LÝ THUYẾT kết hợp BIỆN CHỨNG các mặt đối lập và sự vận DỤNG lý THUYẾT này TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT NHỮNG mâu THUẪN PHÁT SINH TRONG CÔNG tác CHUYÊN môn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ



TIỂU LUẬN TRIẾT HỌC


LÝ THUYẾT KẾT HỢP BIỆN CHỨNG CÁC
MẶT ĐỐI LẬP VÀ SỰ VẬN DỤNG LÝ
THUYẾT NÀY TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT
NHỮNG MÂU THUẪN PHÁT SINH TRONG
CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN

Người hướng dẫn khoa học:

TS Trần Nguyên Ký

TP. Hồ Chí Minh – năm 2015


MỤC LỤC

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................

........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................



PHẦN MỞ ĐẦU
Mâu thuẫn là hiện tượng có trong tất cả các lĩnh vực: tự nhiên, xã hội và tư duy con
người. Qua nghiên cứu lý luận về mâu thuẫn biện chứng trong triết học cho thấy: Muốn
phát hiện bản chất của mọi sự vận động và phát triển thì cần phải phân tích được mâu
thuẫn vốn có của sự vật tự đó, giải quyết mâu thuẫn chính là giải quyết vấn đề động lực
của sự phát triển.
Trong hoạt động kinh tế, để doanh nghiệp có hướng đi đúng đắn, đạt được lợi ích cao thì
cần nhận thức được các mặt đối lập trong quá trình hoạt động. Từ đó, phát huy sự ổn định
giữa tính thống nhất của các mặt đối lập và không ngừng phân tích, thúc đẩy sự đấu tranh
của các mặt đối lập trong hoạt động kinh doanh để cải tiến chất lượng sản phẩm, dịch vụ,
áp dụng kỹ thuật hiện đại, tiên tiến nhằm tăng sự cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Dựa trên triết học của phép biện chứng giữa các mặt đối lập bài luận này sẽ phân tích vấn
đề hiệu quả trong kinh doanh thông qua việc tìm hiểu mối quan hệ biện chứng giữa chi
phí sản xuất, giá thành và chất lượng sản phẩm may mặc tại doanh nghiệp đang công tác.
1. Lý do chọn đề tài:
Quy luật mâu thuẫn là quy luật quan trọng nhất của phép biện chứng duy vật và là hạt
nhân của phép biện chứng duy vật vì nó vạch ra nguồn gốc động lực của sự vận động
phát triển của thế giới khách quan và nó là chìa khóa là cơ sở giúp chúng ta nắm vững
thực chất của tất cả các quy luật và phạm trù của phép biện chứng duy vật.
Mâu thuẫn xảy ra ở mọi lĩnh vực đời sống con người, đặc biệt trong hoạt động kinh tế lĩnh vực đang được Đảng và Nhà nước thúc đẩy phát triển, đầu tư mạnh mẽ nhằm nâng

cao chất lượng cuộc sống, an sinh, xã hội… Chính vì thế, bài luận sẽ vận dụng quy luật
mâu thuẫn để giải quyết, phân tích hai mặt đối lập nhằm phân tích sự thống nhất và đấu
tranh để từ đó đẩy mạnh năng suất, hiệu quả công việc, đây cũng là lý do chọn đề tài:
“Lý thuyết kết hợp biện chứng các mặt đối lập và sự vận dụng lý thuyết này trong việc
giải quyết những mâu thuẫn nảy sinh trong công tác chuyên môn”
4


2. Phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu trên sách, báo, những sự kiện, tình huống đã xảy ra và tình hình thực tế tại
công ty.
Phương pháp tiếp cận quan sát và thực hành thực tế, kết hợp với các phương pháp thống
kê, phân tích.
3. Mục tiêu nghiên cứu:
Bài tiểu luận sẽ đi sâu vào nghiên cứu các vấn đề chính sau:
- Thứ nhất, đưa ra cơ sở lý thuyết về lý thuyết kết hợp biện chứng các mặt đối lập.
- Thứ hai, nêu thực trạng công việc cần được nghiên cứu
- Thứ ba, vận dụng lý thuyết kết hợp biện chứng giữa các mặt đối lập để phân tích biện
chứng giữa hai mặt chi phí, giá cả và chất lượng sản phẩm.
- Thứ ba, phương pháp luận và giải pháp rút ra.

5


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: Lý thuyết kết hợp biện chứng giữa các mặt đối lập
1.1 Mặt đối lập là gì?
Mọi sự vật, hiện tượng tồn tại trong thế giới đều có cấu trúc bao gồm những mặt, những
yếu tố, thuộc tính khác nhau và đối lập nhau. Mặt đối lập là phạm trù dùng để chỉ những
mặt, những thuộc tính, những tính quy định có khuynh hướng biến đổi trái ngược nhau

tồn tại một cách khách quan trong tự nhiên, xã hội và tư duy. Sự tương tác này làm cho
các yếu tố tạo nên bản thân sự vật có một sự biến đổi nhất định, trong đó có vài yếu tố
biến đổi trái ngược nhau. Những yếu tố trái ngược nhau (bên cạnh những yếu tố khác
hay giống nhau) tạo nên cơ sở của các mặt đối lập trong sự vật. Mặt đối lập tồn tại khách
quan, phổ biến và đa dạng.
1.2 Sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập, chuyển hóa của các mặt đối lập
Trong lịch sử triết học đã có nhiều nhà triết học đề cập tới mâu thuẫn của các sự vật, của
thế giới như:
- Thuyết Âm dương - Ngũ hành của Trung Hoa đã đề cập tới các mâu thuẫn Âm Dương,
mâu thuẫn giữa các yếu tố bản nguyên Kim, Mộc, Thủy, Hỏa và Thổ.
- Nhà triết học Hy Lạp cổ đại là Hêraclit cũng nhấn mạnh mâu thuẫn của các hiện tượng,
quá trình khách quan.
- Nhà triết học cổ điển Đức là Ikant cũng đề cập tới Antinômi (ông đã nêu ra 4 loại
Antinômi).
- Hêghen cũng đã đề cập tới mâu thuẫn của tư duy.
Về cơ bản, các quan niệm trên đều đã mô tả mâu thuẫn khách quan nhưng chưa làm rõ
được sự chuyển hóa biện chứng của các mặt đối lập, do vậy khái niệm mâu thuẫn còn
nặng về hình thức mà chưa đi sâu vào nội dung biện chứng của các mặt đối lập. Đến triết
học Mác - Lênin quan niệm về mâu thuẫn mới thể hiện rõ nội dung biện chứng. Quan
niệm triết học Mác - Lênin về mâu thuẫn: Mâu thuẫn là sự thống nhất của các mặt đối
6


lập. Trong đó cần lưu ý: Không phải mọi cái đối lập đều tạo nên mâu thuẫn mà chỉ có
những xu hướng đối lập nào là tiền đề tồn tại của nhau mới tạo thành mâu thuẫn. Như
vậy có 2 điều kiện để xác định một mâu thuẫn biện chứng:
- Các xu hướng đối lập nhau.
- Các xu hướng là điều kiện tồn tại và phát triển của nhau.
1.2.1 Sự thống nhất giữa các mặt đối lập:
Trong phép biện chứng duy vật, khái niệm mặt đối lập là sự khái quát những thuộc tính,

những khuynh hướng ngược chiều nhau tồn tại trong cùng một sự vật hiện tượng, tạo nên
sự vật hiện tượng đó. Trong cùng một thời điểm ở mỗi sự vật hiện tượng có thể cùng tồn
tại nhiều mặt đối lập. Chỉ có những mặt đối lập là tồn tại thống nhất trong cùng một sự
vật như một chỉnh thể, nhưng có khuynh hướng phát triển ngược chiều nhau, bài trừ, phủ
định và chuyển hoá lẫn nhau gọi là hai mặt đối lập mâu thuẫn "thống nhất". Hai mặt đối
lập được hiểu với ý nghĩa không phải chung đứng cạnh nhau mà nương tựa vào nhau, tạo
ra sự phù hợp cân bằng như liên hệ phụ thuộc, quy định và ràng buộc lẫn nhau. Mặt đối
lập này lấy mặt đối lập kia làm tiền đề cho sự tồn tại của mình và ngược lại. Nếu thiếu
một trong hai mặt đối lập chính tạo thành sự vật thì nhất định không có sự tồn tại của sự
vật. Bởi vậy sự thống nhất của các mặt đối lập là điều kiện không thể thiếu được cho sự
tồn tại của bất kỳ sự vật nào.
- Thứ nhất: Đó phải là một khái niệm chung nhất được khái quát từ các mặt phù hợp khác
nhau phản ánh đựơc bản chất của sự phù hợp của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.
- Thứ hai: Đó phải là một khái niệm "động" phản ánh được trạng thái biến đổi thường
xuyên của sự vận động, phát triển trong quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất.
- Thứ ba: Đó phải là một khái niệm có ý nghĩa thực tiễn. Ngoài ý nghĩa nhận thức, khái
niệm về sự phù hợp của quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất được coi là thoả đáng
phải có tác dụng định hướng, chỉ dân cho việc xây dựng quan hệ sản xuất, sao cho những
quan hệ sản xuất có khả năng phù hợp cao nhất với lực lượng sản xuất.
7


Tuy nhiên, khái niệm thống nhất này chỉ mang tính tương đối, bản thân nội dung khái
niệm cũng đã nói lên tính chất tương đối của nó; Thống nhất của cái đối lập, trong thống
nhất đã bao hàm và chứa đựng trong nó sự đối lập.
Sự thống nhất của các mặt đối lập trong cùng một sự vật không tách rời sự đấu tranh
chuyển hóa giữa chúng. Tính thống nhất của các mặt đối lập là các mặt đối lập khẳng
định nhau, nương tựa vào nhau, thâm nhập lẫn nhau, tồn tại không tách rời nhau ( mặt đối
lập này lấy mặt đối lập kia làm điều kiện, tiền đề cho sự tồn tại của mình); là các mặt đối
lập đồng nhất nhau, tức trong chúng chứa những yếu tố giống nhau cho phép chúng đồng

tồn tại trong sự vật; là các mặt đối lập tác động nhang nhau, tức sự thay đổi trong mặt đối
lập này tất yếu sẽ kéo theo sự thay đổi trong mặt đối lập kia và ngược lại.
1.2.2 Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập:
Đấu tranh giữa các mặt đối lập dù tồn tại trong sự thống nhất, song các mặt đối lập luôn
đấu tranh với nhau, tức chúng luôn tác động qua lại theo xu hướng phủ định, bài trừ hay
loại bỏ lẫn nhau. Hình thức và mức độ đấu tranh của các mặt đối lập rất đa dạng trong đó
thủ tiêu lẫn nhau là một hình thức đấu tranh đặc biệt của các mặt đối lập.
1.2.3 Chuyển hoá của các mặt đối lập
Không phải bất kỳ sự đấu tranh nào của các mặt đối lập đều dẫn đến sự chuyển hoá giữa
chúng. Chỉ có sự đấu tranh của các mặt đối lập phát triển đến một trình độ nhất định, hội
đủ các điều kiện cần thiết mới dẫn đến chuyển hoá, bài trừ và phủ định nhau. Trong giới
tự nhiên, chuyển hoá của các mặt đối lập thường diễn ra một cách tự phát, còn trong xã
hội, chuyển hoá của các mặt đối lập nhất thiết phải diễn ra thông qua hoạt động có ý thức
của con người. Do đó, không nên hiểu sự chuyển hoá lẫn nhau giữa các mặt đối lập chỉ là
sự hoán đổi vị trí một cách đơn giản, máy móc.
Các mặt đối lập này lại đấu tranh chuyển hóa và phủ định lẫn nhau để tạo thành sự vật
mới hơn. Cứ như vậy mà các sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan thường xuyên
phát triển và biến đổi không ngừng. Vì vậy, mâu thuẫn là nguồn gốc và động lực của mọi
quá trình phát triển. Chuyển hóa của các mặt đối lập ( giải quyết mâu thuẫn biện chứng).
8


Sự thống nhất của các mặt đối lập mang tính chất tương đối gắn liền với sự ổn định của
sự vật. Sự đấu tranh của các mặt đối lập mang tính tuyệt đối gắn liền với sự vận động,
thay đổi của bản thân sự vật. Mâu thuẫn biện chứng phát triển tương ứng với quá trình
thống nhất các mặt đối lập chuyển từ mức độ trừu tượng sang cụ thể; còn sự đấu tranh
của các mặt đối lập chuyển từ mức độ bình lặng sang quyết liệt. Điều này làm xuất hiện
các khả năng chuyển hóa của các mặt đối lập. Khi điều kiện khách quan hội đủ, một trong
các khả năng đó sẽ biến thành hiện thực, các mặt đối lập tự thực hiện quá trình chuyển
hóa. Mâu thuẫn biện chứng được giải quyết khi các mặt đối lập tự phủ định chính mình

để biến thành cái khác. Có hai phương thức chuyển hóa: một là mặt đối lập này chuyển
thành mặt đối lập kia ở một trình độ mới; hai là, cả hai mặt đối lập cùng chuyển hóa
thành cái thứ ba nào đó mà quy luật khách quan và điều kiện, tình hình cho phép.
1.2.4 Mâu thuẫn biện chứng:
Mâu thuẫn biện chứng là sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập, tồn tại khách
quan, phổ biến và đa dạng. Mỗi mâu thuẫn biện chứng đều trải qua giai đoạn sinh thành
( sự xuất hiện của các mặt đối lập)- hiện hữu ( sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối
lập) – giải quyết ( sự chuyển hóa giữa các mặt đối lập). Mâu thuẫn có các loại sau:
-

Mâu thuẫn bên trong và mâu thuẫn bên ngoài:

Mâu thuẫn bên trong là mâu thuẫn giữa các yếu tố cấu thành một sự vật nhất định. Ví dụ
như: Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất (LLSX) và Quan hệ sản xuất (QHSX) trong một
phương thức sản xuất nhất định.
Mâu thuẫn bên ngoài là mâu thuẫn giữa mặt đối lập của sự vật này với mặt đối lập của sự
vật khác. Ví dụ như mâu thuẫn giữa lực lượng cách mạng của quốc gia này với bọn phản
cách mạng trong một quốc gia khác.
Mâu thuẫn bên trong có vai trò quyết định trực tiếp đối với quá trình vận động và phát
triển của sự vật. Còn mâu thuẫn bên ngoài có vai trò hỗ trợ.
-

Mâu thuẫn cơ bản và mâu thuẫn không cơ bản
9


Mâu thuẫn cơ bản là mâu thuẫn quy định bản chất của sự vật, quy định sự phát triển ở tất
cả các giai đoạn của sự vật. Nó tồn tại gắn liền với sự vật từ khi sự vật sinh ra cho đến khi
sự vật kết thúc.
Mâu thuẫn không cơ bản là mâu thuẫn đặc trưng cho một phương diện nào đó của sự vật,

nó quy định sự vận động và phát triển của một mặt nào đó của sự vật. Mâu thuẫn cơ bản
đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự vật.
Trong quá trình phát triển của mình, mâu thuẫn cơ bản là cơ sở hình thành và chi phối các
mâu thuẫn khác trong sự vật. Khi mâu thuẫn cơ bản được giải quyết thì sự vật sẽ thay đổi
về chất. Còn mâu thuẫn không cơ bản thì tồn tại bao giờ cũng gắn liền với mâu thuẫn cơ
bản.
-

Mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn thứ yếu:

Mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫn nổi lên hàng đầu ở mỗi giai đoạn phát triển của mọi sự
vật. Nó tác dụng quyết định đến các mâu thuẫn khác tồn tại trong cùng sự vật ở giai đoạn
đó.
Mâu thuẫn thứ yếu là mâu thuẫn không đóng vai trò quyết định đối với quá trình phát
triển của sự vật.
-

Mâu thuẫn đối kháng và mâu thuẫn không đối kháng

Mâu thuẫn đối kháng là mâu thuẫn giữa các giai cấp, những tập đoàn người, những xu
hướng xã hội có lợi ích cơ bản đối lập nhau.
Mâu thuẫn không đối kháng là mâu thuẫn giữa những lực lượng, khuynh hướng xã hội
mà lợi ích về cơ bản là nhất trí với nhau. Phân biệt mâu thuẫn đối kháng và mâu thuẫn
không đối kháng có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định phương pháp giải quyết mâu
thuẫn. Mâu thuẫn đối kháng theo nguyên tắc chung chỉ được giải quyết thông qua các
cuộc cách mạng xã hội. Còn mâu thuẫn không đối kháng, xu hướng phát triển đặc thù của

10

nó ngày càng dịu đi. Mâu thuẫn này được giải quyết vẫn phải tuân thủ nguyên tắc là
thông qua đấu tranh nhưng bằng phương pháp hòa bình.
1.3 Ý nghĩa phương pháp luận của lý thuyết kết hợp biện chứng các mặt đối lập:
Có thể nhấn mạnh hai nguyên tắc phương pháp luận sau đây:
- Muốn phát hiện bản chất của mọi sự vận động và phát triển thì cần phải phân tích được
mâu thuẫn vốn có của sự vật. Muốn vậy, cần phải xác định được những xu hướng vận
động đối lập của mỗi sự vật mà ta phân tích, đồng thời phân tích xu hướng đối lập ấy
trong tính thống nhất biện chứng của nó.
- Giải quyết mâu thuẫn chính là giải quyết vấn đề động lực của sự phát triển. Về nguyên
tắc, chỉ có thể giải quyết mâu thuẫn thông qua sự đấu tranh của các mặt đối lập. Tuy
nhiên, biện pháp giải quyết rất đa dạng. điều đó phụ thuộc vào bản chất của sự vật và
điều kiện để giải quyết mâu thuẫn. Như vậy, nguyên tắc tổng quát là: Phát hiện và giải
quyết mâu thuẫn nhằm thúc đẩy sự vận động phát triển.
Trong hoạt động nhận thức, để hiểu đúng sự vật phải thấy được nguồn gốc vận động, phát
triển của nó.
-

Phân đôi sự vật thành các cặp mặt đối lập, khảo sát sự thống nhất và đấu tranh của

các mặt đối lập để phát hiện ra mâu thuẫn biện chứng đang chi phối sự vật đó.
-

Phân loại và xác định đúng vai trò, giai đoạn tồn tại của từng mâu thuẫn biện

chứng ( đặc biệt là mâu thuẫn cơ bản, mâu thuẫn chủ yếu, mâu thuẫn bên trong…) đang
chi phối sự vận động, phát triển của bản thân sự vât.
-

Phân tích kết cấu và điều kiện tồn tại của sự vật để xác định đúng quy mô và

phương thức giải quyết của từng mâu thuẫn biện chứng, dự đoán cái mới ra đời sẽ vận
động dưới sự tác động của những mâu thuẫn biện chứng nào.
Trong thực tiễn, để đạt được hiệu quả phải:

11


-

Hiễu rõ nguồn gốc, động lực thúc đẩy sự vận động, phát triển của bản thân sự vật

là những mâu thuẫn biện chứng; xác định đúng những mâu thuẫn biện chứng đang chi
phối sự vật để từ đó xây dựng các đối sách thích hợp.
-

Tìm kiếm và sử dụng nhiều công cụ, phương tiện, biện pháp thích hợp ( mà trước

hết là những công cụ, phương tiện, biện pháp vật chất) để can thiệp đúng lúc, đúng chỗ ,
đúng mức độ vào tiến trình vận động, phát triển của bản thân sự vật để lèo lái nó theo
đúng quy luật và hợp lợi ích của chúng ta: (1) Muốn sự vật thay đổi nhanh phải đẩy mạnh
sự tác động ( đấu tranh) của các mặt đối lập và tạo điều kiện thuận lợi để chúng nhanh
chóng chuyển hóa lẫn nhau, để mâu thuẫn biện chứng sớm được giải quyết ; ngược lại
muốn duy trì sự ổn định của sự vật phải dung hòa sự xung đột của các mặt đối lập trong
phạm vi cho phép. (2) Khi điều kiện đã hội tụ và mâu thuẫn biện chứng đã chin mùi phải
kiên quyết giải quyết nó mà không nên chần chừ, do dự hay thỏa hiệp; tức phải giải quyết
mâu thuẫn đúng lúc, đúng chỗ và đúng mức độ…

12

CHƯƠNG 2: Mối quan hệ biện chứng giữa chi phí, giá cả hàng hóa và chất lượng
sản phẩm tại công ty Cổ phần May mặc Xuân Phương Nam.
2.1 Tổng quan về công việc đang phụ trách:
Hiện tại, em đang công tác tại Phòng Kế hoạch- Chất lượng thuộc công ty Cổ phần May
mặc Xuân Phương Nam. Nhận thức được tầm quan trọng trong công tác quản lý chi phí,
giá cả và chất lượng sản phẩm là hai phạm trù cơ bản cần được quan tâm đặc biệt để
mang đến hiệu quả cho doanh nghiệp, dựa vào những kiến thức Triết học được tiếp thu từ
giảng viên, đề tài sẽ trình bày về mối quan hệ biện chứng giữa chi phí, giá cả và chất
lượng sản phẩm hàng may mặc. Việc phân tích kết hợp biện chứng giữa hai mặt đối lập:
chi phí sản xuất, giá cả và chất lượng sản phẩm sẽ giúp tìm ra các giải pháp nâng cao chất
lượng sản phẩm, hạ chi phí sản xuất và giá cả.
Trong điều kiện nền kinh tế nước ta mở cửa hội nhập với thế giới, các doanh nghiệp được
tự do cạnh tranh trong và ngoài nước. Hàng nhập ngoại có mẫu mã rất phong phú, đa
dạng và rất tiện lợi cho người sử dụng. Các doanh nghiệp Việt Nam muốn cạnh tranh
được với các doanh nghiệp nước ngoài cần phải biết vận dụng chiến lược cơ bản trước
mắt và lâu dài chính là nâng cao chất lượng sản phẩm. Chỉ có sản phẩm, hàng hoá có chất
lượng cao doanh nghiệp mới mở rộng được thị trường mà cụ thể ở đây là mở rộng khả
năng xuất khẩu. Đây chính là tiền đề để hoà nhập vào thị trường khu vực, thị trường thế
giới, tạo điều kiện phát triển kinh tế nước nhà.
Tuy nhiên, nếu chỉ chú trọng đến nâng cao chất lượng sản phẩm mà không quan tâm đến
chi phí dẫn đến giá thành quá cao không được thị trường chấp nhận lại là một sai lầm. Vì
vậy, khi các doanh nghiệp đưa ra các biện pháp nâng cao chất lượng sản phẩm cũng cần
chú ý đến chi phí tạo ra sản phẩm đó, điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước, thu nhập
trung bình của người tiêu dùng và thị hiếu của họ để sản xuất ra sản phẩm phù hợp.
“ Chất lượng cao, giá cao vốn là chuyện bình thường. Chất lượng cao, giá thấp là
chuyện…viễn tưởng.Chất lượng cao, giá hợp lý là mong muốn của mọi người tiêu dùng
trong thời điểm điệp khúc xăng tăng, giá tăng hiện nay. Bấm bụng xây nhà trong thời

13

điểm này không phải là chuyện dễ, để tiết kiệm đòi hỏi bạn phải là người tiêu dùng thông
minh” (Theo Báo Tuổi Trẻ, ngày 20/9/2012)
2.2 Khái niệm về chi phí sản xuất, giá cả và chất lượng sản phẩm:
Để hiểu rõ hơn mối quan hệ giữa chất lượng và chi phí, ta cần tìm hiểu thêm một số khái
niệm liên quan như: chi phí, giá thành, năng suất và lợi nhuận.
Theo định nghĩa, chi phí sản xuất kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao
phí về lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp bỏ ra có liên quan đến hoạt
động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm).
Giá cả hàng hóa là một trong những nhân tố chủ yếu tác động tới hoạt động tiêu thụ. Giá
cả hàng hóa có thể kích thích hay hạn chế cung cầu trên thị trường và do đó ảnh hưởng
đến tiêu thụ. Xác định giá đúng sẽ thu hút được khách hàng đảm bảo khả năng tiêu thụ
thu được lợi nhuận cao nhất hay tránh được ứ đọng, hạn chế thua lỗ. Tuỳ từng môi
trường, từng đoạn thị trường mà các doanh nghiệp nên đặt giá cao hay thấp để có thể thu
hút được nhiều khách hàng, và do đó sẽ bán được nhiều hàng hóa, tăng doanh số bán
hàng cho doanh nghiệp mình. Hơn nữa giá cả phải được điều chỉnh linh hoạt trong từng
giai đoạn kinh doanh, từng thời kỳ phát triển hay chu kỳ kinh doanh để nhằm thu hút
khách hàng và kích thích sự tiêu dùng của họ, làm tăng tốc độ tiêu thụ sản phẩm hàng hóa
của doanh nghiệp.Giá cả ảnh hưởng mạnh tới hoạt động tiêu thụ do vậy nó cũng được sử
dụng như một vũ khí trong cạnh tranh nhất là trong đIều kiện thu nhập của người dân còn
thấp. Tuy nhiên trong cạnh tranh nếu lạm dụng vũ khí gía cả nhiều trường hợp “gậy ông
sẽ đập lưng ông” không những không thúc đẩy được tiêu thụ mà còn bị thiệt hại. Do đó
phải hết sức thận trọng trong việc cạnh tranh bằng giá, việc định hướng, xây dựng kế
hoạch đúng đắn về giá cả là một đIều kiện quan trọng cho việc tăng tốc độ tiêu thụ sản
phẩm hàng hóa của các doanh nghiệp hiện nay.
Chất lượng sản phẩm hàng hóa là nói đến những đặc tính nội tại của sản phẩm được
xác định bằng những thông số có thể đo được hoặc so sánh được phù hợp với điều kiện
hiện tại và thoả mãn được những nhu cầu hiện tại nhất định của xã hội.Người tiêu dùng
14

khi mua hàng trước hết nghĩ tới khả năng hàng hóa thoả mãn nhu cầu của họ, tới chất
lượng mà nó có.Trong điều kiện hiện tại chất lượng là yếu tố quan trọng bậc nhất mà các
doanh nghiệp lớn thường sử dụng trong cạnh tranh vì nó đem lại khả năng “chiến thắng
vững chắc”. Đây cũng là con đường mà doanh nghiệp thu hút khách hàng và tạo dựng,
giữ gìn chữ tín tốt nhất. Bất kỳ một sản phẩm hàng hóa nào được chào bán trên thị trường
đều chứa đựng một giá trị sử dụng nhất định, các sản phẩm đồng loại nhưng được sản
xuất từ các doanh nghiệp khác nhau sẽ có chất lượng khác nhau và sản phẩm của doanh
nghiệp nào có chất lượng cao hơn sẽ thu hút được nhiều khách hàng về mình. Khi khách
hàng biết đến chất lượng sản phảm hàng hóa của doanh nghiệp và tin vào chất lượng thì
họ sẽ mua hàng của doanh nghiệp.Điều đó cho thấy doanh nghiệp không chỉ bán được
hàng duy trì được thị trường truyền thống mà còn mở rộng được thị trường mới, củng cố
thêm vị trí của doanh nghiệp trên thị trường.
Mối quan hệ giữa chất lượng sản phẩm và các yếu tố chi phí, giá thành thể hiện dưới
bảng sau:

15


2.3 Tính thống nhất giữa chi phí sản xuất, giá cả sản phẩm và chất lượng sản phẩm:
Theo như quan điểm của người tiêu dùng hiện nay, giá cả hàng hóa là một trong những
nhân tố chủ yếu thể hiện chất lượng của sản phẩm. Điều mà chúng ta dễ nhận thấy là ở
những công ty có tiếng tăm hoặc có vị thế cao về chất lượng thì mức giá của họ đưa ra sẽ
cao hơn so với những công ty bình thường hoặc có vị thế thấp hơn về chất lượng. Cùng là
một sản phẩm quần tây, nhưng nếu là sản phẩm của những công ty tên tuổi như Việt Tiến
thì chắc chắn sẽ có giá hơn so với sản phẩm của những công ty nhỏ khác. Điều này cũng
thường thấy khi ta mua sản phẩm của những thương hiệu nổi tiếng sẽ phải trả tiền nhiều
hơn khi mua những thương hiệu ít nổi tiếng khác, mặc dù tính năng, công dụng sản phẩm
là như nhau.
Trên thực tế, theo số liệu thống kê của Tổ chức chất lượng Quốc tế những công ty có vị

thế cao hơn về chất lượng sẽ thiết lập mức giá cao hơn khoảng 8% so với đối thủ cạnh
tranh là những công tu có thang bậc thấp hơn về chất lượng.
Chúng ta đều biết rằng một sản phẩm may mặc có chất lượng luôn đòi hỏi trang thiết bị
hiện đại, nguyên phụ liệu, vải vóc chất lượng cao, nhân lực thành thạo, thời gian nhiều,
đổi mới tư duy và cách làm… Chính những điều này khiến cho chi phí đầu vào tăng cao,
kéo theo giá thánh sản phẩm tăng lên.
Ngược lại, đối với những sản phẩm may mặc được đầu tư đơn giản, chất liệu bình
thường, thời gian hao phí ít và cần ít nhân lực… thì chi phí sản phẩm giảm, khi đó, công
ty cũng sẽ định mức giá hợp lý cho sản phẩm thích ứng với chất lượng.
Từ đó, có thể thấy, chi phí sản phẩm và giá thành sản phẩm tỷ lệ thuận với chất lượng sản
phẩm. Khi chất lượng sản phẩm cao thì chi phí phát sinh nhiều hơn và ngược lại.
Ở khía cạnh này có thể thấy, chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm thống nhất với chất
lượng sản phẩm.

16


Vì thế, nhận thức được điều này, công ty đã chủ động thay đổi trang thiết bị, nâng cao tay
nghề cho công nhân, đổi mới quy trình sản xuất đề tạo ra những sản phẩm với chất lượng
ngày càng cao như:
- Công ty đã đầu tư 06 máy mổ túi tự động để đáp ứng nhu cầu sản xuất mặt hàng quần
Levi’s,
- Bên cạnh đó, công ty đã sắm 02 máy cắt vải tự động để cắt bán thành phẩm được chính
xác từng chi tiết nhỏ,
- Công ty đã đầu tư 02 máy cắt laser và 06 máy ép keo đặc biệt tạo ra những sản phẩm
không cần đượng may để tạo ra những hiệu ứng đặc biệt cho sản phẩm,.
- Công ty tổ chức các khóa học để nâng cao tay nghề cho công nhân.
- Từ tháng 06/2013 công ty đã thành lập thêm bộ phận đo thông số thành phẩm với nhân
sự hơn 30 người. Bộ phận này có nhiệm vụ kiểm tra thông số hàng thành phẩm lần cuối
trước khi đóng thùng, xuất xưởng, chi phí cho bộ phận này mỗi tháng là trên 50.000.000

đồngnhằm mục tiêu nâng cao chất lượng hàng thành phẩm có thông số đo chính xác.
Ước tính chi phí đầu tư cho số máy móc thiết bị, nâng cao kỹ thuật, tay nghề của công
nhân lên đến khoảng 250,000USD.
2.4 Sự đấu tranh giữa chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm và chất lượng sản phẩm
Nâng cao chất lượng là con đường kinh tế nhất, đồng thời cũng là một trong những chiến
lược quan trọng nhất, đảm bảo sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Việt Nam đã gia nhập các tổ chức quốc tế lớn như: WTO, APEC, ASEAN..vì thế hơn lúc
nào hết, chất lượng sản phẩm phải được đề cao.
Như chúng ta đã biết ở phần tính thống nhất giữa chất lượng và chi phí, muốn tạo ra được
sản phẩm đạt chất lượng thì cần phải đầu tư nhiều cho công tác quản trị chất lượng, nâng
cao năng suất lao động, chất lượng công nhân viên, trang bị máy móc thiết bị tiên tiến,
mua nguyên vật liệu tốt… Từ đó, gia tăng thêm các khoản chi phí cho chất lượng. Tuy
17


nhiên, điều đó không có nghĩa là chất lượng tăng thì giá thành phải luôn luôn cao và chi
phí hao tổn nhiều, mà trước hết chúng ta phải quản lý, kiểm soát tốt các nguồn lực, phát
huy điểm mạnh, giảm tối đa các chi phí bất hợp lý, kích thước nâng cao năng suất lao
động nhằm giảm giá thành sản phẩm. Đây là một bài toán mà bất kỳ doanh nghiệp muốn
thành công phải tích cực giải quyết. Vì thế, để tạo ra lợi nhuận cao nhất và gây dựng danh
tiếng trên thị trường thì việc nâng cao chất lượng sản phẩm phải đi đôi với việc tiết kiệm
thời gian, nguyên vật liệu, tiền của cho việc tái chế, loại bỏ, khắc phục, sửa chữa những
sai hỏng, giải quyết những khiếu nại của khách hàng.
Đối với một công ty may mặc, thời trang luôn thay đổi theo từng mùa, thậm chí từng
ngày, bởi thế việc nâng cao chất lượng, mẫu mã, kiểu dáng, tìm kiếm loại chất liệu mới
luôn là vấn đề được đặt lên hàng đầu. Cùng với đó là sự xuất hiện ngày càng nhiều các
thương hiệu nước ngoài bên cạnh các công ty đã làm tên tuổi tại thị trường Việt Nam
càng khiến thị trường thời trang ngày càng cạnh tranh khốc liệt. Vì vậy việc quản lý, nâng
cao chất lượng sản phẩm và giảm chi phí sản xuất để tăng sức mạnh cạnh tranh trên thị
trường là vấn đề cốt lõi trong giai đoạn hiện nay. Bên cạnh đó, việc định giá cả thích hợp

nhằm kích thích hay hạn chế cung cầu trên thị trường và do đó ảnh hưởng đến tiêu thụ.
Xác định giá đúng sẽ thu hút được khách hàng đảm bảo khả năng tiêu thụ thu được lợi
nhuận cao nhất hay tránh được ứ đọng, hạn chế thua lỗ. Tuỳ từng môi trường, từng đoạn
thị trường mà công ty sẽ đặt giá cao hay thấp để có thể thu hút được nhiều khách hàng, và
do đó sẽ bán được nhiều hàng hóa, tăng doanh số bán hàng cho doanh nghiệp mình. Hơn
nữa giá cả phải được điều chỉnh linh hoạt trong từng giai đoạn kinh doanh, từng thời kỳ
phát triển hay chu kỳ kinh doanh để nhằm thu hút khách hàng và kích thích sự tiêu dùng
của họ, làm tăng tốc độ tiêu thụ sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp.
Từ đó, có thể thấy yếu tố chi phí đầu vào và chất lượng đầu ra trong doanh nghiệp luôn
luôn đấu tranh, phủ định liên tục nhằm tạo ra những lợi thế cạnh tranh, lợi ích cho doanh
nghiệp trên thị trường và bản thân doanh nghiệp cần phải có những chiến lược phù hợp
nhằm nâng cao chất lượng và hạ giá thành cũng như chi phí sản xuất.

18


Để giải đáp cho bài toán giữa giá cả và chất lượng, dù khó nhưng không phải không làm
được. Trong ngành may mặc, việc tìm đến những nguồn nguyên liệu mới ưu việt là
những bước đi khôn ngoan của doanh nghiệp.
Ngoài ra, giải pháp cho bài toán tiết kiệm không chỉ dừng lại ở việc tiết kiệm tối đa chi
phí, mà nhiều khi còn là việc đầu tư vào yếu tố chất lượng, bền vững.
2.5 Giải pháp rút ra từ mối liên hệ biện chứng giữa chi phí, giá thành và chất lượng
sản phẩm
Từ việc phân tích mối quan hệ biện chứng, tìm hiểu nguồn gốc giữa hai mặt đối lập như
trên, công ty đã có những giải pháp nhằm quản lý chi phí đạt hiệu quả, cắt giảm những
chi phí bao gồm chi phí không những không cần thiết mà lại còn không tạo ra một giá trị
gia tăng nào cả cho cả mặt hàng và khách hàng, trước hết công ty nên tập trung vào các
việc sau:
- Thứ nhất, doanh nghiệp phải xác định rõ ràng và nhất quán đâu là chi phí không cần
thiết và không tạo ra giá trị gia tăng.

- Thứ hai, sử dụng các mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận và doanh số bán hàng để khích lệ
sự cần thiết và gắn kết với hoạt động quản lý chi phí theo định hướng tăng trưởng bền
vững.
- Thứ ba, doanh nghiệp chỉnh sửa các mục tiêu cắt giảm chi phí cho phù hợp với thực tế
chi phí hiện tại và các chiến lược kinh doanh cụ thể.
- Thứ tư, xây dựng những điều kiện thích hợp cho việc cắt giảm chi phí hiện tại.
- Thứ năm, việc cắt giảm các chi phí nhưng vẫn đảm bảo được sự tăng trưởng phải có sự
thích hợp giữa những chỉ đạo “từ trên xuống dưới” và các đề xuất “từ dưới lên trên”. Các
nhà quản lý cấp cao đóng vai trò xây dựng những trọng điểm và mục tiêu quản lý chi phí,
còn các nhà quản lý cấp dưới là người thực thi những nhiệm vụ được đặt ra, trực tiếp xử
lý các chi tiết kinh doanh, tìm ra những chi phí tốt và chi phí xấu, đồng thời đánh giá các
mặt lợi hại của việc cắt giảm các chi phí do các nhà quản lý cấp cao đề ra.

19


PHẦN KẾT LUẬN
Mâu thuẫn là một hiện tượng khách quan phổ biến hình thành từ những cấu trúc và thuộc
tính trong vốn có tự thân của tất các sự vật, hiện tượng trong bản thân thế giới khách
quan… do đó trong hoạt động thực tiễn phân tích từng mặt độc lập tạo thành mâu thuẫn
cụ thể nhận thức được bản chất khuynh hướng vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng
Càn nắm vững nguyên tắc để giải quyết mâu thuẫn. Đó là sự đấu tranh giữa hai mặt đối
lập diễn ra theo quy luật phá vỡ những cái cũ để thiết lập những cái mới tiến bộ hơn. Vì
vậy, trong đời sống xã hội, mọi hành vi đấu tranh cần được coi là chân chính khi nó thúc
đẩy sự phát triển.
Trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần việc đảm bảo và nâng cao chất lượng sản
phẩm có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với nền kinh tế quốc dân. Đối với từng doanh nghiệp,
đảm bảo và nâng cao chất lượng được coi là một chiến lược có tầm quan trọng mang tính
sống còn. Chất lượng, giá cả và thời gian giao hàng tạo thành bộ khung tam giác vàng
quyết định đến sự thành bại của doanh nghiệp trong cạnh tranh.

Nhờ có chất lượng sản phẩm, dịch vụ cao mà uy tín của doanh nghiệp được nâng lên,
không những giữ được những khách hàng quen thuộc mà còn thu hút được những khách
hàng tiềm năng mới. Kết quả là thị phần doanh nghiệp ngày càng được mở rộng, tạo cơ
sở lâu dài cho sự phát triển của doanh nghiệp.
Song song với sự tiến bộ như vũ bão của thời đại khoa học công nghệ và thông tin, nền
sản xuất hàng hoá cũng không ngừng phát triển, mức sống con người càng được cải thiện
thì gắn liền với nhu cầu về hàng hoá càng đa dạng, phong phú. Trong điều kiện hiện nay,
giá cả không còn là mối quan tâm duy nhất thì chất lượng là công cụ hữu hiệu nhất để
doanh nghiêp cạnh tranh.
Nâng cao chất lượng sản phẩm nghĩa là tăng tính năng sử dụng, tuổi thọ, độ an toàn của
sản phẩm, giảm mức gây ô nhiễm môi trường, tiết kiệm được nguồn tài nguyên, tăng giá
trị sử dụng trên một sản phẩm đầu ra. Nhờ đó tăng khả năng tích luỹ cho tái sản xuất,
20


hiện đại hoá công nghệ, máy móc thiết bị, thúc đẩy tiến bộ khoa học kỹ thuật. Nâng cao
chất lượng sản phẩm còn đồng nghĩa với tính hữu ích của sản phẩm, thoả mãn nhu cầu
người tiêu dùng đồng thời giảm chi phí đi một đơn vị sản phẩm nhờ hoàn thiện quá trình
đổi mới, cải tiến hoạt động, tối thiểu hoá lãng phí, phế phẩm hoặc sản phẩm phải sửa
chữa vì vậy mà lợi nhuận được tăng cao.

21


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Nguyên Ký (2008), Sự kết hợp các mặt đối lập trong thời kỳ quá độ lên

CNXH ở Việt Nam hiện nay, NXB Kinh Tế TP.HCM.
2. Bùi Văn Mưa và các cộng sự (2014), Triết học, tr.121-124
3. Bộ Giáo Dục và Đào Tạo (2008), Giáo trình Triết học, NXB Chính Trị Hành

Chính
4. Nguyễn Hữu An (2012), Phân tích nội dung quy luật thống nhất và đấu tranh của
các mặt đối lập và vận dụng quy luật đó vào trong nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Luận Văn.
5. Nguyễn Trọng Nhân (2014), Giảm chi phí không chất lượng, Trung tâm tiêu chuẩn
đo lường chất lượng Quatest 3
6. Trần Gia Huy (2013), Biện pháp nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm,
Báo Tuổi Trẻ số 257
7. Huỳnh Quốc Diệu (2008), Một số giải pháp quản trị chất lượng và giảm chi phí
cho sản phẩm may mặc xuất khẩu, NXB Kinh tế TP.HCM

22