Một số biện pháp quản lý phân luồng học sinh sau THCS tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
----------------

NGUYỄN XUÂN AN

MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ PHÂN LUỒNG HỌC SINH
SAU TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI QUẬN HAI BÀ TRƢNG,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Chuyên ngành:

Quản lí giáo dục

Mã số:

60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trịnh Thị Anh Hoa

HÀ NỘI - 2016


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả
của luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ cơng trình
nào khác. Các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc

Hà Nội, tháng 9 năm 2016
Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân An

1


Lời cảm ơn
Luận văn thạc sĩ này là một phần quan trọng trong quá trình đào tạo cao
học. Với tất cả tình cảm chân thành tơi xin bày tỏ lịng biết ơn tới các thầy cô
Viện khoa học Giáo dục Việt Nam, trung tâm Đào tạo bồi dưỡng đã quan tâm
và tạo điều kiện cho tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành và sâu sắc về lòng nhiệt
tâm, về phương pháp luận nghiên cứu khoa học của cô giáo hướng dẫn khoa
học - TS. Trịnh Thị Anh Hoa, người đã ln tận tình chỉ bảo, giúp đỡ, động
viên và chia sẻ với tôi những kinh nghiệm quý báu trong suốt q trình nghiên
cứu và hồn thành luận văn.
Cuối cùng tơi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè và đồng
nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ, động viên tôi trong quá trình
học tập và thực hiện luận văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng trong q trình nghiên cứu, luận văn
khơng tránh khỏi thiếu sót, kính mong hội đồng khoa học, quý thầy cô giáo và
đồng nghiệp chỉ dẫn, đóng góp ý kiến để luận văn được hồn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

1

1. Lý do chọn đề tài

1

2. Mục tiêu nghiên cứu

4

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

4

4. Phạm vi nghiên cứu

4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

4

6. Phương pháp nghiên cứu

4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÂN LUỒNG HỌC SINH

6

SAU TRUNG HỌC CƠ SỞ

6

1.1. T ng quan nghiên cứu vấn đề

6

1.2. Các khái niệm cơ bản

8

1.2.1. Quản lý và quản lý giáo dục

8

1.2.2. Quản lý nhà nước về giáo dục

12

1.2.3. Quản lý nhà trường

13

1.2.4. Phân luồng học sinh

14

1.2.5. Phân luồng HS sau THCS

17

1.2.6. Quản lý phân luồng HS sau THCS

18

1.3. Cơ sở phân luồng HS sau THCS

18

1.3.1. Cơ sở tâm sinh lý

18

1.3.2. Cơ sở giáo dục học

20

1.3.3. Cơ sở kinh tế - xã hội

20

1.3.4. Cơ sở ph p lý

21

1.3.5. Kinh nghiệm một số nước về phân luồng HS sau THCS

24

1.4. Nội dung phân luồng HS sau THCS

27

1.5. Nội dung quản lý phân luồng HS sau THCS

29

1.5.1. Xây dựn và thực h ện chủ trươn , chính s ch phân luồng HS sau THCS

30

1.5.2. Quy hoạch giáo dục p n nhu c u ph t tr ển n uồn nhân lực
thực hiện phân luồng HS sau THCS

p ph n
31

1.5.3. Xây dựng kế hoạch phân luồng HS sau THCS

32

1.5.4. Đ ều tiết phân luồng HS sau THCS thông qua chỉ t êu ào tạo

33

1.5.5. Nâng cao chất lượng giáo dục và ào tạo tron c c trường dạy nghề

34

1.5.6. Tổ ch c giáo dục hướng nghiệp tron c c trường THCS

35

1.5.7. Tạo cơ hội việc làm cho HS sau khi tốt nghiệp c c trường nghề

38

1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến phân luồng HS sau THCS

38

Tiểu kết chương 1

40

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÂN LUỒNG HỌC SINH SAU
TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI QUẬN HAI BÀ TRƢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 41
2.1. Tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục đào tạo của quận Hai Bà Trưng

41

2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội của quận Ha Bà Trưn

41

2.1.2. Tình hình giáo dục ào tạo quận Ha Bà Trưn

42

2.2. Thông tin chung về đối tượng khảo sát

43

2.3. Nhu cầu phân luồng HS sau THCS tại quận Hai Bà Trưng

46

2.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phân luồng HS sau THCS tại quận Hai Bà Trưng

53

2.4.1. Các yếu tố ảnh hưởn
nghiệp THCS

ến việc lựa chọn tiếp theo của học sinh sau khi tốt
53

2.4.2. Các yếu tố t c ộn ến việc lựa chọn của học sinh sau khi tốt nghiệp THCS vào
c c cơ sở giáo dục nghề nghiệp
60
2.5. Thực trạng quản lý phân luồng HS sau THCS tại quận Hai Bà Trưng

66

2.5.1. Xây dựn và thực h ện chủ trươn , chính s ch phân luồng HS sau THCS

66

1


2.5.2. Xây dựng quy hoạch phát triển giáo dục ể thực hiện phân luồng HS sau
THCS
68
2.5.3. Xây dựng kế hoạch phân luồng HS sau THCS

69

2.5.4. Đ ều tiết phân luồng HS sau THCS thông qua chỉ t êu ào tạo

72

2.5.5. Nâng cao chất lượn

73

ào tạo tron c c trường nghề

2.5.6. Tổ ch c giáo dục hướng nghiệp tron c c trường THCS

75

2.5.7. Tạo cơ hội việc làm cho HS sau khi tốt nghiệp c c trường nghề

81

2.6. Đánh giá thực trạng

82

2.6.1. Ưu

ểm

82

2.6.2. Hạn chế

84

2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế

85

Tiểu kết chương 2

86

Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÂN LUỒNG HỌC SINH SAU TRUNG
HỌC CƠ SỞ TẠI QUẬN HAI BÀ TRƢNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
87
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp

87

3.1.1. Nguyên tắc ảm bảo tính mục ích

87

3.1.2. Nguyên tắc ảm bảo tính kế thừa

87

3.1.3. Nguyên tắc ảm bảo tính thực tiễn

87

3.1.4. Nguyên tắc ảm bảo tính khả thi

88

3.1.5. Nguyên tắc ảm bảo tính hệ thống

88

3.2. Các biện pháp quản lý phân luồn HS sau THCS trên ịa bàn quận Hai Bà
Trưn , thành phố Hà Nội
88
3.2.1. Nâng cao nhận th c của các cấp quản lý, nhà trườn ,
quan trọng phân luồng HS sau THCS

a ình, HS về t m
88

3.2.2. Xây dựng kế hoạch phân luồng HS sau THCS thống nhất và ồng bộ ở các
cấp quản lý
91

2


3.2.3. Tăn cường tổ ch c thực hiện các hoạt ộng góp ph n phân luồng HS sau
THCS tron nhà trường
92
3.2.4. Tăn cường vai trò chỉ ạo của các cấp quản lý giáo dục ối với công tác
phân luồng HS sau THCS tạ ịa phươn và c c nhà trường
93
3.2.5. Xây dựng mơ hình tổ ch c hoạt ộng giáo dục nghề nghiệp, tư vấn hướng
nghiệp, xây dựn ộ n ũ
o v ên và c n bộ tư vấn nghề cho học sinh
93
3.2.6. Đổi mớ cơ chế quản lý phân luồn HS sau THCS theo hướn tăn cường
sự phối hợp giữa chính quyền ịa phươn , doanh n h ệp, trung tâm giáo dục
thường xuyên, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp với nhà trường THCS trong công
t c hướng nghiệp cho HS.
95
3.3. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp

96

Tiểu kết chương 3

98

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

99

TÀI LIỆU THAM KHẢO

102

3


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CĐ
CMHS
CNH - HĐH

Cao đẳng
Cha mẹ học sinh
Cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa

CMHS
ĐH

Cha mẹ học sinh
Đại học

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV
HS

Giáo viên

Học sinh

KT-XH
TCCN
THCN

Kinh tế xã hội
Trung cấp chuyên nghiệp
Trung học chuyên nghiệp

THCS
THPT
TW
SL

Trung học cơ sở
Trung học ph thông
Trung ương
Số lượng

4


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Thống kê mẫu khảo sát phân luồng tại quận Hai Bà Trưng ..........................43
Bảng 2.2. Số lượng và tỉ lệ giáo viên của các trường tham gia khảo sát phân theo các
mơn giảng dạy.....................................................................................................................44
Bảng 2.3. Tình trạng kinh tế gia đình theo khảo sát CMHS ............................................46
Bảng 2.4. Tỉ lệ HS vào các luồng sau THCS của các trường theo ý kiến của GV ........47
Bảng 2.5. Tỉ lệ các ý kiến lựa chọn hướng đi sau khi tốt nghiệp THCS của HS theo

trường theo trường ..............................................................................................................48
Bảng 2.6. Tỉ lệ các ý kiến lựa chọn hướng đi sau khi tốt nghiệp THCS của CMHS theo
trường ..................................................................................................................................48
Bảng 2.7. Tỉ lệ ý kiến của HS về các lý do khiến HS sau khi tốt nghiệp THCS muốn
học tiếp lên THPT theo trường ..........................................................................................50
Bảng 2.8. Ý kiến đánh giá mức độ ảnh hưởng của HS về các yếu tố sau đến việc lựa
chọn hướng đi tiếp theo của học sinh sau khi tốt nghiệp THCS theo trường .................57
Bảng 2.9. Ý kiến đánh giá của GV về các yếu tố tác động đến việc lựa chọn của HS sau
khi tốt nghiệp THCS vào các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo trường..........................61
Bảng 2.10. Trường, lớp, học sinh THPT Hà Nội năm học 2014 - 2015.........................67
Bảng 2.11. Ý kiến của GV cho biết thời gian nhà trường bắt đầu xây dựng kế
hoạch t chức các hoạt động phân luồng HS..............Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.12. Ý kiến của GV, HS về việc nhà trường có thực hiện khảo sát về xu
hướng tiếp theo của HS sau khi tốt nghiệp THCS .......................................................70
Bảng 2.13. Ý kiến của GV về các lực lượng tham gia xây dựng kế hoạch t chức
các hoạt động phân luồng HS .........................................................................................71
Bảng 2.14. Cơ cấu sử dụng lao động ................................................................................72
Bảng 2.15. Quy mô HS vào học THPT và TCCN năm học 2014-2015.........................73
Bảng 2.16. Ý kiến đánh giá của GV về sự hiệu quả của việc t chức một số hoạt
động để giúp HS lựa chọn hướng tiếp theo sau khi tốt nghiệp THCS theo trường 77
Bảng 2.17. Ý kiến đánh giá của HS về sự hiệu quả của việc t chức một số hoạt
động để giúp HS lựa chọn hướng tiếp theo sau khi tốt nghiệp THCS theo trường 77

5


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Tỉ lệ HS tham gia khảo sát theo giới tính .............................................45
Biểu đồ 2.2. Tỉ lệ về trình độ văn hóa của CMHS theo trường ................................46
Biểu đồ 2.3. Tỉ lệ ý kiến của GV về các lý do khiến HS sau khi tốt nghiệp THCS muốn

học tiếp lên THPT ......................................................................................................49
Biểu đồ 2.4. Tỉ lệ ý kiến của CMHS về các lý do khiến HS sau khi tốt nghiệp THCS
muốn học tiếp lên THPT ............................................................................................52
Biểu đồ 2.5. Ý kiến đánh giá mức độ ảnh hưởng của GV về các yếu tố sau đến việc lựa
chọn hướng đi tiếp theo của học sinh sau khi tốt nghiệp THCS ..................................54
Biểu đồ 2.7. Ý kiến đánh giá của HS về các yếu tố tác động đến việc lựa chọn của HS
sau khi tốt nghiệp THCS vào các cơ sở giáo dục nghề nghiệp ....................................63
Biểu đồ 2.8. Ý kiến đánh giá của CMHS về các yếu tố tác động đến việc lựa chọn của
HS sau khi tốt nghiệp THCS vào các cơ sở giáo dục nghề nghiệp ..............................64
Biểu đồ 2.9. Ý kiến đánh giá của GV, HS về sự hiệu quả của việc t chức một số
hoạt động để giúp HS lựa chọn hướng tiếp theo sau khi tốt nghiệp THCS ............78
Biểu đồ 2.10. Ý kiến đánh giá của GV về mức độ hiệu quả của những hoạt động
giúp đội ngũ GV nâng cao năng lực về công tác hướng nghiệp cho HS ................80
Biểu đồ 3.1. Ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý, GV về mức độ khả thi của các
biện pháp quản lý phân luồng HS sau THCS ..........................................................97

6


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full