Nghiên cứu biện pháp nâng cao hiệu quả tự học đối với sinh viên ngành Quản trị nhân lực tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài “ Nghiên cứu biện pháp nâng cao hiệu quả
tự học đối với sinh viên ngành Quản trị nhân lực tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội”,

bên cạnh sự cố gắng, nỗ lực của nhóm tác giả, chúng tôi đã nhận được sự quan
tâm, giúp đỡ từ nhiều phía. Qua đây, nhóm tác giả xin chân thành gửi lời cảm ơn
sâu sắc đến:
Ban Giám hiệu trường Đại học Nội vụ Hà Nội, Khoa Tổ chức và Quản lý
nhân lực, Phòng Quản lý khoa học và Sau đại học, Phòng Quản lý Đào tạo,
Phòng Khảo thí và Đảm bảo chất lượng và một số đơn vị trong Nhà trường đã
tạo điều kiện cho chúng tôi trong quá trình nghiên cứu, khảo sát.
Đặc biệt, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến giảng viên hướng dẫn ThS.NCS. Đoàn Văn Tình đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp chúng tôi hoàn thiện
nghiên cứu.
Cuối cùng, nhóm nghiên cứu xin được cảm ơn tới các bạn sinh viên bậc
đại học của trường Đại học Nội vụ Hà Nội đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi
cho chúng tôi trong quá trình khảo sát.
Nhóm tác giả xin chân thành cảm ơn!


LỜI CAM ĐOAN
Nhóm nghiên cứu xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của nhóm tác giả.
Các nội dung trong nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa công bố
dưới bất kỳ hình thức nào trước đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho
việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính nhóm tác giả thu thập từ các nguồn khác
nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo.

CHỦ NHIỆM ĐỀ TÀI

Lê Thị Mai Anh

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................1
LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................2
MỤC LỤC.................................................................................................................... 3
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT......................................................................................6
DANH MỤC BẢNG BIỂU..........................................................................................7
STT............................................................................................................................... 7
TÊN BẢNG.................................................................................................................. 7
NỘI DUNG................................................................................................................... 7
SÓ TRANG..................................................................................................................7
1..................................................................................................................................... 7
Bảng 1.1........................................................................................................................ 7
Hình thức thực hiện một giờ tín chỉ...........................................................................7
12................................................................................................................................... 7
2..................................................................................................................................... 7
Bảng 2.1........................................................................................................................ 7
20................................................................................................................................... 7
3..................................................................................................................................... 7
Biểu đồ 2.1.................................................................................................................... 7
21................................................................................................................................... 7
4..................................................................................................................................... 7
Biểu đồ 2.2.................................................................................................................... 7
21................................................................................................................................... 7
5..................................................................................................................................... 7
Bảng 2.2........................................................................................................................ 7
22................................................................................................................................... 7
6..................................................................................................................................... 7

Biểu đồ 2.3.................................................................................................................... 7
23................................................................................................................................... 7
7..................................................................................................................................... 7
Biểu đồ 2.4.................................................................................................................... 7
23................................................................................................................................... 7
8..................................................................................................................................... 7
Biểu đồ 2.5.................................................................................................................... 7
24................................................................................................................................... 7


9..................................................................................................................................... 7
Biểu đồ 2.6.................................................................................................................... 7
26................................................................................................................................... 7
PHẦN MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................................................1
2. Lịch sử nghiên cứu..........................................................................................................................1
3.Mục tiêu nghiên cứu.......................................................................................................................4
4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................................................4
5.Giả thuyết nghiên cứu.....................................................................................................................4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu.....................................................................................................................4
7.Phương pháp nghiên cứu...............................................................................................................5
8. Đóng góp mới của đề tài................................................................................................................5

PHẦN NỘI DUNG......................................................................................................6
CHƯƠNG 1..................................................................................................................6
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN...................................6
1.1. Một số khái niệm.........................................................................................................................6
1.1.1. Khái niệm hoạt động học tập....................................................................................................6
1.1.2. Khái niệm tự học và tự học của sinh viên................................................................................7
1.2. Vai trò tự học đối với sinh viên....................................................................................................8

1.3. Các phương pháp tự học của sinh viên.......................................................................................9
1.3.1. Phương pháp học tập độc lập..................................................................................................9
1.3.2. Tự học thông qua tương tác liên cá nhân..............................................................................11
1.4. Đặc điểm của tự học trong đào tạo theo học chế tín chỉ.........................................................11
1.5. Các yếu tố tác động đến hiệu quả tự học của sinh viên..........................................................14
1.5.1. Các yếu tố chủ quan...............................................................................................................14
1.5.2. Các yếu tố khách quan............................................................................................................15

Chương 2:................................................................................................................... 17
THỰC TRẠNG TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN NGÀNH QUẢN TRỊ NHÂN LỰC
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI...........................................................17
2.1 Tổng quan về ngành Quản trị nhân lực tại Đại học Nội vụ Hà Nội............................................17
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển.........................................................................................17
2.1.2. Thành tựu trong đào tạo........................................................................................................18
2.1.3. Những thách thức trong nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng yêu cầu xã hội..................19
2.2. Đặc điểm sinh viên ngành Quản trị nhân lực............................................................................19
2.3. Khảo sát về tự học của sinh viên ngành Quản trị nhân lực.....................................................20
2.3.1. Về nhận thức của sinh viên.....................................................................................................20


2.3.2. Về phương pháp tự học của sinh viên:..................................................................................22
2.3.3. Về hiệu quả tự học của sinh viên............................................................................................25
2.4. Đánh giá hiệu quả tự học của sinh viên....................................................................................26
2.4.1. Ưu điểm và nguyên nhân........................................................................................................26
2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân........................................................................................................27

CHƯƠNG 3................................................................................................................28
MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỰ HỌC
ĐỐI VỚI SINH VIÊN NGÀNH QUẢN TRỊ NHÂN LỰC.....................................28
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI...........................................................28

3.1. Mục tiêu và phương hướng nâng cao hiệu quả tự học của sinh viên ngành Quản trị nhân lực
...........................................................................................................................................................28
3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tự học của sinh viên ngành Quản trị nhân lực....29
3.2.1. Nâng cao nhận thức về tự học của sinh viên.........................................................................29
3.2.2. Phát triển kỹ năng hiểu, làm chủ bản thân của sinh viên......................................................29
3.2.3. Nâng cao kỹ năng quản lý mục tiêu và hiệu suất sử dụng thời gian của sinh viên..............31
3.2.3.1. Nâng cao kỹ năng quản lý mục tiêu của sinh viên.............................................................31
3.2.3.2. Nâng cao kỹ năng quản lý hiệu suất sử dụng thời gian của sinh viên...............................33
3.2.4. Áp dụng các phương pháp tự học hiệu quả..........................................................................35
3.2.4.1.Sử dụng phương pháp seminar...........................................................................................35
3.2.4.2. Sử dụng phương pháp Mind mapping (bản đồ tư duy)....................................................37
3.2.4.3. Sử dụng phương pháp SQR3...............................................................................................38
3.2.5. Đầu tư cơ sở vật chất tạo thuận lợi cho sinh viên trong tự học............................................40
3.2.6. Đào tạo kỹ năng tự học cho sinh viên....................................................................................42
3.2.7. Một số phương pháp khác....................................................................................................44
3.3. Một số khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả tự học của sinh viên ngành Quản trị nhân lực
...........................................................................................................................................................52
3.3.1. Đối với Ban Giám hiệu và các đơn vị trong Nhà trường........................................................52
3.3.2. Đối với các khoa chuyên môn và tổ chức đoàn thể trong trường........................................54
3.3.3. Đối với Câu lạc bộ Nhà Quản trị nhân lực, Liên chi Khoa Tổ chức và Quản lý nhân lực.......55
3.3.4. Đối với sinh viên ngành Quản trị nhân lực.............................................................................55

C. KẾT LUẬN...........................................................................................................57
D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................58
E. PHỤ LỤC................................................................................................................1


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT

TỪ VIẾT TẮT

TÊN ĐẦY ĐỦ

1

ĐHNV

Đại học Nội vụ

2

QTNL

Quản trị nhân lực

3

HS, SV

Học sinh, sinh viên

4

GD&ĐT

Giáo dục & Đào tạo

5

TT

6

HCTC

7

CĐ, ĐH

8

CLB

9

TC&QLNL

Trung tâm
Học chế tín chỉ
Cao đẳng, đại học
Câu lạc bộ
Tổ chức và Quản lý nhân lực


DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT
1
2

3
4
5
6
7
8
9

TÊN BẢNG
NỘI DUNG
Bảng 1.1
Hình thức thực hiện một giờ tín chỉ
Quy mô tuyển sinh của Trường Đại học Nội
Bảng 2.1
vụ Hà Nội
Thể hiện nhận thức về vấn đề tự học của
Biểu đồ 2.1
sinh viên.
Thể hiện mục đích học tập của các bạn sinh
Biểu đồ 2.2
viên
Các phương pháp tự học của các bạn sinh
Bảng 2.2
viên
Thể hiện khoảng thời gian sinh viên bỏ ra
Biểu đồ 2.3
cho việc tự học hàng ngày
Biểu đồ 2.4 Thể hiện phương pháp học nhóm
Biểu đồ 2.5
Thể hiện mức độ đọc bài trước khi đến lớp

Thể hiện mức độ hoàn thành kế hoạch của
Biểu đồ 2.6
sinh viên.

SÓ TRANG
12
20
21
21
22
23
23
24
26


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong giáo dục đại học hiện đại, mục tiêu quan trọng nhất của cơ sở giáo dục
không phải trang bị cho người học tri thức mà là phương pháp tự học. Bởi lượng tri
thức của nhân loại vô cùng phong phú, đa dạng và tăng lên hàng năm theo cấp số
nhân. Để nắm bắt, cập nhật những kiến thức trong xã hội phải có nhiều nỗ lực trong
hoạt động học tập, đặc biệt phải dành nhiều thời gian cho việc tự học và tự nghiên cứu
và cần có một phương pháp học đúng đắn, phù hợp và hiệu quả.
Phương pháp tự học đối với sinh viên đóng một vai trò quan trọng. Tự học có ý
nghĩa rất lớn, không chỉ trong giáo dục nhà trường mà cả trong cuộc sống. Trong nhà
trường bản chất của việc tự học là cốt lõi, tự học tạo điều kiện hình thành và rèn luyện
khả năng hoạt động độc lập, sáng tạo của mỗi người, trên cơ sở đó tạo điều kiện và cơ
hội học tập suốt đời. Tự học là nhu cầu, một năng lực cần có của mọi người trong thời
đại ngày nay. Mặc dù vậy, trong quá trình quan sát và học tập, nhóm tác giả nhận thấy

rằng nhiều sinh viên chưa nhận thức đúng và thiếu phương pháp tự học hiệu quả. Đây
là thực trạng nói chung của nhiều sinh viên trong các cơ sở giáo dục đại học nói chung
và sinh viên ngành Quản trị nhân lực tại Đại học Nội vụ Hà Nội nói riêng. Nhiều sinh
viên chưa dành nhiều thời gian cho việc tự học, chưa xây dựng và rèn luyện kỹ năng tự
học cho bản thân, hình thức tự học chưa hợp lý.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu vấn đề tự học của sinh viên ngành Quản trị nhân
lực tại trường Đại học Nội Vụ Hà Nội hiện nay và đề xuất các giải pháp nhằm đẩy
mạnh hiệu quả của hoạt động tự học của sinh viên góp phần nâng cao kết quả học tập
và chất lượng đào tạo là có tính cấp thiết. Xuất phát từ những lý do đó, chúng tôi chọn
đề tài: “Nghiên cứu giải pháp nâng cao kỹ năng tự học của sinh viên ngành Quản
trị nhân lực Trường Đại học Nội vụ Hà Nội”
2. Lịch sử nghiên cứu
2.1. Các nghiên cứu của nước ngoài
Tự học đã được con người thực hiện từ rất sớm, ngay từ khi GD chưa trở thành
một nghành khoa học thực sự. Ở thời kỳ đó, người ta đã biết quan tâm đến việc làm
sao cho người học chăm chỉ, tích cực ghi nhớ được những giáo huấn của thầy và hành
động theo những điều ghi nhớ đó. Montaigne từng khuyên rằng: “Tốt hơn là ông thầy
để cho học trò tự học, tự đi lên phía trước, nhận xét bước đi của họ, đồng thời giảm bớt
tốc độ của thầy cho phù hợp với sức học của trò”. Từ thế kỷ XVII, các nhà giáo dục
1


như: J.A Comensky (1592-1670); G.Brousseau (1712-1778); J.H. Pestalozzi (17461872); A.Disterweg (1790-1866) trong các công trình nghiên cứu đều rất quan tâm đến
sự phát triển trí tuệ tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh và nhấn mạnh phải
khuyến khích người đọc giành lấy trí thức bằng con đường tự khám phá, tìm tòi và suy
nghĩ trong quá trình học tập. Vào những năm đầu của thế kỷ XX, trên cơ sở phát triển
mạnh mẽ của tâm lý học hành vi, nhiều phương pháp dạy học mới ra đời: “phương
pháp lạc quan”, “phương pháp trọng tâm tri thức”, “phương pháp montessori”… Các
phương pháp dạy học này đã khẳng định vai trò quyết định của học sinh trong học tập
nhưng quá coi trọng “con người cá thể” nên đã hạ thấp vai trò của người giáo viên

đồng thời phức tạp hóa quá trình dạy học. Mặt khác, những phương pháp này đòi hỏi
các điều kiện rất cao kể cả từ phía người học lẫn các điều kiện giảng dạy nên khó có
thể triển khai rộng rãi được. Từ giữa những năm 1970 đã có sách hay bài viết về vấn
đề này (Benn, S. I. viết bài “Freedom, Autonomy and the Concept of the Person” năm
1976; Holec H. viết quyển “Autonomy in Foreign Language Learning” năm 1981,
NXB Oxford) Sau chiến tranh thế giới thứ II, bên cạnh sự tiến bộ rất nhanh của các
nghành khoa học cơ bản, khoa học giáo dục cũng có nhiều tiến bộ đáng kể. Một trong
những tiến bộ đó là: sự xích lại gần nhau hơn giữa dạy học truyền thống (Giáo viên là
nơi phát động thông tin, học sinh là nơi tiếp nhận thông qua diễn giảng trên lớp) và các
quan điểm dạy học hiện đại (học sinh là chủ thể tích cực, giáo viên là người tổ chức
hướng dẫn). Các nhà giáo dục học ở Mỹ và Tây Âu ở thời kỳ này đã đều thống nhất
khẳng định vai trò của người học trong quá trình dạy học, song bên cạnh đó cũng
khẳng định vai trò rất quan trọng của người thầy và các PP, phương tiện dạy học. Khái
niệm người học trong giai đoạn này cũng không còn được quan niệm cá thể hóa cực
đoan như trước đây, tuy nó vẫn được chú ý. Theo J.Dewey: “ học sinh là mặt trời,
xung quanh nó quy tụ mọi phương tiện giáo dục”. Tư tưởng “lấy học sinh làm trung
tâm” đã được cụ thể hóa thành nhiều phương pháp cụ thể như: “Phương pháp hợp tác”
(cooperative methods), “phương pháp tích cực” (active methods), “Phương pháp cá thể
hóa”, “Phương pháp nêu vấn đề”, … trong đó “Phương pháp tích cực” được nghiên
cứu triển khai rộng hơn cả. Theo phương pháp này, giáo viên đóng vai trò gợi sự chú ý
kích thích, thúc đẩy học sinh tự hoạt động. Vì thế, người học đóng vai trò trung tâm
của quá trình dạy học, còn người dạy là chuyên gia của việc học. Nhìn chung tư tưởng
“lấy học sinh là trung tâm trong quá trình dạy học nói riêng và giáo dục nói chung đòi
2


hỏi có sự phối hợp của nhiều phương pháp, trong đó “phương pháp tích cực” là chủ
đạo mang tính nguyên tắc. Đây chính là cơ sở để đưa ra những biện pháp bồi dưỡng
năng lực tự học cho học sinh, sinh viên. Đồng tình với quan điểm trên, các nhà giáo
dục Xô Viết đã khẳng định vai trò tiềm năng to lớn của hoạt động tự học trong giáo

dục nhà trường. Đặc biệt, nhiều tác giả còn nghiên cứu sâu sắc cách thức nhằm nâng
cao hiệu quả hoạt động tự học của người học, trong đó nêu lên những biện pháp tổ
chức hoạt động độc lập nhận thức của học sinh trong quá trình dạy học.
2.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam
Vấn đề tự học ở Việt Nam cũng được chú ý từ lâu. Ngay từ thời kỳ phong kiến,
giáo dục chưa phát triển nhưng đất nước vẫn có nhiều nhân tài kiệt xuất. Những nhân
tài đó, bên cạnh yếu tố được những ông đồ tài giỏi dạy dỗ, thì yếu tố quyết định đều là
tự học của bản thân. Cũng chính vì vậy mà người ta coi trọng việc tự học, nêu cao
những tấm gương tự học thành tài. Nhưng nhìn chung, lối giáo dục còn rất hạn chế
“người học tìm thấy sự bắt chước, đúng mà không cần độc đáo, người học học thuộc
lòng …” Đến thời kỳ thực dân Pháp đô hộ, mặc dù nền giáo dục Âu Mỹ rất phát triển
nhưng nền giáo dục nước ta vẫn chậm đổi mới. Vấn đề tự học không được nghiên cứu
và phổ biến, song thực tiễn lại xuất hiện nhu cầu tự học rất cao trong nhiều tầng lớp xã
hội.
Vấn đề tự học thực sự được phát động rộng rãi sau Cách mạng Tháng Tám
(1945) mà Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa là người khởi xướng vừa nêu tấm gương về tinh
thần và phương pháp tự học. Người từng nói: “còn sống thì còn phải học” và cho rằng:
“về cách học phải lấy tự học làm cốt”. Có thể nói tự học là một tư tưởng lớn của Hồ
Chí Minh, về phương pháp học tập. Những lời chỉ dẫn quý báu và những bài học kinh
ngiệm sâu sắc rút ra từ chính tấm gương tự học bền bỉ và thành công của Người cho
đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Sau đó, vấn đề tự học đã được nhiều tác giả trình bày
trực tiếp và gián tiếp trong các công trình nghiên cứu ở góc độ tâm lý học, giáo dục
học, phương pháp dạy học. Các tác giả Nguyễn Cảnh Toàn, Nguyễn Kỳ, Vũ Văn Tảo,
Bùi Tường đã khẳng định: Năng lực tự học của trò dù còn đang phát triển vẫn là nội
lực quyết định sự phát triển của bản thân người học. Thầy là ngoại lực, là tác nhân,
hướng dẫn, tổ chức, đạo diễn cho trò tự học. Nói cách khác quá trình tự học, tự nghiên
cứu cá nhân hóa việc học của trò phải kết hợp với việc dạy của thầy và quá trình tương
tác trong cộng đồng lớp học, tức là quá trình xã hội hóa việc học.
3

Như vậy, vấn đề tự học đã được nhiều tác giả trong và ngoài nước quan tâm
nghiên cứu. Những công trình nghiên cứu đó đã cung cấp khung lý thuyết cơ bản và
một số chỉ dẫn về tự học nói chung. Tuy nhiên, các công trình đều tập trung trên bình
diện rộng với khách thể và bối cảnh nghiên cứu khác biệt với đề tài mà chúng tôi
hướng tới, cụ thể là vấn đề tự của sinh viên bậc đại học có nhiều đạc thù như ngành
Quản trị nhân lực tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Do đó, nghiên cứu của nhóm tác
giả không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào trước đây.
3.Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng tự học của sinh viên
ngành Quản trị nhân lực tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Trên cơ sở đó, nghiên cứu
nhằm đưa ra các giải pháp nâng cao kỹ năng tự học của sinh viên ngành Quản trị nhân
lực tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1.Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là vấn đề tự học của sinh viên ngành Quản trị
nhân lực tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
4.2.Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: ngành Quản trị nhân lực trường Đại học Nội vụ Hà Nội
- Về thời gian: từ năm 2014 đến nay.
- Việc nghiên cứu trong phạm vi như vậy sẽ giúp chúng tôi có thể tập trung
nghiên cứu từng vấn đề cụ thể.
5.Giả thuyết nghiên cứu
Sinh viên ngành Quản trị nhân lực tại Đại học Nội vụ Hà Nội có nhận thức
đúng đắn về tầm quan trọng của việc tự học nhưng chưa có kĩ năng, phương pháp tự
học hiệu quả.
Để nâng cao hiệu quả tự học của sinh viên ngành Quản trị nhân lực tại Đại học
Nội vụ Hà Nội cần có những giải pháp nâng cao nhận thức, năng lực tự hoàn thiện của
người học và sự hỗ trợ, giảng dạy trang bị kiến thức, kỹ năng tự học cho sinh viên từ
Nhà trường.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Làm rõ cơ sở lý luận về vấn đề tự học trong việc học tập của sinh viên;
Khảo sát, đánh giá đúng thực trạng việc tự học của sinh viên ngành Quản trị
nhân lực tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
4


Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tự học của sinh viên ngành
Quản trị nhân lực tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội .
7.Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu, phân tích tài liệu: nhóm tác giả tổng hợp và phân
tích tài liệu từ các các báo cáo, các công trình nghiên cứu có liên quan; số liệu do các
đơn vị trong Nhà trường cung cấp, sau đó tiến hành phân tích tài liệu sao cho phù hợp
với nội dung của đề tài.
- Phương pháp quan sát tham dự: các tác giả thuộc nhóm nghiên cứu đang là
sinh viên ngành Quản trị nhân lực tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Trong quá trình
học tập và tìm hiểu, nhóm tác giả đã quan sát các bạn sinh viên về kĩ năng, phương
pháp tự học để có những hiểu biết về nhiều khía cạnh của vấn đề này.
- Phương pháp điều tra bảng hỏi: Từ ngày 15/03/2017 - 02/04/2017, chúng tôi
đã tiến hành khảo sát 120 sinh viên bậc đại học ngành Quản trị nhân lực tại Trường
Đại học Nội vụ Hà Nội. Kết quả khảo sát là cơ sở quan trọng để nhóm nghiên cứu
đánh giá về thực trạng tự học của sinh viên và đưa ra các giải pháp, khuyến nghị về
vấn đề này.
8. Đóng góp mới của đề tài
- Ý nghĩa lý luận: Đề tài làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về vấn đề tự học của
sinh viên thông qua làm rõ khái niệm, vai trò, các hình thức, phương tự học và các yếu
tố ảnh hưởng tới hiệu quả tự học của sinh viên.
- Ý nghĩa thực tiễn: Nghiên cứu làm rõ thêm thực trạng vấn đề tự học của sinh
viên ngành Quản tri nhân lực hiện nay và khả năng thích ứng với yêu cầu tự học trong
đào tạo theo học chế tín chỉ, từ đó xây dựng được phương pháp tự học hiệu quả cho

sinh viên trong mô hình đào tạo theo tín chỉ.

5


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1.
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN
1.1. Một số khái niệm
1.1.1. Khái niệm hoạt động học tập
Hoạt động học tập là loại hoạt động đặc biệt của con người với mục đích đã
được đề ra từ đầu là nhằm tiếp thu tri thức khoa học, kĩ năng, kĩ xảo và thái độ tương
ứng, nhờ có hoạt động học tập mà tâm lí nhân cách của người học ngày càng phát
triển. Đặc điểm của hoạt động học tập là:
- Về đối tượng của hoạt động học tập là những tri thức, kĩ năng, kĩ xảo và thái
độ tương ứng của nó.
- Mục đích của học tập: chiếm lĩnh tri thức, kĩ năng, kĩ xảo và thái độ thông qua
sự tái tạo của cá nhân. Việc tái tạo này sẽ không thể thực hiện nếu người học chỉ là
khách thể bị động của những tác động sư phạm, nếu tri thức chỉ được tiếp nhận một
cách thụ động. Muốn học có kết quả, người học phải tích cực tiến hành các hoạt động
học tập bằng chính ý thức tự giác và năng lực trí tuệ của bản thân mình. Mục đích của
hoạt động học tập là hướng vào làm thay đổi chính bản thân người học (trong khi các
hoạt động khác hướng vào làm thay đổi khách thể )
+ Chủ thể hoạt động học tập là người học (nhân vật chính của hoạt động học) sẽ
chiếm lĩnh tri thức mà loài người đã tích lũy - đối tượng của hoạt động học. Nhờ có sự
chiếm lĩnh này mà tâm lí chủ thể mới có thể được thay đổi và phát triển. Người học
giác ngộ mục đích này càng sâu sắc thì sức mạnh vật chất và tinh thần của họ càng
được huy động trong quá trình học tập, do đó tâm lí ngày càng phát triển.
Như vậy hoạt động học tập là hoạt động được điều khiển một cách có ý thức
nhằm tiếp thu tri thức, kĩ năng, kĩ xảo. Sự tiếp thu tri thức, kĩ năng, kĩ xảo trong hoạt

động học mang tính tự giác cao. Đối tượng tiếp thu đã trở thành mục đích của hoạt
động học.Những tri thức cũng được chọn lọc tinh tế và tổ chức thành hệ thống. Hoạt
động học tập không chỉ nhằm tiếp thu tri thức, kĩ năng, kĩ xảo mà còn hướng vào việc
tiếp thu tri thức của chính bản thân hoạt động, nói cách khác là tiếp thu cả phương
pháp giành lấy tri thức (phương pháp học). Công cụ, phương tiện của hoạt động học
tập. Công cụ, phương tiện chính là những tri thức mà người học đã được học và đã
nắm vững. Công cụ, phương tiện là trình độ phát triển trí tuệ của người học từ trước
6


đến nay. Công cụ, phương tiện là toàn bộ nhân cách, phẩm chất tốt đẹp của người học.
1.1.2. Khái niệm tự học và tự học của sinh viên
Hiện nay có nhiều quan điểm tiếp cận khác nhau về khái niệm tự học và tự học
của sinh viên. Theo GS - TSKH Thái Duy Tuyên viết: “Tự học là hoạt động độc lập
chiếm lĩnh kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo, là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng
lực trí tuệ (quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp…) cùng các phẩm chất động cơ, tình
cảm để chiếm lĩnh tri thức một lĩnh vực hiểu biết nào đó hay những kinh nghiệm lịch
sử, xã hội của nhân loại, biến nó thành sở hữu của chính bản thân người học”.< Tập
bài giảng chuyên đề Dạy tự học cho (SV) trong các nhà trường trung học chuyên
nghiệp và Cao đẳng, Đại học GS – TSKH Thái Duy Tuyên>.
Tác giả Nguyễn Kỳ cũng bàn về khái niệm tự học: “Tự học là người học tích
cực chủ động, tự mình tìm ra tri thức kinh nghiệm bằng hành động của mình, tự thể
hiện mình. Tự học là tự đặt mình vào tình huống học, vào vị trí nghiên cứu, xử lí các
tình huống, giải quyết các vấn đề, thử nghiệm các giải pháp…Tự học thuộc quá trình
cá nhân hóa việc học”. < Tạp chí Nghiên cứu giáo dục số 7/1998>.
GS Trần Phương cho rằng: “ Học bao giờ và lúc nào cũng chủ yếu là tự học, tức
là biến kiến thức khoa học tích lũy từ nhiều thế hệ của nhân loại thành kiến thức của
mình, tự cải tạo tư duy của mình và rèn luyện cho mình kĩ năng thực hành những tri
thức ấy”. < Trong bài phát biểu tại hội thảo Nâng cao chất lượng dạy học tổ chức vào
tháng 11 năm 2005 tại Đại học Huế >.

Từ những quan niệm trên đây có thể nhận thấy rằng, khái niệm tự học luôn đi
cùng với khái niệm “tự thân”. Tri thức, kinh nghiệm, kĩ năng của mỗi cá nhân chỉ được
hình thành bền vững và phát huy hiệu quả thông qua các hoạt động tự thân ấy. Để có
được, đạt tới sự hoàn thiện thì mỗi SV phải tự thân tiếp nhận tri thức từ nhiều nguồn;
Tự thân rèn luyện các kĩ năng; Tự thân bồi dưỡng tâm hồn của mình ở mọi nơi mọi
lúc.
Như vậy Tự học (self - study) là sự nỗ lực tự thân nhằm chiếm lĩnh tri thức, kỹ
năng của người học để hướng tới những mục đích học tập nhất định. Nói cách khác, tự
học là quá trình tự giác, độc lập, tích cực, sử dụng các năng lực trí tuệ, phẩm chất của
bản thân người học để người học chiếm lĩnh được tri thức của nhân loại và những kinh
nghiệm lịch sử xã hội, biến những tri thức đó thành sở hữu của mình, hình thành kỹ
năng, thái độ và ngày càng hoàn thiện nhân cách của bản thân.
7


1.2. Vai trò tự học đối với sinh viên
Học bậc cao đẳng, đại học, đòi hỏi sinh viên phải tiếp thu một lượng kiến thức
lớn và khó, cho nên ngoài thời gian học trên lớp sinh viên phải tự học, tự nghiên cứu
ngoài giờ lên lớp để mở rộng và đào sâu tri thức. Cũng chính thông qua hoạt động tự
học này đã giúp rất nhiều cho sinh viên trong quá trình học tập biểu hiện.
Thứ nhất, tự học giúp sinh viên nắm vững tri thức, kỹ năng kỹ xảo và nghề
nghiệp trong tương lai. Chính trong quá trình tự học sinh viên đã từng bước biến vốn
kinh nghiệm của loài người thành vốn tri thức riêng của bản thân. Hoạt động tự học đã
tạo điều kiện cho sinh viên hiểu sâu tri thức, mở rộng kiến thức, củng cố ghi nhớ vững
chắc tri thức, biết vận dụng tri thức vào giải quyết các nhiệm vụ học tập mới.
Thứ hai, tự học không những giúp sinh viên không ngừng nâng cao chất lượng và
hiệu quả học tập khi còn ngồi trên ghế nhà trường mà còn giúp họ có được hứng thú
thói quen và phương pháp tự thường xuyên để làm phong phú thêm, hoàn thiện thêm
vốn hiểu biết của mình. Giúp họ tránh được sự lạc hậu trước sự biến đổi không ngừng
của khoa học và công nghệ trong thời đại ngày nay.

Thứ ba, tự học thường xuyên, tích cực, tự giác, độc lập không chỉ giúp sinh viên
mở rộng đào sâu kiến thức mà còn giúp sinh viên hình thành được những phẩm chất trí
tuệ và rèn luyện nhân cách, tạo nếp sống và làm việc khoa học, rèn luyện ý chí phấn
đấu, đức tính kiên trì, óc phê phán.
Thứ tư, trong quá trình học tập ở trường đại học, nếu bồi dưỡng được ý chí và
năng lực tự học cần thiết thì sẽ khơi dậy được ở sinh viên tiềm năng to lớn vốn có của
họ, tạo nên động lực nội sinh của quá trình học tập, vượt lên trên mọi khó khăn, trở
ngại bên ngoài. Khả năng tự học chính là nhân tố nội lực, nhân tố quyết định chất
lượng đào tạo.
Trong xã hội phát triển vai trò của giáo dục ngày càng quan trọng, là động lực
thúc đẩy sự phát triển và tiến bộ xã hội. Giáo dục phải đào tạo được thế hệ trẻ năng
động, sáng tạo, có đủ tri thức, năng lực và có khả năng thích ứng với đời sống xã hội,
làm phát triển xã hội. Muốn vậy thế hệ trẻ phải có năng lực đặc biệt đó là khả năng tự
học, tự nâng cao, tự hoàn thiện và những khả năng này phải được hình thành từ cấp
tiểu học. Có như vậy mới rèn luyện cho họ được kỹ năng tự học, tự nghiên cứu, không
ngừng nâng cao vốn hiểu biết về văn hoá, khoa học kỹ thuật và hiện đại hoá vốn tri
thức của mình để trở thành người công dân, người lao động với đầy đủ hành trang
8


bước vào cuộc sống.
1.3. Các phương pháp tự học của sinh viên
1.3.1. Phương pháp học tập độc lập
- Tự học thông qua nghiên cứu tài liệu
Một trong những công cụ không thể thiếu để phục vụ cho quá trình tự học đó
chính là nghiên cứu tài liệu học tập. Việc nghiên cứu tài liệu học tập giữ một vị trí
đáng kể trong việc nắm vững kiến thức nói chung và phát huy tính tích cực hoạt động
trí tuệ của học sinh nói riêng.
Giáo trình: Là những tài liệu học tập cơ bản, chung, chính thống, bắt buộc đối
với mọi sinh viên khi học tập môn đó.

Tài liệu tham khảo, đọc thêm: Là những tài liệu cần thiết để bổ xung, đào sâu,
mở rộng tri thức cho từng bài học, từng chương hay từng học phần trong mỗi môn học
nhất định như các sách chuyên khảo. Có những tài liệu tham khảo là bắt buộc sinh
viên phải có, nhưng cũng có những tài liệu tham khảo chỉ cần khi sinh viên có nhu
cầu. Thông thường, những tài liệu tham khảo này được cán bộ giảng dạy giới thiệu,
yêu cầu.
Tài liệu hướng dẫn học tập: Là những tài liệu có chức năng hướng dẫn học tập,
ôn tập hay rèn luyện kỹ năng, tự học, tự thực hành, như đề cương bài giảng, đáp án
ngân hàng câu hỏi của các môn học, sổ tay sinh viên …
Sách tra cứu: Là những tài liệu dùng để tra cứu khi cần thiết như Từ điển, danh
mục, các bảng thống kê.
Tạp chí chuyên ngành: Là những tài liệu khoa học dùng để tham khảo hay
nghiên cứu, như thông tin khoa học kỹ thuật TDTT của viện KHTDTT.
Sách nghiên cứu: Là những công trình khoa học hay chuyên khảo dùng cho
sinh viên khi nghiên cứu khoa học, bản tin khoa học đào tạo huấn luyện TT của
Trường Đại học TTBN, Tạp chí TT của Bộ văn hóa TT & du lịch.
Tài liệu điện tử: Là những thông tin, kiến thức về mọi mặt thường xuyên được
cập nhật trên mạng dành cho mọi đối tượng trong mọi lĩnh vực.
Như vậy tuỳ theo từng đối tượng , mục tiêu và nội dung mà xác định loại tài
liệu học tập cần thiết cho quá trình tự nghiên cứu và học tập của mình. Đọc tài liệu là
quá trình quan trọng nhất nhằm cụ thể hoá nội dung chương trình môn học thông qua
hệ thống các bài học. Đối với sinh viên, giáo trình không những cung cấp những kiến
9


thức chuẩn mực, cơ bản và cần thiết, mà còn góp phần hướng dẫn phương pháp học
tập, củng cố những kiến thức đã học, tạo điều kiện phát triển các kĩ năng đã được hình
thành, đồng thời cũng là cơ sở, nền tảng để cho sinh viên.
- Tự học thông qua chuẩn bị thảo luận, kiểm tra, thi
Kiểm tra , thi sẽ giúp sinh viên biết cách tự đánh giá, sinh viên được đánh giá

lẫn nhau, mọi sự đổi mới kiểm tra đánh giá phải làm cho học sinh tích cực hơn, nỗ lực
hơn và phải dẫn đến sự biến đổi ở người học (không chỉ là làm chủ kiến thức, kỹ
năng… mà quan trọng hơn thay đổi cả thái độ, niềm tin).Tạo mọi cơ hội để HS,SV nêu
câu hỏi/thắc mắc, tranh luận với giáo viên… và được trải nghiệm các tình huống thực
tiễn để thực hành những điều mình học. SV nhận ra những điểm mình còn đang thiếu,
những sai sót thông qua phản hồi, đánh giá. Và đặc biệt nữa là học sinh phải tương tác
với nhau để được thể hiện mình, nuôi dưỡng hứng thú, sự tự tin.
- Tự học qua chuẩn bị viết chuyên đề, kiến tập, thực tập, khóa luận tốt nghiệp
Giúp sinh viên tiếp cận môi trường làm việc thực tế tại các đơn vị, qua đó có
điều kiện so sánh, đối chiếu giữa lý thuyết, kiến thức ngành kế toán – kiểm toán được
học trong nhà trường với thực tiễn vận dụng tại đơn vị.
Làm quen với môi trường làm việc, học hỏi tác phong làm việc và thực hành
một số kỹ năng công việc, kỹ năng giao tiếp trong công việc, thu thập thông tin và mô
tả thực tế;
Hoàn thành một đề tài tốt nghiệp về kế toán, kiểm toán, trong đó có sự so sánh,
đối chiếu giữa thực tế và lý thuyết để từ đó rút ra những nhận xét và đề xuất các kiến
nghị hay giải pháp
- Tự học trên môi trường số hóa (online)
Trong vấn đề giáo dục nói chung và việc học nói riêng thì tự học online có một
vai trò hết sức quan trọng. Tự học online giúp người học hiểu sâu, mở rộng, củng cố
và ghi nhớ bài học một cách vững chắc nhờ vào khả năng tự phân tích, tổng hợp tài
liệu, từ đó có khả năng vận dụng các tri thức đã học vào việc giải quyết những nhiệm
vụ học tập mới. Đồng thời, tự học online giúp người học hình thành được tính tích
cực, độc lập tự giác trong học tập cũng như nề nếp làm việc khoa học.Từ đó quyết
định sự phát triển các phẩm chất nhân cách và quyết định chất lượng học tập của SV.

10


1.3.2. Tự học thông qua tương tác liên cá nhân

Tự học thông qua tương tác liên cả nhân có thể hiểu như hoạt động làm việc
nhóm nó là hình thức tự học giúp sinh viên nắm bắt được nội dung bài học, chuẩn bị
bài trước khi đến lớp.
Trong đào tạo theo tín chỉ, nội dung bài học sẽ được triển khai dưới nhiều hình
thức dạy và học khác nhau. Những nội dung lí thuyết là kiến thức cơ bản về vấn đề
đang xem xét nhưng có những nội dung bài giảng viên không giảng lí thuyết, sinh viên
phải tự đọc sách, tài liệu để thu lượm kiến thức. Đối với những nội dung này, thông
qua làm việc nhóm, sinh viên có thể trao đổi với nhau để có kiến thức hoặc khẳng định
lại những nội dung mà họ còn thấy phân vân. Chỉ trong những trường hợp sinh viên
không tìm thấy câu trả lời từ các bạn mình thì mới lựa chọn phương án là hỏi giảng
viên. Đối với những nội dung cần chuẩn bị trước cho giờ thảo luận thì chuẩn bị bài và
trao đổi ý kiến với các bạn sẽ có hiệu quả hơn so với việc tự học. Thực tế cho thấy
nguyên nhân chủ yếu của việc sinh viên không phát biểu ý kiến trong giờ thảo luận là
vì họ không chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
Tổ chức làm việc nhóm hiệu quả là một cách buộc sinh viên phải tham gia
chuẩn bị bài trước cùng các sinh viên khác trong nhóm vì các thành viên trong nhóm
sẽ tự kiểm tra, đánh giá lẫn nhau. Một nguyên nhân nữa làm sinh viên ngại phát biểu ý
kiến trước lớp là do họ sợ câu trả lời của mình bị sai so với đáp án của giảng viên.
Nhưng nếu như vấn đề đó sinh viên đã được chuẩn bị kĩ càng, đã thảo luận và thống
nhất ý kiến với các bạn thì những ngại ngần này có thể sẽ không còn cản trở sinh viên
đưa ra ý kiến về một vấn đề liên quan đến bài học.
Như vậy, tự học độc lập hay qua tương tác liên cá nhân đều tạo điều kiện cho
việc tìm hiểu tri thức một cách sâu sắc, hiểu rõ bản chất của chân lý. Trong quá trình
tự học, SV sẽ gặp nhiều vấn đề mới và việc đi tìm giải đáp cho những vấn đề ấy là
cách tốt nhất để kích thích hoạt động trí tuệ cho SV. Nếu thiếu đi sự nỗ lực tự học của
bản thân SV thì kết quả không thể cao cho dù có điều kiện ngoại cảnh (thầy cô, tài
liệu, cơ sở vật chất,...) nhiều thuận lợi.
1.4. Đặc điểm của tự học trong đào tạo theo học chế tín chỉ
Có thể khẳng định rằng: hoạt động tự học của sinh viên trong các cơ sở giáo
dục đại học là một hoạt động không thể thiếu và đống vai trò đặc biệt quan trọng trong

quá trình học tập ở bậc đại học. Tuy nhiên trong các phương thức đào tạo khác nhau,
11


hoạt động này lại có những đặc thù khác nhau, hoạt động này có những nét đặc thù
riêng. Sự khác biệt giữa hoạt động tự học trong niên chế với tự học trong tín chỉ được
thể hiện một số điểm khác nhau.
Thứ nhất: trong phương pháp đào tạo niên chế, sinh viên tuân thủ theo một
trương trình do nhà trường định sẵn theo từng kỳ học từng năm học, từng khóa học căn
cứ vào thời khóa biểu. Khi chuyển sang phương thức đào tạo theo tín chỉ, kế hoạch
học tập theo tín chỉ phụ thuộc vào việc lập kế hoạch và khả năng tự học của sinh viên.
Sinh viên có nhiệm vụ và quyền lợi được lựa chọn môn học và thời gian học, tiến trình
học tập nhanh, chậm phù hợp với khả năng học của bản thân mình. Phương pháp này
đào tạo cho sinh viên năng lực chủ động trong việc lập kế hoạch học tập khoa học, xác
định thời gian và phương thức học tập để thực hiện mục tiêu đề ra trong kế hoạch đó.
Khi đó sinh viên phải có ý thức xây dựng việc tự học tự nghiên cứu sao cho việc học
tập đạt kết quả cao nhất.
Thứ hai: Hình thức tổ chức dạy học trong phương thức tín chỉ quy định hoạt
động tự học của sinh viên như là một phần bắt buộc trong thời khóa biểu và là một nội
dung quan trọng và đánh giá kết quả học tập. Hoạt động dạy học theo tín chỉ được tổ
chức theo 3 hình thức: lên lớp, thực hành và tự học. Trong 3 hình thức tổ chức dạy học
này, 2 hình thức đầu tiên có sự tiếp xúc trực tiếp từ giảng viên với sinh viên (giảng bài,
hướng dẫn, sinh viên nghe giảng thực hành, thực tập dướt sự huóng dẫn của giảng
viên) hình thức thứ 3 có thể không có sự tiếp xúc giữa giảng viên và sinh viên (giảng
viên giao nội dung để sinh viên tự học, tự nghiên cứu, tự thực hành)
Hình thức tổ chức thực hiện một giờ tín chỉ
Tự học
Lý thuyết

Giờ Lý thuyết

Giờ Thực hành
Giờ Tự học

Thực hành, thí
nghiệm, xemina

1
2

Chuẩn bị

Tự
nghiên cứu

2
1
3

Bảng 1.1: Hình thức thực hiện một giờ tín chỉ
Tùy thuộc tính chất đặc thù của từng môn học (mục tiêu, nội dung môn học) mà
có các hình thức tổ chức dạy - học khác nhau. Có những môn học chỉ có một kiểu giờ
tín chỉ, nhưng có những môn học có hai hoặc cả ba kiểu giờ tín chỉ. Trong mọi trường
12


hợp, công thức tính cho mỗi môn học là không đổi: 1+0+2 (môn học thuần lý thuyết);
0+2+1 (môn học thuần thực hành); 0+0+3 (môn học thuần tự học). Cách tổ chức thực
hiện một giờ tín chỉ cho chúng ta thấy một đặc điểm rất quan trọng góp phần tạo nên
sự khác biệt với phương thức đào tạo truyền thống. Nếu hoạt động tự học trong học
chế niên chế chỉ mang tính chất tự nguyện thì phương thức đào tạo theo học chế tín chỉ

coi tự học là một thành phần hợp pháp và bắt buộc phải có trong hoạt động học tập của
sinh viên. Để học được 1 giờ lý thuyết hay 2 giờ thực hành, thực tập trên lớp sinh viên
cần phải có 2 hay 1 giờ chuẩn bị ở nhà. Đó là yêu cầu bắt buộc trong cơ cấu giờ học.
Thứ ba: nội dung một bài giảng trong hệ thống tín chỉ thường gồm 3 thành
phần chính:
- Phần nội dung bắt buộc phải biết (N1) được giảng trực tiếp trên lớp.
- Phần nội dung nên biết (N2) có thể không được giảng trực tiếp trên lớp mà
giáo viên có trách nhiệm hướng dẫn cụ thể sinh viên tự học, tự nghiên cứu .
- Phần nội dung có thể biết (N3) dành riêng cho tự học, chuẩn bị bài, làm bài
tập, thảo luận nhóm, xemina, làm thí nghiệm… và các hoạt động khác có liên quan
đến môn học.
Như vậy, kiến thức của mỗi môn học được phát triển thông qua những tìm tòi
của người học dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ của giảng viên. Nếu sinh viên không tự học
thì họ mới chỉ lĩnh hội được 1/3 khối lượng kiến thức của môn học và như vậy đồng
nghĩa với việc họ không đạt được yêu cầu của môn học đó.
Ngoài ra, một điểm rất quan trọng, khác biệt với học chế niên chế là trong học
chế tín chỉ, hoạt động tự học được kiểm tra, đánh giá thường xuyên thông qua các bài
kiểm tra, bài tập, các buổi thảo luận …trong suốt cả quá trình học.
Qua các phân tích trên đây, rõ ràng rằng trong phương thức đào tạo theo tín chỉ,
hoạt động tự học của sinh viên trở thành hoạt động bắt buộc với các chế tài cụ thể qui
định cho hình thức học tập này.
Học chế tín chỉ (HCTC) là một hình thức đào tạo được hầu hết các nước tiên
tiến trên thế giới áp dụng vì nó phân chia kiến thức đào tạo thành những đơn vị học tập
mà sinh viên (SV) có thể tự sắp xếp để tích lũy được ở những thời gian và không gian
khác nhau. Tùy điều kiện của mỗi người, sinh viên có thể học nhanh hơn hay muộn
hơn so với tiến độ bình thường, có thể thay đổi chuyên ngành học ngay giữa tiến trình
học tập mà không phải học lại từ đầu. HCTC còn tạo ra một "ngôn ngữ chung" giữa
13

các trường ĐH, CĐ; tạo điều kiện cho việc chuyển đổi SV giữa các trường trong nước
và trên thế giới, rất thuận lợi trong các chương trình đào tạo liên kết. Theo lộ trình của
Bộ GD-ĐT, từ năm 2010: Tất cả các trường ĐH-CĐ phải áp dụng chương trình đào tạo
theo tín chỉ. Sau 1 năm đầu áp dụng mô hình này, kết quả ban đầu cho thấy chất lượng
học của SV học theo tín chỉ lại thấp hơn SV học theo niên chế. Do đó, một câu hỏi lớn
đặt ra: “Làm thế nào để dạy – học theo tín chỉ cho hiệu quả ?”. Một số sinh viên tỏ ra
háo hức với mô hình dạy học mới này trong khi đó số khác lại tỏ ra tiếc nuối với mô
hình cũ - dạy học theo niên chế. Không phải vì mô hình cũ có hứng thú và hiệu quả
hơn với họ mà chỉ vì một lí do hết sức đơn giản: họ ngại thay đổi, họ muốn giữ thói
quen học - thi - trả bài từ bao lâu nay. Bản thân nhiều giảng viên cũng chưa thích ứng
ngay được với cường độ và tính chất của hình thức giảng dạy mới này.Vì vậy, trước
tiên đòi hỏi cả giảng viên và sinh viên phải thực sự bứt phá, có ý thức thay đổi để thoát
khỏi những thói quen cũ.
1.5. Các yếu tố tác động đến hiệu quả tự học của sinh viên
1.5.1. Các yếu tố chủ quan
Học tập là hoạt động trí óc, là kết quả của sự quan sát, lắng nghe có chọn lọc.
Vì thế, học tập chịu sự tác động của sức khỏe. Sức khoẻ không tốt ảnh hưởng rất lớn
đến quá trình tiếp thu. Có thể nhận thấy rõ ràng, khi có vấn đề về sức khỏe, sinh viên
có thể phải nghỉ học, làm gián đoạn quá trình học tập, bỏ lỡ một số kiến thức giáo viên
cung cấp trong giờ lên lớp. Hoặc nếu đến lớp, sức khoẻ không tốt làm giảm khả năng
tập trung, khả năng ghi nhớ. Việc thức khuya làm các dây thần kinh hoạt động hết
công suất, làm giảm khả năng ghi nhớ bài học, giảm hiệu quả học tập.
Bên cạnh đó, sức khỏe tinh thần và tâm lý cũng tác động lớn đến hiệu quả tự
học. Khi đối mặt với một môn học thích thú, sinh viên thường có tâm lý hưng phấn,
hứng thú học tập. Ngược lại, những học phần khó hoặc không thú vị, sinh viên có tâm
lý lo sợ, né tránh. Tâm lý tốt giúp người học nhìn nhận việc học như là một thú vui,
học tập hăng say hơn. Ngược lại, khi tâm lý buồn chán, con người có nhiều suy nghĩ
tiêu cực, tinh thần chịu stress, khả năng tập trung giảm, nhìn nhận việc học như một
gánh nặng gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất học tập.
Kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm học tập của sinh viên như khả năng hiểu và

làm chủ bản thân; kĩ năng làm chủ cảm xúc, quản lý thời gian và mục tiêu cá nhân
cũng ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả tự học của sinh viên. Ngoài ra, phẩm chất, sự
14


kiên định và ý chí kiên trì bền bỉ mới là nhân tố giúp sinh viên vượt qua được những
trở ngại của của học tập. Đó là một nền tảng cơ bản để dẫn đến sự thành công trong
việc tự học tập và tự nghiên cứu.
Bên cạnh đó, nguồn lực cá nhân cũng là một trong những nhân tố quan trong
việc thúc đẩy và duy trị hoạt động tự học. Người học được trang bị đầy đủ cơ sở vật
chất, phương tiện phục vụ sinh hoạt và học tập như máy tính, điện thoại thông minh
hoặc điều kiện ăn, ở, sinh hoạt tốt có điều kiện thuận lợi về tự học hơn so với các sinh
viên thuộc diện nghèo.
1.5.2. Các yếu tố khách quan
- Nền tảng gia đình
Gia đình có vai trò rất lớn trong việc định hướng phát triển của mỗi cá nhân .Có
thể nói, gia đình là yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng tới việc học tập của con người.
Thứ nhất, truyền thống học tập của gia đình tạo nền tảng quan trọng trong sự
nghiệp học tập của mỗi cá nhân. Nếu cha mẹ, anh chị em trong gia đình đều là những
người có trình độ học vấn, chăm chỉ, quan tâm tới việc học của con cái thì theo lẽ tự
nhiên, con người sẽ hình thành cho mình một ý thức học tập, phát huy truyền thống gia
đình. Cha mẹ quan tâm tới việc học của con, đốc thúc con học tập thì người học sinh
sẽ có điều kiện để tập trung vào việc học. Cha mẹ cũng chính là người góp phần định
hướng tương lai học tập cho con, nhất là trong việc chọn ngành nghề để theo học.
Thứ hai, không khí gia đình cũng ảnh hưởng tới học tập.Một gia đình vui vẻ,
đầm ấm, hạnh phúc là động lực tinh thần giúp người học sinh tập trung vào việc học
để đạt hiệu quả cao.Trong trường hợp học sinh sống trong một gia đình không hạnh
phúc, cha mẹ có những biện pháp giáo dục thiếu khoa học gây ảnh hưởng xấu đến việc
hình thành nhân cách. Các bạn học sinh ấy có thể sẽ không coi trọng việc học, sa vào
những cám dỗ bên ngoài nhà trường, bỏ bê việc học.

Thứ ba, không thể không nói đến ảnh hưởng từ kinh tế gia đình. Rõ ràng một
gia đình có kinh tế sẽ tạo cho con những cơ sở vật chất đầy đủ, thuận lợi cho việc học.
Ngược lại, những học sinh có hoàn cảnh kinh tế khó khăn sẽ không có điều
kiện tốt cho học tập, có những mối lo toan khác bên cạnh việc học.Thậm chí các bạn
còn phải san sẻ thời gian học tập của mình để đi làm kinh tế phụ giúp gia đình.Tuy
vậy, một học sinh sinh ra trong gia đình có điều kiện kinh tế không hẳn là luôn đạt kết
quả cao trong học tập. Do bị chi phối bởi những mối quan hệ khác nhau mà các bạn
15


không đạt được thành tích tốt hoặc bởi suy nghĩ sẽ sống nhờ vào những gì cha mẹ chu
cấp mà không tập trung vào con đường học vấn.
Còn các bạn học sinh khó khăn lại luôn có ao ước thoát nghèo và học tập chính
là con đường dẫn đến ước mơ đó.Chính điều này đã trở thành động lực giúp các bạn
vượt qua khó khăn và thành công trong học tập.Vì vậy mà trong các kì thi tuyển sinh
Đại học Cao đẳng toàn quốc, những gương mặt thủ khoa tiêu biểu đa phần xuất thân
nông thôn trong những gia đình khó khăn về tài chính.
- Môi trường học tập tại Nhà trường
Một học sinh sẽ học tập tốt hơn khi có mối quan hệ tốt với bạn bè. Trước hết,
nếu chơi với những người bạn tốt, có năng lực học tập sẽ tạo tính cạnh tranh, thúc đẩy
quá trình học tập của cá nhân. Đồng thời cũng tạo môi trường học tập tốt cho bản thân.
Giảng viên là người chỉ đường dẫn lối giúp người học hiểu rõ nội dung bài học.
Có mối quan hệ tốt với giáo viên giúp sinh viên có động lực học tập, không có cảm
giác ngại ngùng khi nhờ đến sự trợ giúp của giảng viên trong học tập. Nhờ đó mà hiệu
quả học tập tăng lên rất nhiều.
Bên cạnh đó, thư viện luôn đồng hành cùng sinh viên đại học giúp mở mang
tầm nhìn, phát triển của khoa học, bảo tồn và phát huy văn hóa. Thư viện là nơi cung
cấp thông tin, tạo điều kiện cho người đọc phát triển toàn diện, đặc biệt là tư duy sáng
tạo, góp phần giúp nhà trường hoàn thành sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài cho đất nước. Để thư viện trường học thật sự là nơi đảm bảo chất

lượng và hiệu quả giáo dục, đòi hỏi phải tăng cường vốn tài liệu, đảm bảo về nội dung,
bao gồm đầy đủ về sách giáo khoa, giáo trình sách tham khảo chuyên ngành phù hợp
với ngành nghề đào tạo của nhà trường. Bên cạnh đó các nguồn thông tin được bổ
sung từ các bài báo cáo khoa học, các báo cáo ngoại khóa theo chuyên đề... vốn tài liệu
phải đa dạng về thể loại: ngoài các loại tài liệu sách, báo, tạp chí truyền thống, cần thu
thập đầy đủ các sản phẩm thông tin ở bất kỳ nơi nào và dưới bất cứ dạng nào. Đặc biệt
là chất lượng tài liệu phải đảm bảo phù hợp, đáu ứng được yêu cầu sử dụng của người
dùng tin.

16


Chương 2:
THỰC TRẠNG TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN NGÀNH QUẢN TRỊ NHÂN LỰC
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI.
2.1 Tổng quan về ngành Quản trị nhân lực tại Đại học Nội vụ Hà Nội
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển
Trường Đại học Nội vụ Hà Nội là cơ sở giáo dục đại học công lập trực thuộc
Bộ Nội vụ, được thành lập ngày 14/11/2011 trên cơ sở nâng cấp từ trường Cao đẳng
Nội vụ Hà Nội.[1] Trước đây có tên gọi là Trường Cao đẳng Văn thư Lưu trữ Trung
ương I. Tiền thân là Trường Trung học văn thư Lưu trữ Trung ương I, được thành lập
năm 1971 theo Quyết định số 109/BT ngày 18/12/1971 của Bộ trưởng Phủ Thủ tướng.
Năm 1996, Trường được đổi tên thành Trường Trung học Lưu trữ và Nghiệp vụ Văn
phòng I.
Ngày 29 tháng 01 năm 2007, Bộ trưởng BGDĐT đã ban hành Quyết định số
553/QĐ-BGDĐT giao Trường Cao đẳng Văn thư Lưu trữ Trung ương I (Nay là
ĐHNVHN) đào tạo hệ chính quy trình độ cao đẳng ngành QTNL. Theo Quyết định số
261/QĐ-CĐNV ngày 10 tháng 9 năm 2008 của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nội vụ
Hà Nội, ngành Quản trị nhân lực được giao cho Khoa Quản lý nhân lực (Tiền thân là
Khoa Thư ký và Quản trị văn phòng).

Từ khi được phép đào tạo tại ĐHNVHN, ngành QTNL luôn thu hút được đông
đảo thí sinh dự thi dự thi, sinh viên ra trường tỉ lệ có việc làm rất cao. Do đó, để đáp
ứng yêu cầu phát triển và quản lý ngành học, Hiệu trưởng Nhà trường đã quyết định
thành lập Khoa Tổ chức và quản lý nhân lực theo Quyết định số 210/QĐ-ĐHNV ngày
24 tháng 4 năm 2012. Khoa Tổ chức và quản lý nhân lực là đơn vị thuộc Trường Đại
học Nội vụ Hà Nội có chức năng tổ chức thực hiện quá trình đào tạo, bồi dưỡng nguồn
nhân lực có trình độ đại học, sau đại học và thấp hơn trong lĩnh vực tổ chức và quản trị
nhân lực và ngành nghề khác có liên quan; hợp tác quốc tế; nghiên cứu khoa học và
triển khai tiến bộ khoa học công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Năm 2012, ĐHNVHN tuyển sinh khóa đầu tiên bậc đại học ngành QTNL. Hiện
nay, với quy mô khoảng 1500 sinh viên đang theo học ở các bậc cao đẳng, đại học, đại
học liên thông hệ chính quy, ngành QTNL được xác định là một trong các ngành trọng
điểm trong đào tạo của ĐHNVHN.
17


2.1.2. Thành tựu trong đào tạo
Là một trong các ngành có số lượng sinh viên đông nhất Trường, trong quá
trình hoạt động, ngành Quản trị nhân lực đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng đào
tạo, nghiên cứu khoa học và tham gia các hoạt động ngoại khóa.
Hiện nay, Khoa Tổ chức và quản lý nhân lực có 23 cán bộ, giảng viên, trong đó
có:
- Về chức danh nghề nghiệp gồm: 01 Trưởng khoa và 02 Phó trưởng khoa; 17
giảng viên và 3 chuyên viên hành chính.
- Về học hàm, học vị: 01 Phó giáo sư, tiến sĩ; 03 tiến sĩ, 07 nghiên cứu sinh; 10
thạc sỹ, 02 học viên cao học
Ngoài ra, tham gia giảng dạy ở khoa còn có nhiều giảng viên kiêm nhiệm
có kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao thuộc các trường đại học, các cơ quan Bộ,
các Viện nghiên cứu. Bởi vậy, chất lượng đào tạo của khoa luôn được đánh giá tốt, tỷ
lệ sinh viên ra trường xin được việc làm luôn chiếm tỷ lệ cao.

Với phương châm đa dạng hóa hình thức, phương thức, loại hình đào tạo nhằm
đáp ứng nguồn nhân lực cho ngành Nội vụ và thị trường lao động, chương trình đào
tạo của Ngành Quản trị nhân lực được phát triển đã dạng theo từng thời kỳ phát triển
của ĐHNVHN. Đến nay, đã có 06 loại chương trình đào tạo từng được ban hành và tổ
chức đào tạo, gồm:
- Chương trình cao đẳng theo niên chế (dừng đào tạo từ năm 2015)
- Chương trình cao đẳng theo tín chỉ (Bắt đầu đào tạo từ 2013 đến nay)
- Đại học chính quy theo học chế niên chế (dừng đào tạo từ năm 2016)
- Đại học chính quy theo học chế tín chỉ (Bắt đầu đào tạo từ 2013 đến nay)
- Đại học liên thông chính quy theo học chế niên chế (dừng đào tạo từ năm 2014)
- Đại học liên thông chính quy theo học chế tín chỉ (Bắt đầu đào tạo từ 2013
đến nay)
Mặc dù là ngành đào tạo mang tính đặc thù của ngành Nội vụ, nhưng ngành
QTNL ở ĐHNVHN vãn luôn thu hút được sự quan tâm lớn của xã hội và người học;
được lãnh đạo Bộ Nội vụ và Nhà trường rất quan tâm đầu tư phát triển. Ở mỗi hình
thức đào tạo, chương trình đều được xây dựng bám sát với thực tế, thường xuyên được
điều chỉnh đổi mới. Sinh viên tốt nghiệp cơ bản đáp ứng được yêu cầu nghiên cứu và tác
nghiệp trong các phòng, ban về tổ chức nhân lực của các cơ quan Đảng, Nhà nước, các tổ
18