te"
". n h"~p k'm h t"e quoc
h QI
- Ths. Nguyin Trfin Hiiu
- Nhiim That Tung
TrU'ifng DH An ninh nhiin diin
TP. Ha Chi Minh

I

4

134


TP. Ho' Chi Minh
116 Nang cao nang ll}'C cua dqi ngfi doanh nhan trong cac doanh nghi~p
nha nu&c
GS. TS. Nguyin Ki Tuan
Tru-irng DH Kinh ti quae dan
I
Mqt sB djnh htr6'ng xay dl}'ng dqi ngfi doanh nhan Vi~t Nam trong
giai dO\ln 2011 - 2020
TSKH Ngo Cong Thanh
I

Nguyen chu nhifm Bp mon Marketing
Tru-irng DH kinh tl TP. HJ Chi Minh
18 Doanh nhan TP HB Chi Minh trong qua trinh doi m&i va hqi nh~p
PGS. Mai Tit
TP. HJ Chi Minh
I
lp Kinh nghi~m xay dvng dqi ngfi doanh nhan cua Nh~t ban
PGS. TS. Lu-u Ngpc Trinh
I
Viin tru-iJ'ng Vien Kinh ti vii Chinh tri thi giUi
I

142

I

I?

151

I

I

164

I

I.
I

I

5

173


-----------------------

"'

A

?

A

DE DAN HOI THAO KHOA HOC
PGS.TS. Hoang Van H oa,
Truimg DH Kinh ti quae dan
Chu nhi¢m de' tai KX.04.17

•I

Kinh thua cac vj d~i bi~u,
Thua cac nha khoa hQC, cac doanh nhan
Trang nhii'ng nam d6i mm vl:ra qua,

o nu6'c ta da bu6'c dau hlnh thanh

d<')i

ngu doanh nhAn va phat tri~n kha nhanh ve s6luqng va chat luqng. La san pham
cua cong CUQC d6i mffi, d<}i ngii doanh nhAn nUOC ta da va dang trO thanh ll;tc
luqng xung kfch trong cong cu<')c chan hung kinh te dat nu6'c. Tuy nhien, d~ xAy
dl!llg m<}t d<')i ngii doanh nhAn thl;tc Sl;t lan ffi(;lnh, dap ling yeu cau day ffi(;lnh cong
nghi¢p h6a, hi¢n d(;li hoa va h<')i

nh~p

kinh te qu6c te, vAn dang la thach thuc rat to

Ian.
Trang nhii'ng nam qua, Dang va Nha mr6'c ta da co nhieu chfnh sach va giai
phap phat tri~n khu Yl;tc kinh te tu nhan, doanh nghi¢p va doanh nhAn. Tuy nhien,
vi¢c xAy dl!Jlg d<')i ngii doanh nhan trong nen kinh te th! truang d!nh huang XHCN

onu6c ta hi¢n nay va trong nhii'ng nam tm, vAn con rat nhieu van d~ can phai giai
quyet ca v~ ly lu~ va thl;tc ti~n.
Nhlim gop phan giai quyet van d~ d6, H<')i d6ng Ly lu~n Trung uang, B<')
Khoa hqc va Cong ngh¢, B<') Giao d':IC va Dao t(;lO da giao cho TruOng D(;li hqc

I

kinh te qu6c dAn chu trl

I

nhAn Vi¢t Nam giai do(;ln 2011-2020" thu<}c chuang trlnh nghien cliu Khoa hqc ly

d~ tai khoa hqc cap Nha nu6'c "XAy dl!llg d<')i ngu doanh

llu~n chfnh tr! cap Nha nu6'c, rna

.
I

I

I

~

s6 KX.04, do H<')i d6ng Ly

lu~n Trung uang chu

trl.
D~

tai c6 ffi':IC tieu chu yeu la:

M¢t Ia, lam ro ca

sa ly lu?n th\fc tiSn vS vi trf, vai tro, d?c diSm cua d()i ngu

I

doanh nhAn trong qua trlnh xAy dl!llg va phat tri~n n~n kinh te thi truemg djnh

I

huang XHCN.

6


H ai la, ph an tich, danh gia thvc

tr~ng

d9i ngu doanh nhan nu6c ta va chfnh

sach cua Dang, Nha nu6'c d6i v6i doanh nhan qua hon 20 nam d6i mm; lam ro
nhfrng y~u t6 chi ph6i, cac nhan t6 tac d¢ng den sv phat tri~n d9i ngu doanh nhan
nu6c ta trong thai ky d6i m6i.
Ba la, dS xu~t m\IC tieu, quan di~m, djnh huang va giai phap C(J ban phat
tri~n d9i ngu doanh nhan nu6c ta giai do~n 2011-2020.

Bon la, nang cao nh~ thuc v~ chu nghia xa h¢i, gop phftn tiep We d6i m6'i ly
lu~n v~

kinh te thi truemg d!nh hu6'ng XHCN aVi~t Nam.

D~

tai duqc trien khai tu cuoi nam 2007, da tien hanh di~u tra khao sat

m¢t so d!a phuong va da bu6'c dftu phan tfch, danh gia d¢i ngii doanh nhan

a

anu6'c

ta.
De tiep We xin y kien cua cac nha khoa h<;>c, cac nha quan ly, cac doanh
nhan v~ van d~ nay, hom nay, Truemg DH kinh te quoc dan phoi hqp v6'i truemg
DH kinh te TP. HCM t6 chuc h¢i thao khoa h<;>c v6'i chu de: "ThJ!c tr{lng va gidi

phap phat triln dtji ngii doanh nhan Vi~t Nam den ndm 2020".
Ban t6 chuc H¢i thao da nh~n duqc nhi~u bai viet cua cac nha khoa h<;>c va
cac doanh nhan v~ m¢t so van d~ nhu:
- Khai ni~m v~ doanh nhan.
- D~c trung cua doanh nhan nu6'c ta.

- v ai tro, vi the cua doanh nhan
- Giai phap xay d1.p1g d¢i ngii doanh nhan
Chung t6i da in toan van cac bai viet nay trong Ky yeu H¢i thao va da gtri
den cac v! d~i bieu. Trong khuon kh6 H¢i thao hom nay, chung toi kfnh mong cac
v! d~i bieu t~p trung trao d6i, thao lu~n va cho y kien v~ m¢t so n¢i dung chu yeu
sau day:
•

- Khai ni~m va tieu chf xac d!nh doanh nhan; can err de xac d!nh doanh nhan
nu6'c ta hi~n nay.
- ThiJc tr~ng phat trien va d~c diem cua d¢i ngii doanh nhan nu6'c ta.
- Ca h¢i va thach thuc phat trien d¢i ngii doanh nhan a nu6'c ta den nam
2020; yeu cftu doi v6'i doanh nhan trong phat trien kinh te th! truemg va h¢i nh~p
kinh te quoc te.

a

7


- Nhii'ng dto dm d6i vcri S\t phat tri~n d¢i ngfi doanh nhan nucrc ta hi~n nay va
nhfrng nam t6'i.
- Vai tro, v! the' cua doanh nhan trong qua trlnh diy ID:plh cong nghi~p h6a,
hi~n dt;ti h6a va xay dt!flg th~ che' kinh te' th! truemg d!nh hu6ng XHCN nuoc ta.
- D~ xuat chfnh sach va kie'n nghi v6'i Dang va Nha nuoc, cac hi¢p h¢i doanh
nghi¢p/hi~p h¢i nganh ngh~, cac t6 chuc chfnh tr!- xa h¢i .v.v. d~ xay dlfllg d¢i
ngu doanh nhan nuoc ta de'n nam 2020.

a

a

Chung toi rat mong nh~ duqc nhi~u y kie'n d6ng g6p h€t sue quf bau cua
cac vi dt;ti bi~u. Thay m~t Ban t6 chuc H¢i thao, chung toi xin chan thanh cam an
cac nha khoa h9c, cac doanh nhan da quan tam, viet bai va den tham dl;t h¢i thao.
Kfnh chuc sue khoe cac vi dt;ti bi~u.
Chuc H¢i thao thanh cong t6t dyp.
Xin chan thanh cam an.

8


VAI TRO, VJ THE CUA DOANH NHAN VA GIAI PHAP
PHAT TRIEN D(H NGU DOANH NHAN VI~T NAM

GIAI DO~N 2011-2020

PGS.TS. Hoang Viin Hoa
Truilng D(li hpc Kinh ti quae dan

1. Vai tro, vi the cua doanh nhan trong nen kinh te thi tnr011g djnh hu6ng xa
hc)i chu nghia oVi~t Nam
Vi¢c danh gia vai tro, v! the cua doanh nhan phai can cu vao di~u ki¢n Itch Slt
Cl;l

the rna trong d6 doanh nhAn t6n t~i va phat trien, can cu vao yeu cAu phat trien

cua n~n kinh te, vao d!a v! cua doanh nhAn trong ttrng thai ky nh~t d!nh.
- Trong thm ky phong kien

amrac ta, kinh te hang hoa cling da c6 buac phat

trien, nhi~u nganh ngh~ m6'i ra dai va xu~t hi¢n tAng 16'p thuang nhAn, thq thu
cong. Tuy nhien, d6 vAn la kinh te h~mg hoa giim dan, tl;l' c~p tl;l' tuc. N~n kinh te
tieu nong gan vm ca c~u lang xa cling vm chfnh sach "trqng nong, uc thuang" cua
nha nu6'c phong kien nen chua t~o ra nhfi'ng di~u ki¢n cAn thiet de hlnh thanh m(>t
tang lap doanh nhan theo dung nghia cua n6. M~c du trong nhfi'ng thai diem nhai
djnh, kinh te hang h6a phong kien c6 nhfi'ng net khm sac, nhung nhln chung, cac
ho~t

d(>ng kinh te phi nong nghi¢p con

r~t

rna nh~t. Thuang nhAn va chu cac cong

truang thu cong quy mo nho ra doi, nhung trong xii hqi V i¢t N am truye'n tht/ng
chua thl!c Sl! hinh thanh mqt tilng l6p doanh nhan thl!c Sl!.
- Trong thai ky Phap thu(>c, vm S\1' du

nh~p

cua m(>t phuang thuc san

xu~t

mai, m(>t mo hlnh t6 chuc san xu~t kinh doanh mm - mo hlnh doanh nghi¢p, ra
doi. Hai cu<)c khai thac thu<)c dja cua thl;l'c dAn Phap dien ra trong bon th~p ky dAu

i·
'

·I cua the ky ~ la ~,?oi tru~g. ~ho S\1' hlnh tl:tanh ~<)t :Ang lap doa~.h nh,~n. M<)t ~0
doanh

nh~n tieu

bteu xuat htyn, nhu Truong Van Ben,

B~ch That

Bum, Nguyen

. San Ha, Luang Van Can, Ngo Tu H~, Nguyen Van Vinh, Nguyen Hfru Thu, Tr!nh
I

Van Bo .v.v. Tuy nhien, trong

di~u

ki¢n cua m<)t

n~n

kinh te te thu(>c d!a, nua

phong kien, so luqng doanh nhAn chua nhi~u va chi t6n t~i trong m<)t thai gian
1

ngan.
9


- Trong thai ky nen kinh te v~n h~mh theo co che ke hO(;tCh hoa t~p trung, do
kinh te h~mg hoa kern phat trien, kinh te tU nhan la d6i tUnen khong c6 m¢t tilng 16p doanh nhan thl;l'c thl;J. Trong thai ky d6, chu doanh
nghi¢p tu nhan la d6i tuqng b! cai t(;to; m¢t b¢ ph~n giam d6c va ngtrai quan ly
doanh nghi¢p qu6c doanh hlnh thanh. Tuy nhien, hQ la nhiing can bq nha nu6c
duqc "b6 nhi¢m" Htm quan ly doanh nghi¢p. Vl v~y, h9 la nhfrng cong chuc 1 nha
nu6c va hanh d¢ng theo m¢nh l¢nh cua Nha nu6c.
- Trong thai ky d6i m6i, d¢i ngii doanh nhan nu6c ta hinh thanh va phat
trien, tra thanh lt!C luqng tat yeu, m¢t b¢ ph~n quan trQng trong co cau xa h¢i Vi¢t
Nam va la san phAm cua c6ng cu¢c d6i m6i do Dang ta khai xuang va lanh d(;to.
Xuat than ttr cac b¢ ph~n, tilng 16p, giai cap xa h¢i khac nhau, d¢i ngii doanh nhan
dang tra thanh m¢t tiing 16p xa h¢i v6i nhll'ng d~c trung rieng, dang ngay cang

thl;l'c St! tra thanh lt!c luqng xung kfch trong c6ng cu¢c chan hung kinh te dat nu6c.
Ttr khi thl;l'C hi¢n chu truang d6i m6i, khu VI!C kinh te tu nhan a nu6c ta ho(;tt
d¢ng du6i hinh thuc h¢ kinh doanh ca the va cac lo(;ti hinh doanh nghi¢p da phat
trien rat nhanh chong. St! h6i sinh va phat trien ffi(;tnh me cua khu Vt!C kinh te tu
nhan trong qua trlnh chuyen sang kinh te th! truang chfnh la nhan to quan tr9ng
nhat thuc dAy tang truang kinh te. Vai tro cua doanh nhan nu6c ta trong han 20
nam d6i m6i vua qua da duqc khfulg d!nh. Dang va Nha ntr6c ta ciing da c6 nhi~u
chfnh sach va bi¢n phap Cl;J the khuyen khfch phat trien d¢i ngii doanh nhan. Vai
tro cua doanh nghi¢p- doanh nhan ciing da duqc kh~ng d!nh v~ m~t phap ly, duqc
phap lu~t thtra nh~n, bu6c dAu duqc xa h9i t6n vinh. St! t6n t(;ti va phat trien cua
cac lo(;ti hinh doanh nghi¢p rna h(;tt nhan cua n6 la doanh nhan, dang la co

sa kinh

te de hinh thanh rn6 hinh kinh te th! truang d!nh huang XHCN. Tht!c te da cho

!"

thay rang, neu v6i rn¢t khu Vt!C kinh te tU nhan, rna nong cot la cac doanh nghi¢p
tu nhan kern phat trien thi kh6 c6 the xay dt!llg duqc rn¢t nen kinh te th! truang
d!nh huang XHCN phat trien rn(;tnh.

Vai tro, vf the' cua doanh "nhan trong

1.
I

n~n kinh te th! truang d!nh huang

XHCN a nu6c ta hi¢n nay tru6c het duqc quy d!nh bm nhfrng nhan to dan t¢c va

thai d(;ti.

1

Xem Vu Qu6c Tm1n "Doanh nhan Vi¢t Nam trong thai
qu6c gia, 2003, tmg17.
10

ky d6i m6'i",

Nha xm1t ban chfnh trj


- V e yeu to dan t¢c. Buoc vao the ky XXI,
1

ca. dat nuoc ta dang t~p trung thl;fc

hi¢n mvc tieu cao ca la "dan giau, nuac ffi(;lnh, xa h¢i cong biing, dan chu, van
minh", trong d6, day m(;lnh cong nghi¢p h6a, hi¢n d£;ti h6a la nhi¢m vv trung tam.

Tu m¢t nen kinh te ngheo nan, l(;\C h~u l£;ti bi chien tranh tan pha n~ng ne, phat
. tri~n kinh te dang trO van deCOy nghia song COn CUa Ca dan t¢c, quyet d!nh Sl;f t6n
I

vong cua che d¢. Ll;fc lUQ'Ilg di diu, xung kich, va la d¢i quan chu ll;fc tren m~t tr~n
, kinh te nay chinh la tAng 16p doanh nhan. Nhu Chu tich H6 Chf Minh da kh~ng

I

1

dinh r5 trong thu glri gioi cong thuong each day hem 60 nam, khi nuoc nha moi
danh duqc d¢c l~p "Gim cong thuong phai ho£;tt d¢ng de xay dl!llg nen kinh te tai

I

chinh vfrng vang va thinh VUQ'Ilg"' "nen kinh te quoc dan thinh VUQ'Ilg nghia la Sl;f
kinh doanh cua cac nha cong thuong thinh VUQ'Ilg".

I

- v e nhan to thbi d£;ti. Trong thai d£;ti ngay nay, 6 hau het cac quoc gia, vilng
lanh th6 va trong dbi song nhan lo(;li, tang lap doanh nhan duqc d~t vao vi tri trung

I

tam cua xa hkern phat trien se bi lo£;ti ra khoi dbi song kinh te quoc te.

1

Vi the cua m¢t quoc gia

dan t¢c tren truang quoc te, truoc het phv thu¢c vao vi the kinh te cua qu6c gia d6.
Doanh nhan chinh la tang lap tien phong nang cao vi the cua dan t¢c trong h¢i

I

nh~p kinh te qu6c te.

Trong b6i canh d6, vai tro
I

vi the cua d¢i ngu doanh nhan nuoc ta hi¢n nay va

trong nhfrng nam toi the hi¢n tren m¢t s6 n¢i dung chu yeu sau day.
Mt)t ld, doanh nhan Ia life luqng ehu ylu t(}o hJp va phat triln mt}t m6 hinh

/ td ehue kinh doanh m6'i, dfli bilu eho life luqng sdn xudt m6'i, dap zing yeu edu
phat triln eua ne'n kinh te' thj trUO'ng hi¢n dfli.
Lich su da chling minh rang trong giai do£;tn phat trien ban dau cua chu nghia
tu ban, mo hlnh t6 chuc san xuat kinh doanh theo hlnh thuc doanh nghi¢p la d£;ti
bieu cho ll;fc lUQ'Ilg san xuat m6'i dang len, la nhan to quyet dinh Sl;l' th~ng lqi toan
di¢n va tri¢t de cua phucmg thuc san xuat tu ban hi¢n d(;li doi voi chu nghia phong

l
I

I

kien. Nhu v~y' qua trlnh hinh thanh, phat tri~n cua nen kinh te thi truemg cung la
nguyen nhan dAn den Sl;l' ra dai Va phat tri~n cua mo hinh t6 chuc doanh nghi¢p.

I

Tren phucmg di¢n d6, c6 the coi m6 hinh doanh nghi¢p ehinh Ia d(}i bilu eho nerz

!

kinh te' thi truO'ng n6i ehung.
I

I

I

11


Den luqt rnlnh, rno hlnh doanh nghi¢p h;ti Ht lt)'c luqng kinh te chu yeu quyet
: dtnh St)' tang trubng, phat tri~n kinh te. Co che thi truemg rna chu th~ chu yeu cua
I

n6 la doanh nghi¢p da

t~o ra cuqc each rn~ng cong nghi¢p tru6c day va cuqc each

rn~nh khoa h9c - cong ngh¢ ngay nay d~ thuc day lt)'c luqng slm xuat nhan lo~i d~t
I

t6'i giai do~n phat tri~n hi¢n d~i va tiep we phat tri~n cao han nfra. T6 chuc kinh
doanh theo mo hlnh doanh nghi¢p chfnh la dqng lt)'c thuc day n~n kinh te tang toe.
Xay dt)'ng kinh te thi truemg dtnh huang XHCN tu mqt n~n kinh te kern phat

I

tri~n nhu nu6c ta thl vi¢c str d1;1ng mo hlnh t6 chile doanh nghi¢p tu nhan la din

thiet va la tat yeu khach quan, c6 tfnh quy lu~t. Han nfra, doanh nghi¢p tu nhan la

san pham cua cong cuqc d6i m6i do Dang cqng san Vi¢t Narn khai xuang va lanh
d~o.

Chfnh vl. v~y. trong n~n kinh te thi truemg d!nh huang XHCN, doanh nghi¢p

tu nhan du la

sa hihl tu nhan, nhung khong rnang tfnh chat tu ban chu nghia nhu

. du6i xa hqi tu ban va khong nen coi d6 la kinh te "tu bantu nhan" nhu each hi~u
I

truy~n thong b6c lqt gia tq th~ng du. Vl v~y, khong nen quan ni¢m b6c lqt Ia ket
qua tat yeu cua cac doanh nghi¢p tu nhan hi¢n nay a nu6c ta. St! b6c lqt hay

khong la tuy thuqc vao kha nang quan ly, th~ che chfnh tri va cac chfnh sach cua
Nha nu6c.
T6 chile kinh doanh theo mo hinh doanh nghi¢p tu nhan

a nuoc

ta la m(>t

bUOC tien CUa kinh te ca th~, th~ hi¢n St)' phat tri~n CaO han CUa lt)'C luqng san xuat,
cua phan cong lao d(>ng xa hqi va trlnh d¢ t6 chile qulm ly kinh doanh. Day cling
I

la mo hinh ph6 bien tren the gioi hi¢n nay. Chfnh doanh nhan

Ia

nhan to' quan

·~ tn)ng nhat, quyet djnh Slf t6n tq_i va phat triln cua mo hinh doanh nghi¢p.

Hai

Ia,

doanh nhan nuflc ta

Ia

llfc luf!ng quyet djnh chu ye'u gidi ph6ng llfc

~~lUf!ng sdn xuat, thuc ddy nhanh slf nghi¢p cong nghi¢p hoa, hi¢n dq_i hoa, dap itng

. yeu cdu xa hqi va tc;zo ra chu6i gia trj m6i cho xa hqi.
St)' hinh thanh va phat tri~n d(>i ngu doanh nhan m6i

'I

a nu6c

ta khong phai

di~n ra rn(>t each tlJ phat nhu trong thai ky tfch luy ban dftu cua chu nghia tu ban.

.
I

St! xuat hi¢n cac chu doanh nghi¢p dan doanh - mo hlnh san xuat kinh doanh m6i
1

anu6c ta, khong phai la rn(>t tftng l6p hay giai cap doi khang trong xa hqi rna la
b¢

I

ph~n

hqp thanh trong CO' cau xa h(>i rn6i

a nu6c ta. Doanh nhan la lt)'c luqng di

dftu trong vi¢c giai quyet vi¢c lam, huy d('>ng cac ngu6n lt)'c xa h¢i, t~o ra nhi~u
cua cai cho xa hqi, g6p phftn xay dt)'ng moi truang c~nh tranh. D¢i ngu doanh

12


a

nhi'm mai mrac ta ra dai va phat trien cung vai SJ! hlnh thanh the che kinh te thi
tnremg d!nh huang XHCN. Trong the che do, du6i sg lanh d(;lo cua Dang, hq mang

,

trong mlnh mluqng san xuat, thuc day nhanh tien trlnh cong nghi¢p hoa, hi¢n d(;li hoa va h

nh~p kinh te quoc te.
Bat ky mrnhang t(;lp hoa, hay la t~p doan ban le 16n nhat the gi6i d~u nham giai quyet van d~
mua s£im cua xa hph(;lrn vi: xa hcon xa hNgh~

ca the gio'i.

kinh doanh, xua nay vftn thuemg duqc coi Ht ngh~ "kiern ti~n", nhung

thJ!C chat, trong Xa hChing h(;ln, giao vien kiem ti~n bang ngh~ giang d(;ly, bac sy kiern ti~n bang chua
b¢nh. Doanh nhan hanh ngh~ kinh doanh, cling "kiern ti~n" bang each thanh l~p
va quan ly doanh nghi¢p va thong qua doanh nghi¢p de giai quyet van d~ cua n~n
kinh te va dap ll'ng nhu cau xa h¢i. Di~u khac bi¢t cua ngh~ kinh doanh la

a ch6,

doanh nhan khong hanh d()ng rn()t each don Ie rna t~p hqp nhieu thanh vien cua
doanh nghi¢p d~ t(;lo ra rn()t chu6i gia tr! 16n honcho xa h()i. Do chfnh la ly do rna
rna doanh nhan kiern duqc nhi~u ti~n hon va do do cling c6 dong gop 16n hon cho
xa h()i. Nghien cau cac huy~n tho(;li doanh nhan the gi6i, cling nhu cac doanh
nhan n6i tieng trong l!ch su c~n d<;li

a nuac ta (Luong Van Can, B(;lch Thai Buai,

Nguyen Son Ha, Trjnh Van Bo .v.v.) va nhieu doanh nhan tieu bi~u thai ky d6i

rnai dachang rninh rang, hq cung CO mqt (l( tuifng chu d(}O.' vi /qi fch cua dan lQC,

. Vi CQng do'ng VG Xii hqi. Thong qua doanh nghi¢p CUa rnlnh, doanh nhan t(;!O ra
phuong ti¢n, each thuc de trJ!C tiep giai quyet nhfrng van d~ Xa h¢i va thUc day xa
h()i tien len. Thgc tien cua hon 20 narn d6i rn6i vUa qua cling cho thay' rn()t s6
doanh nhan duqc xa h()i ton vinh, khong phai vl hq co bao nhieu tien rna vl nhfrng
dong gop to 16n cua hq d6i v6i xa h()i.
Sg dong gop to Ian cua khu VJ!C kinh te tu nhan n6i chung, cac doanh nghi¢p
noi rieng trong thoi gian qua da cho thay vai tro to 16n cua doanh nghi¢p, doanh
nhan trong vi¢c giai phong llJc luqng san xuat, day rn(;lnh CNH, HDH va h()i nh~p
kinh te qu6c tea nu6c ta.
13


I

Ba liz, doanh nhdn Vi¢t Nam Ia ml)t trong nhiing life !U:Q'ng tien phong bdo

I

ddm tinh dlnh huang xa hqi chti nghfa cua ne'n kinh te' thi tru:img d nu:6'c ta hi¢n
lnay va cd trong th&i

J..y quad¢ ldu dai.

a

Doanh nghi~p - doanh nhan mr6c ta ra dO'i trong di~u ki~n m6i. H9 von la
lnhfrng ngum xuat than tu can b¢ nha nu6c, quan d<)i, cong nhan, nong dan va Hing
I

116p trf thuc m6i, sinh ra va truang thanh trong che' d¢ mm, nhi~u nguO'i trong so h9
la doan vien, dang vien Dang CSVN. Mo hinh doanh nghi~p tu nhan do h9 Hinh
I d<;to va quan ly du a quy mo va trlnh d¢ nao, tlJ n6 khong ham chua tfnh giai cap
hay ban chat cua che' d¢ tu ban. Tfnh chat giai d(p cua doanh nhan tru6c he't phl;l

I

thu<)c vao ban chat cua xa h¢i rna trong d6 doanh nhan hinh thanh va phat tri~n.
Doanh nhan

a nu6c

ta hi~n nay chinh lab¢ ph{ln uu tu trong cdc tang lap,

giai cd'p xii h¢i m6i, h9 la 16p nguO'i c6 nang ll;!c quan ly, dam chiu rui ro, vuan len

lam

gi~m

chfnh dang cho bim than minh, cho gia dinh, dong h9, cho c<)ng d6ng va

xa h¢i. Han nii'a, trong xa h¢i ta, noi Dang CSVN lanh d<;to toan

di~n,

m<)t Nha

nu6c cua dan, do dan va vi dan thi doanh nghi¢p, du dl;!a tren so hii'u tu nhan,

nhung khong th~ mang ban chat tu ban nhu du6i xa h¢i tu ban. Vi v~y, d¢i ngil
doanh nhan nu6c ta ngay tu khi m6i ra dm tu nhfrng nam dau d6i m6i, da mang
trong minh bdn chat xa h¢i chu nghfa, di tien phong trong vi¢c thtfc hi¢n mtfc tieu
cao cd Ia xdy dtfng ddt nu:oc dan giau, nu:6'c mf;mh, xa h¢i cong b&ng, dan chu, win
min h.

I

I

Han nii'a, do hinh thanh tu nhfrng b¢ ph~n tien tie'n trong che' d¢ m6i, doanh
nhan nu6c ta ch!u Sl! tac d<)ng sau s~c bm h¢ tu tuang cua Dang c~m quy~n va la
m<)t trong nhii'ng t~ng 16p m6i di d~u trong sl;! nghi~p d6i m6i.
Btfn ltl, doanh nhdn mtoc ta Ia life lttqng t(}o ra dqng life thuc ddy tang

I

,

I

I

trttdng kinh te' nttoc ta trong suot th&i kY qua dq ldu dai.

a

Tu m<)t n~n kinh te' ch~m phat tri~n. qua d¢ len chu nghia xa h¢i nu6c ta la
m<)t qua trinh rat ,lau dai. Trong mo hinh t6ng quat v~ kinh te' th! truO'ng d!nh
huang xa h¢i chu nghia a nU6G ta, cac lo<;ti hinh kinh te', k~ ca c~c doanh nghi~p tu

nhan, d~u lab¢ ph~n cau thanh cua n~n kinh te' d6. N~n kinh te' th! truO'ng

o nu6c

Se khong t6n t<;ti trong thl;!c ti~n va khong th~ phat tri~n ne'u khong CO khu

Vl!C
kinh te tu nhan noi chung va mo hinh t6 chuc kinh doanh ki~u doanh nghi¢p noi
rieng. Doanh nhan chfnh h~t nhan cua mo hinh doanh nghi~p. V ai tro cua doanh
ta

14


nghi~p

- doanh nhan trong vi~c thuc dAy tang truCm.g kinh te, thu hut lao d¢ng,

huy d¢ng va Slr dl)ng CO

hi~u

qua ngu6n ll;!c Xa hQi, t<;tO moi tfUOng C<;tnh tranh

V.V.,

a

da chll'ng minh ro vt trf quan tr9ng cua n6 trong thai ky d6i m6i nu6c ta.
Thl;!c ti~n ph6 bien tren the gi6i cling nhu nu6c ta trong nhil'ng nam gan day

cho thay, doanh nghi~p - doanh nhan la d¢ng ll;!c phat trien kinh te - xa h¢i va c6

a

hi~u

qua cao. Doanh

, nhil'ng tfnh tmin

hi~u

nghi~p

v6i

cCJ

che nang d¢ng, c6 tfnh linh ho<;tt cao dl;!a tren

qua, phan rrng nhanh

nh~y

tru6c nhil'ng quy

lu~t v~n

d¢ng va

thay d6i cua thi truemg. Trong dieu ki~n h¢i nh~p kinh te toan di~n va sau site,
nen kinh te thi truemg dinh huang xa h¢i chu nghia a nu6c ta khong the phat trien
nhanh, 6n dinh neu khong c6 cac doanh nghi~p va doanh nhan.
Ndm liz, doanh nhan mt&c ta Ia mr)t trong nhfing life htqng quyet djnh thuc

ddy Sf! hinh thanh va hoan thi¢n thl che'kinh te'thf tntO'ng dfnh huang XHCN.

Hoan thi~n th~ che kinh te thi truemg dinh huang xa h¢i chu nghia Ut m¢t
trong nhil'ng ml)C tieu quan tr9ng
th~ che kinh te thi truemg

anu6c ta trong nhfrng nam t6i. Vi¢c hoan thi¢n

a nu6c ta chfnh la lam cho nen kinh te thi truemg v~n

hanh m¢t each thong suot theo nhfing quy lu~t ph6 bien cua nen kinh te thi truemg
hi¢n d<;ti. Th~ che do dU
acac nQi dung Cl) th~ nhU:

th~ che ve sa hfru;

th~ che phan b6 cac ngu6n llJc va phan phoi; th~ che ve khung kh6 phap lu~t; th~

che phat tri~n cac lo<;ti thi truemg; th~ che tham gia cua cac chu th~ th! tnremg; th~
cheho<;tt d¢ng cua cac doanh nghi¢p v.v.
Cac chu th~ tham gia nen kinh te thi truemg

a nu6c ta la m¢t trong nhfing b¢

ph~n cau thanh quan tr9ng cua th~ che kinh te thi truemg d!nh huang xa h¢i chu

nghia. Cac chu the thi truemg bao g6m: nha nu6c, doanh nghi¢p va cac t6 chuc xa
h¢i, doan th~, cac h¢i hay con g9i la cac t6 chuc "xa h¢i dan sl;!". Trong moi quan
h¢ giua cac chu th~ d6, quan h¢ nha nu6c - doanh nghi¢p Ut cot loi. Trong th~ che
kinh te thi truemg hi¢n d<;ti, doanh nghi¢p la chu the chfnh, la trung tam cua ben
tham gia thi truemg, ho<;tt d¢ng theo

cCJ

che c<;tnh tranh. Vl v~y, khong c6 doanh

nghi¢p - doanh nhan thi khong c6 th~ che kinh te thi tnremg.

.

Sl;! phat tri~n cua cac doanh nghi¢p tu nhan nu6c ta trong nhfrng nam d6i m6i
vira qua chfnh Ia nhan to quyet dinh thuc dAy da d<;tng h6a cac Io<;ti hinh sa hfru,
cac hinh thUc t6 chUc san XUat kinh doanh, t<;tO moi tru(mg C<;tnh tranh gifi'a cac b¢
. ph~n, cac chu th~, cac thanh phan kinh te. Tren
t~p

CCJ

sa d6, mo hlnh ke ho<;tch h6a

trung, quan lieu bao cap v6i hai thanh phan kinh te chu yeu tling bu6c
15

bi

h<;lll


che va x6a bo; mo hlnh kinh te thi tnrang ttrng bu6c duqc xac

l~p.

Trong qua trlnh

d6, cac lo<;ti hinh th! truemg nhu thi truemg hang h6a va dich Vl!, th! truemg lao
d(>ng, thi trUemg bat d(>ng san, thi truemg tai chfnh, thj truemg khoa h9c va cong
ngh¢ cling ttrng bu6c duqc hlnh thanh va phat tri~n. Cac quy lu~t thi truemg ttrng
bu6c duqc phat huy tac dvng. Lvc luqng chu Ivc t<;to nen moi truemg kinh doanh
va mo hlnh kinh te th! truemg chfnh la d<)i ngu doanh nhan.

Sau ta, doanh nhdn Ia dqi qudn chi't life thuc ddy tien trinh hqi nhtjp kinh te'

quoc te:
Htrong xay d\l'fig va phat tri~n n6n kinh te la ti6n d6 cho dat nu6c chu d¢ng h<)i nh~p
vao h¢ thong kinh te quoc te. Trong tien trlnh h<)i nh~p cua bat ky m¢t n6n kinh te
nao, doanh nhan la nhfrng chien sy tien phong, la cilu noi n6n kinh te trong nu6c
VOi kinh te the gioi. Chfnh doanh nhan la ngUai t<;tO nen thuang hi¢u Va uy tfn CUa
m<)t dat nu6c trong boi dmh toan cilu h6a.
2. Quan di~m phat tri~n d(}i ngii doanh nhan 0' nmrc ta trong nhfrng nam t6'i.
Mpt 10:, cdn c6 nhc:in thuc dung ci'ta toan xii hqi vJ vai tro, vt thd cua doanh
nhan trong nJn kinh td tht truirng dtnh huang xii h(Ji chu nghza

anuac ta.

Trong qua trinh d6i moi han 20 nam qua, Dang, Nha nuoc ciing nhu toan
xa h<)i da timg buoc nhin nh~n ro han vs vai tro cua kinh ts tu nhan va d<)i ngu
doanh nhan. Vi v~y, kinh tS tu nhan tli' ch6

bi coila doi tuqng dti

t~o, h~n che va

x6a bo, da duqc khuySn khich phat triSn m:;mh me. Chu truang phat tri~n khong
h~ che kinh te tu nhan, chinh sach khuySn khich lam giau da di vao cu<)c s6ng,

doanh nhan duqc coi la l\fc luqng quan tn,mg trong xa h<)i. Chu truang khuySn
khich, t:;to diSu ki~n phat triSn d<)i ngu doanh nhan da duqc kh~ng dinh trong cac
van ban, chinh sach cua Dang va Nha nu&c. M<)t b<) ph~n doanh nhan da duqc ton
vinh du&i nhfrng hinh thuc khac nhau. D~c bi¢t la, tli' nam 2004, hang nam

a nu6c

ta da lay ngay 13/10 lam "Ngay doanh nhan Vi¢t Nam". Day Ia st! ki¢n quan
tr9ng ghi nh~n vai tro, vi the cua d<)i ngu doanh nhan Vi¢t Nam.

16


Tuy nhien, trong diSu ki~n ngay nay, chung toi cho r~ng, c~n phai c6 sv
th6ng nh~t cao han, d~y du va ro rang han trong quan di~m, duemg loi va trong
tling chfnh sach cua Dang, Nha nu6'c cling nhu trong

nh~n

thuc va

y thti'c xa h<)i

vS vi thS, vai tro cua doanh nhan trong cong cu<;>c d6i mm, trong sl;l' nghi~p dfry
m<;1nh cong nghi~p h6a, hi~n d<;1i h6a d~t nu6'c. Cfu c6 St! kh:ing d!nh dti't khmit, r6
rang ve vai tro cua kinh te' tu nhan, cua doanh nghi~p va doanh nhtm trong nen
kinh te th! truang d!nh huang XHCN

a nu6'c ta. Khong c6 doanh nghi~p, doanh

nhan thi se khong c6 nen kinh te th! truemg djnh huang XHCN va doanh nhan
chfnh la lt!c luqng xung kfch thl;l'c

hi~n

m\lc tieu "dan giau nu6'c m<;1nh, xa h¢i

cong b~ng, dan chu, van minh".
Dang ta da co nghi quySt va chinh sach Cl,l th~ d6i v6i cac giai c~p, t~ng lap
xa h<)i nhu xay d\ffig giai c~p cong nhan, nong dan, tri thuc. Tuy nhien, cho dSn
nay chung ta v~n chua co chinh sach th?t d~y du, m<)t quySt Him chinh tri cao tu
trong Dang de'n toan xa h¢i vS xay dt!ng va phat tri~n d<)i ngu doanh nhan. Do
v?y, trong xa h{)i, trong nh?n thuc ciing nhu hanh d{)ng q1 th~, d{)i ngii doanh
nhan v~n chua duqc ton tn;mg, ton vinh dung nhu vai tro, vi tri cua hQ. Vi v?y,
chung toi cho rAng, cAn co chiSn luqc va chuang trinh hanh d<)ng Cl,l th~ d~ xay
d\ffig d<)i ngu doanh nhan. Tren co

sa do,

tuyen truySn sau r<)ng, t~o SlJ d6ng

thu?n cao cua toan xa h<)i, dSn tirng nguai dan, trong ca h~ th6ng chinh tri vS vai
tro cua doanh nhan va thvc S\f khuySn khich, ton trQng va ton vinh doanh nhan.
01n nhanh chong bien cac quan diem, chu truong cua Dang ve doanh nhan
thanh chfnh sach va hanh d¢ng Cl;l th~; thay d6i can ban each nhin, thai d¢ cua xa
h¢i d6i vm doanh nhan; tri~t de x6a bo m<;>i d!nh kien ve kinh te tu nhan, x6a bo
m<;>i rao elm de phat trien doanh nghi~p, doanh nhan; xay dt!ng h~ thong chfnh
quyen ph\}C V\1 VI lqi fch CUa doanh nghi~p, khuyen khfch phat trien m¢t xa h¢i
kinh doanh. ·
Day se la d<)ng Ivc quan trQng d~ xay d\ffig d{)i ngii doanh nhan, khoi d?y
tiSm nang va ngu6n h.rc phat tri~n kinh ts- xa h<)i.

17


Hai Iii, xay d\ffig va phat triSn d9i ngu doanh nhan nu&c ta hi~n nay va
trong nhfrng nam t&i c~n chu y kdt h9P vim phat tridn vJ s6 lut;mg vua nang cao
chdt lut;mg, hinh thimh d(ji ngu doanh nhan chuyen nghi¢p trong kinh doanh, hc}i
nhgp quJc

d.

Trong nhfrng nam qua, cling v&i sv bung n6 cua khu

Vl,l'C

kinh t~ tu nhan,

a

nu&c ta da bu&c dilu hlnh thanh m9t d9i ngfi doanh nhan kha dong dao vS s6
lugng. f)~n nay, v&i khmlng tren 300.000 doanh nghi~p va 3,7 tri~u hdoanh ca thS dang ho~t d9ng, dfit nu&c ta da xufit hi~n d9i ngu doanh nhan m&i,
vm s6lugng ngay cang tang. Tuy nhien, lvc lugng doanh nhan m&i

anuac ta m&i

xufit hi~n trong m9t thai gian rfit ng~n so v&i l!ch si'r hang tram nam phat tri~n
kinh te thi truemg

a nhisu nu&c khac, vi v~y thiSu ca vs s6 lugng va non y~u vs

chfit luqng, thiSu tinh chuyen nghi~p. Nhfing thach thuc to l&n cua nSn kinh t~

hi~n nay va yeu c~u phat triSn kinh ts trong nhfing nam tai da cho thfiy ro t~m
quan trQng cua chfit lugng va tinh chuyen nghi~p cao cua d9i ngu doanh nhan.
Chfit lugng cua d9i ngfi doanh nhan la nhan t6 quy~t djnh d~n sv phat triSn cua
doanh nghi~p va do d6 gop ph~n quan trQng d6i v&i sv thanh cong cua cong
nghi~p hoa, hi~n d~i hoa va h9i nh~p kinh ts qu6c ts.

Vi v~y, di doi v&i mvc tieu dSn nam 2010, ca nu&c c6 500.000 doanh
nghi~p va tiSp tvc phat triSn nhanh vs s6 lugng trong nhfing nam tiSp theo, c~n

d?c bi~t chu trQng dSn chilt lu(J'ng cua ilpi ngii doanh nhlin. f)6 la d9i ngfi doanh
nhan c6 d~y du ph~m chfit cua doanh nhan hi~n d~i, d6ng thai phat huy duqc tinh
th~n dan tQc, thvc hi~n t6t duang lfJi, chinh sach cua Dang, Nha nu&c, c6 van hoa

kinh doanh, c6 trach nhi~m xa h9i, cham lo dSn dai s6ng va diSu ki~n lam vi~c

cua nguai lao d9ng, bao v~ moi truang va phat triSn bSn vfing.
· Ngoai nhftng ph~m chfit c~n c6 cua doanh nhan trong nSn kinh t~ thi truang
hi~n d~i nhu nang lvc lanh d?o va quan ly, nh~y cam va quySt doan trong kinh

doanh, bi~t n~m b~t thai ca va phat triSn thai ca dS t~o ra lqi nhu~n; sang t?o, ua
m?o hiSm, dam chfip nh~n rui ro, v.v .. , doanh nhan ngay nay phai d6ng thai la

18


nguai tri thuc rnai, trinh d9 cao, hiSu ro ths chs kinh ts thi truang, narn bat duqc
quy lu~t v~n d9ng cua thi truang, hi~u ro thi truang thS giai, lu~t phap qu6c ts.
Ba

Ia, xay dtpZg va phdt tridn at}i ngii doanh nhan phai GU(JC gcin !idn vai

kh6ng ngimg hoan thi?n thi chi kinh
Nhu da neu

ti thi truirng ajnh huang xa h9i chu nghia.

a tren, d9i ngii doanh nhan a nuac ta hl san ph~rn cua c6ng

CUQC dBi rnai do Dang ta khai xuang va lanh dl;lO. Sinh ra va truang thanh trong
n~n kinh tS thi truang dinh huang xa h9i chu nghia, S\f phat triSn cua d9i ngu

doanh nhan tuy thu9c vao rnoi truang thS chS rna h9 sinh ra va tim t?i va d6ng
thai, chinh d9i ngii doanh nhan la rn9t trong nhfmg ysu t6 quyst dinh nh~t d6i vai
vi~c hoan thi~n thS chS kinh tS thi truang.

Nghi quySt Trung uong VI (khoa X) vS "TiSp tvc hoan thi~n thS chS kinh tS
thi truang dinh huang xa h9i chu nghia" da xac djnh rnvc tieu tiSp tvc hoan thi~n
thS chs kinh ts thi truang dinh huang xa h9i chu nghia phu hqp vai nhfrng nguyen
t~c ca ban cua kinh tS thi truang nh~rn thuc d~y nSn kinh tS phat triSn nhanh, hi~u

qua, bSn vfmg, h9i nh~p kinh te qu6c tS thanh c6ng. ThS chS kinh tS thi truang
dinh huang xa h9i chu nghia chinh la rn6i truang, la diSu ki~n dS doanh nhan t6n
t?i va phat triSn. D6ng thai, la rn9t chu thS quan trQng cua thS chS kinh tS thi
truang, S\f phat triSn cua doanh nghi~p, doanh nhan se gop ph~n thuc d~y vi~c
hoan thi~n thS chS kinh tS do.

BJn lil, xay d~g va phdt tridn d9i ngii doanh nhan gcin !idn vai xay d~g
van hod doanh nhan Vi?t Nam, bao t6n va phdt huy gid trj van hod dim tt}c, a6ng
thOi h9i nh(jp van hod doanh nhan thi giai.
I

I
1

I

van hoa doanh nhan duqc coi ~~ tofm b¢ cac nhan t6 van hoa rna doanh
nhan chhqp nhfrng gia tri can blm nhat, nhiing khu6n rnfiu van h6a xac l~p nen nhan each
cua con nguOi doanh nhan. Van h6a doanh nhan th~ hi¢n 6 b6n tr1;1 c¢t chfnh: T6
chat, nang l1fc, phong each va d<;to due cua doanh nhan.

19

Theo m¢t ke't qua dieu tra ve van h6a doanh nhan aHa N¢i, c6 t6i 65% nha
Hinh d(;lo doanh nghi¢p cho dng, van h6a doanh nhan bao g6m 14 ye'u t6, d6 la:
Say me kinh doanh; huang t6i Sl! thanh dC;tt; c6 dau 6c kinh doanh; san sang chap
nh~n rui ro; tam nhin chie'n luqc; kha nang thfch Ung vffi Sl;l' thay d6i moi truemg

kinh doanh; tdnh dh(>i; sang tC;tO, linh hoC;tt; tfnh dQC

l~p,

quye't doan; t\! tin; nhC;ty cam kinh te', chfnh

tr!, xa h¢i.
Xay dl!llg van h6a doanh nhan la m¢t trong nhftng n¢i dung c6t 16i cua xay
dl!llg d¢i ngii doanh nhan chuyen nghi¢p, c6 chat luqng cao. D6 la xay dl!llg
ngu6n nhan ll;lc chat luqng cao, c6 day du t6 chat cua con nguai Vi¢t N am hi¢n
d(;li, c6 y chf kinh doanh, c6 kha nang thfch Un.g cao, d¢c

l~p,

sang t(;lo, quye't doan

vi lqi fch cua ban than, c¢ng d6ng va xa h¢i; c6 trlnh d¢ chuyen mon, nang Ivc
quan ly' dieu hanh doanh nghi¢p; c6 phong each lanh d£;10, t~p hqp duqc trf tu¢ cua
t~p the doanh nghi¢p, c6 tinh than hqp tac; c6 d~o due t6t, quan tam de'n dm s6ng
v~t chat, tinh than cua ngum lao d¢ng, phat trien vllqi fch cua c¢ng d6ng va toan

xa h<;>i.
Niim

Ia, tang cuang vai tro cua nha nuac, xa h(Ji a6i vai vi¢c xdy dt;mg d(Ji

ngi1 doanh nhdn.

De thl;l'c hi¢n m\lc tieu "xay dl!llg d¢i ngii doanh nhan Vi¢t Nam trung
thanh v6i Sl;l' nghi¢p xay dl!llg va bao v¢ t6 qu6c, CO nang ll;l'C Va d£;10 due kinh
doanh, cham lo de'n quyen va lqi fch hqp phap, chfnh dang cua nguai lao d¢ng, c6
kha nang h¢i nh~p va C(;lnh tranh thang lqi trong hvai tro

d~c

bi¢t quan tn;mg.

v ai tro cua Nha nu6c the hi¢n tru6c he't Ia tC;tO l~p the che' kinh te' th! truemg
hoan chinh, d6ng b¢, t~o moi truang de khoi d~y va phat huy mQi tiem ·nang,
ngu6n ll;l'c xa h¢i; t(;lo san chai th~t sv blnh dAng cho cac doanh nghi¢p

a mQi

thanh phfin kinh te', XOa bo mQi rao can d6i VOi khu Vl!C kinh te' tU nhan; th~t S\! ton

2

y kien cua Ban Bf thu ve cong tac cua Phong Thuong m<_li va Cong nghi~p Vi~t Nam. Bao Dien

dan doanh nghi~p, 12/9/2008.
20

trong va ton vinh doanh nhan; cham lo dao t:;to, b6i du6ng dthl)'C hi~n cac chfnh sach va bi~n phap Cl) th~ h8 tr\)' doanh nhan.

3. Giai phap phat tri~n d(>i ngfi doanh nhan onu6'c ta trong nhfi'ng nam t6'i
Xay dl)llg dnghi~p hoa, hi~n d:;ti hoa la nhi~m vv to 16n, doi hoi c6 nhi~u giai phap d6ng b¢.
3.1. Can c6 Sl! dting thut;ln cao hO'n nfta cua toan xii htji, cd trong nht;ln
thitc ciing nhll trong hanh dtjng thl!C tien ve' vai triJ, Vj the' cua doanh nhdn
trong nen kinh te' th! truirng djnh huilng XHCN it nuuc ta
Chung toi cho rang, tru6'c het v~ nh~n thuc, ccin chu y giai quyet hai nca ban sau:
- Mqt la, ccin c6 nh~n thuc dung, ro rang, dllt khoat v~ vai tro cua doanh nhan
trong kinh te thj truemg djnh hu6ng XHCN

a nu6'c ta va van d~ b6c l<;>t trong cac

doanh nghi~p dan doanh.
Th~ che kinh te th! truemg d!nh hu6ng xa h
a nu6'c ta da tUng

bu6'c hlnh thanh cung v6'i tien trlnh d6i m6'i, g~n li~n v6'i qua trlnh chuy~n d6i ti:r
n~n

kinh te ke ho:;tch hoa t~p trung, bao cap sang kinh te thi truemg. Ngh! quyet

H
thi~n

th~ che kinh te th! truemg d!nh hu6ng XHCN phu hqp vm nhfrng nguyen t~c ca

ban cua kinh te thi truemg nham thuc dAy n~n kinh te phat tri~n nhanh, hi¢u qua,
b~n vfrng, h
Vi~c tiep tl)c hoan thi~n th~ che kinh te th! truemg

anu6'c ta chinh la nham

lam cho n~n kinh te th! truemg v~n hanh mph6 bien cua n~n kinh te thi truemg hi~n d~i va phu hqp v6'i di~u ki~n Vi~t Nam.
Vi v~y, th~ che kinh te thi truemg d!nh hu6ng xa h(>i chu nghla anu6'c ta vi:ra mang
•,

tfnh ph6 bien v6'i nhfrng d~c trung chung cua kinh te th! truemg hi~n d:;ti, d6ng thai
CO nhfrng net rieng thich Ung Vffi di~u ki~n Cl) th~ cua n~n kinh te chuy~n d6i.
Ccin nhan m:;tnh rang, th~ che kinh te th! truemg d!nh hu6ng xa h
a nu6'c ta khong phdi Ia hi¢n tuqng rieng bi¢t so v6'i th~ che kinh te thi truemg hi~n
d:;ti n6i chung. Kinh te thi truemg va th~ che kinh te thi truemg rna chung ta dang
hu6ng tm phai h(>i tl) dciy du nhfrng yeu t6 ph6 qmit cua n~n kinh te thi truemg
hi~n

d:;ti, v~n d(>ng theo quy lu~t cua kinh te th! truemg.

21


I

Ngay nay, kinh te thi truang da duqc coila thanh tl!U cua van minh nhan lo~i,
la each thli'c, phuang ti¢n duqc slr d1;1ng d~ thuc dfty Uing truemg kinh te, h<)i nh~p

v6i kinh te toan cftu. Trong dieu ki¢n d6, chung ta xay d\ffig th~ che kinh te thi
truang dinh huang xa h¢i chu nghia cling phai d1;l'a vao vi¢c Slr dl;lng cac uu the
. v6n CO cua kinh te th! truemg, coi kinh te th! trUOng nhU la ffiQt cong Cl;l hfru hi¢u
I

I

I

d~ th1;l'c hi¢n mvc tieu dan gi~m, nu6c m~nh, xa h¢i cong bang, dan chu, van minh.

I

Bat ky m¢t nen kinh te nao, k~ ca kinh te thi truang dinh huang xa h¢i chu nghia,

I

mu6n phat tri~n nhanh va hchung cua kinh te thi truang hi¢n

d~i.

D~c di~m rieng cua th~ che kinh te thi truang d!nh huang xa h¢i chu nghia

I

I

19

chfnh la ch6 Slr dl;lng c6 hi¢u qua cac cong Cl;l cua kinh te th! truang d~ huang cac
chu th~ tham gia thi truang vao ffil;IC tieu phat tri~n kinh te nhanh, ben vfrng; t~O
l~p CO che V~ hanh d~ dam bao th\l'C hi¢n ffil;IC tieu gful tang tfUOng v6i tien b<) va

cong bang xa h¢i ngay trong tlrn.g bu6'c phat tri~n cua nen kinh te; cac thiet che,
cong Cl;l va nguyen tac V~n hanh th~ che kinh te thi trUOng dUQ'C t\1' giac t~O l~p va
su d1;1ng vl m1;1c tieu dan giau, nu6'c m~nh, xa h¢i cong bang, dan chu, van minh.
Xay d\ffig th~ che kinh te thi truang dinh huang xa h¢i chu nghia

a nu6c

ta

hi¢n nay va trong nhfrng nam tm chfnh la xay dl!flg th~ che theo dung chu~n m1;l'c
cua kinh te thi truang hi¢n d~i, dap ll'ng yeu cau phat tri~n nhanh, rut ngan va chu
d¢ng h¢i

nh~p

v6 van

kinh te qu6c te.

d6 b6c l¢t cua doanh nghi¢p tu nhan, trong nhfrng nam gan day

a

nu6'c ta da c6 nhi6u tranh lu~n v6 van de nay. Tuy nhien, can c6 S\1' kh~.ng d!nh dll't
khoat trong cac van ban chfnh thuc cua Dang va Nha nu6c ve van de "b6c l¢t",
khong th~ coi doanh nghi¢p tu nhan la b6c l¢t va chu doanh nghi¢p la "nha tu
ban" nhu trong xa h¢i tu ban thai ky tich liiy ban dau cua chu nghia tu ban tru6'c
[.

1

I

day.
-

H ai Ia' nh~n thuc dung ve vai tro, vi the eli a doanh nhan.

I

Can kh~ng dinh rang, m<)t trorig nhfrng thanh tfch Ian nhat cua cong CUQC d6i
m6i la da hinh thanh duqc m<)t d¢i ngu doanh nhan m6i. Day chfnh la yeu t6 quan

I

tn;mg hang dau d~ dua nen kinh te nu6c ta th\l'C hi¢n ffil;lC tieu den nam 2020 co

r·

ban tra thanh m<)t nu6'c cong nghi¢p, theo hu6ng hi¢n d~i. Vai tro, vi the cua
I

I

doanh nhan

anu6'c ta da duqc d6 c~p den nhi6u va da dugc xa h¢i

nhien trong tu duy cling nhu trong

h~mh

thua nh~n. Tuy

d¢ng, vai tro cua h9 chua dugc danh gia

22


dung mac, chUa dUQ'C xa hQi ton vinh dung mac theo dung S\}' dong gop Va Vi the
cua hQ trong xa h¢i. Vi v~y, chung toi cho rang cfin co nh~n thac ro han v~ vai tro
cua dQi ngu doanh nhan, coi trong doanh nhan va th\}'c S\}' doi Xlr v6i hQ nhU la l\}'c
luqng xung kfch, tien phong trong cong cu¢c d6i m6i.
Cfin xay dl!llg xa h¢i co t~p qmin ton vinh doanh nhan, hlnh thanh va phat
tri~n van hoa ton vinh doanh nhan; thl;l'c hi~n m¢t each bai ban d~ xay d\l'llg hlnh

anh dyp V~ doanh nhan trong xa h¢i; t(;lO d\l'llg moi trtrOng Xa hQi khuyen khfch
lam giau, ton tr9ng nguOi giau hqp phap; coi ho(;lt d¢ng kinh doanh t(;lo ra nhi~u
cua cai cho xa hQi la m1;1c tieu CUa dfft nU6c; phan

bi~t

doanh nhan kinh doanh

dung phap lu~t, co nhi~u dong gop cho c¢ng d6ng va xa h¢i v6i m¢t so ft nguai
lam an phi phap, vi ph(;lm phap

lu~t.

3.2. Khoi dfj,y va phat huy tinh than kinh doanh

Cfin th~ng thiin thtra nh~n rang, tinh thfin kinh doanh la m¢t di~m yeu can
ban cua xa h¢i Vi~t Nam. Tu hang ngan nam nay, chiu anh huemg cua d(;lo Kh6ng
va cac lu6ng tu tuemg phong kien, trong di~u ki~n cua m¢t n~n kinh te ttJ cffp, tl;l'
tile, quan ni~m "tr9ng nong, ac cong thuang", coi thuang m(;li la "m(;lt ngh~", tfing
16p thuang nhan duqc xep du6i cling trong thu

b~c

xa h¢i: "si - nong - cong -

thuang", "nhfft sy, nhl nong" .V.V., da an SaU vao ti~m thac CUa m9i tfing lap nhan
dan. Do di~u ki~n cua lich Slr, toan xa h¢i chi ton vinh nhfrng nguai anh hung giai
ph6ng dan t¢c, nhfrng nguai tai cao hQc r¢ng, cac danh nhan van hoa. M¢t tam ly
ky th! n~ng n~ v6i nguOi kinh doanh duqc th~ hi~n rfft ro qua ngon ngfr, thai d¢
cua xa h¢i khi thuemg dung nhfrng ttr nhu "con buon"' "tu thuang" d~ noi v~ h
y

chf lam giau hfiu nhu khong c6 ch6 dang trong xa h¢i. Tnli quan nhi~u the h~, cho
dent~

ngay nay, u6c mo cua nhi~u thanh nien Vi~t Nam khi bu6c vao dai v~n la

trb thanh bac sy, ky su, nha khoa hQc hay dien vi en n6i tieng. Tam ly lam cong an
i
•I

l

luang, lam cong chuc nha nUOC, CO CUQC song binh 6n, ft ch!u m(;lO hi~m, rui ro,
khong muon tl;l' mlnh lam chu kinh doanh la net n6i b~t cua vi~c thieu tinh than
kinh doanh cua dC;li da so.nguOi Vi~t ~am. Di~u do cling duqc th~ hi~ri trong m9i
m~t

ho(;lt d¢ng cua dai song van hoa-xa h¢i. Ca kho tang van h6a truy~n thong

(nhu kho tang truy¢n c6 tfch Vi¢t Nam) rfft phong phil, phan anh m9i m~t ho(;lt

23


d¢ng etta doi song xa h¢i Vi~t Nam, nhung cling chi ven v~n c6 hai diu chuy~n
l

"Ml_l Luang" va "Dong ti~n V ~ L!ch" la d~ c~p den chuy~n buon ban 3 •
Trong thai ky c~n d£.li, tnrac luong gi6 mm cua n~n kinh te tu ban, da bat d~u

ln6i len m¢t so nguai vai tinh

th~n

kinh doanh m£.1nh me nhu: B£.1ch Thai Buai,

Nguyen Hfru Thu, Trinh Van Bo .v.v. Tuy nhien, so luqng c«:ic doanh nhan nay
khong nhi~u va d~c bi~t la Slf nghi~p kinh doanh CUa h9 cling chi ton t£_li trong m(>t
thai gian rat ngan. Vl v~y, Luong Van Can da phan tfch 10 nguyen nhan lam cho

l

doanh nhan nuac ta khong phat tri~n duqc\ do nhfrng quan ni~m truy~n thong:
"C6 nhan thuang khinh sv buon ban la m£.1t ngh~ vl dai xua tr9ng d£.lo due rna
khinh cong lqi, thay nguoi buon tham lqi YO yem, ft c6 n6i thl_l'c, sq ma't cai long
h'A'
h
h'
dA A '
ld£_loduT'cdi",h''k'h'A d'
·
rong t m y 1~n £.11, tra1 qua cac cu9c c 1en tran g1a1 p ong an t9c va
?•

'

•?•

A

phi~u nam xay dl!flg mo hlnh kinh te ke ho~ch hoa t~p trung, tinh th~n tat ca vi

~¢c l~p. tl! do cua dan t<)c la sqi chi do xuyen suot, tham sau vao tUng hanh d<)ng

fl.l th~ cua m6i con nguai Vi~t Nam. Vi v~y, trong suot m<)t thai gian dai, cho den

rhii'ng nam gfu day' tinh th~n kinh doanh,

y chf lam giau chua duqc d~t ra nhu la

m¢t yeu c~u thiet yeu, tv than.
I

h¢i

Trong di~u ki~n mai, xay dl!flg va phat tri~n kinh te la nhi~m Vl_l trung tam,

nh~p

va phat

tri~n

la

di~u ki~n

s6ng con cua ca dan t<)c. Trong thai d£.li ngay

pay, Sl_l' phat tri~n cua m{)t qu6c gia pht;t thu{)c VaO tinh th~n dam lam, dam ffi~O

hi~m, dam kinh doanh cua d¢i ngil doanh nhan, vao tinh th~n kinh doanh cua ca
pan t¢c, tucmg lai dat nuac gan li~n vm tinh th~n kinh doanh.
I

Vl

v~y, khoi d~y ni~m

dam me cua ca dan t¢c

v~

khat V9ng kinh doanh,

chf lam giau, quyet tam d6i mm hlnh anh cua dat nuac la m<)t nhi~m

Vl_l

y

cap bach.

~am giau cho ban than va xa h¢i c~n duqc nuoi du5ng cho cac the h~ Vi~t Nam tu

khi mai cap sach den truang. Tu tuemg

d~ cao va ton vinh thl_l'c Sl_l' cac doanh nhan

f~n duqc tham sau vao tl!ng con nguai Vi~t Nam, tu nhfrng nha lanh d£.lo cao cap
I

i

~en nhii'ng con nguai blnh thuang trong xa h¢i. Nuoi du5ng va phat huy ti_nh th~n

24


kinh doanh trong toan xa h¢i nhu Ia d¢ng Ivc de d6i m6'i dftt nuoc, coi doanh nhan
nhu la nhii'ng chien sy tien phong tren m~t tr~n kinh te.
3.3. Xdy dl;(ng va hoan thi¢n thi che' kinh te' thf truung dfnh humzg xti hqi
chu nghia, tt;zo moi truO'ng kinh doanh tanh mt;znh, ct;znh tranh binh ddng dl
phtit triln dt)i ngii doanh nhdn mt;znh ve' chat [Ulfllg, dong ddo ve' so[Ulfllg.
Tru6'c het, c~n nang cao nang Ivc, hi~u qua quan ly nha nu6'c va tiep tl;lc d6i
moi chuc nang quim ly cua Nha nuoc phu hqp voi kinh te thi truang hi~n d;;ti. Cac
doanh nghi~p nha nu6'c tham gia vao thi truang nhu la m¢t chu the trong "san
chai" blnh dAng cua kinh te thi truang. Cac doanh nghi~p nha nu6'c tham gia thi
truang ciing phai ho;;tt d¢ng theo quy lu~t c;;tnh tranh, binh dAng v6'i cac chu the thi
truang khac; kh~c phl;lc tinh tr;;tng phan bi~t doi xi'r v6'i khu Vl;l'c kinh te tu nhan;
khong phan

bi~t

doanh nhan theo thanh

ph~n

va khu V\l'C kinh te. Nha nuoc thl;l'c

slJ d6ng hanh v6'i doanh nghi~p - doanh nhan trong cong cu¢c chftn hung kinh te.
Cac ca quan quan ly nha nu6'c thlJc sv lang nghe y kien cua doanh nhan, hlnh
thanh che tai de doanh nhan thl;l'C Slf duqc tham gia va dong gop vao nhfi'ng quyet
sach cua Dang va Nha nu6'c.
M~t khac, lam ro

ca che sa hfru, ca che phan b6 ngu6n ll;l'c

d~ cac doanh

. nghi~p dan doanh duqc tiep c~n binh dAng voi cac ngu6n Ivc (dftt dai, von, cong
ngh~ ... ). D6ng thOi, tiep tl;IC kh~c phl;IC, do bo nhii'ng rao can doi v6'i khu VlfC kinh

te dan doanh Ca V~ thai d¢, nh~n thUc cling nhU cac thu tl;IC hanh chfnh.
3.4. Nang cao vai tro cua Nha ntt6'c trong vi¢c h6 tr(/ doanh nghi¢p, doanh
nhdn
Nha nu6'c ta da c6 nhi~u chfnh sach, bi~n phap Cl;l th~ h6 trq doanh nghi~p,
doanh nhan. Tuy nhien, c~n c6 chuang trlnh, ke ho;;tch d6ng b¢ va d~y du han,
nhftt la doi v6'i cac doanh nghi~p vl:ra va nho. Chung toi cho rang, trong nhii'ng
nam tru6'c m~t, c~n t~p trung tri~n khai m¢t so bi~n phap Cl;l th~ sau:
- Thl;l'C hi~n dung vai tro di~u tiet, h6 trq cua Nha nUOC trong n~n kinh te thi

.
I

truemg

hi~n

d;;ti. Nha nu6'c khong phai Ia t6 chuc dll'ng tren thi trubng, ngoai thi

truang rna la nha nu6'c phai d6ng hanh cung doanh nghi~p. Nha nu6'c thl;l'c hi~n
cac

bi~n

phap trq giup doanh nhan nhu cung cftp thong tin thi truang gia ca,

h~

.thong van ban chinh sach phap lu~t cua Nha nu6'c d~ doanh nhan biet va thl;l'C
I

hi~n.

25


- ThJ!c hi¢n cai each h~mh chinh m~nh me va thJ!c chat, xay dJ!ng b¢ may nha
llUOC trong S~ch; h¢ th6ng phap lu~t Va chinh sach phai nham m1;1c tieu bao v¢ Va
t~o di~u ki¢n cho ho~t d¢ng kinh doanh chan chinh cua doanh nhan.
- Xay dJ!ng h¢ th6ng tai chinh - ngan hang thJ!c slf minh b~ch, h6 trq doanh
nhan trong cac ho~t d¢ng slm xua't kinh doanh; che d¢ thue phai t~o di~u ki¢n cho
doanh nhan tfch luy d~ dftu tu cho ho~t d¢ng sim xuat kinh doanh va khuyen khfch
duqc doanh nhan tfch clfc dong gop cho c¢ng d6ng, xa h¢i.
-Nang cao chat luqng cac chuang trinh xuc tien thuang m~i, dftu tu.
- H6 trq doanh nghi¢p, doanh nhan h¢i nh~p thi truang qu6c te.
- ThJ!c hi¢n t6t cac chuang trlnh h6 trq doanh nghi¢p, nhat la doanh nghi¢p
vita va nho, h¢ kinh doanh ca the.
-Day m~h trq giup doanh nghi¢p- doanh nhan khao sat, tiep c~n th! truang
mffi; h6 trq kh&i Slf doanh nghi¢p, xay dJ!ng VUOn UOin doanh nghi¢p.
- Xay dlfilg ca che bao v¢ doanh nhan,

h~n

che rui ro trong kinh doanh.

- Xay dlfilg va ho~m thi¢n chfnh sach an sinh xa h¢i de trq giup doanh nghi¢p
giai quyet cac van de xa h¢i; nang cao trach nhi¢m cua Nha nu6c va xa h¢i trong
'vi¢c cham lo dieu ki¢n lam vi¢c va dm s6ng cua nguoi lao d¢ng; bao v¢ moi
truang va phat tri~n ben vfrng.
3.5. Xdy df!ng va tkt!C thi chien [Uf!C

quoc gia ve'phat triln doanh nghi¢p,

doanh nhdn ma mf)t trong nhftng trf!, cf)t chinh xdy df!ng df)i ngii doanh nhdn

Cftn khan truang xay dlfilg chien luqc qu6c gia v~ phat tri~n doanh nghi¢p,

,

r-

\doanh nhan, coi day la m¢t n¢i dung quan trQng cua Chien luqc phat
xa h¢i giai do~n 2011 -

tri~n kinh te

2020. Cac tfl;l c¢t chinh cua Chien luqc nay la: t~o

imoi truang kinh doanh thu~n lqi, h6 trq doanh nghi¢p gia nh~p va rut lui khoi thi
~rUOng; cai each khu

VlfC doanh nghi¢p nha nUOC d~ nang cao hi¢u qua Va kha
ang qmh tranh; nang cao nang lvc cua m¢t s6 nganh chqn lqc trong qua trlnh
ham gia vao chu6i gia tri; tang cuang phat tri~n cac ho(;lt d¢ng dich Vl;1 h6 trq phat

t

i~n kinh doanh; xay dlfilg d¢i ngu doanh nhan nang d¢ng va c6 van hoa kinh

~

I

doanh cao.

,
t

De thl;l'c hi¢n chien luqc nay, doi hoi trien khai d6ng b¢ nhieu giai phap,

rong d6 chu yeu la d6i mm vai tro quan ly cua Nha nu6c, t~o SJ! d6ng thu~n cua
a h¢ th6ng chfnh tri, nang cao vai tro cua cac hi¢p h¢i doanh nghi¢p, hi¢p h¢i

26